Διαζύγιο: χρειάζονται τα παιδιά σας ψυχοθεραπεία;

Ψυχοθεραπεία και παιδιά

Ακόμη και αν το διαζύγιο σας είναι συναινετικό, σίγουρα θα φέρει μεγάλη αναστάτωση. Για τα παιδιά σας, αλλά και για εσάς το πρώτο βήμα είναι να αναγνωρίσετε τη νέα πραγματικότητα και να διαχειριστείτε τα επώδυνα συναισθήματα που σχετίζονται με τις αλλαγές και την απώλεια που βιώνετε.

Εσείς ανησυχείτε, αλλά τα παιδιά μπορεί να είναι ΟΚ

Αν είστε χωρισμένοι γονείς, σίγουρα έχετε πολλές ανησυχίες για το παιδί σας που σας κρατούν ξύπνιους τη νύχτα. ʺΑισθάνονται προδομένα; Θυμωμένα; Πενθούν; Στιγματισμένα; Θα ζουν σαν μπαλάκια του πινγκ πονγκ, ανάμεσα σε δύο σπίτια; Θα δυσκολευτούν στο μέλλον με τις ρομαντικές σχέσεις ή θα έχουν αρνητική εντύπωση για το γάμο; ʺ Όλες αυτές οι ερωτήσεις είναι φυσιολογικές και συχνά οδηγούν τους γονείς στο ψυχοθεραπευτή. Σίγουρα το διαζύγιο είναι σκληρό και κάθε παιδί δυσκολεύεται να το διαχειριστεί. Αν το παιδί σας έχει σημάδια στρες σημαίνει ότι χρειάζεται ψυχοθεραπεία; Όχι απαραίτητα.

Το γεγονός ότι ένα 7-χρονο παιδί κλαίει πιο εύκολα ή ότι το 16-χρονο θυμώνει περισσότερο από ότι συνήθως, ίσως να είναι σημάδια ότι κάτι κάνετε καλά. Μπορεί να σημαίνει ότι ο γιος ή η κόρη σας βλέπει αρκετά δυνατούς και δεν χρειάζεται να σας φροντίσουν συναισθηματικά, και έτσι αισθάνονται ασφάλεια για να σας δείξουν πως αισθάνονται πραγματικά και αυτά. Αν αυτό ισχύει, το να ξεκινήσετε ψυχοθεραπεία ίσως να μην είναι αναγκαίο αλλά μια κακή ιδέα. Τελικά, δεν είναι αυτά το πρόβλημα, και δεν θέλετε να κάνετε κάτι που να υπονοεί το αντίθετο.

Ένα παιδί που εκφράζει τη συναισθηματική πίεση έμμεσα (πχ κλάματα, ευερεθιστότητα) ή άμεσα (ʺΣε μισώ, μου κατέστρεψες τη ζωή!ʺ) ζητάει την επιβεβαίωση, την προσοχή και την αγάπη σας. Ακόμη και αν σας λέει ʺΕίμαι καλά, δεν θέλω να το συζητήσω!ʺ ή το σκάει από το δωμάτιο κάθε φορά που αναφέρεστε στο διαζύγιο, είναι σημαντικό να τους πείτε ότι ξέρετε πόσο σκληρή είναι η κατάσταση για αυτά, ότι νοιάζεστε για όσα νιώθουν και ότι είστε διαθέσιμοι να συζητήσετε τα πάντα οποιαδήποτε στιγμή. Εάν το παιδί δεν σας προσεγγίζει από μόνο του, μην κάνετε βαριές συζητήσεις. Αντίθετα συζητήστε για την καθημερινότητα και κινήστε του την περιέργεια με δελεαστικά σχόλια , όπως ʺΑισθάνομαι θλίψη για το διαζύγιο, δεν θα ήταν έκπληξη αν και εσύ αισθανόσουν το ίδιο,ʺ ή ʺΝομίζω ότι ήσουν θυμωμένος μαζί μου προηγουμένως. Σε καταλαβαίνω, με όλες αυτές τις αλλαγές που αντιμετωπίζεις. ʺ Μην ανησυχείτε αν το παιδί σας δεν αντιδρά ή φαίνεται να μην σας ακούει. Τα κρατάει όλα μέσα του.

Αποφύγετε τις συγκρούσεις

Είναι πολύ συχνό για τους χωρισμένους γονείς να διαφωνούν για το εάν τα παιδιά τους χρειάζονται ψυχοθεραπεία ή να κατηγορούν ο ένας τον άλλο για το άγχος του παιδιού. Καθώς το παιδί σας μπορεί να δυσκολεύεται με τον ένα ή τον άλλο γονέα, προσπαθήστε να αποφύγετε τις συγκρούσεις. Τα παιδιά συχνά εκφράζουν διαφορετικά κομμάτια του εαυτού τους σε κάθε σπίτι. Το γεγονός ότι ένα παιδί έχει συχνά ξεσπάσματα στο σπίτι του μπαμπά και όχι στο σπίτι της μαμάς δεν σημαίνει ότι ο μπαμπάς είναι το πρόβλημα. Υπάρχουν πολλοί πιθανοί λόγοι και εξηγήσεις, ίσως τα ξεσπάσματα να είναι η έκφραση του θυμού του παιδιού επειδή δεν βλέπει συχνά τον μπαμπά του. Επίσης, ένα παιδί που παραπονιέται στον μπαμπά ότι η μαμά είναι ʺκακιά ʺ ίσως ασυνείδητα να προσπαθεί να δημιουργήσει συγκρούσεις στους γονείς ώστε να μιλήσουν μεταξύ τους.

