Δυσλεξία και ενήλικες

Δυσλεξία και ενήλικες

Η δυσλεξία, είναι μια νευρολογική κατάσταση που επηρεάζει την ανάγνωση, τη γραφή και την ορθογραφία. Mπορεί να δημιουργεί σημαντικές προκλήσεις στην ακαδημαϊκή και επαγγελματική ζωή ενός ατόμου. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις δυσλεξίας στους ενήλικες. Ωστόσο, με την κατάλληλη υποστήριξη και την έγκαιρη παρέμβαση, κάθε άτομο με δυσλεξία μπορεί να ξεπεράσει αυτές τις προκλήσεις και να ευημερήσει.

Η ψυχοθεραπεία, σε διάφορες μορφές, παίζει κύριο ρόλο στην ενδυνάμωση των ατόμων με δυσλεξία. Έτσι, κάθε άτομο με δυσλεξία μπορεί να φτάσει στο μέγιστο των δυνατοτήτων του. Φυσικά, ένας άνθρωπος με δυσλεξία μπορεί να επιλέξει διαφορετικές θεραπευτικές προσεγγίσεις ώστε να χτίσει ουσιαστικές δεξιότητες, να ενισχύσει την αυτοπεποίθησή του και να επιτύχει επαγγελματικά.

Κατανοώντας τη δυσλεξία

Η δυσλεξία είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια απλή δυσκολία στο διάβασμα. Περιλαμβάνει διαφορές στον τρόπο επεξεργασίας της γλώσσας από τον  εγκέφαλο. Τα άτομα με δυσλεξία συχνά αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην αναγνώριση  και στην αποκωδικοποίηση των λέξεων, πράγμα που δημιουργεί προκλήσεις στην ανάγνωση και στην κατανόηση. Η δυσλεξία είναι μια κατάσταση που κρατά μια ζωή. Αλλά με τις κατάλληλες παρεμβάσεις, οι άνθρωποι μπορούν να μάθουν αποτελεσματικές στρατηγικές ώστε να μπορούν να διαχειρίζονται τα συμπτώματα.

Μπορεί η δυσλεξία να συνυπάρχει με άλλες καταστάσεις;  

Πολλές από τις προκλήσεις που προκαλεί η δυσλεξία επηρεάζουν συγκεκριμένες πτυχές της μάθησης ενός ατόμου αλλά όχι τη μάθηση συνολικά. Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι με δυσλεξία μπορεί έχουν ένα εύρος επιπέδων νοημοσύνης συγκρίσιμα με άτομα χωρίς δυσλεξία.

Πολλοί άνθρωποι με δυσλεξία έχουν άλλες μαθησιακές δυσκολίες ή νευρολογικά θέματα. Οι ενήλικες και τα παιδιά με δυσλεξία μερικές φορές έχουν διαταραχή ελλειμματικής προσοχής-υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) ή δυσπραξία.

Η δυσπραξία είναι μια διαταραχή που κάνει τους ανθρώπους αδέξιους και με κακό συντονισμό, αλλά αυτός δεν είναι ο κανόνας. Καθώς η δυσπραξία μπορεί να προκαλεί τέτοιου είδους συμπτώματα σε μερικούς ανθρώπους, επίσης μπορεί να προκαλεί ένα εύρος άλλων θεμάτων, που περιλαμβάνουν προβλήματα στην επεξεργασία των πληροφοριών, στην οργάνωση και στις κοινωνικές δεξιότητες.

Αιτίες δυσλεξίας

Η δυσλεξία είναι ένας γενικός όρος για ένα εύρος σχετικών συμπτωμάτων. Διαφορετικοί άνθρωποι μπορεί να εμφανίζουν δυσλεξία για διαφορετικούς λόγους και με διαφορετικούς τρόπους.

Οι μελέτες δείχνουν ότι η ρίζα της δυσλεξίας είναι ένα φωνολογικό έλλειμμα. Η φωνολογία είναι η σχέση ανάμεσα στους ήχους της ομιλίας σε μια γλώσσα. Το φωνολογικό έλλειμμα μπορεί να εξηγεί γιατί πολλοί ενήλικες με δυσλεξία δυσκολεύονται να σπάσουν τις λέξεις σε μικρότερα κομμάτια.

Κάποιες μελέτες απεικόνισης του εγκεφάλου δείχνουν ότι το φωνολογικό αυτό έλλειμμα συμβαίνει στο αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου, που έχει σχέση με την επεξεργασία των λέξεων και της γλώσσας. Έτσι, όταν ένα άτομο με δυσλεξία διαβάζει, το αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου δεν λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο όπως ενός ατόμου χωρίς δυσλεξία. Τα δύο ημισφαίρια του εγκεφάλου επίσης επικοινωνούν διαφορετικά στους ανθρώπους με δυσλεξία.

