Διαταραχή κοινωνικού άγχους

Διαταραχή Κοινωνικού Άγχους

Είναι απόλυτα φυσιολογικό να νιώθετε νευρικοί σε κάποιες κοινωνικές εκδηλώσεις. Ένα ραντεβού, μια παρουσίαση στη δουλειά και πολλές άλλες περιπτώσεις μπορεί να σας κάνουν να νιώθετε πεταλούδες στο στομάχι σας. Αλλά στην περίπτωση της διαταραχής κοινωνικού άγχους, οι καθημερινές αλληλεπιδράσεις προκαλούν σημαντικό άγχος, φόβο, αμηχανία και ανασφάλεια επειδή φοβάστε ότι οι άλλοι θα σας κρίνουν.

Πολλοί άνθρωποι είναι νευρικοί σε κοινωνικές εκδηλώσεις , όπως όταν μιλούν δημόσια ή όταν δίνουν συνέντευξη για μια δουλειά. Αλλά η διαταραχή κοινωνικού άγχους, είναι κάτι παραπάνω από την απλή ντροπή ή την περιστασιακή νευρικότητα. Η διαταραχή κοινωνικού άγχους περιλαμβάνει έντονο φόβο για συγκεκριμένες κοινωνικές καταστάσεις , ειδικά για άγνωστες καταστάσεις ή καταστάσεις στις οποίες νιώθετε ότι οι άλλοι σας κρίνουν. Αυτές οι καταστάσεις μπορεί να σας τρομάζουν με αποτέλεσμα να νιώθετε άγχος μόνο στη σκέψη τους ή να προσπαθείτε να τις αποφύγετε, διαταράσσοντας έτσι τη ζωή σας.

Η διαταραχή κοινωνικού άγχους είναι ο φόβος ότι θα σας κρίνουν ή ότι θα ταπεινωθείτε δημόσια. Μπορεί να φοβάστε ότι οι άνθρωποι σκέφτονται άσχημα για εσάς ή ότι δεν θέλετε να σας συγκρίνουν με τους άλλους. Και παρόλο που συνειδητοποιείτε ότι οι φόβοι σας μπορεί να είναι παράλογοι, ακόμη νιώθετε άγχος.

Στη διαταραχή κοινωνικού άγχους, ο φόβος και η ανησυχία οδηγούν σε αποφυγή, η οποία παρεμβαίνει στη ζωή σας. Το σοβαρό άγχος μπορεί να επηρεάσει την καθημερινή σας ρουτίνα, τη δουλειά ή τις δραστηριότητές σας.

Συμπτώματα διαταραχής κοινωνικού άγχους

Τα συναισθήματα ντροπής ή αμηχανίας σε συγκεκριμένες καταστάσεις δεν αποτελούν απαραίτητα σημάδια κοινωνικού άγχους. Τα επίπεδα άνεσης στις κοινωνικές εκδηλώσεις διαφέρουν για τον κάθε άνθρωπο και εξαρτώνται από τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας και τις εμπειρίες της ζωής του. Μερικοί άνθρωποι είναι φυσικά πιο εσωστρεφείς και άλλοι πιο εξωστρεφείς.

Σε αντίθεση με την νευρικότητα που μπορεί να εμφανιστεί στην καθημερινότητα, η διαταραχή κοινωνικού άγχους περιλαμβάνει φόβο, ανησυχία, και αποφυγή. Τυπικά εμφανίζεται στην πρώιμη εφηβική ηλικία, αλλά μερικές φορές εμφανίζεται σε μικρότερα παιδιά ή ενήλικες.

Συναισθηματικά και συμπεριφορικά συμπτώματα

Τα σημάδια και τα συμπτώματα της διαταραχής κοινωνικού άγχους περιλαμβάνουν:

• Φόβο για καταστάσεις στις οποίες μπορεί να σας κρίνουν
• Ανησυχία μήπως ταπεινωθείτε
• Έντονο φόβο αλληλεπίδρασης ή συζήτησης με αγνώστους
• Φοβάστε ότι οι άλλοι θα παρατηρήσουν ότι είστε αγχωμένοι
• Φοβάστε ότι τα σωματικά σας συμπτώματα θα σας προκαλέσουν ντροπή, όπως η εφίδρωση, το τρέμουλο ή η τρεμάμενη φωνή
• Αποφεύγετε να κάνετε πράγματα ή να μιλάτε σε ανθρώπους λόγω του φόβου της ντροπής
• Αποφεύγετε καταστάσεις στις οποίες μπορεί να είστε το κέντρο της προσοχής
• Έχετε άγχος όταν αναμένετε ένα γεγονός
• Υπομένετε μια κοινωνική εκδήλωση με έντονο φόβο ή άγχος
• Ξοδεύετε πολύ χρόνο μετά από μια κοινωνική εκδήλωση για να αναλύσετε την απόδοσή σας και να αναγνωρίσετε τις αδυναμίες σας
• Προσδοκάτε τις χειρότερες πιθανές επιπτώσεις από μια αρνητική εμπειρία στη διάρκεια μιας κοινωνικής εκδήλωσης

