Άγχος και αγχώδεις διαταραχές

Άγχος

Το άγχος είναι η πιο συχνή ψυχική διαταραχή αλλά πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν βασικά πράγματα για αυτό. Περίπου το 1/5 των ενηλίκων έχει κάποια διαταραχή άγχους, οπότε ακόμη και αν εσείς οι ίδιοι δεν έχετε πρόβλημα άγχους, σίγουρα θα γνωρίζετε κάποιον που αντιμετωπίζει στρες.

Είναι φυσιολογικό να ανησυχείτε ή να νιώθετε άγχος

Η ζωή έχει πολλές προκλήσεις και σε κάποιες περιπτώσεις είναι φυσιολογικό να ανησυχείτε. Στην πραγματικότητα ,το άγχος είναι βοηθητικό. Αν για παράδειγμα, ανησυχείτε για την απόδοσή σας στις εξετάσεις, θα διαβάσετε περισσότερο για να έχετε καλύτερα αποτελέσματα. Με αυτό τον τρόπο το άγχος είναι ωφέλιμο. Η διαφορά ανάμεσα στο ωφέλιμο και στο επιβλαβές άγχος είναι ένα από τα σημαντικότερα πράγματα που πρέπει να κατανοήσετε. Αν ξοδεύετε πάνω από μια ώρα την ημέρα για να ανησυχείτε ή αν το άγχος αρχίζει να παρεμβαίνει στη ζωή σας, τότε είναι η στιγμή να ζητήσετε βοήθεια.

Υπάρχουν διαφορετικές αγχώδεις διαταραχές

Υπάρχουν πέντε διαφορετικές κατηγορίες διαταραχών άγχους:

• Η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή: οι άνθρωποι με αυτή τη διαταραχή ανησυχούν συνεχώς για ένα ή περισσότερα πράγματα, όπως η υγεία ή τα οικονομικά, ακόμη και όταν δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας.
• Η διαταραχή πανικού: αυτή η διαταραχή χαρακτηρίζεται από κρίσεις πανικού, που διαρκούν λίγο αλλά είναι έντονες.
• Το κοινωνικό άγχος: οι άνθρωποι με κοινωνικό άγχος είναι εξαιρετικά ανήσυχοι σε κοινωνικές εκδηλώσεις και συχνά απομονώνονται και προσπαθούν να τις αποφύγουν.
• Την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή: αυτή η διαταραχή προκαλεί επαναλαμβανόμενες διεισδυτικές σκέψεις και άγχος. Οι άνθρωποι με αυτή τη διαταραχή συχνά χρησιμοποιούν επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές ή τελετουργικά στην προσπάθειά τους να μειώσουν το άγχος.
• Οι ειδικές φοβίες: η φοβία είναι ο φόβος για συγκεκριμένα πράγματα ή καταστάσεις. Συχνές φοβίες είναι η φοβία για τις αράχνες, τα αεροπλάνα ή τις καταιγίδες.

Μπορείτε να κάνετε το τεστ άγχους για μια πρώτη εκτίμηση σχετικά με το αν έχετε υπερβολικό άγχος.

Το άγχος μπορεί να οφείλεται σε πολλούς παράγοντες

Δεν υπάρχει μόνο ένας λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι εμφανίζουν διαταραχές άγχους. Το άγχος είναι μια πολύπλοκη διαδικασία, και πολλοί παράγοντες συμβάλλουν σε αυτό.  Γενετικοί παράγοντες, βιολογικοί παράγοντες, η χημεία του εγκεφάλου, οι εμπειρίες της ζωής και περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορούν να οδηγήσουν σε άγχος.

Οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν κάποια διαταραχή άγχους από ότι οι άνδρες

Μετά την εφηβεία και μέχρι τα 50 έτη, οι γυναίκες έχουν διπλάσιες πιθανότητες από τους άνδρες να εμφανίσουν κάποια αγχώδη διαταραχή. Αυτή η διαφορά οφείλεται στις διαφορές στον εγκέφαλο και στις ορμόνες. Μερικοί πιθανοί λόγοι περιλαμβάνουν:

• Ο εγκέφαλος ενεργοποιεί το μηχανισμό πάλης ή φυγής πιο εύκολα στις γυναίκες από ότι στους άνδρες. Και παραμένει ενεργός περισσότερο.
• Οι γυναίκες και οι άνδρες επεξεργάζονται διαφορετικά την σεροτονίνη. Αυτός ο νευροδιαβιβαστής επηρεάζει την απόκριση στο στρες.
• Οι γυναίκες είναι πιο ευαίσθητες στον παράγοντα απελευθέρωσης της κορτικοτροπίνης, μιας ορμόνης που εμπλέκεται στο μηχανισμό του στρες.

