Πώς τα δώρα των Χριστουγέννων επηρεάζουν τις σχέσεις;

Χριστουγεννιάτικα δώρα και σχέσεις

Η αγορά των Χριστουγεννιάτικων δώρων είναι σκληρή δουλειά: χρειάζεται να αφιερώσετε χρόνο, χρήματα και σκέψη! Τα κοντινά και αγαπημένα σας πρόσωπα θεωρούν ότι τα γνωρίζετε αρκετά καλά ώστε τους να αγοράσετε ένα αξιοπρεπές δώρο. Μερικές φορές μοιάζει σαν να αφιερώνουμε πολύ ενέργεια για μια μικρή ανταμοιβή... Όμως αν δεν διαλέξετε κάποιο ταιριαστό δώρο, αυτό θα μπορούσε να έχει αντίκτυπο στη σχέση.

Οι ψυχολογικές μελέτες που έχουν γίνει σχετικά με το πώς τα δώρα επηρεάζουν τις σχέσεις, δείχνουν ότι τα όμορφα δώρα μόνο επιβεβαιώνουν την καλή επικοινωνία ανάμεσα στα ζευγάρια, και λίγο επηρεάζουν τη σχέση θετικά. Αντίθετα, τα αταίριαστα δώρα οδηγούν τους ανθρώπους να αναρωτιούνται για το πόσο επικοινωνούν ως ζευγάρι και το πόσα κοινά έχουν, πληγώνοντας έτσι την σχέση (μπορείτε να κάνετε το online τεστ για τη σχέση σας). Οι μελέτες επικεντρώνονται στο πως τα δώρα επηρεάζουν την αντιληπτή ομοιότητα επειδή η παράμετρος της “αδελφής ψυχής” είναι σημαντική για τις επιτυχημένες σχέσεις και προβλέπει αξιόπιστα την ικανοποίηση από την σχέση.

Τι χρειάζεται να ξέρετε όταν ανταλλάσσετε δώρα τα Χριστούγεννα;

Υπάρχει άραγε κάποιο μυστικό για την αγορά του σωστού δώρου; Και τι να κάνετε αν πάρετε ένα δώρο που πραγματικά δεν θέλετε; Να κατσουφιάσετε και να το επιστρέψετε ή να προσποιηθείτε ότι έχετε ενθουσιαστεί; Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα υλικά αγαθά έχουν γίνει ένα αναπόσπαστο κομμάτι των Χριστουγέννων- και, καθώς οι άνθρωποι συνδέουν την εορταστική περίοδο με θετικά συναισθήματα όπως η χαρά, η ευγένεια και η γενναιοδωρία- υιοθετείται όλο και περισσότερο η αγορά δώρων ως απαραίτητο στοιχείο του “Χριστουγεννιάτικου πνεύματος”.

Κάποιοι άνθρωποι αισθάνονται φόβο και άγχος όταν επιλέγουν το κατάλληλο Χριστουγεννιάτικο δώρο. Ευτυχώς, η ψυχολογία έχει κάποιες συμβουλές για αυτό:

1. Τι είδους δώρο να επιλέξω; 

Υπάρχουν δύο στρατηγικές για την επιλογή ενός δώρου. Η πρώτη είναι αυτή που (α) έχει ως “επίκεντρο τον αποδέκτη”- στην οποία προσπαθείτε να επιλέξετε ένα δώρο που θα αντανακλά την ποιότητα ή τα ενδιαφέροντα του αποδέκτη. Η δεύτερη (β) έχει ως “επίκεντρο τον αποστολέα” – στην οποία το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στον αποστολέα καθώς το δώρο αντανακλά την προσωπικότητά του ή αποκαλύπτει κάτι για αυτόν ως άτομο. Αλλά ποια είναι η καλύτερη επιλογή;

