Άγχος στην παιδική ηλικία

Άγχος στην παιδική ηλικία

Το άγχος στην παιδική ηλικία επηρεάζει σημαντικά τη ζωή ενός παιδιού, την απόδοση του στο σχολείο, τις φιλίες του και τις οικογενειακές αλληλεπιδράσεις. Συνήθως εκδηλώνεται με υπερβολική ανησυχία και φόβο που δύσκολα μπορεί να τα διαχειριστεί ένα παιδί. Η πρώιμη αναγνώριση του άγχους είναι το κλειδί για την αντιμετώπιση του.

Οι διαταραχές άγχους στα παιδιά χαρακτηρίζονται από υπερβολικό φόβο, έντονη ανησυχία και αισθητές αλλαγές στη συμπεριφορά. Οι διαταραχές άγχους μπορεί να έχουν σημαντική επίδραση στη ζωή ενός παιδιού, να επηρεάζει την απόδοση του στο σχολείο, την συμμετοχή του σε ομαδικές δραστηριότητες και την συναισθηματική του ευεξία. Η αντιμετώπιση του άγχους στην παιδική ηλικία βοηθά στη σωστή ανάπτυξη του παιδιού και στην συναισθηματική του υγεία, και αποτρέπει πιθανά θέματα συμπεριφοράς στο μέλλον.

Σύμφωνα με τα στοιχεία περίπου το 8,33% των παιδιών ηλικίας 3-17 ετών έχουν κάποια διαταραχή άγχους. Τα συμπτώματα αυτών των διαταραχών μπορεί να εκδηλώνονται με διάφορες μορφές, όπως η υπερβολική ανησυχία, το φόβος, η νευρικότητα. Τα σωματικά συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν εφίδρωση, αίσθημα παλμών και ναυτία και τα συμπεριφορικά συμπτώματα αποφυγή, κλάμα, ή ξεσπάσματα θυμού (tamtrums). Η αναγνώριση αυτών των συμπτωμάτων νωρίς βοηθά στην καλύτερη αντιμετώπιση καταστάσεων όπως η διαταραχή πανικού.

Οι συμπεριφορές που δείχνουν ότι ένα παιδί έχει άγχος περιλαμβάνουν την αποφυγή δραστηριοτήτων, το κλάμα, τα tantrums, και την προσκόλληση στους γονείς όταν αντιμετωπίζουν καταστάσεις που του προκαλούν στρες. Αν το άγχος παρεμβαίνει στην καθημερινότητα του παιδιού, στο σχολείο, στα αθλήματα, στις εκδηλώσεις, τότε είναι ανάγκη να ζητήσετε βοήθεια.

Πώς ξεκινά το άγχος στην παιδική ηλικία;

Το άγχος είναι μια φυσιολογική αντίδραση σε ψυχοπιεστικές καταστάσεις και είναι απολύτως φυσιολογικό κομμάτι της ανάπτυξης. Τα παιδιά μπορεί να νιώθουν άγχος για πολλούς λόγους, όπως για παράδειγμα το ξεκίνημα σε ένα νέο σχολείο, ο χωρισμός των γονιών. Είναι σημαντικό για τους γονείς να αναγνωρίζουν τα σημάδια του άγχους στα παιδιά , ειδικά όταν αυτό παρεμβαίνει στην καθημερινότητα τους.

Οι γονείς παίζουν καθοριστικό ρόλο στη ζωή των παιδιών τους και μπορούν να αναγνωρίσουν τις αλλαγές στη συμπεριφορά τους, που υποδηλώνουν άγχος. Όσο πιο παρατηρητικοί είναι οι γονείς τόσο πιο εύκολο είναι να αντιμετωπίσουν την κατάσταση.

Διαταραχές άγχους στα παιδιά

Η πρώιμη αναγνώριση των διαταραχών άγχους στα παιδιά είναι ουσιαστική για την πρόληψη πιο σοβαρών θεμάτων ψυχικής υγείας στην ενήλικη ζωή. Οι διαταραχές άγχους στα παιδιά μπορεί να προκαλούν επίμονα και σοβαρά συμπτώματα.

