Έλεγχος συναισθημάτων

Έλεγχος συναισθημάτων

Τα συναισθήματά μας επηρεάζουν πρακτικά κάθε απόφαση που παίρνουμε. Ωστόσο, ο έλεγχος των συναισθημάτων είναι για πολλούς ανθρώπους μια πρόκληση. Δεν μπορούμε να ελέγξουμε άμεσα τα συναισθήματά μας. Αλλά μπορούμε να ελέγξουμε τις αντιδράσεις μας σε αυτά τα συναισθήματα, αν πάρουμε λίγο χρόνο και δώσουμε περισσότερη σημασία στις σκέψεις μας.

Τα συναισθήματα μας δίνουν κίνητρο και έμπνευση. Το πρόβλημα είναι όταν γινόμαστε θύματα αυτών των συναισθημάτων. Κάποιες φορές, επιτρέπουμε σε αυτά τα συναισθήματα να επηρεάζουν τη διάθεσή μας και τις αποφάσεις μας, ακόμη και αν κάνουμε πράγματα για τα οποία αργότερα μετανιώνουμε.

Πώς μπορώ να ελέγχω τα συναισθήματά μου;

Δεδομένου ότι τα περισσότερα συναισθήματα συμβαίνουν αντανακλαστικά ή ενστικτωδώς, δεν μπορούμε να ελέγχουμε άμεσα πως νιώθουμε κάθε στιγμή. Όμως αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να ελέγχουμε τις αντιδράσεις μας σε αυτά τα συναισθήματα.

Καταρχήν, την επόμενη φορά που θα έρθετε αντιμέτωποι με αρνητικά συναισθήματα, μπορείτε να αναρωτηθείτε "γιατί" νιώθετε τα συγκεκριμένα συναισθήματα; Οι συναισθηματικά φορτισμένες στιγμές και συζητήσεις συχνά έχουν τις ρίζες τους σε βαθιά ριζωμένα ζητήματα και ψυχικά τραύματα της παιδικής ηλικίας ή της ενήλικης ζωής. Αν παραμείνουν ανεπίλυτα, αυτά τα προβλήματα συνεχίζουν να υπονομεύουν τις αντιδράσεις μας και τις αποφάσεις μας, και κατ'επέκταση όλη τη ζωή μας. Για τη δική σας εξέλιξη και αυτογνωσία, καλό είναι να σκεφτείτε προσεκτικά το "που" και το "πότε" νιώσατε για πρώτη φορά τα συναισθήματα που εμφανίστηκαν, για παράδειγμα κατά τη διάρκεια της συζήτησης.

Οι άνθρωποι γενικά κάνουν το λάθος να αντιμετωπίζουν τα συναισθήματά τους ως "πρόβλημα". Θέλουν να διώξουν τα "αρνητικά" (την απογοήτευση, την λύπη, τον θυμό, τον φόβο). Αλλά η πραγματικότητα είναι ότι τα συναισθήματα παρέχουν πληροφορίες: υπάρχουν για κάποιο λόγο, κάποια αιτία τα δημιουργεί. Καταρχήν μπορούμε να συνειδητοποιήσουμε τα συναισθήματά μας καταρχήν, και στη συνέχεια να ανιχνεύσουμε την αιτία/πηγή. Αν προσπαθήσουμε να πνίξουμε ή να αγνοήσουμε τα συναισθήματά μας, διατρέχουμε τον κίνδυνο αυτά τα συναισθήματα να οδηγήσουν τις επόμενες αποφάσεις μας. Το πρόβλημα εμφανίζεται όταν δεν έχουμε πλήρη επίγνωση των συναισθημάτων μας και όταν αυτά έχουν τον απόλυτο έλεγχό μας. Αυτά μπορούν να οδηγήσουν σε συμπεριφορές και αποφάσεις που δεν θα κάναμε ποτέ διαφορετικά.

Ένα "τηλεκοντρόλ" ελέγχου για τις αντιδράσεις!

