Το “Εγώ” (Ego)

Το "Εγώ" - Ego

Το "Εγώ" (ego στα αγγλικά) για την ψυχανάλυση και τον Φρόυντ, είναι το κομμάτι της ανθρώπινης προσωπικότητας που βιώνεται ως ο "εαυτός" και είναι σε επαφή με τον εξωτερικό κόσμο μέσω της αντίληψης. Είναι το κομμάτι που θυμάται, αξιολογεί, σχεδιάζει και  ανταποκρίνεται και δρα στον περιβάλλοντα φυσικό και κοινωνικό κόσμο.

Σύμφωνα με την ψυχαναλυτική θεωρία του Φρόυντ, το "εγώ" συνυπάρχει με το "αυτό" (πρωτόγονες ορμές) και το "υπερεγώ" (ηθικό κομμάτι της προσωπικότητας).

Το "Εγώ" σύμφωνα με τον Φρόυντ, περιλαμβάνει τις εκτελεστικές λειτουργίες της προσωπικότητας. Ουσιαστικά, είναι ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στον εξωτερικό και στον εσωτερικό κόσμο,  συνδέει το αυτό και το υπερεγώ.

Ας δούμε όμως αναλυτικά, τι είναι το "εγώ", το "υπερεγώ" και το "αυτό".

Τι είναι το "Αυτό";

Το "Αυτό" είναι το πρωτόγονο και το ενστικτώδες στοιχείο της προσωπικότητας. Το αυτό είναι το παρορμητικό (και ασυνείδητο) κομμάτι της ψυχής μας που ανταποκρίνεται άμεσα σε βασικές παρορμήσεις, ανάγκες και επιθυμίες. Η προσωπικότητα ενός νεογέννητου παιδιού είναι μόνο το αυτό και μονάχα αργότερα αναπτύσσει το εγώ και το υπερεγώ.

Το αυτό έχει επίσης πείσμα, γιατί ανταποκρίνεται μονάχα σε αυτό που αποκαλεί ο Φρόυντ αρχή της ηδονής (αν κάτι μας κάνει να νιώθουμε καλά, το κάνουμε) και τίποτε άλλο.

Ο Φρόυντ πίστευε ότι το αυτό λειτουργεί ασυνείδητα σύμφωνα με την αρχή της ηδονής (την ηδονή από την ικανοποίηση βασικών ενστίκτων). Το αυτό περιλαμβάνει δύο είδη βιολογικών ενστίκτων. Από τη μια μεριά το σεξουαλικό ένστικτο που ονομάζεται Έρωτας (που περιλαμβάνει τη λίμπιντο) και από την άλλη μεριά το επιθετικό ένστικτο που ονομάζεται Θάνατος.

Ο έρωτας ή το ένστικτο της ζωής, βοηθά το άτομο να επιβιώσει. Κατευθύνει δραστηριότητες για την επιβίωση όπως η αναπνοή, η θρέψη και το σεξ. Η ενέργεια που δημιουργείται από το ένστικτο της ζωής είναι επίσης γνωστή ως λίμπιντο.

Σε αντίθεση, ο θάνατος ή το ένστικτο του θανάτου, είναι ένα σύνολο καταστροφικών δυνάμεων σε όλους τους ανθρώπους. Όταν αυτή η ενέργεια κατευθύνεται προς τα έξω, προς τους άλλους, εκφράζεται με επιθετικότητα και βία. Ο Φρόυντ πίστευε ότι ο έρωτας είναι πιο δυνατός από το θάνατο, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στους ανθρώπους να επιβιώσουν αντί να αυτοκαταστρέφονται.

Το αυτό παραμένει παιδιάστικο στη λειτουργία του σε όλη τη ζωή ενός ανθρώπου και δεν αλλάζει με τον καιρό ή με τις εμπειρίες, και δεν είναι σε επαφή με τον εξωτερικό κόσμο. Δεν επηρεάζεται από την πραγματικότητα, τη λογική, ή τον κόσμο, καθώς λειτουργεί μέσα στο ασυνείδητο μέρος του μυαλού.

Τι είναι το "Υπερεγώ;

Το  "Υπερεγώ" περιλαμβάνει τις αρχές και τις αξίες της κοινωνίας, τις οποίες μαθαίνουμε από τους γονείς μας και άλλα μέλη της οικογένειας. Αναπτύσσεται περίπου στην ηλικία των 3-5 ετών στη διάρκεια του φαλλικού σταδίου της ψυχοσεξουαλικής ανάπτυξης.