Σε μια σειρά μελετών που πραγματοποιήθηκαν, οι ερευνητές βρήκαν ότι ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι αρχικά φαντάζονταν πιο σωστή τη στρατηγική στην οποία επίκεντρο είναι ο αποδέκτης, βρέθηκε τελικά πως όσοι έλαβαν δώρα ένιωσαν πιο θερμά και κοντά όταν τα δώρα ήταν επιλεγμένα με επίκεντρο τον αποστολέα. Φαίνεται ότι υπάρχει μεγαλύτερη σημασία στο να δίνει κάποιος δώρα που να αντανακλούν την προσωπικότητά του ή τις προτιμήσεις του, από το να προσπαθεί να αποδείξει πόσα καλά σας ξέρει αγοράζοντας κάτι που νομίζει ότι θα σας αρέσει.

Τελικά, τα δώρα είναι συμβολικά για αυτόν που τα προσφέρει – ειδικά τα δώρα στα οποία αφιερώθηκε χρόνος και προσπάθεια για να βρεθούν – και αυτό εκτιμάται!

Το πρόβλημα με τα δώρα που έχουν ως επίκεντρο τον αποδέκτη είναι πως απαιτούν περισσότερο χρόνο καθώς προσπαθείτε να μαντέψετε τι θα άρεσε στο πρόσωπο αυτό. Μια στρατηγική είναι απλά να ρωτήσετε το άλλο άτομο τι θα ήθελε. Οι έρευνες δείχνουν ότι παρόλο που αυτοί που προσφέρουν δώρα υποθέτουν ότι τα δώρα θα εκτιμηθούν το ίδιο είτε ερωτηθούν οι αποδέκτες είτε όχι, σχετικά με το τι τους αρέσει, οι αποδέκτες προτιμούν ξεκάθαρα τα δώρα για τα οποία θα ερωτηθούν.

2. Να δώσω χρήματα ως δώρο; 

Μερικοί άνθρωποι θέλουν να αποφύγουν το ρίσκο ενός αταίριαστου δώρου δίνοντας χρήματα ή giftcards ως δώρο. Αν και γενικά οι αποδέκτες εκτιμούν τα χρήματα στον ίδιο βαθμό όπως και τα δώρα για τα οποία δεν έχουν ερωτηθεί, το να δώσετε χρήματα ως Χριστουγεννιάτικο δώρο δεν είναι μια καλή ιδέα. Και αυτό γιατί τα Χριστούγεννα δεν συνδέονται με τα χρήματα, αλλά με την οικειότητα, και δίνοντας χρήματα αποτυγχάνετε σε αυτό ή στέλνετε το λάθος μήνυμα. Δηλαδή αν δώσετε χρήματα τα Χριστούγεννα βασικά στέλνετε το μήνυμα ότι “Δεν μπορούσα να σκεφτώ για εσένα, πάρε τα χρήματα και ευχαρίστησε τον εαυτό σου. Τόσο αξίζεις για εμένα”.

3. Πώς να αντιδράσετε σε ένα “κακό δώρο”; 

Ο μόνος τρόπος για να εξασφαλίσετε ότι θα πάρετε αυτό που θέλετε, είναι να το ζητήσετε!Αν δώσουμε σε ένα άτομο που θέλει να μας κάνει ένα δώρο μια λίστα με πράγματα που μας αρέσουν, πολλές φορές το άτομο πιστεύει ότι θα ήμασταν χαρούμενοι και με κάτι που δεν υπάρχει στη λίστα. Αλλά αν ζητήσουμε μόνο ένα πράγμα, ο αποστολέας είναι πιο πιθανό να καταλάβει ότι το θέλουμε περισσότερο από κάθε τι άλλο που θα μπορούσε από μόνος του να σκεφτεί.