Οι διαταραχές άγχους συχνά συνοδεύονται από συνυπάρχουσες διαταραχές

Οι άνθρωποι με γενικευμένη αγχώδη διαταραχή συχνά έχουν και άλλα προβλήματα ψυχικής υγεία. Η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή συχνά συνυπάρχει με την κατάθλιψη. Οι άνθρωποι με διατροφικές διαταραχές και διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητα έχουν κάποια διαταραχή άγχους. Περίπου οι μισοί άνθρωποι με κατάθλιψη έχουν κάποια αγχώδη διαταραχή.

Το άγχος τροφοδοτείται από την εσωτερική επικριτική σας φωνή

Ένα μεγάλο κομμάτι του άγχους οφείλεται στην εσωτερική φωνή σας. Αυτή η φωνή είναι επικριτική, σας υπονομεύει και βασίζεται σε μηνύματα που έχετε λάβει στην πρώιμη ζωή σας.

Το άγχος τροφοδοτείται από την εσωτερική επικριτική φωνή με αποτέλεσμα να επηρεάζει τη δουλειά, τις σχέσεις και την ζωή σας. Όσο πιο άσχημα αισθάνεστε τόσο περισσότερο άγχος νιώθετε. Μπορείτε όμως να μάθετε να αναγνωρίζετε αυτή την επικριτική φωνή και να γίνετε πιο δυνατοί και να ελέγχετε το άγχος.

Το άγχος μπορεί να είναι κληρονομικό

Πολλοί άνθρωποι που έχουν κάποια αγχώδη διαταραχή έχουν οικογενειακό ιστορικό με αυτή τη διαταραχή. Υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι υπάρχει κληρονομικότητα στο άγχος. Βιολογικοί παράγοντες όπως η ευαισθησία στο μηχανισμό πάλης ή φυγής είναι κληρονομικοί. Μια άλλη πιθανότητα είναι ότι τα μοτίβα συμπεριφοράς μπορούν να κληρονομηθούν. Όταν το άγχος διατρέχει οικογένειες, μπορεί οι συμπεριφορές που οφείλονται στο άγχος να περνούν ασυνείδητα από τον γονέα στο παιδί.

Το άγχος επηρεάζει την υγεία

Το άγχος μπορεί να προκαλέσει ένα εύρος ψυχοσωματικών συμπτωμάτων. Αυτά περιλαμβάνουν την ναυτία, τον ίλιγγο, την μυϊκή ένταση, τους πονοκεφάλους και τον πόνο στο στήθος. Υπάρχουν επίσης στοιχεία που δείχνουν ότι οι άνθρωποι με άγχος έχουν υψηλότερο κίνδυνο να εμφανίσουν χρόνια νοσήματα. Υπάρχει μια ισχυρή σύνδεση μυαλού-σώματος και η υγεία μας επηρεάζεται από τα συναισθήματά μας. Το χρόνιο άγχος συνδέεται με πολλά προβλήματα υγείας όπως τα νοσήματα του καρδιαγγειακού, τα αναπνευστικά προβλήματα και τα προβλήματα του γαστρεντερικού. Επίσης το άγχος δρα κατασταλτικά στο ανοσοποιητικό σύστημα.

Η άσκηση βοηθά στην διαχείριση του άγχους

Η άσκηση βοηθά στην καταπολέμηση της κατάθλιψης και ανακουφίζει το άγχος. Η παραγωγή των ενδορφινών βοηθά στη βελτίωση της διάθεσης και του ύπνου. Αν κάνετε άσκηση για πέντε ή περισσότερα λεπτά την ημέρα, θα δείτε ότι θα είναι πιο εύκολο να διαχειριστείτε το άγχος σας.

Η διατροφή επηρεάζει το άγχος

Αν έχετε κάποια αγχώδη διαταραχή, η ισορροπημένη διατροφή θα βοηθήσει στον έλεγχο των συμπτωμάτων σας. Αν η διατροφή σας είναι πλούσια σε ζάχαρη και επεξεργασμένες τροφές, τότε συμβάλλει στο άγχος σας. Οι μελέτες έχουν δείξει ότι τα φρούτα, τα λαχανικά και οι τροφές ολικής άλεσης βοηθούν στο στρες. Μπορείτε να ακολουθήσετε τις εξής συμβουλές:

• Μην παραλείπετε γεύματα ή μην τρώτε τροφές με ζάχαρη γιατί έτσι αυξάνεται απότομα η γλυκόζη στο αίμα. Αυτό σας κάνει νευρικούς και επιδεινώνει το άγχος σας.
• Μείνετε ενυδατωμένοι και αποφύγετε την καφεΐνη.
• Το μαγνήσιο, ο ψευδάργυρος και τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα βοηθούν στη μείωση του στρες. Ο σολομός, τα αυγά, το σπανάκι και οι ξηροί καρποί επίσης βοηθούν.
• Τα προβιοτικά που υπάρχουν σε τροφές όπως το κεφίρ και το γιαούρτι συμβάλλουν στην καλή λειτουργία του εντέρου.

