Άγχος και φαρμακευτική αγωγή

Άγχος και Φαρμακευτική αγωγή

Η φαρμακευτική αγωγή είναι μια αποτελεσματική θεραπευτική προσέγγιση για την αντιμετώπιση πολλών τύπων άγχους όπως ο πανικός, η υπερβολική και συνεχής ανησυχία. Ωστόσο, σε αντίθεση με τη δημοφιλή πεποίθηση και τα εύστοχα μηνύματα των φαρμακευτικών εταιρειών, η φαρμακευτική αγωγή απέχει πολύ από τη θεραπεία. Στην πραγματικότητα,  αν και θεωρείται ότι ʺθεραπεύειʺ τα περισσότερα ψυχιατρικά νοσήματα, τα δεδομένα υποστηρίζουν την ψυχοθεραπεία.

Για παράδειγμα, η διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD) ανταποκρίνεται πολύ καλά στην ψυχοθεραπεία, ενώ οι θετικές επιδράσεις της φαρμακευτικής αγωγής είναι κάπως περιορισμένες. Το ίδιο ισχύει και για τις κρίσεις πανικού (διαταραχή πανικού). Αν και κάποιοι βασικοί τύποι φαρμάκων είναι πολύ καλά στην ανακούφιση από τα συμπτώματα του πανικού βραχυπρόθεσμα, όταν το άτομο σταματά την αγωγή, το άγχος επιστρέφει.

Αυτό όμως δεν παρατηρείται στη συμπεριφορική ψυχοθεραπεία και άλλες μορφές ψυχοθεραπείας. Ακόμη, η φαρμακευτική αγωγή είναι πολύ βοηθητική σε πολλές περιπτώσεις. Συχνά είναι πολύ πιο αποτελεσματική όταν συνδυάζεται με την ψυχοθεραπεία, και αναφέρεται ως συνδυαστική ή ολοκληρωμένη θεραπεία. Παρακάτω ακολουθούν τα πιο γνωστά φάρμακα που χρησιμοποιούνται για το άγχος.

Αντικαταθλιπτικά

Τα αντικαταθλιπτικά χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του άγχους, ειδικά οι επιλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης (SSRIs). Αυτά τα φάρμακα επηρεάζουν τα επίπεδα της σεροτονίνης του εγκεφάλου, μιας χημικής ουσίας που είναι υπεύθυνη για χιλιάδες συναισθηματικές και συμπεριφορικές διαδικασίες. Το άγχος είναι μια από αυτές.

Αν και φαίνεται παράξενο ένα άτομο με άγχος να χρειάζεται να πάρει αντικαταθλιπτικά, η σεροτονίνη σχετίζεται με την κατάθλιψη και το άγχος. Αρχικά αυτά τα φάρμακα μελετήθηκαν για την αντικαταθλιπτική τους δράση. Επιπρόσθετα παρατηρήθηκε ότι εκτός από βελτίωση στη διάθεση, προκαλούν βελτίωση στο κοινωνικό άγχος, στον πανικό, στην ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και στα συμπτώματα που σχετίζονται με κάποιο ψυχικό τραύμα. Αλλά, επειδή οι αρχικές κλινικές μελέτες έγιναν για την κατάθλιψη έμεινε και ο όρος ʺαντικαταθλιπτικάʺ.

Οι πιο συχνοί SSRIs περιλαμβάνουν την φλουοξετίνη (Ladose), την σερτραλίνη (Zoloft), την παροξετίνη (Seroxat), την σιταλοπράμη (Seropram), την εσκιταλοπράμη (Cipralex). Οι SSRIs θεωρούνται ασφαλείς αλλά όχι χωρίς παρενέργειες. Οι πιο συχνές παρενέργειες περιλαμβάνουν την αϋπνία, τη σεξουαλική δυσλειτουργία και τις στομαχικές διαταραχές.

Είναι επίσης σημαντικό να σημειωθεί ότι τα αντικαταθλιπτικά γενικά φέρουν ένα προειδοποιητικό σημάδι για την αύξηση των αυτοκτονικών συμπεριφορών για άτομα γύρω στην ηλικία των 20 ετών ή νεότερα. Αυτή η προειδοποίηση βασίζεται στα σχετικά πρόσφατα στοιχεία ότι οι νέοι άνθρωποι που λαμβάνουν αντικαταθλιπτικά έχουν υψηλότερο κίνδυνο για αυτοκτονικές σκέψεις και συμπεριφορές συγκριτικά με εκείνους που δε λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή.