Η δυσλεξία διατρέχει οικογένειες. Αυτό που δεν γνωρίζουν οι επιστήμονες είναι πως τα γονίδια αυξάνουν τον κίνδυνο για δυσλεξία. Για παράδειγμα, μπορεί συγκεκριμένοι παράγοντες κινδύνου στο περιβάλλον να ενεργοποιούν τα γονίδια για τη δυσλεξία, ή κάποιες ασθένειες να αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο εκφράζονται τα γονίδια, με αποτέλεσμα τη δυσλεξία.

Δεν είναι ξεκάθαρο εάν τα γονίδια αλλάζουν τη δομή του εγκεφάλου, τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος επεξεργάζεται τις πληροφορίες ή αν κάτι άλλο δημιουργεί στον εγκέφαλο δυσκολία στο διάβασμα.

Είναι διαφορετική η δυσλεξία στους ενήλικες;

Αν και η δυσκολία στην ανάγνωση είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα της δυσλεξίας (και ιδίως στα παιδιά) οι περισσότεροι ενήλικες με δυσλεξία μπορούν να διαβάζουν και έχουν επινοήσει στρατηγικές για να αντιμετωπίζουν αυτές τις δυσκολίες. Οι ενήλικες με δυσλεξία επίσης μπορεί να έχουν ένα εύρος άλλων χαρακτηριστικών , όπως τα προβλήματα μνήμης. Επίσης, οι άνθρωποι με δυσλεξία μπορεί να έχουν θέματα με το λεξιλόγιο ή την ομιλία.

Μπορεί κάποιος να ανακαλύψει τη δυσλεξία σε μεγαλύτερη ηλικία;

Πολλοί ενήλικες ανακαλύπτουν ότι είχαν δυσλεξία σε όλη τους τη ζωή αλλά δεν το γνώριζαν. Τα σχολεία ποτέ δεν έδωσαν σημασία στις μαθησιακές διαφορές. Αντιθέτως, οι δάσκαλοι τους έβαζαν την ταμπέλα των τεμπέληδων, των χαζών. Ωστόσο, αυτό απείχε πολύ από την αλήθεια. Στην πραγματικότητα, οι ενήλικες και τα παιδιά με δυσλεξία είναι πολύ έξυπνοι άνθρωποι. Ο εγκέφαλος τους απλά λειτουργεί διαφορετικά συγκριτικά με κάποιον που δεν έχει δυσλεξία.

Σημάδια δυσλεξίας στους ενήλικες

Αρχικά, ας δούμε μερικές ενδείξεις που δείχνουν ότι ένας ενήλικας μπορεί να έχει δυσλεξία. Κάποια από τα σημάδια της δυσλεξίας στους ενήλικες περιλαμβάνουν:

• Αλλοπρόσαλλη ορθογραφία
• Δυσκολία στο να διαβάζουν δυνατά
• Προτιμούν την οπτική μάθηση, όπως τα γραφήματα και τα διαγράμματα, όχι τα μακροσκελή κείμενα
• Χαμηλή αυτοεκτίμηση
• Δυσκολία στην εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας
• Αποφυγή εργασιών που περιλαμβάνουν πολύ διάβασμα
• Λάθος προφορά ονομάτων και λέξεων
• Δυσκολία συγκέντρωσης σε μια εργασία

Υπάρχουν και ορισμένα online τεστ δυσλεξίας που μπορεί κανείς να κάνει, για μια πρώτη εκτίμηση.

Επιπλοκές δυσλεξίας

Η δυσλεξία μπορεί να οδηγεί σε διάφορα προβλήματα που περιλαμβάνουν:

• Μαθησιακές δυσκολίες: καθώς το διάβασμα είναι μια βασική δεξιότητα για τα περισσότερα σχολεία και πανεπιστήμια, τα άτομα με δυσλεξία μπορεί να έχουν κάποιο μειονέκτημα.
• Κοινωνικά προβλήματα: αν η δυσλεξία παραμείνει χωρίς θεραπεία, μπορεί να οδηγεί σε χαμηλή αυτοεκτίμηση, προβλήματα συμπεριφοράς, άγχος, επιθετικότητα, και απομάκρυνση από τους φίλους και τα μέλη της οικογένειας.
• Προβλήματα στην εξέλιξη: ένα άτομο με δυσλεξία μπορεί να έχει χαμηλή αυτοπεποίθηση με αποτέλεσμα αυτό να είναι εμπόδιο για την εξέλιξη του, την προσωπική και την επαγγελματική.