Το άγχος επιδεινώνεται από τα social media

Ένας πολύ σημαντικός παράγοντας άγχους στη σύγχρονη ζωή είναι τα social media. Στις μέρες μας είναι πολύ εύκολο να είμαστε όλοι συνδεδεμένοι μεταξύ μας και να δεχόμαστε συνεχώς πληροφορίες. Φυσικά αυτό έχει και τα οφέλη του.

Ωστόσο, είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσετε ότι όσο περισσότερες πληροφορίες δέχεστε τόσο περισσότερες ανησυχίες έχετε. Μπορεί να νιώθετε μειονεκτικά επειδή μπαίνετε στη διαδικασία της σύγκρισης της ζωής σας με τις ζωές των άλλων.

Όλες αυτές οι πληροφορίες σας κρατούν σε εγρήγορση και δεν μπορείτε να ηρεμήσετε. Αφήστε στην άκρη το κινητό σας και δώστε χρόνο στον εαυτό σας να βρει την ηρεμία.

Η αποφυγή επιδεινώνει το άγχος

Οι άνθρωποι με κάποια διαταραχή άγχους συχνά αποφεύγουν όσα τους προκαλούν στρες. Αυτό μπορεί να φαίνεται η καλύτερη επιλογή αλλά στην πραγματικότητα η αποφυγή δεν είναι παραγωγική. Ακόμη και αν αποφύγετε όσα σας προκαλούν στρες , δεν σταματάτε να τα σκέφτεστε. Με τον καιρό, ο συνδυασμός άγχους και αποφυγής  αρχίζει να υπονομεύει την αυτοπεποίθησή σας και να σας κάνει να πιστεύετε ότι δεν θα ξεπεράσετε ποτέ το πρόβλημα.

Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν λαμβάνουν θεραπεία για το άγχος

Υπολογίζεται ότι περίπου το 36% των ανθρώπων που βιώνουν στρες αναζητούν βοήθεια και θεραπεία. Όμως το άγχος που δε θεραπεύεται μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη παραγωγικότητα και υψηλά ποσοστά θνησιμότητας.

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους οι άνθρωποι δεν ζητούν βοήθεια για το άγχος όπως οι προσωπικές πεποιθήσεις και το στίγμα γύρω από τις ψυχικές ασθένειες. Κάποιοι άνθρωποι μπορεί να μην γνωρίζουν πόσο μεγάλο πρόβλημα είναι το άγχος. Πολλοί άνθρωποι που ζουν πολύ καιρό με στρες αρχίζουν να το θεωρούν φυσιολογικό, ακόμη και όταν δεν είναι. Κάποιοι γνωρίζουν ότι το άγχος είναι πρόβλημα, αλλά δεν γνωρίζουν ότι μπορεί να θεραπευτεί. Και μερικοί δεν θέλουν να παραδεχτούν ότι έχουν πρόβλημα. Στις μέρες μας , το στίγμα για τις ψυχικές διαταραχές είναι λιγότερο έντονο αλλά κάποιοι ακόμη νιώθουν ντροπή.

Το άγχος μπορεί να θεραπευτεί

Οι διαταραχές άγχους μπορούν να θεραπευτούν. Υπάρχουν πολλές αποτελεσματικές θεραπευτικές επιλογές όπως:

• Η ψυχοθεραπεία
• Οι στρατηγικές διαχείρισης
• Η φαρμακευτική αγωγή όπως τα αγχολυτικά 
• Οι εναλλακτικές θεραπείες όπως η ομοιοπαθητική και ο βελονισμός

Η καλύτερη θεραπευτική επιλογή εξαρτάται από τον τύπο και την σοβαρότητα της διαταραχής. Για κάποιους ανθρώπους μερικές ψυχοθεραπευτικές συνεδρίες είναι αρκετές, ενώ για άλλους μπορεί να χρειάζεται συνδυασμός ψυχοθεραπείας και ηρεμιστικών φαρμάκων.