Σωματικά συμπτώματα

Τα σωματικά συμπτώματα και σημάδια που μπορεί να συνοδεύουν την διαταραχή κοινωνικού άγχους περιλαμβάνουν:

• Κοκκίνισμα στο πρόσωπο
• Γρήγορο καρδιακό ρυθμό
• Τρέμουλο
• Εφίδρωση
• Διαταραχές στο στομάχι ή ναυτία
• Δυσκολία στην αναπνοή
• Ζαλάδα
• Μυϊκή ένταση

Τα συμπτώματα της κοινωνικής φοβίας μπορεί να αλλάξουν με τον καιρό. Μπορεί να επιδεινωθούν αν αντιμετωπίζετε πολύ στρες ή προκλήσεις. Αν και η αποφυγή καταστάσεων που προκαλούν στρες μπορεί να σας ανακουφίσει στιγμιαία, το άγχος είναι πιθανό να συνεχιστεί μακροπρόθεσμα αν δεν κάνετε θεραπεία.

Κοινωνικές καταστάσεις στις οποίες μπορεί να εμφανιστεί η διαταραχή κοινωνικού άγχους

Αν και μπορεί να νιώθετε ότι είστε οι μοναδικοί άνθρωποι στον κόσμο με αυτό το πρόβλημα, η διαταραχή κοινωνικού άγχους είναι στην πραγματικότητα πολύ συχνή. Πολλοί άνθρωποι προσπαθούν να διαχειριστούν τους φόβους τους αλλά οι καταστάσεις που προκαλούν άγχος μπορεί να διαφέρουν.

Μερικοί άνθρωποι νιώθουν άγχος στις περισσότερες κοινωνικές καταστάσεις. Για άλλους, το άγχος συνδέεται με συγκεκριμένες κοινωνικές καταστάσεις όπως η δημόσια ομιλία. Κοινές αιτίες κοινωνικού άγχους περιλαμβάνουν:

• Συναντήσεις με νέους ανθρώπους
• Δημόσια ομιλία
• Απόδοση στη σκηνή
• Να είστε το κέντρο της προσοχής
• Να σας παρακολουθούν ενώ κάνετε κάτι
• Να σας κρίνουν
• Να συζητάτε με σημαντικούς ανθρώπους
• Ραντεβού
• Να μιλάτε σε εργασιακές συναντήσεις
• Να χρησιμοποιείτε δημόσιες τουαλέτες
• Να δίνετε εξετάσεις
• Να τρώτε ή να πίνετε δημόσια
• Να κάνετε τηλεφωνήματα
• Να συμμετέχετε σε πάρτι ή άλλες κοινωνικές συγκεντρώσεις

Αιτίες διαταραχής κοινωνικού άγχους

Όπως συμβαίνει σε πολλές ψυχικές διαταραχές, το κοινωνικό άγχος οφείλεται στην αλληλεπίδραση βιολογικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Πιθανές αιτίες περιλαμβάνουν:

• Κληρονομικά χαρακτηριστικά: οι διαταραχές άγχους συνήθως διατρέχουν οικογένειες. Ωστόσο, δεν είναι απολύτως ξεκάθαρο αν οφείλονται σε γενετικούς παράγοντες ή σε συμπεριφορές που μαθαίνουμε.
• Δομή του εγκεφάλου: η αμυγδαλή στον εγκέφαλο παίζει σημαντικό ρόλο στον έλεγχο της απόκρισης στο φόβο. Οι άνθρωποι που έχουν μια υπερδραστήρια αμυγδαλή μπορεί να αποκρίνονται έντονα στο φόβο, με αποτέλεσμα το άγχος στις κοινωνικές εκδηλώσεις.
• Περιβάλλον: η κοινωνική φοβία μπορεί να είναι μια συμπεριφορά που την μαθαίνετε, μερικοί άνθρωποι εμφανίζουν κοινωνικό άγχος μετά από μια δυσάρεστη ή ντροπιαστική εμπειρία σε μια κοινωνική κατάσταση. Επίσης, υπάρχει σύνδεση ανάμεσα στη διαταραχή κοινωνικού άγχους και στους γονείς που έχουν αγχώδεις συμπεριφορές σε κοινωνικές εκδηλώσεις ή είναι ελεγκτικοί ή υπερπροστατευτικοί με τα παιδιά τους.

