Σε πόσο καιρό δρουν τα αντικαταθλιπτικά

Σε πόσο καιρό δρουν τα αντικαταθλιπτικά

Τα αντικαταθλιπτικά είναι πολύ αποτελεσματικά, αλλά είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε ότι χρειάζεται καιρός για να δράσουν, δεν δρουν άμεσα. Οι περισσότεροι ασθενείς βλέπουν τα ευεργετικά αποτελέσματα μετά από κάποιο χρόνο συνεχόμενης θεραπείας, συνήθως 4-6 εβδομάδες.

Γιατί χρειάζεται χρόνος για να δράσουν τα αντικαταθλιπτικά

Οποιαδήποτε και αν είναι η πραγματική αιτία για την κατάθλιψη, συνοδεύεται από μια υποκείμενη βιοχημική διαταραχή, όπως τη μείωση στα επίπεδα των νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο. Ο εγκέφαλος ελέγχει τις σκέψεις, τα συναισθήματά μας και τις συμπεριφορές μας. Αυτές οι λειτουργίες ελέγχονται από χημικά μόρια που αποκαλούνται νευροδιαβιβαστές (όπως η σεροτονίνη και η ντοπαμίνη), και τα οποία βοηθούν τα νευρικά κύτταρα (νευρώνες) να επικοινωνήσουν μεταξύ τους, ελέγχοντας την σκέψη, τη μνήμη, τα συναισθήματα, και πολλές ακόμη λειτουργίες.

Τα αντικαταθλιπτικά χρειάζονται χρόνο λοιπόν για να επηρεάσουν τα επίπεδα των νευροδιαβιβαστών, και μέσω της νευροπλαστικότητας του εγκεφάλου να οδηγήσουν στη θεραπεία της κατάθλιψης.

Όπως φαίνεται στο παραπάνω γράφημα σχετικά με το χρόνο δράσης των αντικαταθλιπτικών, τα περισσότερα αντικαταθλιπτικά χρειάζονται από 1 έως 2 εβδομάδες πριν αρχίσετε να παρατηρείτε τα αρχικά αποτελέσματα, αν και αυτές οι πρώιμες αλλαγές είναι συχνά ανεπαίσθητες, όπως βελτιωμένος ύπνος ή όρεξη για φαγητό.

Το πλήρες θεραπευτικό αποτέλεσμα -που σημαίνει σημαντική ανακούφιση από τα συμπτώματα κατάθλιψης- συνήθως διαρκεί 4 έως 6 εβδομάδες και σε ορισμένες περιπτώσεις έως και 8 εβδομάδες. Ο χρόνος που χρειάζεται ποικίλλει ανάλογα με τον ασθενή και παράγοντες όπως:

• ο τύπος της κατάθλιψης και
• η βαρύτητα της κατάθλιψης,
• το αντικαταθλιπτικό που χρησιμοποιείται.

Αν δεν υπάρχει αποτέλεσμα σε 6-8 εβδομάδες από το αντικαταθλιπτικό που παίρνετε, τότε θα πρέπει να επιλεγεί πιο προσεκτικά ένα άλλο, καλύτερο αντικαταθλιπτικό για εσάς.

Σε πόσο καιρό εμφανίζονται παρενέργειες

Σε αρκετούς ασθενείς, οι παρενέργειες των αντικαταθλιπτικών μπορεί να εμφανιστούν πριν από τα οφέλη, αλλά είναι ήπιες και παρέρχονται μετά από λίγες ημέρες ή εβδομάδες. Τις πρώτες ημέρες μπορεί να εμφανιστούν κάποιες γαστρεντερικές διαταραχές, ενώ πιο μακροπρόθεσμα μπορεί να οδηγήσουν σε αύξηση του βάρους και σεξουαλικές παρενέργειες.

Θα πρέπει να τονίσουμε σε αυτό το σημείο πως δεν είναι απαραίτητο να εμφανιστούν παρενέργειες, και στατιστικώς δεν εμφανίζουν όλοι οι ασθενείς παρενέργειες.  Διαφορετικά αντικαταθλιπτικά μπορεί να έχουν διαφορετικές παρενέργειες σε κάθε ασθενή. Η συζήτηση των παρενεργειών με το ψυχίατρό σας θα σας βοηθήσει να κατανοήσετε καλύτερα τι συμβαίνει και πως μπορείτε να το διαχειριστείτε: για παράδειγμα να αλλάξετε την ώρα που παίρνετε τα αντικαταθλιπτικά, σε περίπτωση υπνηλίας.

