Αντικαταθλιπτικά: συχνές παρενέργειες και προβλήματα

Παρενέργειες αντικαταθλιπτικών

Πολλοί άνθρωποι που αντιμετωπίζουν κατάθλιψη χρειάζονται τη βοήθεια της φαρμακευτικής αγωγής για να νιώσουν καλύτερα. Ωστόσο, τα περισσότερα αντικαταθλιπτικά μπορεί να προκαλέσουν ανεπιθύμητα συμπτώματα ή παρενέργειες. Η αντίδραση του κάθε ανθρώπου στα αντικαταθλιπτικά είναι μοναδική. Οι παρενέργειες, η δράση και η αποτελεσματικότητα του ίδιου φαρμάκου μπορεί να διαφέρει δραστικά από το ένα άτομο στο άλλο. Μερικοί άνθρωποι είναι εξαιρετικά ευαίσθητοι στις παρενέργειες των αντικαταθλιπτικών, ενώ άλλοι δεν έχουν κανένα πρόβλημα.

Τα αντικαταθλιπτικά βέβαια δεν χρησιμοποιούνται μόνο για την θεραπεία της κατάθλιψης, αλλά και για άλλες διαταραχές της διάθεσης, και σε όλες τις περιπτώσεις καλό είναι να συνδυάζονται με παράλληλη ψυχοθεραπεία ώστε να αντιμετωπιστούν τα πραγματικά αίτια της κατάθλιψης ή της όποιας ψυχικής διαταραχής.

Τα αντικαταθλιπτικά είναι μια κατηγορία φαρμάκων που μειώνουν τα συμπτώματα της κατάθλιψης μέσω της διόρθωσης της ισορροπίας των νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο. Η χημική ανισορροπία είναι υπεύθυνη για τις αλλαγές στη διάθεση και στη συμπεριφορά. Τα αντικαταθλιπτικά αλλάζουν την ισορροπία των νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο, όπως η σεροτονίνη, η νορεπινεφρίνη και η ντοπαμίνη. Καθώς η αλλαγή στα επίπεδα των νευροδιαβιβαστών οδηγεί στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης, όπως η πεσμένη διάθεση, η ευερεθιστότητα, το άγχος, η δυσκολία στον ύπνο, μπορεί να προκαλούν αρκετές παρενέργειες.

Γενικά, τα αντικαταθλιπτικά δρουν αναστέλλοντας την επαναπρόσληψη συγκεκριμένων νευροδιαβιβαστών, έτσι αυξάνουν τα επίπεδά στα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου, όπως οι επιλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης (SSRIs) που επηρεάζουν τα επίπεδα της σεροτονίνης στον εγκέφαλο.

Αιτίες κατάθλιψης

Τα αντικαταθλιπτικά αντιμετωπίζουν τα συμπτώματα της κατάθλιψης. Τα βαθύτερα αίτια που ωθούν τους ανθρώπους στην κατάθλιψη μπορούν να αντιμετωπιστούν με διάφορα είδη θεραπείας (ψυχοθεραπεία, EMDR, ομοιοπαθητική, κα).

Μπορείτε να κάνετε το online τεστ για την κατάθλιψη για μια πρώτη εκτίμηση αν εμφανίζετε κατάθλιψη, και ποιας βαρύτητας.

Ποιες είναι οι πιο συχνές παρενέργειες των αντικαταθλιπτικών;

1. Αϋπνία

Η αϋπνία, ο υπερβολικός ύπνος και άλλες αλλαγές στον κύκλο ύπνου και αφύπνισης είναι σημάδια της κατάθλιψης. Και όταν κάποιος δεν μπορεί να κοιμηθεί καλά το βράδυ, είναι πολύ πιο δύσκολο να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την κατάθλιψη.

Μερικά αντικαταθλιπτικά είναι γνωστό ότι προκαλούν διέγερση ενώ άλλα ηρεμούν. Ο σωστός συνδυασμός είναι το κλειδί. Για παράδειγμα , ένα αντικαταθλιπτικό που ηρεμεί, είναι καλή επιλογή για κάποιον που δεν μπορεί να αποκοιμηθεί.

Είναι επίσης σημαντικό κάποιος να αξιολογεί πως ο τρόπος ζωής επηρεάζει τον ύπνο του, όπως το περιβάλλον ύπνου, η φυσική δραστηριότητα, η κατανάλωση καφεΐνης.