Μερικά παιδιά περνάνε πολύ δύσκολα με το διαζύγιο και δεν επανέρχονται γρήγορα ή εύκολα όσο άλλα. Ακόμη και αν ξέρετε καλά το παιδί σας, μπορεί να είναι δύσκολο να του πείτε ποιον γονέα προτιμά- ειδικά αν έχετε και τα δικά σας συναισθηματικά σκαμπανεβάσματα! Πώς μπορείτε να καταλάβετε αν το παιδί σας μπορεί να αντιμετωπίσει τα προβλήματα μόνο του ή αν χρειάζεται τη βοήθεια ενός ψυχοθεραπευτή; Όταν οι γονείς διαφωνούν καλό θα είναι να στρέψουν την προσοχή τους στο παιδί και να πάρουν τη γνώμη ενός ψυχοθεραπευτή. Αν το παιδί σας χρειάζεται ψυχοθεραπεία, η πρώιμη παρέμβαση είναι το κλειδί για καλά αποτελέσματα! Αν το παιδί σας δεν χρειάζεται ψυχοθεραπεία ένας καλά εκπαιδευμένος ψυχοθεραπευτής θα σας το πει- αλλά μπορεί να βοηθήσει εσάς και τον πρώην σύζυγο να κατανοήσετε το παιδί σας καλύτερα και να μάθετε πως μπορείτε να το βοηθήσετε να ξεπεράσει αυτή την κατάσταση.

Γενικές ενδείξεις που δείχνουν ότι ίσως το παιδί σας χρειάζεται βοήθεια

Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις που μπορεί να υποδεικνύουν ότι το παιδί σας δεν μπορεί να ξεπεράσει το διαζύγιο και  περιλαμβάνουν τις εξής:

• Τα συμπτώματα του παιδιού σας δεν υποχωρούν αλλά επιμένουν μετά από αρκετές εβδομάδες
• Τα συμπτώματα του παιδιού σας παρεμβαίνουν στην καθημερινότητά του
• Τα συμπτώματα του παιδιού σας παρεμβαίνουν στην ομαλή λειτουργία της οικογένειας
• Αισθάνεστε θυμό, εξουθένωση ή απογοήτευση με το παιδί σας πολύ καιρό
• Άλλα έμπιστα άτομα έχουν εκφράσει την ανησυχία τους
• Το παιδί σας ζητά να μιλήσει με κάποιον ειδικό

Ειδικά συμπτώματα που δείχνουν ότι το παιδί σας χρειάζεται βοήθεια

• Προβλήματα με το φαγητό ή τον ύπνο χωρίς παθολογική αιτία (περιλαμβανομένων των εφιαλτών που δεν φεύγουν)
• Υπερβολική δυσκολία με τον χωρισμό
• Μια συνεχής και επίμονη θλίψη ή μελαγχολική διάθεση
• Σωματικοί πόνοι χωρίς ακριβή αιτία (όπως οι πονοκέφαλοι ή ο πόνος στο στομάχι) που δεν φεύγουν με την επιβεβαίωση
• Απώλεια ενδιαφέροντος για τους φίλους ή το σχολείο (ανηδονία)
• Χαμηλή απόδοση στο σχολείο
• Δυσκολία στη συγκέντρωση
• Εμφάνιση σύγχυσης ή νευρικότητας
• Νυχτερινή ενούριση
• Εφιάλτες
• Υπερβολικοί ή μη ρεαλιστικοί φόβοι
• Υπερβολικός ή δημόσιος αυνανισμός
• Μειωμένη αυτοεκτίμηση
• Κόπωση ή απάθεια χωρίς ιατρικό λόγο
• Υπερβολική απώλεια ή αύξηση βάρους χωρίς ιατρικό λόγο
• Επιθετική συμπεριφορά προς τον εαυτό του και τους άλλους (όπως το δάγκωμα, το χτύπημα ή το ξύσιμο)
• Επικίνδυνες συμπεριφορές
• Αγενής συμπεριφορά και συνεχείς αντιρρήσεις
• Χρήση ουσιών και αλκοόλ
• Παραβατική συμπεριφορά (κλοπές, ληστείες, κα)
• Υπερβολικά ψέματα
• Εμφάνιση ψυχαναγκαστικών συμπτωμάτων (όπως το πλύσιμο των χεριών)
• Η συνεχής ενασχόληση με το θάνατο
• Η ευχή να πεθάνει (Σημαντική Σημείωση: αν το παιδί σας αισθάνεται ότι η ζωή δεν έχει νόημα, ζητήστε βοήθεια για να καταλάβετε αν αυτό είναι πραγματικό ή σοβαρό πρόβλημα)