Αρνητικός τρόπος σκέψης και κατάθλιψη

Πώς συμβάλλει ο Αρνητικός τρόπος σκέψης στην Κατάθλιψη;

Η κατάθλιψη είναι μια σοβαρή ψυχική νόσος. Αν και είναι εύκολο όταν πιεζόμαστε από την καθημερινότητα να πούμε ότι νιώθουμε καταθλιπτικοί, στην πραγματικότητα η κλινική κατάθλιψη είναι κάτι πολύ διαφορετικό και μόνο όσοι την έχουν αντιμετωπίσει ή έχουν δει κοντινούς τους ανθρώπους με κατάθλιψη μπορούν να την κατανοήσουν.

Η κατάθλιψη επηρεάζει κάθε πτυχή της ζωής, ρουφά όλη την ενέργεια και τη χαρά και μερικές φορές και όλα τα συναισθήματα με αποτέλεσμα να νιώθετε μουδιασμένοι και απόλυτα αποκομμένοι από τη ζωή, την οικογένεια και τους φίλους σας.

Η κλινική, μείζων κατάθλιψη μοιάζει με ζιζάνιο που φυτρώνει μέσα σας και μεγαλώνει. Οι ρίζες της κατάθλιψης φωλιάζουν μέσα σας μέχρι να σας οδηγήσουν σε ένα σκοτεινό κόσμο.

Η ψυχοθεραπεία μπορεί να σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε τις ρίζες της κατάθλιψης και να μάθετε τρόπους και στρατηγικές για να την καταπολεμήσετε.

Ο αρνητικός τρόπος σκέψης είναι μια διαδικασία κατά την οποία οι άνθρωποι έχουν την τάση να βλέπουν τα αρνητικά σε κάθε κατάσταση ,εκδηλώνεται με μοτίβα που μπορεί να προκαλέσουν ανησυχία, στρες ή θλίψη και συμβάλλει στην κατάθλιψη. Ο αρνητικός τρόπος σκέψης συμβάλει επίσης στο κοινωνικό άγχος. Το κλειδί στην αλλαγή του τρόπου σκέψης είναι να κατανοήσετε πως σκέφτεστε και στη συνέχεια να μάθετε στρατηγικές για να αλλάξετε τον τρόπο σκέψης σας.

Ποιες είναι οι ρίζες της κατάθλιψης;

Πολλοί άνθρωποι αναρωτιούνται πως ξεκινά η κατάθλιψη, ποιες είναι οι ρίζες της και πως εξελίσσεται. Η κατάθλιψη οφείλεται στο συνδυασμό βιολογικών και περιβαλλοντικών παραγόντων.

Υπάρχουν πολλές αντικρουόμενες απόψεις σχετικά με το αν είμαστε ευάλωτοι στην κατάθλιψη και τι ρόλο παίζει η κληρονομικότητα. Ακόμη και στις μέρες μας εξερευνάται ο ρόλος των γονιδίων που κληρονομούμε από τους γονείς μας στην πιθανότητα εμφάνισης της κατάθλιψης ή της ευαισθησία σε αυτή. Η κατάθλιψη περιλαμβάνει αλλαγές στη χημεία του εγκεφάλου για αυτό είναι σωστό να επισημάνουμε ότι υπάρχει μια αναγνωρισμένη βιολογική αιτία, αλλά χωρίς να έχει διευκρινιστεί η ρίζα της. Η κατάθλιψη μπορεί να διατρέχει οικογένειες αλλά σε αυτό συμβάλλουν και περιβαλλοντικοί παράγοντες εκτός από την κληρονομικότητα και τα γονίδια μας. Όταν μιλάμε για περιβαλλοντικούς παράγοντες εννοούμε τις εμπειρίες του παρελθόντος και όλα όσα συμβαίνουν τώρα.

Είναι εύκολο να δούμε τη σύνδεση ανάμεσα στις εμπειρίες της πρώιμης ηλικίας και στη διαμόρφωση των πεποιθήσεων που έχουμε για τον κόσμο και για τον εαυτό μας. Ένα παιδί που βιώνει μια σωματική ή συναισθηματική απώλεια (ακόμη και αν αυτό δεν σημαίνει ότι έχει χάσει έναν γονέα) μαθαίνει να φοβάται τον κόσμο, να τον βλέπει ως σκοτεινό και απειλητικό μέρος. Οι εμπειρίες κακοποίησης (σωματικής, σεξουαλικής, συναισθηματικής, ψυχικής ή λεκτικής) μπορεί να δημιουργήσουν εσωτερικές αρνητικές πεποιθήσεις για τον εαυτό, τα συναισθήματα (πχ το θυμό), τις ενοχές και την αξία ενός ατόμου. Ωστόσο, δεν είναι μόνο οι τραυματικές εμπειρίες που μπορούν να διαμορφώσουν τις βιωματικές ρίζες της κατάθλιψης. Ένα απόμακρο, σκληρό ή μοναχικό περιβάλλον μπορεί να επηρεάσει τις πεποιθήσεις και τον τρόπο σκέψης μας. Η έλλειψη στοργής ή ένας γονέας που είναι συναισθηματικά απόμακρος μπορεί να προκαλέσουν την ίδια βλάβη.