Το πώς ανταποκρινόμαστε σε ένα κακό δώρο διαφέρει πολύ από άτομο σε άτομο. Σε μια μελέτη με γυναίκες και άνδρες σε σχέσεις, ζητήθηκε να επιλέξουν δώρο για τον σύντροφό τους από μια γκάμα επιλογών, που είχαν ταξινομηθεί με σειρά προτίμησης. Οι μισοί συμμετέχοντες πήραν αυτό που ήθελαν περισσότερο και οι άλλοι μισοί αυτό που ήθελαν λιγότερο. Όταν οι άνδρες δεν πήραν αυτό που ήθελαν, σκέφτηκαν ότι δεν ταιριάζουν πολύ με τις συντρόφους τους και ότι η σχέση τους δεν θα διαρκέσει πολύ.

Αντίθετα,εκείνες οι γυναίκες που δεν πήραν αυτό που ήθελαν θεώρησαν παρόλο αυτά πως υπάρχει συμβατότητα με τον σύντροφο τους και πως η σχέση τους θα κρατήσει περισσότερο, σε σύγκριση με εκείνες που τελικά πήραν όμορφα δώρα. Αυτό δείχνει ότι οι γυναίκες χρησιμοποιούν περισσότερους ψυχολογικούς μηχανισμούς άμυνας για να προστατευθούν από την επίδραση ενός κακού δώρου – θέλουν να βλέπουν την σχέση τους θετικά. Οι γυναίκες τείνουν να είναι οι κύριοι διοργανωτές των Χριστουγεννιάτικων εορτασμών και κατά μέσο όρο ξοδεύουν περισσότερα για τα Χριστουγεννιάτικα δώρα από ότι οι άνδρες. Ίσως λοιπόν επενδύουν περισσότερο σε μια καλή και ουσιαστική σχέση στην εορταστική περίοδο.

Αν πάρετε ένα φτωχό δώρο, ένας τρόπος να εκτονώσετε την κατάσταση είναι να πείτε απλά “ευχαριστώ”. Μια μελέτη έδειξε ένα εύρος υπαινιγμών για ένα δώρο που δεν αρέσει σε κάποιον – από συνοφρύωση και ψεύτικα χαμόγελα, και μια μυστηριώδη εξαφάνιση του δώρου για πάντα! Αλλά η παράλειψη του να πείτε “ευχαριστώ” είναι ο μόνος δείκτης που αξιόπιστα προβλέπει πόσο επιζήμιο θα είναι το περιστατικό για το μέλλον της σχέσης. Οι συμμετέχοντες επίσης ρωτήθηκαν για το πώς οι αποδέκτες θα μπορούσαν να συμπεριφερθούν καλύτερα – και είπαν ξανά ότι το “ευχαριστώ”ακόμη και αν δεν ήταν ειλικρινές ήταν το πιο σημαντικό πράγμα.

4. Πόσα να ξοδέψω για το δώρο; 

Αλλά τι γίνεται με το κόστος ενός δώρου; Μια σειρά μελετών έχει δείξει ότι οι άνθρωποι τείνουν να πιστεύουν ότι τα ακριβά δώρα εκτιμούνται περισσότερο από τα λιγότερο ακριβά, ενώ στην πραγματικότητα οι αποδέκτες των δώρων δεν συνδέουν την τιμή του δώρου με τα συναισθήματα εκτίμησης.

Με άλλα λόγια, είναι η σκέψη ή η προσφορά που μετράει, και όχι η τιμή.

Υπάρχουν αρκετοί λόγοι για τους οποίους τα δώρα γίνονται τόσο σημαντικό μέρος των εορτών. Τα Χριστούγεννα  είναι μια περίοδος προσφοράς, με περισσότερα έξοδα για τους άλλους παρά για τον εαυτό. Πράγματι, μια μελέτη έδειξε ότι οι συμμετέχοντες που δαπάνησαν χρήματα για την ευχαρίστηση των άλλων ήταν πιο χαρούμενοι από αυτούς που δαπάνησαν χρήματα για τον εαυτό τους.

5. Τα Χριστούγεννα δεν περιορίζονται στα δώρα!