2. Άγχος

Μερικά αντικαταθλιπτικά μπορεί να έχουν  διεγερτικά αποτελέσματα, όπως  η νευρικότητα, η ανησυχία και το άγχος. Ένας από τους στόχους των αντικαταθλιπτικών, είναι να σας δίνουν ενέργεια για να ολοκληρώσετε τις καθημερινές σας υποχρεώσεις. Αλλά μερικές φορές, οι άνθρωποι που παίρνουν αντικαταθλιπτικά δεν μπορούν να χαλαρώσουν ή να μείνουν ξαπλωμένοι.

Αν νιώθετε έντονη νευρικότητα ή ανησυχία όταν ξεκινάτε ένα αντικαταθλιπτικό, καλό είναι να μιλήσετε με το γιατρό σας. Η ακαθισία είναι μια παρενέργεια την οποία πρέπει να αντιμετωπίσετε.

Ανάλογα με την σοβαρότητα της νευρικότητας ή της ανησυχίας, ο γιατρός μπορεί να σας προτείνει να κάνετε άσκηση, γιόγκα ή διαλογισμό. Αν αυτά δεν έχουν αποτέλεσμα τότε ίσως είναι ανάγκη να αλλάξετε αντικαταθλιπτικό.

3. Πονοκέφαλος

Τις πρώτες μέρες λήψης των αντικαταθλιπτικών, μπορεί να παρουσιαστεί πονοκέφαλος. Αυτό μπορεί να συμβαίνει για αρκετές μέρες. Ωστόσο, υποχωρεί μέσα στην πρώτη ή στην δεύτερη εβδομάδα.

4. Διαταραχές του γαστρεντερικού

Οι άνθρωποι που λαμβάνουν αντικαταθλιπτικά όπως οι επιλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης (SSRIs) όπως το Zoloft (σερτραλίνη), ίσως να έχουν ναυτία, διάρροια ή δυσκοιλιότητα. Σε αυτές τις περιπτώσεις καλό είναι να καταναλώνουν φρούτα και αρκετά υγρά. Όπως συμβαίνει και με τον πονοκέφαλο, αυτά τα συμπτώματα τυπικά υποχωρούν μέσα σε λίγες ημέρες.

5. Τρέμουλο

Ένας μικρός αριθμός ανθρώπων αναφέρει ότι τα αντικαταθλιπτικά του προκαλούν τρέμουλο. Αυτό το τρέμουλο μπορεί να επιμένει και να αποτελεί αποτρεπτικό παράγοντα στην λήψη των αντικαταθλιπτικών.

6. Ξηροστομία

Η ξηροστομία είναι μια πολύ συχνή παρενέργεια των αντικαταθλιπτικών. Για τους περισσότερους ανθρώπους, η ξηροστομία υποχωρεί μέσα σε λίγες εβδομάδες. Καλό είναι οι ασθενείς να καταναλώνουν άφθονο νερό.

7. Κατάθλιψη που επιμένει

Από όλες τις παρενέργειες των αντικαταθλιπτικών αυτή είναι η πιο δύσκολη. Αν ενώ έχετε ξεκινήσει την αγωγή με τα αντικαταθλιπτικά νιώθετε έντονη θλίψη, τότε υπάρχουν αρκετοί λόγοι που εξηγούν αυτή την κατάσταση:

• Το φάρμακο δεν έχει ξεκινήσει να δρα: χρειάζεται χρόνος να δράσουν τα αντικαταθλιπτικά, συνήθως 2-3 εβδομάδες. Ωστόσο, αυτό πρέπει να το συζητήσετε με τον ψυχίατρό σας.
• Χρειάζεται άλλο φάρμακο: δεν έχει επιλεχθεί το καλύτερο αντικαταθλιπτικό για εσάς.
• Χρειάζεται μεγαλύτερη δόση: χρειάζεται μεγαλύτερη δόση για να δείτε κάποιο αποτέλεσμα από το συγκεκριμένο αντικαταθλιπτικό.
• Λάθος διάγνωση: όταν ένα άτομο έχει κατάθλιψη που δεν ανταποκρίνεται στη θεραπεία, τότε καλό είναι να σιγουρευτεί ότι η διάγνωση είναι σωστή. Υπάρχουν πολλές καταστάσεις όπως το εγκεφαλικό επεισόδιο, ο υποθυρεοειδισμός, και αρκετά φάρμακα που είναι η αιτία για το 15% των περιπτώσεων κατάθλιψης.
• Έλλειψη ψυχοθεραπείας: αν και η φαρμακευτική αγωγή βοηθά, είναι πολύ σημαντικό οι ασθενείς να κάνουν ψυχοθεραπεία ώστε να αντιμετωπίσουν μακροπόθεσμα τα θέματα που τους προκαλούν άγχος και θλίψη. Οι μελέτες δείχνουν ότι ο συνδυασμός φαρμακευτικής αγωγής και ψυχοθεραπείας είναι η πιο αποτελεσματική επιλογή.
• Κατανάλωση αλκοόλ: το αλκοόλ μπορεί να παρεμβαίνει στην αποτελεσματικότητα των αντικαταθλιπτικών ή να έχετε σοβαρές παρενέργειες, για αυτό είναι σημαντικό να αποφεύγετε τα ποτά.

