Αντιμετωπίστε τους φόβους σας

Αντιμετώπιση φόβου

Όσο μεγαλώνουμε αντιμετωπίζουμε τους φόβους μας με πιο πολύπλοκους τρόπους. Φυσικά, δεν είναι ανάγκη πάντα να ξεπερνάμε τους φόβους μας. Κανείς δεν θέλει να χάσει την αίσθηση του φόβου που μας προειδοποιεί για πραγματικούς κινδύνους.

Ο φόβος είναι ένα ανθρώπινο συναίσθημα που έχει ως σκοπό να μας δίνει κίνητρο για να αποφύγουμε τους κινδύνους. Σε απειλητικές καταστάσεις συμβαίνει η ενεργοποίηση του μηχανισμού πάλης ή φυγής, ο οποίος μας δίνει την δύναμη να ξεφύγουμε από την απειλή.

Οι φυσιολογικές αλλαγές που συμβαίνουν λόγω του φόβου περιλαμβάνουν την ταχυπαλμία, την ανακατεύθυνση της κυκλοφορίας του αίματος από την περιφέρεια στο στομάχι και την ένταση στους μύες.

Ο φόβος είναι ένα σημάδι, ένας συναγερμός που μας δείχνει ότι υπάρχει κάποιος κίνδυνος. Φυσικά, ο φόβος έχει σχέση αλλά δεν είναι συνώνυμος με τις φοβίες ή το άγχος.

Μια φοβία είναι ο επίμονος και παράλογος φόβος για μια συγκεκριμένη κατάσταση, αντικείμενο, δραστηριότητα, όπως τα ύψη ή το αίμα.

Γενικά, γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως οι συνήθειες και οι εμπειρίες μας παίζουν ρόλο στην ανάπτυξη συγκεκριμένων φόβων και φοβιών.

Είναι ανάγκη να αντιμετωπίζω όλους τους φόβους μου;

Ο κάθε άνθρωπος πρέπει να νιώθει έτοιμος για να πάρει αυτή την απόφαση. Αν για παράδειγμα κάποιος αποφεύγει τις ταραντούλες ίσως να μην νιώθει αρκετά δυνατός να αντιμετωπίσει το φόβο του και αυτό είναι φυσιολογικό. Αυτό που έχει σημασία είναι το πόσο η φοβία παρεμβαίνει στη ζωή μας.

Όταν νιώθουμε φόβο για κάτι, εύκολα το αποφεύγουμε (όπως το ασανσέρ) όμως η αποφυγή συγκεκριμένων καταστάσεων μπορεί να μας βάλει σε κίνδυνο (όπως η αποφυγή της επίσκεψης στο γιατρό). Βέβαια, υπάρχει ένα ξεκάθαρο όφελος από την αντιμετώπιση αυτού του φόβου.

Είναι κάτι τελείως υποκειμενικό το εάν ένα άτομο αντιμετωπίζει τους φόβους του. Αλλά για να είμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας, ο φόβος γίνεται μεγαλύτερος όταν αποφεύγουμε πράγματα.

Υπάρχουν και άλλες καταστάσεις στις οποίες η αντιμετώπιση του φόβου δεν έχει κάποιο όφελος. Όπως για παράδειγμα στην περίπτωση που έχετε ένα τοξικό εργοδότη ή αν είστε σε μια κακοποιητική σχέση. Η αντιμετώπιση του κακοποιητικού ατόμου μπορεί να οδηγεί σε μεγαλύτερο κίνδυνο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, υπάρχει μεγαλύτερο όφελος από την αποφυγή της κατάστασης.

Πώς μπορώ να αντιμετωπίσω τους φόβους μου;

1. Μην κρίνετε τον εαυτό σας

Η αρνητική κριτική προς τον εαυτό μας επειδή νιώθουμε φόβο για κάτι δεν πρόκειται να μας βοηθήσει. Αντιθέτως, καλό είναι να δούμε κατάματα το φόβο μας. Αντί να σκεφτόμαστε ότι ο φόβος είναι κάτι καλό ή κακό, καλό είναι να ακούμε όσα έχει να μας πει το σώμα μας. Στη συνέχεια μπορούμε να εκτιμήσουμε την αξία της πληροφορίας και τι θα κάνουμε με αυτή.

2. Δώστε χρόνο στον εαυτό σας να ηρεμήσει

Για να μπορούμε να παραμένουμε ήρεμοι χρειάζεται να παίρνουμε βαθιές αναπνοές, οι οποίες ενεργοποιούν το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα, το σύστημα στο σώμα μας που είναι υπεύθυνο για την ηρεμία, τον ύπνο, την απόλαυση. Έτσι, το σώμα ηρεμεί και δεν είναι σε εγρήγορση. Όταν είναι ενεργό μπορούμε να κάνουμε πιο ξεκάθαρες σκέψεις. Δεν αναπνέουμε γρήγορα, γιατί αυτό δεν είναι αποτελεσματικό. Είναι σημαντικό να παίρνουμε βαθιές αναπνοές από την κοιλιά.

