Αντικοινωνική Διαταραχή Προσωπικότητας
Η προσωπικότητα είναι ο τρόπος με τον οποίο σκέφτεται, αισθάνεται και συμπεριφέρεται ο καθένας μας και είναι διαφορετική για κάθε άνθρωπο. Η προσωπικότητα επηρεάζεται από τις εμπειρίες, το περιβάλλον και τα κληρονομήσιμα χαρακτηριστικά. Η προσωπικότητα ενός ατόμου τυπικά μένει η ίδια στην πάροδο του χρόνου. Μια διαταραχή της προσωπικότητας παρατηρείται όταν ένα άτομο σκέφτεται και συμπεριφέρεται με τρόπο που αποκλίνει από τις προσδοκίες της κοινωνίας, προκαλεί στρες ή προβλήματα στη λειτουργικότητα (προσωπική, κοινωνική, επαγγελματική) και έχει διαχρονικότητα.
Υπάρχουν δέκα τύποι διαταραχών προσωπικότητας. Οι διαταραχές προσωπικότητας είναι μακροχρόνια μοτίβα συμπεριφοράς που διαφέρουν σημαντικά από τα αναμενόμενα, και χαρακτηρίζονται από άκαμπτες και δυσπροσαρμοστικές συμπεριφορές. Αυτά τα μοτίβα εμφανίζονται στην εφηβεία ή στην πρώιμη ενηλικίωση και προκαλούν δυσφορία ή προβλήματα στη λειτουργικότητα. Οι διαταραχές προσωπικότητας επηρεάζουν τουλάχιστον δύο από τις ακόλουθες πτυχές:
- Τον τρόπο που σκέφτεται κάποιος για τον εαυτό του και τους άλλους
- Τις συναισθηματικές αντιδράσεις (έλεγχο των συναισθημάτων)
- Τον τρόπο που αλληλεπιδρά κάποιος με τους άλλους ανθρώπους
- Τον έλεγχο της συμπεριφοράς
Αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας
Η αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας, όπως και οι άλλες διαταραχές προσωπικότητας, είναι ένα μακροχρόνιο μοτίβο συμπεριφοράς που παρεμβαίνει στη λειτουργικότητα και προκαλεί στρες.
Οι άνθρωποι με αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας δεν ακολουθούν τα πρότυπα της κοινωνίας, είναι δόλιοι και εκφοβιστικοί στις σχέσεις τους, δεν υπολογίζουν και δεν σέβονται τα δικαιώματα των άλλων. Οι άνθρωποι με αυτή τη διαταραχή προσωπικότητας μπορεί να έχουν παραβατικές συμπεριφορές. Όμως δεν λυπούνται για τις πράξεις τους. Μπορεί να είναι παρορμητικοί, απερίσκεπτοι και μερικές φορές βίαιοι. Αυτή η διαταραχή είναι πιο συχνή στους άνδρες από ότι στις γυναίκες.
Οι άνθρωποι με αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας γενικά δεν ακολουθούν τους νόμους και τους κανόνες. Το κάνουν μόνο όταν απειλούνται με τιμωρία.
Αυτή η στάση τους οδηγεί στο να εκμεταλλεύονται τους άλλους. Εκμεταλλεύονται την αμεροληψία ή την ευγένεια των άλλων, και νιώθουν αδιαφορία απέναντι στα θύματά τους.
Ένα άτομο με αυτή τη διαταραχή δεν έχει την ικανότητα να νιώθει οικειότητα με κάποιον άλλο. Μια μακροχρόνια σχέση είναι πιθανό να περιέχει κάποιο βαθμό κακοποίησης ή παραμέλησης.
Οι άνθρωποι με αυτή τη διαταραχή φαίνονται γοητευτικοί και μπορεί να υποκρίνονται και να χρησιμοποιούν τα ψέματα για να διατηρήσουν τις σχέσεις τους. Κάποια άτομα με αντικοινωνική διαταραχή δεν έχουν κανένα στόχο πέρα από την ευχαρίστηση της εξαπάτησης των άλλων.
