Διεκδικητικότητα

Διεκδικητικότητα

Η διεκδικητικότητα είναι ένας τρόπος επικοινωνίας. Είναι η ικανότητα να εκφράζουμε τα συναισθήματα, τις σκέψεις, τις πεποιθήσεις και τις απόψεις μας με ανοιχτό τρόπο που είναι ξεκάθαρος και σέβεται τις ανάγκες μας και τις ανάγκες των άλλων.

Τι είναι η διεκδικητικότητα;

Η διεκδικητικότητα είναι μια βασική κοινωνική δεξιότητα που βοηθά να μεταφέρετε επιτυχημένα τα μηνύματα που θέλετε. Αν ο τρόπος επικοινωνίας σας είναι παθητικός ή επιθετικός, το μήνυμα σας μπορεί να μην φτάσει ποτέ στους άλλους.

Ο παθητικός τρόπος επικοινωνίας σημαίνει ότι στέλνετε μηνύματα για τις ανάγκες σας, τις σκέψεις και τα συναισθήματα σας με παθητικό τρόπο. Δεν μπορείτε να εκφραστείτε ειλικρινά, ή νιώθετε ενοχές, ντρέπεστε να πείτε όχι και όλα αυτά είναι σημάδια του παθητικού τρόπου επικοινωνίας. Ακόμη και αν η πρόθεση σας είναι να έχετε ηρεμία και να σας συμπαθήσουν οι άλλοι, αυτή η συμπεριφορά επιτρέπει στους άλλους να αγνοούν τις επιθυμίες και τις ανάγκες σας, πράγμα που γρήγορα οδηγεί σε συσσωρευμένο στρες, πικρία, και θυμό που καταστρέφουν τις σχέσεις.

Από την άλλη πλευρά στον επιθετικό τρόπο επικοινωνίας δεν έχετε κανένα θέμα να μιλήσετε ανοιχτά για τις σκέψεις, τις ανάγκες και τα συναισθήματα σας. Ωστόσο, αυτός ο τρόπος επικοινωνίας στέλνει το μήνυμα ότι, ʺΕγώ είμαι σωστός και εσύ κάνεις λάθος!ʺ Η κύρια διαφορά ανάμεσα στη διεκδικητικότητα και στην επιθετικότητα είναι ότι η πρώτη έχει ως σκοπό την ισορροπία, ενώ η δεύτερη έχει σκοπό τη νίκη. Η διεκδικητικότητα σημαίνει ότι σκέφτεστε τα δικαιώματα σας και τα δικαιώματα των άλλων. Υπάρχει μια μεγάλη διαφορά στις λέξεις που χρησιμοποιείτε, στον τόνο της φωνής και στη γλώσσα του σώματος. Οι διεκδικητικοί άνθρωποι είναι σταθεροί χωρίς να είναι αγενείς. Οι επιθετικοί άνθρωποι απαιτούν πράγματα, αγνοούν τις ανάγκες των άλλων και παραβιάζουν τα δικαιώματα τους.

Η διεκδικητικότητα περιλαμβάνει:

• Να είστε ανοιχτοί για τις σκέψεις και τις επιθυμίες σας και να ενθαρρύνετε τους άλλους να κάνουν το ίδιο.
• Να έχετε ως σκοπό την εύρεση λύσεων.
• Να συνειδητοποιήσετε ότι έχετε την ελευθερία αλλά και την ευθύνη για τις αποφάσεις και τις πράξεις σας.
• Να μπορείτε να παραδεχτείτε τα λάθη σας και να ζητάτε συγνώμη.
• Να έχετε την αυτοπεποίθηση να υπερασπιστείτε τον εαυτό σας.

Οφέλη της διεκδικητικότητας:

• Μαθαίνετε να λέτε ευγενικά και αποτελεσματικά ΟΧΙ.
• Μαθαίνετε να κάνετε διαπραγματεύσεις.
• Νιώθετε καλά με τον εαυτό σας και τους άλλους.
• Μειώνετε το άγχος.
• Θέτετε ξεκάθαρα όρια.
• Επικοινωνείτε ξεκάθαρα και ανοιχτά.
• Αναπτύσσετε τις ηγετικές σας ικανότητες.
• Προστατεύετε τον εαυτό σας από όσους θέλουν να σας εκμεταλλευτούν.

