... και η δύναμη της στιγμής
Η δύναμη του "τώρα" είναι μεγάλη… Η εστίαση στο "τώρα" μπορεί να μας προσφέρει γαλήνη, επαφή με τον εσωτερικό μας εαυτό, αναγνώριση των βαθύτερων "θέλω" μας και πραγματική ευτυχία. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν την τάση να αφήνουν το παρόν να τους προσπερνάει και να το βιώνουν ως θεατές. Αδυνατούν να εστιάσουν σε αυτό και να το αισθανθούν με όλο τους το είναι. Χάνουν την παρούσα στιγμή, βυθισμένοι σε σκέψεις που αφορούν είτε το παρελθόν, είτε το μέλλον. Και τα δύο αυτά είναι άκρα, που όμως επιφέρουν διαφορετικές, αλλά εξίσου σημαντικές επιπτώσεις.
Γιατί δυσκολευόμαστε να απολαύσουμε την στιγμή;
Αρχικά, η εστίαση στο παρελθόν είναι μία κατάσταση που μας παρασύρει σε λάθος μονοπάτια. Το να σκεφτόμαστε συνεχώς τα λάθη και τις πληγές του παρελθόντος μας δημιουργεί αισθήματα αυτολύπησης, θλίψης, θυμού, ενοχής, απελπισίας και μας αγκυλώνει σε περασμένες καταστάσεις. Μας αναγκάζει να μένουμε κολλημένοι στο έδαφος, αδυνατώντας να πετάξουμε ψηλά….Από την άλλη, η μνημόνευση των «μεγαλείων» του παρελθόντος, και των όμορφων στιγμών και καταστάσεων μας στερεί την ικανότητα να απολαύσουμε το παρόν και μας εγκλωβίζει σε έναν φαύλο κύκλο εξιδανίκευσης και ονειροπόλησης όσων πέρασαν και χάθηκαν. Η διαδικασία αυτή όμως έχει ως αποτέλεσμα την άσκοπη κατανάλωση ενέργειας. Αυτή η ενέργεια θα μπορούσε να αξιοποιηθεί στο να βιώνουμε την «μαγεία» της κάθε στιγμής.
Από την άλλη πλευρά, η εστίαση στο μέλλον είναι αιτία άγχους, αγωνίας και έντασης. Οι άνθρωποι που ανησυχούν πολύ για το μέλλον «δε ζουν» το παρόν, αγχώνονται για όσα πρόκειται να συμβούν και προσπαθούν συνεχώς να αποφύγουν πιθανούς μελλοντικούς κινδύνους. Ζουν με αυστηρό πρόγραμμα και στερούνται πράγματα, προς χάριν ενός καλύτερου αύριο. Αφήνουν τις στιγμές να περνούν βιαστικά, μη μπορώντας να τις απολαύσουν, καθώς ο νους τους τρέχει συνεχώς σε δυσάρεστα πράγματα που μπορούν να συμβούν στο μέλλον και αναλογίζονται πως θα αισθανθούν και τι μπορούν να κάνουν για να τα αποτρέψουν.
Αρνητικός τρόπος σκέψης
Συχνά ο εστιασμός στο μέλλον ή στο παρελθόν οφείλεται σε αρνητικές πεποιθήσεις και βιώματα που έχουν τη ρίζα τους σε ψυχολογικά τραύματα της παιδικής ηλικίας μας ή της ενήλικης ζωής μας.
Τα παραδείγματα τέτοιων καταστάσεων είναι πολλά. Υπάρχουν άνθρωποι που ενώ είχαν την τύχη και την ευτυχία να ανταποκριθεί στα συναισθήματά τους το άτομο που ερωτεύτηκαν, αντί να είναι ευτυχισμένοι και να προσπαθούν να απολαύσουν κάθε στιγμή του δώρου που τους δόθηκε, αντ’ αυτού πλημμυρίζουν με αγωνία και αρνητικές σκέψεις. Φοβούνται μήπως η σχέση δεν κρατήσει για πολύ, μήπως το άλλο άτομο χάσει το ενδιαφέρον και αισθάνονται άγχος. Ως αποτέλεσμα αυτού του τρόπου σκέψης, δηλητηριάζουν τις στιγμές και δεν περνούν καλά ούτε οι ίδιοι, ούτε το άλλο άτομο. Δημιουργούν έτσι μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Ένα άλλο παράδειγμα είναι οι γονείς που ενώ έχουν γερά παιδιά, αγχώνονται διαρκώς μην πάθουν κάτι τα παιδιά τους, και οι εργαζόμενοι σε καλή θέση που από το πρωί ως το βράδυ τους κατακλύζονται από ανησυχία μην τους απολύσουν, με αποτέλεσμα να μην είναι παραγωγικοί στη δουλειά τους.
