Εμμονές με πρόσωπα ή ψυχαναγκαστική αγάπη (OLD)

Ψυχαναγκαστική αγάπη

Η εμμονή με πρόσωπα ή αλλιώς ψυχαναγκαστική αγάπη (OLD, Obsessive Love Disorder) είναι μια κατάσταση στην οποία ένα άτομο έχει εμμονή με κάποιο άλλο άτομο. Αυτό μπορεί να συμβαίνει επειδή πιστεύει ότι το άλλο άτομο τον αγαπά. Μπορεί κάποιος να νιώθει την ανάγκη να προστατεύει τον αγαπημένο του, ή ακόμη και να θέλει να έχει τον έλεγχο. Μπορεί να συμπεριφέρεται στο άλλο άτομο σαν να είναι κτήμα του.

Αν και δεν υπάρχει κάποια διακριτή διάγνωση για την ψυχαναγκαστική αγάπη, μπορεί να συνυπάρχει με άλλες ψυχικές νόσους. Αν έχετε υποψίες ότι ο αγαπημένος/η σας έχει τέτοιες συμπεριφορές καλό είναι να μιλήσετε με έναν ψυχοθεραπευτή. Η κατάλληλη θεραπεία βοηθά στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων ενώ προλαμβάνει επίσης και τα προβλήματα στη σχέση.

Ποια είναι η διαφορά της ψυχαναγκαστικής αγάπης από την υγιή αγάπη;

Η ψυχαναγκαστική αγάπη ξεπερνά το ερωτικό ενδιαφέρον για ένα άλλο άτομο, μπορεί ένα άτομο να λατρεύει τις ιδιορρυθμίες του άλλου. Μπορεί το άτομο να νιώθει μια εμμονική επιθυμία να προστατεύει ένα άλλο άτομο και θέλει να ξέρει που είναι ανά πάσα στιγμή, σχεδόν σαν να είναι κτήμα του.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ψυχαναγκαστικής αγάπης;

Τα συμπτώματα της ψυχαναγκαστικής αγάπης περιλαμβάνουν:

• έντονη έλξη για ένα άλλο άτομο
• εμμονικές σκέψεις για το άλλο άτομο
• το άτομο νιώθει ότι είναι ανάγκη να προστατεύει το άτομο που αγαπά
• κτητικές σκέψεις και πράξεις
• υπερβολική ζήλια
• χαμηλή αυτοεκτίμηση

Οι άνθρωποι που νιώθουν ψυχαναγκαστική αγάπη ίσως να μην δέχονται εύκολα την απόρριψη. Σε κάποιες περιπτώσεις, τα συμπτώματα μπορεί να επιδεινωθούν στο τέλος της σχέσης ή αν το άτομο νιώθει την απόρριψη. Υπάρχουν και άλλα σημάδια της διαταραχής, όπως:

• επαναλαμβανόμενα μηνύματα, emails και τηλεφωνήματα στο άτομο που τους ενδιαφέρει
• συνεχή ανάγκη για επιβεβαίωση
• δυσκολία στη διατήρηση φιλιών ή στη διατήρηση των επαφών με τα μέλη της οικογένειας λόγω της εμμονής με αυτό το άτομο
• εμμονική παρακολούθηση των κινήσεων του άλλου ατόμου
• συνεχής έλεγχος για το που πάει και τι κάνει το άλλο άτομο

Ποιες είναι οι αιτίες της ψυχαναγκαστικής αγάπης;

Δεν υπάρχει μόνο μία αιτία που προκαλεί την εμμονή με πρόσωπα. Αντιθέτως, μπορεί να έχει σχέση με άλλες ψυχικές διαταραχές όπως:

Διαταραχές στην προσκόλληση - συναισθηματικού δεσμού

Διαταραχή του συναισθηματικού δεσμού ορίζεται η κατάσταση κατά την οποία το άτομο αντιμετωπίζει δυσκολία στο σχηματισμό μακροχρόνιων σχέσεων Αυτή η ομάδα διαταραχών αφορά ανθρώπους που έχουν συναισθηματικά θέματα προσκόλλησης, όπως η έλλειψη συμπόνιας ή η εμμονή με ένα άλλο άτομο.

Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι διαταραχών προσκόλλησης όπως η Διαταραχή Ανεσταλμένης Κοινωνικής Δέσμευσης (DSED) και η Αντιδραστική Διαταραχή Συναισθηματικού Δεσμού (RAD) και οι δύο αναπτύσσονται στη διάρκεια της παιδικής ηλικίας από αρνητικές εμπειρίες με τους γονείς ή άλλους ενήλικες φροντιστές:

• RAD: το παιδί δεν παίρνει πρωτοβουλία και δεν ανταποκρίνεται σε κοινωνικές συμπεριφορές με κατάλληλο για την ηλικία του τρόπο
• DSED: το παιδί σχηματίζει διάχυτους δεσμούς και εμφανίζει αδιαφοροποίητη κοινωνικότητα και υπερβολική οικειότητα με ξένους

Στην περίπτωση της διαταραχής κοινωνικής αφοσίωσης, το άτομο μπορεί να είναι υπερβολικά φιλικό και να μην τηρεί τις προφυλάξεις με τους αγνώστους. Στην περίπτωση της διαταραχής αντιδραστικής προσκόλλησης, το άτομο μπορεί να νιώθει άγχος και να αντιμετωπίζει προβλήματα με τους άλλους.

Οριακή διαταραχή προσωπικότητας

Αυτή η ψυχική διαταραχή έχει ως κύριο χαρακτηριστικό την διαταραχή στην εικόνα του εαυτού μαζί με σοβαρές εναλλαγές στη διάθεση. Η οριακή διαταραχή προσωπικότητας μπορεί να προκαλεί έντονο θυμό μέχρι υπερβολική χαρά μέσα σε λίγα λεπτά ή ώρες.

Το άγχος και τα καταθλιπτικά επεισόδια επίσης συμβαίνουν. Στις περιπτώσεις της ψυχαναγκαστικής αγάπης, οι διαταραχές προσωπικότητας μπορεί να προκαλούν εναλλαγές μεταξύ ακραίας αγάπης και περιφρόνησης προς ένα άτομο.

Παθολογική ζήλια

Το άτομο νιώθει ζήλια και έχει παραληρηματικές ιδέες (γεγονότα ή καταστάσεις που πιστεύει ότι είναι αλήθεια). Αυτή η διαταραχή έχει ως κύριο χαρακτηριστικό την εμμονή σε πράγματα τα οποία ήδη έχουν αποδειχθεί ψευδή. Στις περιπτώσεις της ψυχαναγκαστικής αγάπης, η παραληρηματική ζήλια μπορεί να κάνει ένα άτομο να πιστεύει ότι το άλλο άτομο έχει ενδώσει στα συναισθήματα ενός άλλου, ακόμη και αν έχουν ξεκαθαρίσει ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει.

Ερωτομανία

Αυτή η διαταραχή είναι κάτι ανάμεσα στην παραληρηματική ζήλια και στην ψυχαναγκαστική αγάπη. Στην ερωτομανία, το άτομο πιστεύει ότι ένας διάσημος ή ένα άτομο υψηλού κοινωνικού στάτους είναι ερωτευμένο μαζί του. Αυτό μπορεί να προκαλεί ντροπή στο άλλο άτομο, καθώς μπορεί να εμφανιστεί στο σπίτι ή στο χώρο εργασίας.

Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD)

Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή είναι ένας συνδυασμός ιδεοληψιών και καταναγκαστικών πράξεων. Μπορεί να είναι αρκετά σοβαρή και να παρεμβαίνει στην καθημερινότητα ενός ατόμου. Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή μπορεί να δημιουργεί την ανάγκη για συνεχή επιβεβαίωση, πράγμα που επηρεάζει τις σχέσεις.  Μερικοί άνθρωποι με OCD, έχουν ιδεοληψίες και καταναγκασμούς γύρω από τη σχέση.

Εμμονική ζήλια

Σε αντίθεση με την παραληρηματική ζήλια, η εμμονική ζήλια είναι η μη παραληρηματική ενασχόληση με την πιθανή απιστία ενός συντρόφου. Αυτή η έγνοια μπορεί να οδηγεί σε επαναλαμβανόμενους καταναγκασμούς ως απόκριση στην ανησυχία για την απιστία. Αυτή η κατάσταση μπορεί να προκαλεί έντονο στρες στην καθημερινότητα.