Προσέξτε, τα δώρα από μόνα τους δεν αρκούν να κάνουν τα Χριστούγεννα χαρούμενα. Σε μια μελέτη οι συμμετέχοντες ανέφεραν ότι ένιωθαν περισσότερο χαρούμενοι όταν τα Χριστούγεννα επικεντρώνονταν στις οικογενειακές παραδόσεις και τα έθιμα, και λιγότερη χαρά όταν επικεντρώνονταν στα έξοδα και στα δώρα.

Αν και στις μέρες μας η προσφορά δώρων θεωρείται αναπόσπαστο κομμάτι του “Χριστουγεννιάτικου πνεύματος”, η υλιστική πλευρά των Χριστουγέννων μπορεί να υπονομεύει την ευτυχία των εορτών. Αν επικεντρώνεστε στα χρήματα, στα υλικά αγαθά, στην εικόνα και στο κοινωνικό στάτους,αυτό σας αποσπά την προσοχή από τις εμπειρίες που οδηγούν στην χαρά και στην ευεξία. Αντιθέτως, αν επικεντρωθείτε στην κοινωνική πλευρά των Χριστουγέννων – τις οικογενειακές παραδόσεις, τον αλτρουισμό, την ευγένεια και τις σχέσεις με τους άλλους- θα περάσετε πιο ευτυχισμένα Χριστούγεννα.

6. Γενικά, οι άνθρωποι προτιμούν τις εμπειρίες από τα αντικείμενα.

Οι άνθρωποι συχνά δυσκολεύονται να διαλέξουν δώρα, με αποτέλεσμα να περιορίζονται σε λίστες των “10 καλύτερων δώρων” και διαδικτυακούς οδηγούς αγορών που έχουν ως στόχο την βελτίωση της σχέσης! Για να κάνετε τον φίλο σας, τον σύντροφό σας ή κάποιο μέλος της οικογένειας να αισθανθεί πιο κοντά σε εσάς, μπορείτε να του χαρίστε μια εμπειρία.

Οι εμπειρίες, όπως μια ώρα μασάζ ή τα εισιτήρια για το θέατρο, γενικά μένουν στην μνήμη περισσότερο από ότι τα αντικείμενα. Αλλά μην ξεχνάτε ότι μερικά αντικείμενα, όπως τα βιβλία, τα DVDs, και ένα μπουκάλι κρασί μπορεί να είναι “εμπειρίες” εφόσον έχουν επιλεχθεί σωστά.

Τα πειράματα που εξετάζουν την ανταλλαγή δώρων αποκαλύπτουν ότι τα δώρα που έχουν να κάνουν με “εμπειρίες” βοηθούν στη βελτίωση μιας σχέσης περισσότερο από ότι τα υλικά αγαθά, ασχέτως του αν το δώρο περιλαμβάνει και τους δύο. Αυτό συμβαίνει γιατί τα συναισθήματα ευχαρίστησης έρχονται όταν βιώνονται τα δώρα -που είναι και κάτι παρατεταμένο- και όχι μόνο όταν δέχονται τα δώρα. Η προσφορά εμπειρικών δώρων είναι μια πολύ αποτελεσματική μορφή δώρου που βελτιώνει την σχέση μεταξύ αποστολέα και αποδέκτη.

Μερικά μυστικά για καλύτερα δώρα!

Υπάρχουν μερικά ακόμα μικρά μυστικά για τα δώρα:

1. Τυλίξτε το δώρο σε μια όμορφη συσκευασία!

Είναι μεγάλη ευχαρίστηση και για τον αποστολέα και για τον αποδέκτη το ξετύλιγμα των δώρων. Ακόμη και αν το δώρο χωράει σε ένα φάκελο, τυλίξτε τον φάκελο. Επιλέξτε το περιτύλιγμα και φτιάξτε το δώρο προσεκτικά, και δώστε την αίσθηση της προσωποποιημένης φροντίδας. Για παράδειγμα, χρησιμοποιήστε ένα περιτύλιγμα με πεταλούδες για κάποιον που αγαπά την φύση, ή με vintageαυτοκίνητα για κάποιον που αγαπά τα αυτοκίνητα. Όλα αυτά δείχνουν ότι ξοδέψατε χρόνο και φροντίδα για το δώρο, και δίνετε αξία σε αυτόν που προσφέρετε το δώρο.