Βενζοδιαζεπίνες

Οι βενζοδιαζεπίνες χρησιμοποιούνται συχνά για τη βραχυπρόθεσμη αντιμετώπιση του άγχους. Οι πιο γνωστές είναι η αλπραζολάμη (Xanax),η κλοναζεπάμη (Clonotril), η διαζεπάμη (Stedon), και η λοραζεπάμη (Lexotanil). Αυτά τα φάρμακα λειτουργούν αγχολυτικά, όπως και το αλκοόλ, προκαλούν γενική χαλάρωση, μειώνουν τη μυϊκή ένταση και προάγουν συνολικά την ηρεμία. Οι επιδράσεις τους είναι άμεσα αισθητές.

Ωστόσο, οι κίνδυνοι ασφάλειας για τις βενζοδιαζεπίνες είναι πολύ μεγαλύτεροι από ότι για τους SSRIs. Αυτή η φαρμακευτική αγωγή δεν αντιδρά καλά με το αλκοόλ ή άλλα ηρεμιστικά και πρέπει να αποφεύγεται στην αποτοξίνωση των αλκοολικών και εκείνων που υποφέρουν από σωματικά θέματα όπως η αποφρακτική υπνική άπνοια.

Οι μελέτες δείχνουν ότι αυτά τα φάρμακα μπορεί να επιδεινώσουν την κατάθλιψη και καθιστούν αναποτελεσματική την ψυχοθεραπεία για τη διαταραχή του μετατραυματικού στρες και τη διαταραχή πανικού. Ένας μικρός αριθμός ανθρώπων εμφανίζει ψυχολογική ή σωματική εξάρτηση από αυτά τα φάρμακα. Μπορεί να είναι δύσκολο να τα διακόψουν οι άνθρωποι που τα λαμβάνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η διακοπή της λήψης των βενζοδιαζεπινών γίνεται μόνο κάτω από την επίβλεψη γιατρού.

Bespar

Το Bespar (βουσπιρόνη) είναι ένα άλλο αγχολυτικό φάρμακο που ρυθμίζει τη σεροτονίνη. Όμοια με τους SSRIs , χρειάζονται μερικές εβδομάδες πριν το άτομο παρατηρήσει κάποια βελτίωση. Το κύριο πλεονέκτημα του Bespar είναι ότι δεν προκαλεί θέματα εξάρτησης που να συνδέονται με την ουσία. Μπορεί να λαμβάνεται για μεγάλη χρονική περίοδο και είναι σχετικά εύκολο να γίνει η διακοπή του όταν το άτομο δεν το χρειάζεται πια. Η πιο συχνή παρενέργεια είναι η αίσθηση ζαλάδας μετά τη λήψη. Άλλες λιγότερο συχνές παρενέργειες περιλαμβάνουν πονοκεφάλους, ναυτία, αϋπνία και νευρικότητα.

Άλλα φάρμακα

Οι ψυχίατροι χρησιμοποιούν ένα μεγάλο εύρος φαρμάκων για τη θεραπεία του άγχους, αν και δεν αποκαλούνται απαραίτητα αγχολυτικά. Ένα γνωστό παράδειγμα είναι οι επιλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης-νορεπινεφρίνης, ή SNRIs. Όμοια με τους SSRIs, οι SNRIs αυξάνουν τα επίπεδα της σεροτονίνης στον εγκέφαλο. Επίσης αυξάνουν τον νευροδιαβιβαστή νορεπινεφρίνη, που εμπλέκεται στο άγχος. Γνωστά παραδείγματα SNRIs είναι η βενλαφαξίνη (Effexor) και η ντουλοξετίνη (Cymbalta). Η αντιïσταμινική υδροξυζίνη χρησιμοποιείται περιστασιακά για τη βραχυπρόθεσμη θεραπεία του άγχους. Χημικά όμοια είναι η διφαινυδραμίνη(Benadryl), με την πιο έντονη παρενέργεια να είναι η υπνηλία.  Μπορεί επίσης να οδηγήσει σε αύξηση του βάρους και  στην εκδήλωση του συνδρόμου των ανήσυχων ποδιών.