Ψυχικό τραύμα

Οι άνθρωποι που έχουν βιώσει κάποιο σοβαρό ψυχικο τραύμα κάποιες φορές αναπτύσσουν εμμονικές τάσεις. Για παράδειγμα, μετά την απώλεια ενός αγαπημένου τους προσώπου σε ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα, μπορεί να νιώθουν φόβο ότι θα χάσουν το σύντροφό τους.

Σαν αποτέλεσμα, νιώθουν έντονη ανησυχία που τροφοδοτεί τις ανθυγιεινές συμπεριφορές όπως τα εμμονικά μηνύματα κάθε φορά που ο σύντροφός τους οδηγεί.

Πώς γίνεται η διάγνωση της ψυχαναγκαστικής αγάπης;

Η διάγνωσης της ψυχαναγκαστικής αγάπης μπορεί να γίνει από έναν ψυχίατρο. Αρχικά, ο ψυχίατρος θα σας κάνει ερωτήσεις για τα συμπτώματα, τις σχέσεις σας, την οικογένειά σας και αν υπάρχει ιστορικό κάποιας ψυχικής διαταραχής στην οικογένεια.

Η διάγνωση είναι πολύ σημαντική καθώς ο ψυχίατρος εξετάζει την ύπαρξη άλλων ψυχικών διαταραχών. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η ψυχαναγκαστική αγάπη επηρεάζει τις γυναίκες περισσότερο από τους άνδρες.

Θεραπεία της ψυχαναγκαστικής αγάπης

Το ακριβές θεραπευτικό πλάνο για αυτή την διαταραχή εξαρτάται από τις υποκείμενες αιτίες. Ωστόσο, συχνά περιλαμβάνει συνδυασμό φαρμακευτικής αγωγής και ψυχοθεραπείας.

Η φαρμακευτική αγωγή έχει ως στόχο την προσαρμογή των νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο. Έτσι, μπορούν να περιοριστούν τα συμπτώματα της διαταραχής. Ο ψυχίατρος μπορεί να σας προτείνει:

• αγχολυτικά φάρμακα όπως το Xanax
• αντικαταθλιπτικά φάρμακα
• αντιψυχωσικά φάρμακα
• σταθεροποιητές της διάθεσης

Η φαρμακευτική αγωγή χρειάζεται αρκετές εβδομάδες για να δράσει. Επίσης μπορεί να χρειαστεί να δοκιμάσετε διαφορετικά φάρμακα μέχρι να βρείτε αυτό που λειτουργεί καλύτερα για εσάς. Καλό είναι να μιλήσετε με το γιατρό σας για τις πιθανές παρενέργειες, όπως:

• οι αλλαγές στην όρεξη, η αύξηση του βάρους
• η ξηροστομία
• η κόπωση, η ναυτία
• ο πονοκέφαλος, η αϋπνία

Η ψυχοθεραπεία είναι επίσης βοηθητική στην ψυχαναγκαστική αγάπη. Μερικές φορές είναι ανάγκη τα μέλη της οικογένειας να συμμετέχουν στις συνεδρίες , ειδικά αν η ψυχαναγκαστική αγάπη προκύπτει από θέματα της παιδικής ηλικίας. Ανάλογα με την σοβαρότητα των συμπτωμάτων και τις προσωπικές σας προτιμήσεις, μπορεί να επιλέξετε την ατομική ή την ομαδική ψυχοθεραπεία. Μερικές φορές μπορεί να κάνετε και τις δύο μορφές ψυχοθεραπείας.

Οι περισσότεροι άνθρωποι θέλουν να προστατεύουν και να φροντίζουν τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Αλλά στην ψυχαναγκαστική αγάπη, αυτή η επιθυμία για προστασία είναι πρωτίστως μια επιθυμία για έλεγχο. Αν και η ψυχαναγκαστική αγάπη τραβάει την προσοχή, είναι μια σπάνια διαταραχή. Τα στοιχεία δείχνουν ότι συναντάται στο 0,1% των ανθρώπων με κάποια ψυχική διαταραχή.