Διάρροια – αιτίες και θεραπεία

Διάρροια

Η διάρροια είναι ένα πολύ συχνό σύμπτωμα του γαστρεντερικού. Ουσιαστικά είναι η συχνή και υπερβολική κένωση του εντέρου με τη μορφή ανώμαλων υδαρών κοπράνων και πόνου στο στομάχι. Οι περισσότεροι άνθρωποι όταν κάνει την εμφάνισή της η διάρροια θέλουν να βρουν τρόπους για να σταματήσει το συντομότερο δυνατό.

Η οξεία διάρροια διαρκεί μία ή δύο εβδομάδες ενώ κάποιος είναι άρρωστος. Επίσης, υπάρχει και η χρόνια διάρροια, η οποία επιμένει για περισσότερο από μερικές εβδομάδες. Τυπικά, ένα άτομο έχει διάρροια αν έχει υδαρή κόπρανα τρεις ή περισσότερες φορές μέσα σε 24 ώρες.

Είτε το πιστεύετε είτε όχι, η οξεία διάρροια είναι ένας από τους καλύτερους αμυντικούς μηχανισμούς του σώματος ενάντια στις λοιμώξεις ή στους ιούς. Αν και είναι άβολη και δυσάρεστη κατάσταση, η οξεία διάρροια βοηθά στην γρήγορη απομάκρυνση επιβλαβών παραγόντων από το γαστρεντερικό πριν προκαλέσουν σοβαρότερα προβλήματα ή επιπλοκές.

Τα συμπτώματα της χρόνιας διάρροιας, από την άλλη, είναι λίγο διαφορετικά. Συνήθως έρχονται και φεύγουν ανάλογα με τις διατροφικές συνήθειες και τον τρόπο ζωής. Αυτοί οι παράγοντες περιλαμβάνουν την κατάσταση του ανοσοποιητικού συστήματος και τα επίπεδα του στρες που αντιμετωπίζουμε.

Οι μελέτες δείχνουν ότι η χρόνια διάρροια συμβαίνει περίπου στο 3% των ανθρώπων που ταξιδεύουν σε αναπτυσσόμενες χώρες. Η οξεία διάρροια συνήθως υποχωρεί χωρίς φαρμακευτική αγωγή ή άλλες σοβαρές παρεμβάσεις.

Ωστόσο, η χρόνια διάρροια είναι πιο προβληματική κατάσταση. Μπορεί να προκαλεί αφυδάτωση και ανεπάρκεια θρεπτικών συστατικών αν δεν αντιμετωπιστεί κατάλληλα.

Ποιες είναι όμως οι αιτίες της χρόνιας διάρροιας; Οι διαταραχές του γαστρεντερικού, όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, η νόσος του Crohn, το σύνδρομο εντερικής μικροβιακής υπερανάπτυξης (small intestinal bacterial overgrowth -SIBO), μια διαταραχή του λεπτού εντέρου και η ελκώδης κολίτιδα συχνά προκαλούν χρόνια διάρροια.

Αιτίες διάρροιας

Η διάρροια είναι μια φυσιολογική αντίδραση στην αφυδάτωση, στις λοιμώξεις ή στις τοξίνες που είναι ανάγκη να απομακρυνθούν από το πεπτικό σύστημα. Παραδείγματα περιλαμβάνουν συγκεκριμένους τύπους βακτηρίων, παράσιτα, αλλεργίες σε τροφές ή άλλα μικρόβια.

Ένας από τους κινδύνους της διάρροιας είναι ότι προκαλεί αφυδάτωση. Αυτό συμβαίνει επειδή το σώμα χάνει περισσότερο νερό και μεταλλικά στοιχεία, που περιλαμβάνουν ηλεκτρολύτες όπως το νάτριο.

Ποια είναι όμως τα συμπτώματα της διάρροιας;

• Συχνές κινήσεις του εντέρου, με αποτέλεσμα ένα άτομο να πηγαίνει τουαλέτα περισσότερες από μια ή δύο φορές την ημέρα
• Υδαρή κόπρανα
• Πόνο στην κοιλιά, κράμπες και φούσκωμα στο στομάχι
• Μερικές φορές ναυτία και εμετό
• Πόνο στο στομάχι και κάποιες φορές απώλεια της όρεξης, και απώλεια βάρους
• Έντονη δίψα, εξαιτίας της απώλειας νερού
• Πυρετό στις περιπτώσεις στις οποίες η διάρροια είναι αποτέλεσμα κάποιας λοίμωξης
• Συμπτώματα αφυδάτωσης, όπως η αδυναμία, η ζαλάδα και η σύγχυση

Για την αντιμετώπιση της διάρροιας και την αποτροπή νέων επεισοδίων στο μέλλον είναι σημαντικό κάποιος να γνωρίζει τις υποκείμενες αιτίες της κατάστασης. Η διάρροια μπορεί να είναι αποτέλεσμα αφυδάτωσης, ασθενειών ή τροφικών δηλητηριάσεων.