8. Συναισθηματικό μούδιασμα

Περίπου το 46% των ανθρώπων που λαμβάνουν αντικαταθλιπτικά νιώθουν συναισθηματικό μούδιασμα, ένα αίσθημα εξάντλησης όλων των συναισθημάτων ακόμη και των θετικών. Δεν είναι ανάγκη να χάσετε την χαρά για να αντιμετωπίσετε την κατάθλιψη. Το συναισθηματικό μούδιασμα συχνά υποχωρεί αν αλλάξετε φάρμακο.

9. Αύξηση βάρους

Μερικά αντικαταθλιπτικά μπορεί να οδηγούν στην αύξηση του βάρους. Αν έχετε ιστορικό παχυσαρκίας, είναι πολύ πιο πιθανό να πάρετε βάρος αν ξεκινήσετε τα αντικαταθλιπτικά. Για αυτό είναι σημαντικό να επιλέξετε ένα φάρμακο που δεν προκαλεί αυτή την παρενέργεια. Φυσικά, πρέπει να ακολουθείτε μια ισορροπημένη διατροφή και άσκηση.

10. Μειωμένη επιθυμία για σεξ

Πολλοί άνθρωποι με κατάθλιψη έχουν μειωμένο ενδιαφέρον για σεξ, αλλά κάποια αντικαταθλιπτικά μπορεί να μειώνουν ακόμη περισσότερο τη λίμπιντο, να κάνουν πιο δύσκολη την σεξουαλική ευχαρίστηση ή να έχουν σεξουαλικές παρενέργειες όπως το σύνδρομο PSSD. Μερικοί άνθρωποι είναι πρόθυμοι να δεχτούν αυτή την παρενέργεια, αλλά ιδίως στους νεότερους, χρειάζονται επιλογές αντικαταθλιπτικών που δεν έχουν τέτοιες παρενέργειες.

Υπάρχει η δυνατότητα ο ασθενής να αλλάξει φάρμακο, να δοκιμάσει μια άλλη δοσολογία, να πάρει κάποιο φάρμακο για την βελτίωση της σεξουαλικής του επιθυμίας, ή να ψάξει νέους τρόπους για την βελτίωση της σεξουαλικής διέγερσης.

11. Διακοπή των αντικαταθλιπτικών

Πολλοί άνθρωποι όταν νιώθουν καλύτερα, ίσως να θέλουν να διακόψουν τα αντικαταθλιπτικά, αλλά είναι ανάγκη να πάρουν τα αντικαταθλιπτικά για τουλάχιστον έξι μήνες, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος υποτροπής της κατάθλιψης στο μέλλον (ιδίως αν δεν κάνουν κάποια ψυχοθεραπεία στο διάστημα αυτό).

Αν και τα αντικαταθλιπτικά είναι μια προσωρινή λύση για τους περισσότερους ανθρώπους, πάντα η λήψη τους και η διακοπή τους πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τις οδηγίες του ψυχιάτρου τους.

12. Αυτοκτονικές σκέψεις

Αναλόγως της βαρύτητας της κατάθλιψης, μπορεί να υπάρχουν αυτοκτονικές σκέψεις, αλλά αυτές σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να είναι αποτέλεσμα της δράσης των αντικαταθλιπτικών. Αυτό δεν είναι συνηθισμένο, και μπορεί να συμβεί στα παιδιά και στους εφήβους κάτω από 25 ετών ή τους ηλικιωμένους. Σε αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να παρουσιαστεί στις πρώτες εβδομάδες λήψης του αντικαταθλιπτικού.

Αν τα συμπτώματα της κατάθλιψης επιδεινώνονται τότε πρέπει να επικοινωνήσετε άμεσα με το γιατρό σας.