Η διεκδικητικότητα δεν είναι ένα εργαλείο για να παίρνετε αυτό που θέλετε, είναι μια επιλογή και ευθύνη.

Τι είναι η υγιής διεκδικητικότητα;

Υπάρχουν πολλές λανθασμένες αντιλήψεις για την διεκδικητικότητα. Στην πραγματικότητα, όλοι μας χρειάζεται να είμαστε διεκδικητικοί. Ωστόσο, αυτό το χαρακτηριστικό δεν το βλέπουν όλοι ως κάτι θετικό.

Η διεκδικητικότητα αφορά τον αυτοσεβασμό, την αυτοφροντίδα και την αυθεντικότητα. Επίσης, η διεκδικητικότητα περιλαμβάνει πράγματα όπως:

• Έκφραση των απόψεων
• Συμβιβασμούς
• Ξεκάθαρα όρια
• Χρόνο και χώρο για τον εαυτό
• Διαφωνίες με σεβασμό

Κλίμακα διεκδικητικότητας

Στην κλίμακα διεκδικητικότητας, στη μέση έχουμε την διεκδικητική επικοινωνία και συμπεριφορά. Στο ένα άκρο είναι η παθητική επικοινωνία όπου οι άνθρωποι δυσκολεύονται να εκφραστούν. Στο άλλο άκρο έχουμε την επιθετική επικοινωνία. Όταν κάποιος δεν μπορεί να εκφράσει τα συναισθήματα ή τις σκέψεις του, ή τις ανάγκες του νιώθει δυσαρέσκεια και απογοήτευση.

Παθητικά επιθετική επικοινωνία

Σίγουρα θα έχετε ακούσει για την παθητικά επιθετική επικοινωνία. Σε αυτή την περίπτωση κάποιος είναι ουσιαστικά επιθετικός αλλά με παθητικό ή έμμεσο τρόπο. Για παράδειγμα, κάποιος μπορεί να είναι θυμωμένος αλλά να μην αντιδρά επιθετικά, να μην φωνάζει αλλά να κλείνει δυνατά την πόρτα και αυτό να δίνει το μήνυμα ότι δεν είναι χαρούμενος.

Ισορροπία ανάμεσα στην διεκδικητικότητα και στην επιθετικότητα

Κάποιοι άνθρωποι συγχέουν την διεκδικητικότητα με την επιθετικότητα, αλλά αυτά τα δύο έχουν σημαντικές διαφορές. Η επιθετικότητα είναι η τάση για κυριαρχία, περιλαμβάνει απειλές και εχθρικότητα και δεν έχει καμία σχέση με την διεκδικητικότητα.

Αίτημα και όχι απαίτηση

Η διεκδικητικότητα δεν έχει να κάνει με απαιτήσεις αλλά με υγιείς διαπροσωπικές αλληλεπιδράσεις που χαρακτηρίζονται από συμβιβασμό.

Σκέψη πριν την αντίδραση

Όταν αντιδράτε στις λέξεις κάποιου με θυμό ή αμυντικότητα αυτό κρύβει μια μορφή επιθετικότητας. Είναι σημαντικό να παίρνετε μια βαθιά ανάσα και να σκέφτεστε πριν αντιδράσετε συναισθηματικά.

Πώς μπορεί να αναπτύξει κανείς την διεκδικητικότητα;

Για να μπορέσετε να γίνετε πιο διεκδικητικοί χρειάζεται να έχετε αυτογνωσία και δεξιότητες επικοινωνίας ώστε να εκφράζετε τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τις ανάγκες σας. Επίσης, είναι ανάγκη να αναγνωρίσετε και να εξερευνήσετε τους λόγους που δεν σας επιτρέπουν να εκφραστείτε εύκολα. Μπορεί να είναι οι αρνητικές πεποιθήσεις για τον εαυτό σας, η χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση, ο φόβος των συγκρούσεων.

Νιώθετε ότι κάποιοι άνθρωποι σας εκμεταλλεύονται; Κάποιες φορές νιώθετε μέσα σας αναστάτωση ενώ εξωτερικά μοιάζετε χαρούμενοι; Αυτό είναι ένα μοτίβο στη ζωή σας στο οποίο νιώθετε παγιδευμένοι;

Η διεκδικητικότητα σημαίνει ότι εκφράζετε τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τις ανάγκες σας και υπερασπίζεστε τον εαυτό σας όταν παραβιάζονται τα όρια σας. Είναι μια δεξιότητα που μπορείτε να αναπτύξετε οποιαδήποτε στιγμή στη ζωή σας.