Παράγοντες κινδύνου

Ποιες είναι οι αιτίες που προκαλούν διάρροια στους ενήλικες;

• Βακτηριακές λοιμώξεις. Η μετάδοση μπορεί να γίνει από άτομο σε άτομο ή μέσω επαφής με μολυσμένες επιφάνειες.
• Σύνδρομο εντερικής μικροβιακής υπερανάπτυξης(SIBO). Το συγκεκριμένο σύνδρομο δείχνει ότι υπάρχει μια ανισορροπία ανάμεσα στα καλά και στα κακά βακτήρια του λεπτού εντέρου , και έτσι το σώμα δεν μπορεί να κάνει σωστά την πέψη και την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών.
• Τροφικές αλλεργίες, όπως η δυσανεξία στη λακτόζη (που υπάρχει στα γαλακτοκομικά προϊόντα). Οι ειδικοί πιστεύουν ότι η δυσανεξία στη λακτόζη είναι ένας από τους κύριους λόγους της διάρροιας, ειδικά της χρόνιας διάρροιας. Αυτό που συμβαίνει με τη δυσανεξία στη λακτόζη είναι ότι ίσως να μην κάνει την εμφάνισή της μέχρι την ενηλικίωση ή να οφείλεται σε ορμονικές αλλαγές, όπως στη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
• Κατανάλωση μολυσμένου νερού, που περιέχει παράσιτα, βακτήρια κλπ.
• Τροφική δηλητηρίαση εξαιτίας κατανάλωσης μολυσμένων τροφών με επικίνδυνα μικρόβια.
• Αφυδάτωση, είτε επειδή δεν πίνει κάποιος πολύ νερό ή επειδή χάνει πολύ νερό λόγω εμετού/ασθένειας ή άλλων αιτιών.
• Θέματα στην πέψη και άλλες καταστάσεις, όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου ή αυτοάνοσα νοσήματα όπως η νόσος του Crohn.
• Υπερβολική κατανάλωση πολλών υγρών πολύ γρήγορα.
• Κατανάλωση άγουρων ή υπερβολικά ώριμων φρούτων.
• Κατανάλωση πολύ λιπαρών φαγητών που είναι δύσκολη η πέψη τους.
• Υπερβολική κατανάλωση καφεΐνης ή αλκοόλ, πράγμα που μπορεί να οδηγεί σε αφυδάτωση και δυσπεψία.
• Συναισθηματικό στρες και άγχος.
• Παρενέργειες κάποιων φαρμάκων, ειδικά των αντιόξινων. Τα αντιόξινα αποτελούν την πιο κοινή αιτία διάρροιας που έχει σχέση με φάρμακα επειδή περιέχουν μαγνήσιο, το οποίο κάνει τα κόπρανα υδαρή. Αν ένα άτομο λαμβάνει αυτά τα φάρμακα για τον έλεγχο των συμπτωμάτων της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, καλό είναι να παίρνει κάποιο φάρμακο που δεν περιέχει μαγνήσιο. Επίσης , τα φάρμακα για την δυσκοιλιότητα μπορεί να προκαλούν διάρροια.

Θεραπεία της διάρροιας

Αν έχετε συμπτώματα διάρροιας για περισσότερες από 1-2 εβδομάδες , ειδικά αν δεν γνωρίζετε γιατί αυτό συμβαίνει και δεν υπάρχει βελτίωση της κατάστασης, τότε είναι ίσως καλό να μιλήσετε με το γιατρό σας. Τι μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της διάρροιας;