Παράγοντες κινδύνου

Διαφορετικοί παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης διαταραχής κοινωνικού άγχους και περιλαμβάνουν:

• Το οικογενειακό ιστορικό: είναι πιο πιθανό να εμφανίσετε διαταραχή κοινωνικού άγχους αν οι βιολογικοί σας γονείς ή οι συγγενείς έχουν κοινωνικό άγχος.
• Τις αρνητικές εμπειρίες: τα παιδιά που βιώνουν bullying, απόρριψη, ταπείνωση μπορεί να είναι πιο επιρρεπή στη διαταραχή κοινωνικού άγχους. Άλλα αρνητικά γεγονότα της ζωής όπως οι οικογενειακές συγκρούσεις, τα ψυχικά τραύματα ή η κακοποίηση, μπορεί να συνδέονται με την κοινωνική φοβία.
• Την ιδιοσυγκρασία: τα παιδιά που είναι ντροπαλά, συνεσταλμένα, απόμακρα ή συγκρατημένα όταν αντιμετωπίζουν νέες καταστάσεις ή ανθρώπους έχουν υψηλότερο κίνδυνο.
• Τις κοινωνικές ή εργασιακές απαιτήσεις: τα συμπτώματα της κοινωνικής φοβίας τυπικά ξεκινούν στην εφηβεία, αλλά η συναναστροφή με νέους ανθρώπους, μια δημόσια ομιλία, ή μια σημαντική παρουσίαση στη δουλειά μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα.

Θεραπεία

Η θεραπεία εξαρτάται από το πόσο το κοινωνικό άγχος επηρεάζει την λειτουργικότητά σας στην καθημερινότητα. Οι πιο συχνές θεραπευτικές επιλογές είναι η ψυχοθεραπεία και η φαρμακευτική αγωγή ή ο συνδυασμός των δύο.

Ψυχοθεραπεία

Η ψυχοθεραπεία βελτιώνει τα συμπτώματα στους περισσότερους ανθρώπους με διαταραχή κοινωνικού άγχους. Στην ψυχοθεραπεία θα μάθετε να αναγνωρίζετε και να αλλάζετε τις αρνητικές σκέψεις για τον εαυτό σας και θα αναπτύξετε δεξιότητες που θα σας βοηθήσουν να χτίσετε την αυτοπεποίθησή σας για τις κοινωνικές εκδηλώσεις.

Στην θεραπεία έκθεσης, σταδιακά θα μάθετε να αντιμετωπίζετε τις καταστάσεις που φοβάστε περισσότερο. Με αυτό τον τρόπο θα αποκτήσετε δεξιότητες , θα ενισχύσετε την αυτοπεποίθησή σας και θα διαχειρίζεστε καταστάσεις που σας προκαλούν στρες.

Φαρμακευτική αγωγή

Αν και υπάρχουν διαθέσιμα πολλά φάρμακα, τα αντικαταθλιπτικά όπως οι επιλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης (SSRIs) όπως η παροξετίνη και η σερτραλίνη,  είναι η θεραπεία πρώτης γραμμής για τα επίμονα συμπτώματα της διαταραχής κοινωνικού άγχους.

Οι επιλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης-νορεπινεφρίνης (SNRIs) όπως η βενλαφαξίνη, αποτελούν μια επιλογή για την κοινωνική φοβία.

Άλλα φάρμακα που βοηθούν στη διαταραχή κοινωνικού άγχους περιλαμβάνουν:

• Αγχολυτικά: οι βενζοδιαζεπίνες βοηθούν στην μείωση των επιπέδων του στρες. Αν και δρουν γρήγορα, ο οργανισμός τα συνηθίζει για αυτό και χορηγούνται για βραχεία χρήση.
• Β-αναστολείς: αυτά τα φάρμακα δρουν μπλοκάροντας την δράση της επινεφρίνης (αδρεναλίνης). Μειώνουν τον ρυθμό της καρδιάς, την αρτηριακή πίεση, και το τρέμουλο στη φωνή και στα άκρα. Είναι αποτελεσματικοί για τον έλεγχο των συμπτωμάτων για συγκεκριμένες καταστάσεις, όπως μια δημόσια ομιλία. Δεν αποτελούν θεραπεία πρώτης γραμμής για την διαταραχή κοινωνικού άγχους.