Ακόμη και αν γίνετε πιο διεκδικητικοί αυτό δεν σας εγγυάται ότι θα ικανοποιούνται οι ανάγκες σας ή ότι οι άνθρωποι θα σας ακούνε πάντα.

Διεκδικητικός τρόπος επικοινωνίας

Η διεκδικητικότητα σημαίνει ότι επικοινωνείτε άμεσα τα συναισθήματα, τις απόψεις και τις ανάγκες σας. Περιλαμβάνει δράση, ανοιχτό μυαλό για διαπραγματεύσεις και συμβιβασμούς, και την ικανότητα δράσης με σταθερότητα. Όταν κάποιος είναι διεκδικητικός έχει αυτοπεποίθηση και την προθυμία να επικοινωνεί ανοιχτά και ειλικρινά για τον εαυτό του, τις απόψεις του. Οι διεκδικητικοί άνθρωποι είναι υπεύθυνοι για τον εαυτό τους και τις εμπειρίες τους.

Για να μπορέσετε να γίνετε πιο διεκδικητικοί χρειάζεται εξάσκηση σε πραγματικές καταστάσεις της ζωής.

Όταν βρίσκεστε σε μια κατάσταση στην οποία η διεκδικητικότητα είναι επιθυμητή και νιώθετε άγχος και διστάζετε, είναι χρήσιμο να κατανοείτε τα συναισθήματα σας , να παίρνετε μερικές βαθιές ανάσες και να χαλαρώνετε ώστε να μπορέσετε να εκφραστείτε άμεσα και με ειλικρίνεια.

Η διεκδικητικότητα είναι μια δεξιότητα που μπορείτε να την μάθετε ώστε να επικοινωνείτε αποτελεσματικά και να ζείτε μια ευτυχισμένη ζωή. Κανένας άλλος δεν μπορεί να ξέρει τι σκέφτεστε. Για να σέβονται οι άλλοι τον πραγματικό σας εαυτό πρέπει να είστε ανοιχτοί και άμεσοι όταν εκφράζετε τις σκέψεις, τα συναισθήματα, τις πεποιθήσεις, τις επιθυμίες και τις ανάγκες σας.

Γιατί η διεκδικητικότητα μπορεί να είναι δύσκολη;

Κοινωνικοί και πολιτισμικοί παράγοντες μπορεί να κάνουν δύσκολη την διεκδικητικότητα, ειδικά για τις γυναίκες. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν την διεκδικητικότητα.

1. Χαμηλή αυτοεκτίμηση

Αν δεν πιστεύετε στον εαυτό σας ή στην αξία σας, τότε είναι δύσκολο να γίνετε διεκδικητικοί. Μπορεί να μην γνωρίζετε τι έχετε πραγματικά ανάγκη ή τι επιθυμείτε αν νιώθετε ότι οι άλλοι ξέρουν καλύτερα, ή ότι οι ανάγκες ή οι απόψεις σας δεν έχουν αξία.

2. Φόβος της απόρριψης

Πολλές φορές για να θέσετε τα όρια σας είναι ανάγκη να πάρετε αποστάσεις από ανθρώπους ή καταστάσεις. Πολλοί άνθρωποι αποφεύγουν αυτή τη διαδικασία επειδή φοβούνται την κοινωνική απόρριψη ή έχουν την τάση να αποφεύγουν τις διαφωνίες.

3. Αυταρχικός τρόπος ανατροφής

Ο τρόπος με τον οποίο έχει μεγαλώσει ένας άνθρωπος παίζει σημαντικό ρόλο στο αν θα είναι διεκδικητικός. Μπορεί να έχει μάθει από μικρή ηλικία ότι η φωνή του ή οι ανάγκες του δεν έχουν αξία, και αυτό να κάνει τα πράγματα ακόμα πιο δύσκολα στην ενήλικη ζωή.