Υπάρχουν αρκετές στρατηγικές που συμβάλλουν στην διαχείριση των συναισθημάτων. Μπορείτε για παράδειγμα όταν τα συναισθήματα σας κυριεύουν, να φανταστείτε ότι έχετε ένα τηλεκοντρολ με το οποίο ελέγχετε τον εγκέφαλο και τις αντιδράσεις σας. Κάθε κουμπί αντιστοιχεί σε μια διαφορετική επιλογή. Τα παρακάτω βοηθούν ώστε να έχετε τον έλεγχο των συναισθημάτων σας, αντί να έχουν αυτά τον έλεγχο και να σας κυριεύουν:

1. Παύση/διακοπή 

Στις περισσότερες περιπτώσεις έχουμε την ευκαιρία να κάνουμε μια διακοπή/παύση και να πάρουμε το χρόνο για να σκεφτούμε πριν μιλήσουμε ή αποφασίσουμε. Με αυτό τον τρόπο δεν λέμε ή δεν κάνουμε πράγματα για τα οποία θα μετανιώσουμε αργότερα. Προσπαθήστε να μην αντιδράτε άμεσα, για παράδειγμα δεν στέλνουμε ένα SMS με θυμό ή δεν ποστάρουμε κάτι στα social media.

Όταν νιώθετε ότι τα συναισθήματά σας ξεφεύγουν από τον έλεγχο σας, κάντε μια παύση. Μπορείτε για παράδειγμα να φύγετε από το χώρο, να βγείτε για μια βόλτα, έστω ολιγόλεπτη. Από τη στιγμή που ηρεμήσετε, μπορείτε να επιστρέψετε και να πάρετε αποφάσεις για το τι θέλετε να κάνετε.

2. Αναλογιστείτε παλιότερες καταστάσεις

Μπορείτε να πάρετε το χρόνο σας και να θυμηθείτε πως δράσατε στο παρελθόν σε ανάλογες καταστάσεις, και τι συνέπειες είχε αυτό. Έτσι μπορείτε να συγκρατήσετε τον εαυτό σας.

3. Υπολογισμός των συνεπειών των πράξεων σας

Από την άλλη μεριά, πέρνοντας το χρόνο σας μπορείτε να αναλογιστείτε/φανταστείτε τις μελλοντικές συνέπειες των λόγων και των πράξεων σας, βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.

Είναι σημαντικό αν μπορέσετε να βάλετε στην άκρη όσα νιώθετε την παρούσα στιγμή, και να κάνετε στον εαυτό σας την εξής ερώτηση: "Πώς αυτή η συζήτηση/απόφαση θα με επηρεάσει σε ένα μήνα; Ένα χρόνο; Πέντε χρόνια;". Με αυτό τον τρόπο μπορείτε να δείτε καθαρά την μεγάλη εικόνα, να ξεφύγετε από τη δίνη των συναισθημάτων σας, και να πάρετε καλύτερες αποφάσεις.

4. Σιωπή (τουλάχιστον για λίγα λεπτά!)

Αν η συζήτηση με ένα άλλο άτομο είναι φορτισμένη συναισθηματικά, και η αποφυγή της κατάστασης δεν αποτελεί λύση, μπορείτε να μείνετε σιωπηλοί. Με άλλα λόγια, μην μιλάτε για λίγο, ώστε να μην μετατρέπεται η όποια συζήτηση σε "τηλεπαράθυρα" της ελληνικής TV, όπου κανείς δεν ακούει πραγματικά, αλλά απλά περιμένει να πείτε τα δικά του επιχειρήματα και θέση.

Η σιωπή είναι ιδιαίτερα βοηθητική όταν ο συνομιλητής/σύντροφός σας είναι συναισθηματικός και δεν μπορείτε να κάνετε μια λογική συζήτηση. Το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε είναι να αφήσετε το άλλο άτομο να εκφράσει τα συναισθήματά του και τις σκέψεις του, και μετά να μιλήσετε εσείς.

Πάρτε μια βαθιά αναπνοή και υπενθυμίστε στον εαυτό σας ότι δεν υπάρχει διάθεση (ή δυνατότητα) για λογική συζήτηση και από τις δύο πλευρές. Καλό είναι να έχετε στο μυαλό σας ότι όσα πείτε αυτή τη στιγμή μπορεί να είναι υπερβολικά, για αυτό είναι καλό να μην αντιδράτε.

Σε πολλές περιπτώσεις, μόλις απομακρυνθείτε από την κατάσταση θα ηρεμήσετε. Οι παροιμίες έχουν σοφία μέσα τους, θυμηθείτε το "η σιωπή είναι χρυσός"!