• Αντιδιαρροϊκά φάρμακα: αυτά τα φάρμακα συμβάλλουν στο γρήγορο περιορισμό των συμπτωμάτων της διάρροιας, αλλά αυτό δεν είναι πάντα καλό. Επειδή η διάρροια είναι ένας από τους φυσικούς αμυντικούς μηχανισμούς στο σώμα που απομακρύνει τις τοξίνες ή τα μικρόβια, η αποφυγή της μπορεί να σημαίνει ότι επιβλαβή βακτήρια μένουν μέσα στο σώμα μας περισσότερο. Για αυτό πολλοί γιατροί προτείνουν να περιμένετε χωρίς να πάρετε κάποιο φάρμακο και να καταπολεμήσετε φυσικά την αφυδάτωση.
• Δίαιτα αποκλεισμού: αν έχετε χρόνια διάρροια, τότε είναι πολύ πιθανό ο γιατρός να σας επισημάνει ποιες τροφές είναι προβληματικές για το πεπτικό σας και να ακολουθήσετε μια δίαιτα αποκλεισμού. Αυτό σημαίνει ότι θα αποφεύγετε συγκεκριμένες τροφές όπως τα γαλακτοκομικά προϊόντα, για μια περίοδο ώστε να δείτε αν τα συμπτώματα υποχωρούν. Από τη στιγμή που θα βάλετε τις ύποπτες τροφές πίσω στη διατροφή σας μπορείτε να παρακολουθήσετε πότε τα συμπτώματα επιστρέφουν έτσι ώστε να τις αποφεύγετε.
• Ενυδάτωση και ελαφριά γεύματα, μέχρι να νιώσετε καλύτερα.

Πώς μπορώ να σταματήσω τη διάρροια με φυσικούς τρόπους;

1. Καταναλώστε ελαφριές και εύπεπτες τροφές

Τι μπορείτε να φάτε όταν έχετε διάρροια;

• Ελαφριά γεύματα. Όσο περισσότερη τροφή καταναλώνετε, τόσο πιο δύσκολο είναι για το γαστρεντερικό να λειτουργεί. Πιθανόν να μην έχετε όρεξη για φαγητό ενώ έχετε διάρροια, έτσι καλό είναι να καταναλώνετε μικρά σνακ στη διάρκεια της ημέρας.
• Απλές τροφές που είναι εύπεπτες. Καλό είναι η διατροφή σας να περιέχει ρύζι, μπανάνα, μήλο και τροφές ολικής άλεσης τις πρώτες μέρες.
• Λινέλαιο, το οποίο μειώνει τη διάρκεια της διάρροιας.
• Φρούτα και λαχανικά, που περιέχουν νερό, φυτικές ίνες και ηλεκτρολύτες. Δοκιμάστε ένα smoothie ή ένα sorbet φρούτων και λαχανικά στον ατμό. Παρακολουθήστε τα συμπτώματα σας, γιατί πολλοί άνθρωποι έχουν μια επιδείνωση στα συμπτώματα με αυτές τις τροφές.
• Μέλι και τζίντζερ. Αυτά τα δύο μαζί στο τσάι καταπραΰνουν το στομάχι.

Ποιες τροφές προκαλούν διάρροια; Οι τροφές που καλό είναι να αποφεύγετε σε περιπτώσεις οξείας διάρροιας ή αν έχετε συμπτώματα χρόνιας διάρροιας περιλαμβάνουν:

• Γαλακτοκομικά προϊόντα: τα επεξεργασμένα γαλακτοκομικά προϊόντα είναι δύσκολα στην πέψη και μπορεί να επιδεινώνουν τη διάρροια. Ωστόσο, το γιαούρτι και το κεφίρ, είναι πλούσια σε προβιοτικά τα οποία συμβάλλουν στην υγεία του εντέρου.
• Κάθε πιθανό αλλεργιογόνο: η διάρροια μπορεί να είναι αποτέλεσμα τροφικών αλλεργιών σε τρόφιμα όπως η γλουτένη, οι ξηροί καρποί, τα όστρακα και τα γαλακτοκομικά.
• Επεξεργασμένα λίπη και έλαια: το υπερβολικό λίπος μπορεί να διαταράσσει τη λειτουργία ενός ευαίσθητου στομάχου και να κάνει τη διάρροια χειρότερη. Μπορεί να περιλαμβάνει το λίπος από συσκευασμένα προϊόντα με επεξεργασμένα έλαια, τα έτοιμα φαγητά, το επεξεργασμένο κρέας ή τα τηγανητά.
• Πρόσθετη ζάχαρη και τεχνητά γλυκαντικά: τα βακτήρια αγαπούν τη ζάχαρη και η ζάχαρη καταστέλλει το ανοσοποιητικό μας σύστημα και το γαστρεντερικό σε πολλές περιπτώσεις.
• Καφεΐνη: η καφεΐνη διεγείρει τους μύες της πεπτικής οδού, και αυξάνει τις κινήσεις του εντέρου.
• Αναψυκτικά
• Αλκοόλ

2. Μείνετε ενυδατωμένοι

Η διάρροια μπορεί να προκαλεί συμπτώματα όπως η ζαλάδα ή η αδυναμία, που έχουν σχέση με την αφυδάτωση. Η κατανάλωση νερού είναι ουσιαστική για την αναπλήρωση των υγρών που χάνετε από τα κόπρανα.