Οι άνθρωποι με αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας δεν νοιάζονται για κανέναν άλλο πέρα από τον εαυτό τους. Μπορεί να κατανοούν τα συναισθήματα των άλλων αλλά δεν νιώθουν ντροπή ή ενοχές για τον πόνο που προκαλούν στους άλλους. Αντιθέτως, χρησιμοποιούν την αδυναμία των άλλων για να τους εκμεταλλευτούν.
Ένα άτομο με αυτή τη διαταραχή δεν αναλαμβάνει την ευθύνη για οτιδήποτε. Κατηγορεί τους άλλους όταν συμβαίνουν άσχημα πράγματα. Πολλοί άνθρωποι υποφέρουν, επειδή έχουν αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές και δεν απολαμβάνουν τη ζωή τους. Αυτό τους παρεμποδίζει να δημιουργήσουν ειλικρινείς και ικανοποιητικές σχέσεις.
Οι άνθρωποι με αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας έχουν προβλήματα όπως η ευερεθιστότητα, τα ψυχοσωματικά συμπτώματα, ο παθολογικός τζόγος και πολλές αγχώδεις διαταραχές. Έχουν υψηλότερο κίνδυνο αυτοκτονίας.
Συμπτώματα
Οι άνθρωποι με αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας εμφανίζουν συμπτώματα όπως:
- Η άγνοια του σωστού και του λάθους
- Επίμονα ψέματα ή εξαπάτηση για εκμετάλλευση των άλλων
- Ανυπομονησία, κυνισμό, αγένεια και ασέβεια προς τους άλλους
- Χρησιμοποιούν τη γοητεία ή την εξυπνάδα τους για να εκμεταλλευτούν τους άλλους για δικό τους όφελος
- Αλαζονεία και αίσθηση ανωτερότητας
- Επαναλαμβανόμενα προβλήματα με το νόμο, όπως οι παραβατικές συμπεριφορές
- Επανειλημμένη παραβίαση των δικαιωμάτων των άλλων μέσω εκφοβισμού
- Παρορμητικότητα
- Ευερεθιστότητα, επιθετικότητα ή βία
- Έλλειψη συμπόνιας για τους άλλους και μεταμέλειας για το κακό που έχουν προκαλέσει στους άλλους
- Ριψοκίνδυνες συμπεριφορές χωρίς να δίνουν καμία σημασία στην ασφάλεια
- Κακοποιητικές σχέσεις
- Αποτυχία σκέψης των αρνητικών συνεπειών της συμπεριφοράς τους
- Ανευθυνότητα και επαναλαμβανόμενη αποτυχία στην ολοκλήρωση εργασιών ή στην τήρηση των οικονομικών υποχρεώσεων
Οι ενήλικες με αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας τυπικά εμφανίζουν συμπτώματα πριν από την ηλικία των 15 ετών. Τα σημάδια της διαταραχής στη συμπεριφορά είναι σοβαρά και επίμονα συμπεριφορικά προβλήματα όπως:
- Επιθετικότητα προς ανθρώπους και ζώα
- Καταστροφή περιουσίας
- Δολιότητα
- Κλοπή
- Σοβαρή παραβίαση των κανόνων
Αν και η αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας είναι μια χρόνια κατάσταση, κάποιοι άνθρωποι παρατηρούν μείωση των συμπτωμάτων. Δεν είναι ξεκάθαρο αν η μείωση των συμπτωμάτων είναι αποτέλεσμα της ηλικίας ή της επίγνωσης των συνεπειών της αντικοινωνικής συμπεριφοράς.
Αιτίες
Η αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας οφείλεται σε συνδυασμό παραγόντων:
- Επίδραση του περιβάλλοντος: μια χαοτική οικογενειακή ζωή συμβάλλει στην εμφάνιση αυτής της διαταραχής, ειδικά όταν δεν υπάρχει επιτήρηση από τους γονείς ή άλλους φροντιστές. Αυτή η διαταραχή είναι πιο συχνή σε περιπτώσεις που η κοινωνία δεν είναι υποστηρικτικοί και δεν υπάρχουν θετικές συμπεριφορές.