3. Εξερευνήστε τα συναισθήματά σας

Ένα άλλος τρόπος για να εξερευνήσετε το φόβο σας είναι να κατανοήσετε τι είναι αυτό που σας προκαλεί φόβο; Αυτό είναι πολύ πιο σημαντικό από την άγνοια. Όταν γνωρίζετε την πηγή του φόβου σας, έχετε τη δυνατότητα να δείτε με νέο τρόπο τους φόβους σας, ή ίσως να συνειδητοποιήσετε ότι ο φόβος σας δεν είναι και κάτι τόσο τρομερό.

Η περιέργεια πολλές φορές νικά τις εναλλακτικές. Αν δεν υπάρχει περιέργεια κανείς δεν μπορεί να εξερευνήσει τον κόσμο στον οποίο ζει. Οι οργανισμοί που επιβιώνουν είναι αυτοί που προσαρμόζονται, και η προσαρμογή απαιτεί περιέργεια. Ο φόβος είναι το ακριβώς αντίθετο από την περιέργεια. Γιατί δεν ψάχνεις να δεις τι λειτουργεί, τι είναι επικίνδυνο; Το σπουδαίο με την περιέργεια είναι ότι διώχνει μακριά το φόβο.

4. Κάντε θετική συζήτηση με τον εαυτό σας

Αντί να νιώθετε ανυπομονησία, μπορείτε να αντικαταστήσετε την αρνητική συζήτηση με τον εαυτό σας με θετικές δηλώσεις. Αυτό θα σας βοηθήσει σε πολλές πτυχές της ζωής σας.

5. Μην σπαταλάτε το χρόνο σας

Φυσικά, κάθε άνθρωπος μπορεί να έχει διαφορετικούς φόβους, κάποιος μπορεί να φοβάται τα ύψη και κάποιος άλλος τις αράχνες, όμως αυτοί οι δύο φόβοι χρήζουν διαφορετικής αντιμετώπισης. Σε πολλές περιπτώσεις οι φοβίες μπορεί να είναι μεγάλο πρόβλημα, αν αποτελούν συνεχώς  θέμα συζήτησης. Αυτό οδηγεί σε μεγάλη σπατάλη χρόνου και ενέργειας. Υπάρχουν άνθρωποι που ξοδεύουν ατελείωτες ώρες για να ανησυχούν για τις φοβίες τους. Από τη στιγμή που νιώθουν ότι αυτή η κατάσταση πρέπει να τελειώσει, τότε είναι έτοιμοι για την αλλαγή.

6. Οι φοβίες υπάρχουν στο μυαλό σας

Η αλήθεια είναι ότι ο φόβος είναι στο μυαλό μας. Όταν κάποιος έχει φοβία νιώθει φόβο είτε υπάρχει κάποιο αντικείμενο είτε όχι. Αν για παράδειγμα ένα άτομο φοβάται τις αράχνες, μόνο η σκέψη τους προκαλεί τρόμο. Η αλήθεια όμως μπορεί να διαφέρει. Μπορεί να μην φοβάται τις αράχνες αλλά την εικόνα που έχει στο μυαλό του για αυτές. Μπορεί να νιώθει τα ίδια συναισθήματα με αυτά που θα είχε αν υπήρχε στην πραγματικότητα μια τεράστια αράχνη.

Κάποιος που έχει μάθει να νιώθει φόβο, αυτό που χρειάζεται να κάνει είναι να δημιουργήσει μια νέα συνήθεια. Ένας τρόπος είναι η αντιστροφή μιας ανάμνησης. Όταν κάποιος ανατρέχει σε μια παλιά τρομακτική ανάμνηση, συμβαίνουν αλλαγές στους νευρώνες.

7. Επιλέξτε την ψυχοθεραπεία

Η ψυχοθεραπεία είναι γενικά αποτελεσματική στη θεραπεία συγκεκριμένων φόβων και φοβιών. Η θεραπεία περιλαμβάνει την κατανόηση των αυτόματων σκέψεων και την σταδιακή έκθεση σε όσα φοβάστε, στο ασφαλές μέρος της ψυχοθεραπείας (όπως για παράδειγμα μέσω 3d virtual therapy).

Τα στοιχεία δείχνουν ότι ακόμη και λίγες συνεδρίες μπορεί να είναι αποτελεσματικές. Οι περισσότεροι άνθρωποι με υψοφοβία ή ακροφοβία κάνουν εικόνα τον εαυτό τους να πέφτει. Και αυτό εξηγεί το γιατί νιώθουν φόβο. Αν δεν δημιουργούν αυτές τις εικόνες στο μυαλό τους και αντιθέτως έχουν την εικόνα της ηρεμίας σε μεγάλα ύψη τότε θα νιώθουν καλύτερα. Αν Αυτό γίνει με το σωστό τρόπο, αρχίζει να συμβαίνει ασυνείδητα και αυτόματα.

8. Μιλήστε με τον ψυχοθεραπευτή σας

Υπάρχουν φαρμακευτικές αγωγές που είναι ωφέλιμες στη θεραπεία συγκεκριμένων φόβων και φοβιών, για αυτό είναι πολύ σημαντικό να συζητάτε τις επιλογές σας με τον ψυχοθεραπευτή σας. Για παράδειγμα, οι β-αναστολείς (πχ Inderal) είναι μια επιλογή για την θεραπεία του άγχους απόδοσης. Οι βενζοδιαζεπίνες (όπως το Ζάναξ) πολλές φορές ωφελούν τις διαταραχές άγχους, αλλά χρειάζεται προσοχή στη χρήση τους καθώς προκαλούν εθισμό.