Το υπερεγώ αναπτύσσεται στη διάρκεια της πρώιμης παιδικής ηλικίας (όταν το παιδί αναγνωρίζει τον γονέα που έχει το ίδιο φύλο). Είναι υπεύθυνο για τη διασφάλιση της τήρησης των ηθικών προτύπων. Το υπερεγώ λειτουργεί με βάση τις ηθικές αξίες και μας παρακινεί να συμπεριφερόμαστε με κοινωνικά αποδεκτό τρόπο.

Το υπερεγώ είναι υπεύθυνο για την επιβράβευση (συναισθήματα περηφάνιας και ικανοποίησης) και την τιμωρία (συναισθήματα ντροπής και ενοχών), ανάλογα με ποιο κομμάτι είναι ενεργό.

Φυσικά, το υπερεγώ είναι κομμάτι του ασυνείδητου που είναι "η φωνή της συνείδησης" (να κάνουμε το σωστό). Αποτελεί την κύρια πηγή αυτοκριτικής. Αντιπροσωπεύει τις ηθικές αξίες της κοινωνίας σε ένα βαθμό, αλλά το υπερεγώ περιέχει πολλούς κώδικες, απαγορεύσεις κυρίως ασυνείδητες με την μορφή απαιτήσεων.

Η λειτουργία του υπερεγώ είναι να ελέγχει τις παρορμήσεις από το αυτό, ειδικά όσες είναι απαγορευμένες για την κοινωνία.

Επίσης, πείθει το εγώ να στραφεί σε ηθικολογικούς στόχους αντί να είναι απλά ρεαλιστικό και να επιδιώκει την τελειότητα.

Τι είναι το "Εγώ";

Το "Εγώ" είναι το κομμάτι του εαυτού μας που αλλάζει από την άμεση επίδραση του εξωτερικού κόσμου. Το εγώ είναι το μοναδικό κομμάτι της συνειδητής μας προσωπικότητας. Περιλαμβάνει όλα όσα γνωρίζει ένα άτομο όταν σκέφτεται τον εαυτό του και αυτό που συνήθως προσπαθεί να προβάλλει στους άλλους.

Το εγώ αναπτύσσεται για να μεσολαβεί ανάμεσα στο μη ρεαλιστικό αυτό και στον πραγματικό εξωτερικό κόσμο. Είναι το κομμάτι της προσωπικότητας που λαμβάνει αποφάσεις. Ιδανικά, το εγώ λειτουργεί με τη λογική, ενώ το αυτό είναι χαοτικό και παράλογο.

Το εγώ αναπτύσσεται στη διάρκεια της βρεφικής ηλικίας. Στόχος του Εγο είναι να ικανοποιεί τις απαιτήσεις του αυτό με ασφαλή και κοινωνικά αποδεκτό τρόπο. Σε αντίθεση με το αυτό, το εγώ ακολουθεί την αρχή της πραγματικότητας.

Το εγώ λειτουργεί με ρεαλιστικούς τρόπους για να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις του αυτό, και συχνά αναβάλλει ή καθυστερεί την ικανοποίηση για να αποφύγει τις αρνητικές συνέπειες της κοινωνίας.

Το εγώ σκέφτεται την κοινωνική πραγματικότητα, την κουλτούρα, τα έθιμα και τους κανόνες πριν αποφασίσει πως θα συμπεριφερθεί.

Όπως και το αυτό, το εγώ αποζητά την ευχαρίστηση και αποφεύγει τον πόνο, αλλά σε αντίθεση με το αυτό, το εγώ χαράσσει μια ρεαλιστική στρατηγική για την επίτευξη της ευχαρίστησης.

Το εγώ δεν αντιλαμβάνεται τι είναι σωστό ή λάθος, κάτι είναι απλά καλό αν καταλήγει στην ευχαρίστηση, χωρίς να προκαλεί βλάβη στον εαυτό του.

Αν το εγώ αδυνατεί να χρησιμοποιήσει την αρχή της πραγματικότητας και ένα άτομο νιώθει στρες, οι ασυνείδητοι μηχανισμοί άμυνας χρησιμοποιούνται για να αποτρέψουν τα δυσάρεστα συναισθήματα.

Το εγώ περιλαμβάνει τη σκέψη, τη λογική και το ρεαλισμό ώστε να επιλύσει κάθε πρόβλημα που προκύπτει. Αν ένα πλάνο δράσης δεν λειτουργεί, τότε πρέπει να επεξεργαστεί ξανά την κατάσταση για να βρει μια λύση. Με αυτό τον τρόπο το άτομο ελέγχει τις παρορμήσεις, και δείχνει αυτοέλεγχο.

Απεικόνιση του "Εγώ", του "Υπερεγώ" και του "Αυτό"

Το παγόβουνο είναι μια κοινή απεικόνιση της τριπλής δομής του εαυτού. Το κομμάτι του παγόβουνου που είναι πάνω από το νερό αντιπροσωπεύει τα συνειδητά κομμάτια του μυαλού. Από την άλλη πλευρά, όλα όσα είναι κάτω από την επιφάνεια αντιπροσωπεύουν το ασυνείδητο.

Το εγώ είναι πάνω από το νερό και το αυτό κάτω από το νερό. Το υπερεγώ είναι πάνω και κάτω από το νερό, είναι σε ένα βαθμό συνειδητό και ασυνείδητο. Κάθε κομμάτι έχει τη δική του φύση και το ρόλο του. Τα αντικρουόμενα συμφέροντα αυτών των τριών αποτελούν την κινητήρια δύναμη όλων των ανθρώπινων συγκρούσεων.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του "Εγώ";

Το Εγώ έχει χειρότερη φήμη από το Υπερεγώ. Πολλοί πιστεύουν ότι είναι η αιτία όλων των κακών που συμβαίνουν στον κόσμο. Αλλά αυτή η φήμη είναι απολύτως λανθασμένη. Το εγώ δεν είναι τίποτε άλλο από το συνειδητό μυαλό και κάνει πολύ σκληρή δουλειά.

Το Εγώ πρέπει να εξυπηρετεί τρεις αφέντες: τα "πρέπει" του Υπερεγώ, τις παρορμήσεις του Αυτό. Να κρατά τις ισορροπίες ανάμεσα σε αυτά τα δύο, ενώ παράλληλα εξυπηρετεί την πραγματικότητα.

Μερικές φορές το αυτό και η πραγματικότητα ακολουθούν έναν δρόμο και το υπερεγώ έναν άλλο. Κάποιες φορές η πραγματικότητα τάσσεται με το υπερεγώ αλλά το αυτό ακολουθεί την αντίθετη κατεύθυνση.

Το εγώ διατηρεί την ισορροπία. Αν και κάποιες φορές υποκύπτει στην πιο δυνατή φωνή, το αυτό ή το υπερεγώ.

Η ίδια η συνείδηση ​​γεννήθηκε από αυτή τη σύγκρουση συμφερόντων. Το αυτό περιλαμβάνει όλες τις παρορμήσεις και το υπερεγώ προσπαθεί να κάνει το αντίθετο. Από αυτή τη σύγκρουση , προκύπτει το εγώ. Η δουλειά του εγώ είναι να αποφασίζει ανάμεσα σε πολλές απαιτήσεις. Το εγώ είναι αυτό που παίρνει τις αποφάσεις.

Χαρακτηριστικά:

• Το εγώ είναι η αρχή της πραγματικότητας.
• Το εγώ εξυπηρετεί τρεις αφέντες: το αυτό, το υπερεγώ και τον έξω κόσμο.
• Βρίσκει την ισορροπία ανάμεσα στις εσωτερικές παρορμήσεις και στην εξωτερική πραγματικότητα, ενώ ικανοποιεί το αυτό και το υπερεγώ.
• Λαμβάνει αποφάσεις, κρίνει, σκέφτεται και αξιολογεί.

Το αυτό μας λέει τι θέλουμε, το υπερεγώ μας λέει τι πρέπει να κάνουμε και το εγώ παίρνει την τελική απόφαση. Οι πιο ευτυχισμένες μέρες είναι όταν το υπερεγώ και το αυτό είναι συντονισμένα με την πραγματικότητα και όλα κυλούν ομαλά. Όπως όλοι γνωρίζουμε, αυτές οι μέρες είναι σπάνιες.

Η ανάπτυξη του "Εγώ"

Ένα νεογέννητο βρέφος αντιδρά αλλά δεν μπορεί να ελέγξει, να προβλέψει, ή να αλλάξει τα ερεθίσματα που δέχεται, εξωτερικά και εσωτερικά. Σε αυτό το στάδιο η αντίληψη είναι πρωτόγονη και διάχυτη, οι κινήσεις είναι αδρές και ασυντόνιστες, η αυτομετακίνηση είναι αδύνατη. Η μάθηση περιορίζεται στην πιο απλή μορφή ερεθίσματος-αντίδρασης.

Το βρεφικό "Εγώ" αναπτύσσεται σε σχέση με τον εξωτερικό κόσμο και αντανακλά τις προσπάθειες του αβοήθητου και εξαρτημένου μωρού να αλλάξει ή να ανακουφίσει τα έντονα επώδυνα ερεθίσματα. Οι μηχανισμοί εξελίσσονται με σκοπό τον έλεγχο της έντασης και είναι ιδιαίτερα πολύπλοκοι.

Στην αρχή, η αντίληψη και η κινητικότητα είναι στενά συνδεδεμένες, με τα ερεθίσματα να προκαλούν άμεσα μια κινητική αντίδραση. Η καθυστέρηση της δράσης είναι η βάση όλων των προηγμένων λειτουργιών του εγώ. Αυτή η καθυστέρηση επηρεάζει το ρόλο του εγώ στη μετέπειτα λειτουργία της προσωπικότητας. Ο εκμαθημένος διαχωρισμός από το ερέθισμα και η αντίδραση επιτρέπει τις πολύπλοκες πνευματικές δραστηριότητες όπως η σκέψη, η φαντασία και ο σχεδιασμός.

Με το να μην αντιδρά άμεσα, το εγώ αναπτύσσει την ικανότητα να δοκιμάζει την πραγματικότητα, να φαντάζεται τις συνέπειες μιας πράξης και να αποφασίζει για το μέλλον και την επίτευξη σημαντικών στόχων. Η συσσώρευση και η διατήρηση των αναμνήσεων από τα γεγονότα του παρελθόντος είναι απαραίτητες για τις εσωτερικές διαδικασίες όπως η σκέψη και η κρίση.  Η κατάκτηση της γλώσσας, ξεκινά στη διάρκεια του δεύτερου και του τρίτου χρόνου ζωής, και αποτελεί ένα ισχυρό εργαλείο για την ανάπτυξη της λογικής σκέψης. Επίσης,  επιτρέπει την επικοινωνία και τον έλεγχο του περιβάλλοντος.

Όσο ένα παιδί συνεχίζει να εξελίσσεται, το εγώ διαφοροποιείται περαιτέρω και αρχίζει να αναπτύσσεται το υπερεγώ. Το υπερεγώ αντιπροσωπεύει τις αναστολές του ενστίκτου και τον έλεγχο των παρορμήσεων μέσω της ενσωμάτωσης των γονικών και κοινωνικών προτύπων. Έτσι, τα ηθικά πρότυπα όπως τα αντιλαμβάνεται το Εγο γίνονται μέρος της προσωπικότητας.

Η δύναμη του "Εγώ"

Ένα ισχυρό εγώ εμφανίζει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: αντικειμενικότητα στην αντίληψη του εξωτερικού κόσμου και στην αντίληψη του εαυτού (αυτογνωσία), ικανότητα οργάνωσης δραστηριοτήτων για μεγάλα χρονικά διαστήματα (επιτρέπει την διατήρηση ενός προγράμματος), την ικανότητα επίλυσης των προβλημάτων και την επιλογή μεταξύ εναλλακτικών λύσεων. Ένα άτομο με ισχυρό εγώ μπορεί να αντισταθεί στην άμεση περιβαλλοντική και κοινωνική πίεση και δεν παρασύρεται από τις παρορμήσεις (αλλά αντίθετα τις καθοδηγεί σε ασφαλή μονοπάτια). Από την άλλη πλευρά, ένα αδύναμο εγώ χαρακτηρίζεται από παρορμητικές συμπεριφορές, την αίσθηση κατωτερότητας ή τα κόμπλεξ κατωτερότητας, μια εύθραυστη αίσθηση της ταυτότητας, συναισθηματική αστάθεια, και υπερβολική ευαλωτότητα.

Η αντίληψη της πραγματικότητας και του εαυτού μπορεί να διαστρεβλωθεί. Σε τέτοιες περιπτώσεις το άτομο μπορεί να μην είναι παραγωγικό στη δουλειά του, επειδή σπαταλάει όλη του την ενέργεια για να προστατεύει τις μη ρεαλιστικές αντιλήψεις για τον εαυτό του, ή μπορεί να επιβαρύνεται με νευρωτικά συμπτώματα. Η αδυναμία του εγώ επίσης μπορεί να βασίζεται στην διογκωμένη αίσθηση του εαυτού. Η οποία μπορεί να συνδέεται με την μεγαλομανία και το κόμπλεξ ανωτερότητας.