- Γενετικοί ή βιολογικοί παράγοντες: τα χαρακτηριστικά της αντικοινωνικής προσωπικότητας είναι κληρονομήσιμα. Οι μελέτες έχουν δείξει ότι συγκεκριμένες φυσιολογικές αποκρίσεις συμβαίνουν πιο συχνά σε ανθρώπους με αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας. Για παράδειγμα, έχουν ήπια απόκριση στο στρες, αγχώνονται πολύ λιγότερο από το μέσο όρο. Έχουν μειωμένη απόκριση στους δυνατούς ήχους. Αυτή η απάθεια επηρεάζει την ικανότητά τους να μάθουν από την επιβράβευση και την τιμωρία.
- Ανατομία του εγκεφάλου: ο μετωπιαίος λοβός, είναι η περιοχή του εγκεφάλου που ελέγχει την κρίση και τον προγραμματισμό και φαίνεται να είναι διαφορετικός στους ανθρώπους με αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας. Μερικές μελέτες έχουν δείξει ότι υπάρχουν αλλαγές στις δομές του εγκεφάλου που ρυθμίζουν την βίαιη συμπεριφορά. Οι άνθρωποι με αυτές τις αλλαγές είναι πιο δύσκολο να αντισταθούν στις παρορμήσεις, για αυτό έχουν την τάση προς την επιθετική συμπεριφορά.
Θεραπεία
Η αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας είναι δύσκολο να θεραπευτεί για πολλούς λόγους. Οι άνθρωποι με αυτή τη διαταραχή σπάνια ζητούν βοήθεια από μόνοι τους. Οι περισσότεροι κάνουν θεραπεία μόνο όταν τους επιβάλλετε από το νόμο.
Καθώς οι άνθρωποι με αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας πολλές φορές έρχονται αντιμέτωποι με τη δικαιοσύνη λόγω των παραβατικών συμπεριφορών τους, η φυλάκιση και άλλες τιμωρίες δεν έχουν αποτέλεσμα καθώς δεν ανταποκρίνονται στην τιμωρία.
Ψυχοθεραπεία
Η ψυχοθεραπεία βοηθά τους ανθρώπους να δουν τις συμπεριφορές τους και να αλλάξουν τα δυσλειτουργικά μοτίβα σκέψης. Τα αποτελέσματα φαίνονται μετά από μακροχρόνια θεραπεία. Η ομαδική και η οικογενειακή ψυχοθεραπεία βοηθά τα συγκεκριμένα άτομα να αναγνωρίσουν και να κατανοήσουν την ψυχική κατάσταση τη δικής τους και των άλλων.
Φαρμακευτική αγωγή
Η φαρμακευτική αγωγή χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της διαταραχής. Κάποια φάρμακα που χρησιμοποιούνται περιλαμβάνουν:
- Τα αγχολυτικά
- Τα αντικαταθλιπτικά
- Τα αντιψυχωσικά
- Τους σταθεροποιητές της διάθεσης
Οι περισσότεροι άνθρωποι με αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας δεν ζητούν μόνοι τους βοήθεια. Οι μελέτες δείχνουν ότι έχουν καλύτερα αποτελέσματα αυτοί που έχουν υποστηρικτικό κοινωνικό δίκτυο και πιο δυνατές σχέσεις.
Με τη βοήθεια της ψυχοθεραπείας μπορείτε να μάθετε δεξιότητες που θα σας βοηθήσουν να θέσετε υγιή όρια για να προστατεύσετε τον εαυτό σας από οποιαδήποτε βλάβη. Η ομαδική ψυχοθεραπεία είναι σημαντική πηγή υποστήριξης, πληροφόρησης και ενημέρωσης.