Κάποια κοινά συμπτώματα περιλαμβάνουν την υπερβολική ανησυχία, το φόβο, την αποφυγή, τα tantrums . Τα πιο ορατά σημάδια που δείχνουν ότι ένα παιδί νιώθει άγχος είναι η προσκόλληση στους γονείς, το κλάμα, η άρνηση να πάει σχολείο, η άρνηση να κάνει δραστηριότητες.

Τα παιδιά που έχουν θέματα άγχους μπορεί να δυσκολεύονται με τις καθημερινές τους δραστηριότητες, και για αυτό είναι αναγκαία η πρώιμη παρέμβαση.

Συνήθεις διαταραχές άγχους στα παιδιά

Οι διαταραχές άγχους στα παιδιά μπορεί να εκδηλώνονται με διάφορους τρόπους, και να επηρεάζουν την συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών. Κάποιες διαταραχές άγχους περιλαμβάνουν τις ειδικές φοβίες, τις κρίσεις πανικού.

Οι ειδικές φοβίες αφορούν τον έντονο φόβο για συγκεκριμένα αντικείμενα ή καταστάσεις, ενώ οι κρίσεις πανικού είναι ένα ξαφνικό αίσθημα φόβου που προκαλεί σωματικά συμπτώματα. Η κατανόηση αυτών των μορφών άγχους βοηθά τους γονείς να τις αναγνωρίσουν.

Γενικευμένη αγχώδης διαταραχή (ΓΑΔ)

Η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή στα παιδιά χαρακτηρίζεται από χρόνια ανησυχία για πολλά θέματα,  δυσκολία στη συγκέντρωση και δυσκολία στο να χαλαρώσουν. Τα παιδιά με γενικευμένη αγχώδη διαταραχή μπορεί να νιώθουν ξαφνική ανησυχία για τα πάρτι γενεθλίων και τα θέματα ασφάλειας. Το συνεχές άγχος παρεμβαίνει στην καθημερινότητα του παιδιού και στην ευεξία του.

Τι μπορείτε να κάνετε ως γονείς όταν τα παιδιά νιώθουν άγχος

Κανένας γονιός δεν θέλει να βλέπει το παιδί του να υποφέρει από το άγχος. Πολλές φορές οι γονείς προσπαθούν να προστατεύσουν τα παιδιά από τους φόβους τους. Ωστόσο, υπάρχουν κάποια πράγματα που μπορείτε να κάνετε ως γονείς για να βοηθήσετε τα παιδιά σας να ξεφύγουν από τον κύκλο του άγχους.

1. Ο στόχος δεν είναι να εξαφανίσετε το άγχος, αλλά να βοηθήσετε το παιδί σας να το διαχειριστεί

Κανένας γονιός δεν θέλει να βλέπει το παιδί του θλιμμένο, αλλά ο καλύτερος τρόπος για να βοηθήσετε το παιδί σας να ξεπεράσει το άγχος δεν είναι να προσπαθήσετε να το εξαφανίσετε. Βοηθήστε το να μάθει να ελέγχει το άγχος του. Έτσι, το άγχος θα αρχίσει να υποχωρεί από μόνο του.

2. Μην αποφεύγετε να κάνετε πράγματα επειδή απλά προκαλούν άγχος στο παιδί σας

Όταν βοηθάτε το παιδί σας να αποφεύγει πράγματα που το φοβίζουν μπορεί να το κάνετε να νιώθει καλά βραχυπρόθεσμα, αλλά μακροπρόθεσμα ενισχύετε το άγχος του. Για παράδειγμα, μπορεί το παιδί σας να νιώθει άβολα σε μια κατάσταση και αρχίζει να κλαίει, επειδή έτσι νιώθει. Αν εσείς απομακρύνετε το παιδί σας από την κατάσταση, το παιδί θα μάθει αυτό τον τρόπο ως μηχανισμό αντιμετώπισης. Και μπορεί να επαναλαμβάνει αυτό τον κύκλο της αποφυγής μόνο του.

3. Να έχετε θετικές αλλά ρεαλιστικές προσδοκίες

Δεν μπορείτε να υποσχεθείτε σε ένα παιδί ότι οι φόβοι του δεν είναι ρεαλιστικοί, ότι για παράδειγμα δεν θα αποτύχει σε ένα τεστ, ότι θα περάσει καλά στο παγοδρόμιο, ή ότι ένα άλλο παιδί δεν θα γελάσει μαζί του. Αλλά μπορείτε να του πείτε ότι όλα θα πάνε καλά, και ότι και αν γίνει θα μπορεί να διαχειριστεί την κατάσταση. Επίσης, μπορείτε να του πείτε πως όταν αντιμετωπίζει τους φόβους του αυτοί θα υποχωρούν με τον καιρό.