Όλα όσα αναφέρθηκαν παραπάνω περιγράφουν ένα νου που λειτουργεί έντονα και πολλές φορές ανεξέλεγκτα. Το μυαλό γίνεται δυνάστης. Ο ανθρώπινος νους αντιλαμβάνεται τον χρόνο σαν μια ενιαία κατάσταση (παρελθόν-παρόν-μέλλον), με αποτέλεσμα όταν βρίσκεται στο «τώρα» να αισθάνεται απειλή. Γι’ αυτό τον λόγο μέσω των σκέψεων φέρνει το παρελθόν και το μέλλον στο παρόν σε μια προσπάθεια να διατηρήσει τον έλεγχο. Πώς όμως μπορεί κάποιος να σταματήσει τον «νου» του από αυτή την ακατάπαυστη ροή αρνητικών σκέψεων; Αυτό είναι κάτι που χρειάζεται πολλή εξάσκηση.
Πώς μπορούμε να σταματήσουμε να σκεφτόμαστε αρνητικά;
Ένας τρόπος είναι η «αυτοπαρατήρηση» των σκέψεων μας, χωρίς λογοκρισία, σε μια προσπάθεια να τις αποδεχτούμε και να χάσουν τη αρνητική δύναμή τους. Ένας άλλος τρόπος είναι να κατανοήσουμε και να αποδεχτούμε τους νόμους της ζωής, δηλαδή το απρόβλεπτο που τη διακατέχει. Η ασθένεια, ο θάνατος και άλλα δυσάρεστα γεγονότα, είναι καταστάσεις που δε γίνεται να αποφύγουμε και πρέπει να συμβιβαστούμε μαζί τους. Το σώμα μας είναι προσωρινό, ήρθαμε στη ζωή για να χαρούμε αυτό το δώρο, και έπειτα να αποχωρήσουμε. Αν το αποδεχτούμε αυτό μπορούμε να περάσουμε από την κατάσταση της αγωνίας στην κατάσταση της «συνειδητότητας». Αν κάποιος καταφέρει να τιθασεύσει τον νου του, θα έχει εξαλείψει το μεγαλύτερο μέρος του ανθρώπινου πόνου.
Πράγματι, το μεγαλύτερο μέρος του ανθρώπινου πόνου πηγάζει από τον «νου» και από τις σκέψεις που κάνουμε. Αν καταφέρουμε να απαλλαγούμε από αυτές τις σκέψεις τότε το βίωμα μας μπορεί να αλλάξει ριζικά. Η ζωή είναι σαν ένα βιβλίο γεμάτο διδάγματα, που οι σελίδες του μπορούν να μας χαρίσουν άπλετη σοφία. Είναι πραγματικά εφικτό να απαλλαγούμε από τον πόνο και τις νευρώσεις, αρκεί να καταλάβουμε ότι εμείς οι ίδιοι είμαστε οι δημιουργοί του πόνου μας. Η αδιάκοπη ροή σκέψεων και ανησυχιών που αφορούν το παρόν και το μέλλον προκαλούν τη δυστυχία μας.
Μπορούμε να καλιεργήσουμε τον εστιασμό στο "εδώ και τώρα" και στη "στιγμή" με διάφορες τεχνικές και μεθόδους, όπως η γιόγκα και η ενσυνειδητότητα (mindfulness).
Αποδεχόμαστε την κάθε στιγμή
Επομένως, ο άνθρωπος είναι σημαντικό να καταφέρει να βρίσκεται σε ένα επίπεδο συνειδητότητας, ώστε να είναι εστιασμένος στο παρόν. Μόνο έτσι θα καταφέρει να απαλλαγεί από τον μάταιο πόνο της αγωνίας για το μέλλον ή της θλίψης για το παρελθόν. Τι γίνεται όμως όταν η παρούσα στιγμή φέρνει όντως πόνο; Όταν καλούμαστε να διαχειριστούμε την αρρώστια, τον χωρισμό ή το πένθος; Ότι και να φέρνει η παρούσα στιγμή, το εδώ και τώρα, πρέπει να το αποδεχτούμε και μετά να δράσουμε και να δουλέψουμε πάνω σ’ αυτό. Η αποδοχή είναι το πρώτο βήμα.
Η παρούσα στιγμή πολύ συχνά είναι λουσμένη με χαρά, την οποία οι άνθρωποι δεν μπορούν να απολαύσουν. Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι βυθισμένοι στις σκέψεις και στα άγχη τους και αυτό δεν τους βοηθά να απολαύσουν όσα όμορφα συμβαίνουν γύρω τους. Πόσο πιο όμορφη θα ήταν η ζωή αν μπορούσαμε να είμαστε γαλήνιοι και να απολαμβάνουμε τα μικρά θαύματα γύρω μας; Αν πιστεύαμε ότι όλα γίνονται για κάποιο λόγο και πως ότι κι αν έρθει έχει κάποιο λόγο που έρχεται. Τότε ίσως να μπορούσαμε να απολαύσουμε τις ομορφιές της φύσης, να παρατηρήσουμε τα χρώματα του ουρανού , τη μαγεία ενός χαμόγελου. Τότε και μόνο τότε θα συνειδητοποιούσαμε το μεγαλείο της κάθε στιγμής.