Πολλοί επιστήμονες συμφωνούν ότι οι ρίζες της κατάθλιψης είναι συνδυασμός βιολογικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Η κατάθλιψη μπορεί να ξεκινήσει από ένα αρνητικό γεγονός της ζωής, είτε είναι ένα τραυματικό γεγονός είτε μια σειρά από τραυματικά γεγονότα. Αυτά μπορεί να προκαλέσουν αρνητικές σκέψεις και συμπεριφορές που χαρακτηρίζουν την κατάθλιψη. Είναι εξίσου σημαντικό ότι έχουμε την ευθύνη για την ανάρρωσή μας αλλά και για τα συναισθήματα και τις εμπειρίες του παρόντος.

Αρνητικός τρόπος σκέψης

Ο αρνητικός τρόπος σκέψης είναι παράγοντας κλειδί που επηρεάζει τα συναισθήματά μας. Η ψυχοθεραπεία μας βοηθά να αλλάξουμε τον τρόπο σκέψης ώστε να αλλάξουμε όσα νιώθουμε . Στην κατάθλιψη αλλά και σε άλλες διαταραχές ψυχικής υγείας παρασυρόμαστε από τον αρνητικό τρόπο σκέψης με αποτέλεσμα να έχουμε μια διαστρεβλωμένη εικόνα για τον κόσμο, τον εαυτό μας και τους άλλους.

Υπάρχουν πολλά διαφορετικά αρνητικά μοτίβα σκέψης, τα οποία ενισχύουν την κατάθλιψη και την  διαστρεβλωμένη άποψη.

1. Αρνητικό φίλτρο

Αυτή η διαδικασία δημιουργεί διαστρεβλωμένη άποψη για γεγονότα, άτομα ή καταστάσεις. Όταν φιλτράρουμε τα πάντα με αρνητικό τρόπο αγνοούμε τα θετικά και επικεντρωνόμαστε στις αρνητικές πτυχές. Αν επιτύχουμε σε κάτι το παραβλέπουμε σαν να μην έχει κανένα νόημα και αν αξιολογήσουμε την κατάσταση βλέπουμε μόνο τα λάθη μας αντί να έχουμε μια ισορροπημένη ματιά.

2. Οπτική άσπρου ή μαύρου

Σε αυτή την περίπτωση έχουμε μια μη ρεαλιστική, μαύρη ή άσπρη οπτική για τον κόσμο, τα γεγονότα και τα επιτεύγματά μας. Είτε είμαστε απόλυτα επιτυχημένοι ή απόλυτα αποτυχημένοι, απολύτως σωστοί ή απολύτως λάθος. Η πραγματικότητα είναι πιο πολύπλοκη και υπάρχουν και άλλες αποχρώσεις του γκρι από το άσπρο και το μαύρο. Δεν είναι όλα τα πράγματα κακά ή καλά.

Αυτή η οπτική μπορεί να επηρεάσει όλες τις σχέσεις σας. Για παράδειγμα, ο σύντροφός σας μπορεί να είναι ένας υπέροχος άνθρωπος μέχρι να γίνει ο χειρότερος. Αυτός ο κύκλος αγάπης/μίσους, καλού/κακού μπορεί να προσθέσει πίεση σε κάθε σχέση. Αυτός ο τρόπος σκέψης επηρεάζει την οικειότητα και σας απομακρύνει από τη δημιουργία ισχυρής σύνδεσης και αποδοχής. Στις οικογενειακές σχέσεις και στις φιλικές, η γρήγορη αλλαγή της άποψης μπορεί να υπονομεύσει την οικειότητα και την εμπιστοσύνη.

Όλοι έχουμε αναρωτηθεί αν είμαστε "κακοί άνθρωποι" ή "καλοί άνθρωποι". Στην πραγματικότητα, οι περισσότεροι από εμάς είμαστε κάπου στη μέση, και έχουμε και καλά και κακά χαρακτηριστικά. Όταν όμως σκέφτεστε με τη λογική του άσπρου ή μαύρου μπορεί να κρίνετε αυστηρά τον εαυτό σας ή να αρνείστε να δείτε τα λάθη σας.

Αυτός ο τρόπος σκέψης μπορεί να σας κάνει υπερευαίσθητους στη γνώμη των άλλων και να μην μπορείτε να αποδεχτείτε την κριτική χωρίς να νιώσετε ανασφάλεια. Αυτό όμως σας κρατά μακριά από τον πραγματικό εαυτό σας.

Όπως όλες οι πτυχές της ζωής μας , έτσι και η δουλειά έχει καλές και κακές μέρες και κάποιες μέρες είναι κάπου στο ενδιάμεσο. Αν όμως σκέφτεστε μόνο άσπρο ή μαύρο είναι εύκολο να εσωτερικεύετε κάθε αποτυχία και να έχετε μη ρεαλιστικές προσδοκίες για κάθε επιτυχία. Αν όμως αναγνωρίσετε ότι πάντα θα υπάρχουν διακυμάνσεις, τότε μπορείτε να μάθετε και να εξελιχθείτε.