2. Τοποθετήστε μέσα στο δώρο ένα μήνυμα, μια ευχετήρια κάρτα ή ένα γράμμα.

Μην αγοράσετε μία από τις συνηθισμένες κάρτες με τα κοινότυπα μηνύματα, γράψτε ένα μήνυμα από μόνοι σας. Χρησιμοποιήστε το μήνυμα για να θυμίσετε σε κάποιον για τον οποίο νοιάζεστε όμορφες στιγμές ή για να του πείτε “ευχαριστώ”. Το μήνυμα πρέπει να παρουσιάζεται και να διαβάζεται πριν ανοιχτεί το δώρο!

3. Δεν είναι το δώρο, αλλά η σκέψη που μετράει.

Μπορείτε να προσφέρετε ένα δώρο που ξέρετε ότι ο άλλος θέλει, ίσως από κάποια συζήτηση που κάνατε, ίσως κάτι που τον είδατε να κοιτάζει ενώ κάνατε μία βόλτα στα μαγαζιά -κάτι που ο άλλος θέλει, αλλά δεν μπορούσε να το αγοράσει ή δεν θα επέτρεπε στον εαυτό του να το πάρει. Υπάρχουν πολλά πρωτότυπα και διασκεδαστικά δώρα, μικρά ή μεγαλύτερα σε κόστος- για παράδειγμα, μία πένα ή ένα μάθημα yoga.

4. Η σωστή στιγμή είναι το κλειδί.

Σιγουρευτείτε ότι είστε και οι δύο χαρούμενοι και χαλαροί, και έχετε χρόνο να ανοίξετε τα δώρα σας με την άνεσή σας, και να τα ευχαριστηθείτε – για παράδειγμα μετά από ένα καλό δείπνο.

5. Αν το δώρο είναι έκπληξη, ακόμη καλύτερα.

Οι εκπλήξεις πάντα μεγενθύνουν το συναίσθημα και την εμπειρία. Αν δεν μπορείτε να το κρατήσετε έκπληξη, μπορείτε να κρατήσετε στοιχεία έκπληξης! Για παράδειγμα, ένα διπλό περιτύλιγμα ή να προσφέρετε δύο δώρα, με το πρώτο να είναι ένας αντιπερισπασμός.

Τα συχνότερα λάθη που κάνουμε όταν επιλέγουμε δώρα:

Σύμφωνα με τις έρευνες, τα συχνότερα λάθη που κάνουμε όταν επιλέγουμε δώρα είναι τα εξής:

• Προσφέρουμε ένα δώρο που στόχο έχει να εντυπωσιάσει τον αποδέκτη, ενώ ο ίδιος είχε εκφράσει ανοιχτά τι ήθελε ή είχε φτιάξει λίστα δώρων.
• Κρίνουμε εξ'ιδίων, τι θα μας άρεσε εμάς και δεν έχουμε στο μυαλό μας τον αποδέκτη του δώρου, τι αρέσει σε εκείνουν/εκείνη
• Προσφέρουμε υλικά αγαθά επειδή είναι άμεσα χειροπιαστά, ενώ μπορούμε να δωρίσουμε μια εμπειρία (π.χ. εισιτήρια για θέατρο, μασάζ) που θα προσφέρει μεγαλύτερη χαρά στο απώτερο μέλλον.

Το άτομο που προσφέρει το δώρο εστιάζει στη στιγμή της ανταλλαγής και στον ενθουσιασμό της στιγμής. Ο αποδέκτης του δώρου άλλοτε ενδιαφέρεται για το συμβολισμό και το ενδιαφέρον που δείξατε (κυρίως οι γυναίκες!), ενώ άλλες φορές (κυρίως οι άντρες!) για τη μακροπρόθεσμη χρησιμότητα του δώρου και για το πόσο πρακτικό είναι.