5. Ενεργητική ακρόαση

Η ενεργητική ακρόαση δείχνει την πρόθεση να μάθετε όσα περισσότερα μπορείτε για την οπτική του άλλου ατόμου. Δεν κάνετε προσπάθεια να καταλάβετε πως θα αντιδράσετε, αντιθέτως ακούτε με προσοχή τον άλλο για να κατανοήσετε όσα λέει, τη δική του θέση στα πράγματα. Με την ενεργητική ακρόαση, συνήθως εντοπίζετε πράγματα που πριν δεν είχατε δει και μπορείτε να ανακαλύψετε παρεξηγήσεις που δεν γνωρίζατε ότι υπάρχουν.

Όταν συντονίζεστε με το άλλο άτομο, δεν κάνετε κριτική και δεν προσφέρετε συμβουλές. Αντιθέτως, μένετε συγκεντρωμένοι στο να μάθετε πως σας βλέπει το άλλο άτομο, πως βλέπει τον εαυτό του και την κατάσταση.

Είναι πολύ σημαντικό να έχετε τον έλεγχο του τόνου της φωνής σας. Αν κάνετε ένα συναισθηματικά φορτισμένο "διάλογο", μπορούν τα πράγματα να εκτροχιαστούν. Έχετε παρατηρήσει ποτέ όταν μιλάτε με κάποιον, ότι συνήθως αντιδρά με τον ίδιο τρόπο και τόνο με το δικό σας; Αν επικοινωνείτε ήρεμα και λογικά, θα αντιδράσει με ευγένεια. Όταν φωνάζετε και ουρλιάζετε, θα κάνει ακριβώς το ίδιο.

Όταν μια συζήτηση παρουσιάζει κλιμάκωση, μπορείτε να κάνετε μια προσπάθεια να ρίξετε τους τόνους ή να χαμηλώσετε τη φωνή σας. Συνήθως ο συνομιλητής ακολουθεί το παράδειγμα.

6. Αναβολή - απομάκρυνση

Μπορείτε πάντα να διακόψετε και να επαναλάβετε την συζήτηση αργότερα, όταν και οι δύο θα έχετε την ευκαιρία να ηρεμήσετε.

Αναρωτηθείτε, υπάρχει κάτι που μπορείτε να κάνετε για να αλλάξετε μια κατάσταση ή τις συνθήκες και τα πράγματα να γίνουν καλύτερα; Για παράδειγμα, μπορείτε να αρχίσετε την συζήτηση με μια "συγνώμη" ή την αναγνώριση της κατάστασης "έχεις τα δίκια σου", καθώς αυτό ρίχνει τις άμυνες του άλλου και έτσι είναι πιο ανοιχτός να συζητήσει το θέμα. Ή μπορείτε να ζητήσετε την βοήθεια κάποιου;

Συναισθηματική νοημοσύνη

Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι μια πολύτιμη δεξιότητα που συμβάλλει στον έλεγχο των αντιδράσεων μας στα συναισθήματα. Ποια είναι τα βασικά στοιχεία της συναισθηματικής νοημοσύνης;

Αυτογνωσία: Η αυτογνωσία είναι ένα στοιχείο κλειδί της συναισθηματικής νοημοσύνης. Περιλαμβάνει την ικανότητα να αναγνωρίζουμε την διάθεση και τα συναισθήματα μας. Επίσης, περιλαμβάνει την ικανότητα να γνωρίζουμε το πως τα συναισθήματα και η διάθεση μας επηρεάζει τους άλλους ανθρώπους.  Αυτή η ικανότητα να παρακολουθείτε τα δικά σας συναισθήματα είναι βασική προϋπόθεση για τη συναισθηματική νοημοσύνη.

Αυτοέλεγχος: Ο αυτοέλεγχος είναι κύριο κομμάτι της συναισθηματικής νοημοσύνης. Η κατανόηση των συναισθημάτων είναι σπουδαίο πράγμα, αλλά δεν έχει καμία χρηστική αξία αν δεν μπορούμε να χρησιμοποιούμε αυτή τη γνώση. Οι συναισθηματικά ευφυείς άνθρωποι σκέφτονται πριν αντιδράσουν. Είναι σε αρμονία με τα συναισθήματά τους, αλλά δεν τους επιτρέπουν να ελέγχουν τη ζωή τους.

Συμπόνια: Η συμπόνια είναι ένα άλλο κύριο συστατικό της συναισθηματικής νοημοσύνης. Περιλαμβάνει την ικανότητα να κατανοούμε τα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων. Αν ένας συνεργάτης μας είναι αναστατωμένος ή απογοητευμένος, όταν γνωρίζουμε τα συναισθήματά του έχουμε μια πολύ καλή αντίληψη για το πως θα αντιδράσουμε.