Όταν βλέπετε τα πάντα με την οπτική του άσπρου ή μαύρου τότε αλλάζει και ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνεστε τον κόσμο, και χάνετε όλες τις ενδιάμεσες αποχρώσεις. Η αντίληψη σας μπορεί να αλλάξει τελείως και με αυτό τον τρόπο επηρεάζετε και τα συναισθήματα σας.  Η υπερβολική προσκόλληση σε αυτό τον τρόπο σκέψης μπορεί να είναι σύμπτωμα κάποια ψυχικής διαταραχής.

3. Υπεργενικεύσεις

Σε αυτή την περίπτωση οδηγούμαστε σε γενικά συμπεράσματα βασισμένοι σε ένα μόνο γεγονός. Έτσι πιστεύουμε ότι από την στιγμή που έγινε κάτι κακό ότι όλα θα πάνε άσχημα και ότι αυτό θα επαναλαμβάνεται σαν ένας ατελείωτος κύκλος αποτυχίας. Η υπεργενίκευση σας αποτρέπει να δείτε κάθε κατάσταση χωριστά, σαν μοναδικό γεγονός.

4. Καταστροφολογία

Είμαστε πεπεισμένοι ότι θα έρθει η καταστροφή, ανεξάρτητα με τα δεδομένα. Η υπόθεση είναι ότι όλα είναι μια απόλυτη καταστροφή.

Η καταστροφολογία είναι ένας αρνητικός τρόπος σκέψης όπου ένα άτομο σκέφτεται τη χειρότερη έκβαση για μια κατάσταση. Αυτό οδηγεί σε δυσάρεστα συναισθήματα όπως το στρες ή η ανησυχία και μπορεί να μετατραπεί σε πρόβλημα αν δεν αντιμετωπιστεί. Η τάση για καταστροφολογικά σενάρια μπορεί να συνδέεται με τις εμπειρίες της πρώιμης ζωής, που διαμορφώνουν τον τρόπο σκέψης. Μπορεί επίσης να επιδεινώνεται από συγκεκριμένες καταστάσεις. Για παράδειγμα όταν νιώθουμε αγχωμένοι βλέπουμε με αρνητικό τρόπο τα πράγματα και τότε αυξάνονται οι πιθανότητες για την καταστροφολογία.

Ένα άτομο με κάποιο θέμα ψυχικής υγείας, είναι εύκολο να πέσει στην παγίδα της καταστροφολογίας. Η καταστροφολογία είναι μια εξουθενωτική συνήθεια που μας κάνει να πιστεύουμε στις αρνητικές μας σκέψεις από το να δούμε αντικειμενικά μια κατάσταση. Στη συνέχεια συνειδητοποιούμε ότι οι αρνητικές σκέψεις δεν είναι αληθινές αλλά προκαλούνται από το στρες και την ανησυχία μας. Με τη βοήθεια της ψυχοθεραπείας μπορείτε να σπάσετε την αρνητική συνήθεια της καταστροφολογίας.

5. Εύκολα συμπεράσματα

Με αυτό τον τρόπο υποθέτουμε ότι τα πράγματα θα εξελίσσονται πάντα άσχημα και πιστεύουμε αυτή την πρόβλεψη σαν ένα εξακριβωμένο γεγονός. Μπορεί να μην μιλάτε για τις ιδέες σας σε ένα φίλο ή σε ένα αγαπημένο σας πρόσωπο επειδή φοβάστε και έχετε πείσει τον εαυτό σας ότι οι άλλοι θα γελάσουν μαζί σας, χωρίς να δοκιμάζετε αυτή την θεωρία.

6. Σύγκριση

Συγκρίνετε δυσμενώς τον εαυτό σας με τους άλλους χωρίς να σκέφτεστε όλες τις πραγματικές μεταβλητές. Ξεχνάτε ότι η ζωή του καθενός είναι μοναδική και υπάρχουν  άνθρωποι πολλοί χειρότεροι από εσάς. Καλό είναι να θυμάστε ότι είστε μοναδικοί και η αξία σας δεν μπορεί να συγκριθεί με των άλλων. Συμπεριφερθείτε ανάλογα με τις αξίες και τους στόχους σας.

7. Πρέπει

Τα "πρέπει" κατακλύζουν τη ζωή σας και τον τρόπο που σκέφτεστε και συμπεριφέρεστε. Αποφύγετε τα πρέπει στη ζωή σας καθώς καταπιέζουν τις ανάγκες και τις επιθυμίες σας.

8. Συναισθηματικός τρόπος σκέψης

Είναι ένας αρνητικός τρόπος σκέψης στον οποίο πιστεύουμε ότι επειδή νιώθουμε κάτι αυτό είναι και αυτόματα αλήθεια. Επειδή νιώθετε ότι αποτυγχάνετε ή ότι μια κατάσταση είναι απελπιστική, δεν σημαίνει ότι είναι πραγματικά.