4. Διαταραχές που επηρεάζουν τις κοινωνικές σχέσεις

Κάποια θέματα ψυχικής υγείας μπορεί να δυσκολεύουν τους ανθρώπους να μιλήσουν για τις ανάγκες τους. Για παράδειγμα ,όταν κάποιος έχει κοινωνικό άγχος , μπορεί να είναι αδύνατο να μιλήσει για τις ανάγκες του μπροστά στους άλλους χωρίς την κατάλληλη υποστήριξη. Οι άνθρωποι με κάποια διαταραχή στο φάσμα του αυτισμού ίσως να μην μπορούν να υπακούσουν στους κοινωνικούς κανόνες και να δυσκολεύονται να μιλήσουν σε συγκεκριμένες καταστάσεις, ή να κάνουν πράγματα που οι άλλοι βρίσκουν ασυνήθιστα.

Διεκδικητικότητα και ψυχική υγεία

Η διεκδικητικότητα έχει συνδεθεί με πολλές θετικές επιδράσεις στην ψυχική υγεία. Κάποιες μελέτες έχουν δείξει ότι η έλλειψη διεκδικητικότητας είναι δείκτης χαμηλής αυτοεκτίμησης, άγχους και κατάθλιψης.

Δεν είναι δύσκολο να φανταστούμε τους μηχανισμούς με τους οποίους η διεκδικητικότητα βελτιώνει την ψυχική υγεία. Η διεκδικητικότητα ενισχύει την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθηση, βοηθά στην επίλυση των προβλημάτων και στην λήψη αποφάσεων και αυξάνει την ενσυναίσθηση προς τους άλλους.

Όταν εκφράζετε τον εαυτό σας είστε αυθεντικοί και αυτό βοηθά να μένετε σε επαφή με τον πραγματικό σας εαυτό. Έτσι, μπορείτε να χτίσετε σχέσεις με τους άλλους που βασίζονται στην ειλικρίνεια και στην εμπιστοσύνη. Η διεκδικητικότητα μειώνει την απογοήτευση, το άγχος και το θυμό που μπορεί να νιώθετε όταν οι ανάγκες σας παραμελούνται.

Τρόποι για να ενισχύσετε την διεκδικητικότητα

Η διεκδικητικότητα είναι μια δεξιότητα που μπορείτε να αναπτύξετε και μπορεί να βελτιώσει τη σχέση με τον εαυτό σας, με τους φίλους σας, την οικογένεια σας, το σύντροφο σας και τους συνεργάτες σας.

Για να γίνετε πιο διεκδικητικοί στην καθημερινότητα καλό είναι να κάνετε μικρά βήματα για να χτίσετε τις δεξιότητες σας και την αυτοπεποίθηση σας.

1. Επιλέξτε τη σωστή στιγμή

Αν και πρέπει πάντα να μιλάτε ανοιχτά όταν νιώθετε ότι δεν καλύπτονται οι βασικές σας ανάγκες, το να επιλέξετε τη σωστή στιγμή αυξάνει τις πιθανότητες επιτυχίας. Το να μιλήσετε ανοιχτά στη μέση μια σύσκεψης μπορεί να οδηγήσει σε συγκρούσεις και αυτό να έχει συνέπειες στην καριέρα σας. Αντιθέτως, αν επιλέξετε μια στιγμή που θα είστε ήρεμοι και μιλήσετε με σεβασμό είναι πιο πιθανό να πετύχετε αυτό που θέλετε.

2. Χρησιμοποιήστε τη γλώσσα του σώματος με αυτοπεποίθηση

Είναι πολύ σημαντικό να δείχνετε σίγουροι για τον εαυτό σας όταν λέτε κάτι. Για αυτό μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τη γλώσσα του σώματος με αυτοπεποίθηση και να αποφύγετε να μιλάτε γρήγορα, να στέκεστε όρθια ή να κάθεστε ίσια, να έχετε επαφή με τα μάτια και να παρακολουθείτε τη γλώσσα του σώματος του συνομιλητή σας.

3. Θέστε ξεκάθαρα όρια

Είναι σημαντικό να εκφράζετε τα όρια σας με απλό και άμεσο τρόπο και να ξεκαθαρίζετε τι είναι αποδεκτό και τι όχι.

4. Μην φοβάστε τη σιωπή

Κάποιες φορές είναι δύσκολο ενώ μιλάτε και διεκδικείτε πράγματα να λαμβάνετε ως αντίδραση τη σιωπή. Όμως,  είναι σημαντικό να νιώθετε άνετα με τις παύσεις στις συζητήσεις για τις ανάγκες και τα όρια σας καθώς επιτρέπουν στους άλλους να επεξεργαστούν όσα ακούνε.