4. Σεβαστείτε τα συναισθήματα του παιδιού σας αλλά μην τα ενισχύετε

Είναι σημαντικό να κατανοήσετε ότι η επιβεβαίωση δεν σημαίνει πάντα συμφωνία. Έτσι, αν το παιδί σας είναι τρομοκρατημένο επειδή θα πάει στο γιατρό για ένα εμβόλιο, δεν θέλετε να υποτιμήσετε το φόβο του, αλλά ούτε και να τον ενισχύσετε. Είναι ανάγκη να το ακούσετε και να δείξετε ενσυναίσθηση, και να το βοηθήσετε να κατανοήσει τι είναι αυτό που το φοβίζει και να το ενθαρρύνετε να αντιμετωπίσει το φόβο του. Το μήνυμα που θέλετε να περάσετε είναι, "Καταλαβαίνω ότι φοβάσαι, και αυτό είναι εντάξει, είμαι εδώ για εσένα και θα σε βοηθήσω να το διαχειριστείς."

5. Μην κάνετε πολλές ερωτήσεις

Ενθαρρύνετε το παιδί σας να μιλήσει για τα συναισθήματά του, αλλά μην το βομβαρδίζετε με ερωτήσεις, "Ανησυχείς για το τεστ; Ανησυχείς για τον αγώνα;" Για να αποφύγετε τον κύκλο του άγχους, μπορείτε να κάνετε απλές ερωτήσεις.

6. Μην ενισχύετε τους φόβους του παιδιού σας

Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να πείτε ή να εκφράσετε με τη γλώσσα του σώματος την ανησυχία σας. Μπορεί για παράδειγμα το παιδί σας να είχε μια αρνητική εμπειρία με ένα σκύλο. Την επόμενη φορά που θα δει ένα σκύλο, μπορεί να είναι νευρικό, και εσείς άθελα σας να έχετε περάσει το μήνυμα ότι πρέπει να φοβάται.

7. Ενθαρρύνετε το παιδί σας να ελέγχει το άγχος του

Δείξτε στο παιδί σας ότι εκτιμάτε την προσπάθεια που κάνει για να διαχειριστεί το άγχος του. Είναι πολύ ενθαρρυντικό να γνωρίζει ότι το άγχος είναι κάτι φυσιολογικό που χρειάζεται να ελέγχει.

8. Μιλήστε ανοιχτά με το παιδί σας για τους φόβους του

Μερικές φορές είναι βοηθητικό να συζητήσετε με το παιδί σας τι θα συνέβαινε αν ένας φόβος του έβγαινε αληθινός, πώς θα διαχειριζόταν την κατάσταση; Για παράδειγμα ένα παιδί που νιώθει άγχος αποχωρισμού μπορεί να ανησυχεί για το τι θα συνέβαινε αν οι γονείς του δεν πήγαιναν να το πάρουν από το σχολείο. Για αυτό είναι καλό να κάνετε μια συζήτηση με το παιδί σας και να το ρωτήσετε τι θα έκανε αν δεν πηγαίνατε να το πάρετε μετά από την προπόνηση του; Θα μπορούσε να πάρει τηλέφωνο ή θα μπορούσε να περιμένει. Όταν ένα παιδί έχει ένα πλάνο στο μυαλό του αυτό μπορεί να μειώνει την αβεβαιότητα που νιώθει.

9. Προσπαθήστε να γίνετε πρότυπα για την διαχείριση του άγχους

Τα παιδιά μιμούνται τις συμπεριφορές των γονιών τους. Έτσι, αν εσείς δεν μπορείτε να διαχειριστείτε το στρες με υγιείς τρόπους το ίδιο θα κάνει και το παιδί σας. Φυσικά, θα υπάρχουν στιγμές που θα νιώθετε στρες αλλά καλό είναι να το διαχειρίζεστε με ηρεμία ώστε τα παιδιά να παίρνουν το σωστό μήνυμα.