Μερικές φορές, τα συμπτώματα της δυσλεξίας μπορεί να περιλαμβάνουν την χαμηλή αυτοεκτίμηση και την τάση κάποιος να είναι σκληρός με τον εαυτό του. Είναι σημαντικό να υπάρχει συναισθηματική υποστήριξη από το περιβάλλον.

Θεραπεία δυσλεξίας

1.  Μέθοδος Orton-Gillingham: Η μέθοδος Orton- Gillingham ή αλλιώς πολυαισθητηριακή μέθοδος αποτελεί μια προσέγγιση ειδικά σχεδιασμένη για άτομα με δυσλεξία. Επικεντρώνεται στη διδασκαλία της φωνητικής, της αποκωδικοποίησης, της ορθογραφίας και της κατανόησης με τη χρήση εξατομικευμένων μεθόδων. Αυτή η προσέγγιση χρησιμοποιεί οπτικές, ακουστικές και κιναισθητικές τεχνικές για την ενίσχυση της μάθησης.
2. Φωνολογική επίγνωση: Η φωνολογική επίγνωση, η ικανότητα να αναγνωρίζουμε και να χειριζόμαστε τους ήχους προφορικά, συχνά επηρεάζεται στα άτομα με δυσλεξία. Η θεραπεία επικεντρώνεται στην ενίσχυση των δεξιοτήτων φωνολογικής επίγνωσης , πράγμα που βελτιώνει σημαντικά την ανάγνωση και την ορθογραφία.
3. Υποστηρικτική τεχνολογία: Υπάρχουν πολλές υποστηρικτικές τεχνολογίες, όπως εφαρμογές που μετατρέπουν ένα κείμενο σε ομιλία, προγράμματα αναγνώρισης της ομιλίας, και ηχογραφημένα βιβλία, που μπορούν να βοηθούν τους ανθρώπους με δυσλεξία ώστε να επιτύχουν ακαδημαϊκά. Αυτά τα εργαλεία καλύπτουν το κενό ανάμεσα στις δυσκολίες στην ανάγνωση και στην πρόσβαση στην πληροφόρηση.
4. Ψυχοθεραπεία: Η ψυχοθεραπεία είναι πολύ ωφέλιμη για την διαχείριση των συναισθηματικών προκλήσεων που έχουν σχέση με τη δυσλεξία, όπως η χαμηλή αυτοεκτίμηση, το άγχος και η απογοήτευση. Η αλλαγή στον τρόπο σκέψης και η ενίσχυση της αυτοπεποίθησης, κάνει τα άτομα να αναπτύσσουν μια πιο θετική νοοτροπία απέναντι στη μάθηση.
5. Κοινωνικοί λειτουργοί: Οι κοινωνικοί λειτουργοί δουλεύουν ξεχωριστά με κάθε άτομο που έχει δυσλεξία, και προσαρμόζουν την προσέγγιση τους ανάλογα με τις ανάγκες του ατόμου. Σκοπός είναι η βελτίωση των δεξιοτήτων γραφής και ανάγνωσης.

Ενδυνάμωση των ατόμων με δυσλεξία

Η θεραπεία για τη δυσλεξία δεν αφορά μονάχα την αντιμετώπιση των προκλήσεων, αλλά και το φτάσει ένα άτομο στο μέγιστο των δυνατοτήτων του. Με την κατάλληλη υποστήριξη, τα άτομα με δυσλεξία μπορούν να αναπτύξουν ισχυρές δεξιότητες γραφής και ανάγνωσης. Επίσης, μπορούν να ενισχύσουν την αυτοπεποίθησή τους και να διακριθούν σε διάφορες πτυχές της ζωής τους. Η ψυχοθεραπεία παρέχει ένα ασφαλές περιβάλλον για τα άτομα με δυσλεξία ώστε να εκφράζουν τους φόβους και τις ανησυχίες τους. Έτσι, μπορούν να ενισχύουν την συναισθηματική τους ευεξία και την ψυχική ανθεκτικότητα.

Η δυσλεξία μπορεί να δημιουργεί πολλές προκλήσεις, αλλά σίγουρα δεν καθορίζει τις ικανότητες και την εξέλιξη ενός ατόμου. Υπάρχουν πολλές διαθέσιμες θεραπείες, εξατομικευμένες παρεμβάσεις που μπορούν να βοηθήσουν κάθε άτομο να ξεπεράσει τις δυσκολίες και να ενισχύσει τις ικανότητές του. Με την υποστήριξη του περιβάλλοντος και ενός ψυχοθεραπευτή, τα άτομα με δυσλεξία έχουν την δυνατότητα κατανόησης του κόσμου των λέξεων.  Έχουν τη δυνατότητα να επιτύχουν ακαδημαϊκά και να συνειδητοποιήσουν πλήρως τις ικανότητές τους σε κάθε πτυχή της ζωής τους.