Για να αποτρέψετε την αφυδάτωση λόγω της διάρροιας, καλό είναι να πίνετε ½ λίτρο νερό την ώρα. Φυσικά, μπορείτε να παίρνετε υγρά μέσα από σούπες που περιέχουν πολλά θρεπτικά συστατικά (όπως τα αμινοξέα και οι ηλεκτρολύτες). Το τσάι επίσης συμβάλλει στην καταπράυνση του στομάχου.

Αν και δεν είναι καλή λύση για όλους, το νερό καρύδας (μια φυσική πηγή ηλεκτρολυτών) , ο φρέσκος χυμός λαχανικών ή η γρανίτα από φρούτα, είναι ένας καλός τρόπος αναπλήρωσης των υγρών και περιέχουν πολλά θρεπτικά συστατικά. Ωστόσο, μην πίνετε πολλούς χυμούς ή πολλά υγρά, αν παρατηρείτε επιδείνωση της διάρροιας.

Μπορείτε να κρίνετε αν χάνετε πολύ νερό αν δίνετε προσοχή στο χρώμα των ούρων σας, όπως επίσης και από το αν νιώθετε δίψα. Αν δεν θέλετε να πηγαίνετε συχνά στην τουαλέτα ή τα ούρα σας έχουν σκούρο κίτρινο χρώμα, καλό είναι να πίνετε περισσότερο νερό.

3. Ξεκουραστείτε

Καλό είναι να αποφεύγετε την υπερβολική άσκηση ή την έντονη φυσική δραστηριότητα όταν έχετε διάρροια. Είναι πολύ πιθανό να νιώθετε αδύναμοι και να μην κοιμάστε καλά αν τα συμπτώματα επιμένουν.

Δώστε στο σώμα σας τη δυνατότητα να αναρρώσει με επαρκή ύπνο (7-9 ώρες το βράδυ), ξεκουραστείτε και ηρεμήστε.

4. Δοκιμάστε κάποια συμπληρώματα διατροφής

Υπάρχουν συγκεκριμένα συμπληρώματα διατροφής που βελτιώνουν την συνολική υγεία του εντέρου και του πεπτικού, επιτρέπουν την επεξεργασία των τροφών και την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών και καταπραΰνουν το στομάχι. Γενικά, τα συμπληρώματα διατροφής περιέχουν:

• Προβιοτικά: τα προβιοτικά συμβάλλουν στην καταπολέμηση των λοιμώξεων και την εκ νέου αποίκιση του εντέρου με υγιή βακτήρια. Είναι διαθέσιμα σε μορφή δισκίων.
• Πεπτικά ένζυμα: αυτά τα ένζυμα βοηθούν στην απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών.
• Σκόνη γλουταμίνης: η γλουταμίνη είναι ένα αμινοξύ που συμβάλλει στην επιδιόρθωση της πεπτικής οδού, και είναι ιδιαίτερα σημαντική για τους ανθρώπους με χρόνια διάρροια. Είναι διαθέσιμη σε μορφή συμπληρώματος.
• Χυμό αλόης: η αλόη επουλώνει το περίβλημα της πεπτικής οδού και έτσι δεν είναι εύκολο να σπάσει.
• Λιναρόσπορο και σπόρους τσία: οι διαλυτές φυτικές ίνες που υπάρχουν σε αυτούς τους σπόρους κάνουν τα κόπρανα πιο πυκνά και μειώνουν τη συχνότητα της διάρροιας.

5. Χρησιμοποιήστε αιθέρια έλαια

Οι μελέτες έχουν δείξει ότι το αιθέριο έλαιο μέντας μειώνει τη φλεγμονή στο έντερο και καταπραΰνει την πεπτική οδό και μειώνει τα υδαρή κόπρανα. Το έλαιο μέντας περιέχει ενεργά συστατικά, όπως η μενθόλη ή τα μονοτερπένια, που έχουν αντισπασμωδικές ιδιότητες εξαιτίας της ικανότητάς τους να μπλοκάρουν τα κανάλια ασβεστίου μέσα στους λείους μύες του εντέρου. Έτσι, σταματούν οι κράμπες και ο πόνος.

Το έλαιο μέντας είναι το πιο αποτελεσματικό στην ανακούφιση του πόνου στην κοιλιά σε ανθρώπους που έχουν διάρροια και σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου.