Είναι οι σχιζοφρενείς ασθενείς επικίνδυνοι;
Με αφορμή το σημερινό περιστατικό στο Ψυχιατρικό νοσοκομείο στο Δαφνί όπου ένας τρόφιμος σκότωσε έναν άνθρωπο, οφείλουμε να πούμε ότι η σύντομη απάντηση στο ερώτημα αυτό, είναι "όχι", και να εξηγήσουμε τα παρακάτω.
Η σχιζοφρένεια (ψυχωσική συνδρομή) είναι ένα σύνθετο νόσημα της ψυχικής υγείας που συχνά παρεξηγείται, οδηγώντας σε έντονο κοινωνικό στίγμα για τους ασθενείς και εσφαλμένες αντιλήψεις σχετικά με τις συμπεριφορές και τους κινδύνους που συνδέονται με τους σχιζοφρενείς ασθενείς. Ένας από τους πιο διαδεδομένους μύθους είναι ότι τα άτομα με σχιζοφρένεια είναι επικίνδυνα για τους άλλους. Στην πραγματικότητα, είναι πολύ πιο πιθανό να θέτουν σε κίνδυνο τον εαυτό τους παρά τρίτους.
Η σχιζοφρένεια είναι μια σοβαρή ψυχική διαταραχή που παρατηρείται στο 1% του πληθυσμού. Σε αντίθεση όμως με το πως παρουσιάζονται στα μέσα ενημέρωσης και στις ταινίες του Χόλυγουντ, οι περισσότεροι άνθρωποι με σχιζοφρένεια δεν είναι βίαιοι. Μελέτες δείχνουν ότι η βίαιη συμπεριφορά μεταξύ των ατόμων με σχιζοφρένεια είναι σπάνια και συχνά συνδέεται με άλλους παράγοντες, όπως η κατάχρηση ουσιών.
Σχιζοφρένεια, βία και επικινδυνότητα
Στην πραγματικότητα, οι μελέτες δείχνουν ότι τα άτομα με σχιζοφρένεια είναι λιγότερο πιθανό να διαπράξουν βίαιες πράξεις σε σχέση με άτομα με άλλες παθήσεις, όπως διπολική διαταραχή ή διαταραχές χρήσης ουσιών. Επιπλέον, όταν συμβαίνουν αυτά τα σπάνια βίαια περιστατικά, αφορούν κυρίως μέλη της οικογένειας ή στενές προσωπικές σχέσεις. Αυτά τα ευρήματα αμφισβητούν το στερεότυπο των σχιζοφρενών ατόμων ως δημόσιες απειλές. Και όταν συμβαίνουν, ενεργούν λόγω των παραληρητικών ιδεών ότι απειλούνται.
Τα άτομα με σχιζοφρένεια διατρέχουν τα ίδια αυξημένο κίνδυνο να γίνουν θύματα βίας στο κοινωνικό περιβάλλον, με κίνδυνο έως και 14 φορές μεγαλύτερο από το να συλληφθούν οι ίδιοι ως δράστες.
Τα ακριβή στατιστικά στοιχεία σχετικά με τη βία και τη σχιζοφρένεια διαφέρουν μεταξύ των μελετών. Μια μετα-ανάλυση διαπίστωσε ότι το 13,4% των ατόμων με οξύ ψυχωσικό επεισόδιο εμπλέκονταν σε οποιαδήποτε μορφή βίας, αλλά μόνο το 2,7% εμπλέκονταν σε σοβαρά επεισόδια βίας. Αυτό υποδηλώνει ότι η σοβαρή βία είναι σπάνια ακόμη και μεταξύ των ατόμων με σχιζοφρένεια. Άλλες μελέτες δείχνουν ότι περίπου 1:50,000 σχιζοφρενείς μπορεί να διαπράξει κάποιο φόνο ή άλλο έγκλημα κατά της ζωής, για παράδειγμα όπως ο Σεϊχίδης (που κανιβάλισε την οικογένειά του το 1996).
H βίαιη συμπεριφορά είναι σχετικά σπάνια. Οι περισσότεροι άνθρωποι με σχιζοφρένεια δεν είναι ποτέ βίαιοι και μάλιστα δεν παρουσιάζουν καμία επικίνδυνη συμπεριφορά. Ωστόσο, ένας μικρός αριθμός γίνεται βίαιος όταν υποφέρει από οξύ ψυχωσικό επεισόδιο λόγω της επίδρασης των παραληρητικών ιδεών και των παραισθήσεων στη σκέψη τους. Μελέτες έχουν βρει ότι σε περιπτώσεις επικινδυνότητας, είναι οι παραληρητικές ιδέες και οι ψευδαισθήσεις (ακουστικές, οπτικές) που οδηγούν στην πρόκληση της επικίνδυνης συμπεριφοράς. Λόγω αυτών, πολλοί άνθρωποι με σχιζοφρένεια βλάπτουν τον εαυτό τους και πολύ συχνά καταφέρνουν να αυτοκτονήσουν.
Ο πραγματικός κίνδυνος: αυτοτραυματισμοί και αυτοκτονία
Ο πιο σημαντικός κίνδυνος για τα άτομα με σχιζοφρένεια είναι ο αυτοτραυματισμός. Η αυτοκτονία είναι η κύρια αιτία πρόωρου θανάτου μεταξύ των ατόμων με σχιζοφρένεια. Μελέτες εκτιμούν ότι έως και το 20% των ατόμων με σχιζοφρένεια θα επιχειρήσουν να αυτοκτονήσουν τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους και περίπου το 5-6% θα πεθάνει από αυτοκτονία. Αυτός ο αυξημένος κίνδυνος συνδέεται συχνά με αισθήματα απελπισίας, κοινωνικής απομόνωσης και αγωνίας που προκαλούνται από τις παραληρητικές ιδέες και τα αδιέξοδα της ζωής. Αυτό μπορεί να συμβεί ιδιαίτερα κατά τα αρχικά στάδια της νόσου ή αν καθυστερήσει η θεραπεία.
Τυχόν συνυπάρχουσες καταστάσεις όπως η κατάθλιψη ή οι διαταραχές χρήσης ουσιών (κάνναβη, κα) μπορούν να επιδεινώσουν περαιτέρω αυτούς τους κινδύνους.
Οι ασθενείς που λαμβάνουν τα αντιψυχωσικά φάρμακά τους (όπως το Zyprexa για παράδειγμα), γενικά είναι ρυθμισμένοι, και δεν αποτελούν κίνδυνο για τον εαυτό τους ή τρίτους.