Αντικαταθλιπτικά φάρμακα: κατηγορίες και μηχανισμός δράσης

Τα αντικαταθλιπτικά χωρίζονται σε διάφορες κατηγορίες αναλόγως το μηχανισμό δράσης τους. Όμως, όλα τα αντικαταθλιπτικά αυξάνουν τη συγκέντρωση των νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο και χρειάζονται χρόνο για να δράσουν, αρκετές εβδομάδες. Εξαίρεση αποτελούν ορισμένα ψυχεδελικά φάρμακα, όπως η κεταμίνη (Spravato), που δρουν σε λίγες ώρες.

SSRI: είναι τα αντικαταθλιπτικά που χρησιμοποιούνται πιο συχνά (οι επιλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης). Περιλαμβάνει γνωστά φάρμακα όπως: το Seroxat (παροξετίνη), το Seropram (σιταλοπράμη), το Cipralex (εσιταλοπράμη), τα Zoloft και Ladose, κα. Η κύρια δράση των SSRIs είναι να αυξάνουν τη συγκέντρωση της σεροτονίνης μεταξύ των νευρώνων. Αν ένα αντικαταθλιπτικό αυξάνει τη συγκέντρωση της σεροτονίνης, οι πιθανές παρενέργειες περιλαμβάνουν ναυτία, αλλαγές στην όρεξη και σεξουαλική δυσλειτουργία.

SNRI: η βενλαφαξίνη (Efexor) και η ντουλοξετίνη (Cymbalta) είναι επιλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης και της νορεπινεφρίνης, και αυξάνουν τη συγκέντρωση της σεροτονίνης και της νορεπινεφρίνης. Σε υψηλές δόσεις η βενλαφαξίνη επίσης αυξάνει τη συγκέντρωση της ντοπαμίνης.

Η βουπροπιόνη (Wellbutrin) είναι ένα αντικαταθλιπτικό που δεν αυξάνει τη συγκέντρωση της σεροτονίνης, αλλά αυξάνει τα επίπεδα της νορεπινεφρίνης και της ντοπαμίνης. Σε γενικές γραμμές, χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να δράσει συγκριτικά με τα άλλα αντικαταθλιπτικά.

Το αντικαταθλιπτικό μιρταζαπίνη (Remeron) ενισχύει τη νευρομεταβίβαση αυξάνοντας τη συγκέντρωση της σεροτονίνης και της νορεπινεφρίνης. Σε αντίθεση με τους SSRIs, η μιρταζαπίνη μπλοκάρει συγκεκριμένους υποδοχείς της σεροτονίνης, μειώνοντας τις πιθανές παρενέργειες όπως η σεξουαλική δυσλειτουργία και η ναυτία.

Τα νεότερα αντικαταθλιπτικά δρουν με παρόμοιο τρόπο για τη θεραπεία της κατάθλιψης, αλλά έχουν το πλεονέκτημα των ελάχιστων παρενεργειών.

Να θυμάστε ότι τα αντικαταθλιπτικά χορηγούνται για τη θεραπεία και την αντιμετώπιση και άλλων νοσημάτων. Τα SSRIs για παράδειγμα συχνά χορηγούνται για τη θεραπεία των διαταραχών άγχους και ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής που μοιράζονται μια κοινή υποκείμενη αιτία, τη σεροτονίνη. Τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά έχουν δράση τοπικού αναισθητικού και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη θεραπεία του χρόνιου πόνου (πχ ινομυαλγία) εξαιτίας της βλάβης των νεύρων. Αυτά τα παλαιότερα φάρμακα παραμένουν διαθέσιμα, γιατί σε μερικούς ανθρώπους τα νέα αντικαταθλιπτικά φάρμακα δεν λειτουργούν τόσο αποτελεσματικά όσο αυτά της παλιότερης γενιάς.

Αιτίες κατάθλιψης

Αν και η ακριβής αιτία της κατάθλιψης δεν είναι γνωστή, φαίνεται ότι βιολογικοί, γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες παίζουν συνδυαστικά ρόλο. Η κατάθλιψη συχνά συνδέεται με ποικίλες καταστάσεις περιλαμβανομένης της συναισθηματικής αναστάτωσης (ψυχοπιεστικά γεγονότα όπως ένα διαζύγιο, ένας θάνατος στην οικογένεια, ένας χωρισμός, τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα), μιας σωματικής ασθένειας (π.χ. εγκεφαλικό, καρδιακή προσβολή, καρκίνος, αυτοάνοσα νοσήματα), ορμονικές διαταραχές (π.χ. υποθυρεοειδισμός, εμμηνόπαυση) και προβλήματα χρήσης ουσιών (π.χ. αλκοόλ, κάνναβη και άλλες ουσίες).

Τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα είναι πολύτιμα, και μπορούν να βοηθήσουν αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων. Είναι όμως σοφό να συνοδεύονται από μια ουσιαστική ψυχοθεραπεία, ώστε να αντιμετωπιστούν και τα πραγματικά αίτια της κατάθλιψης.