Η αυτοπεποίθηση και πως μπορείτε να την αποκτήσετε

Αύξηση αυτοπεποίθησης - ενίσχυση

Η αυτοπεποίθηση ορίζεται ως η ικανότητα να εμπιστευόμαστε τις δυνατότητές μας, την αξία μας, την κρίση μας και τη δύναμη μας. Η πίστη στις δυνατότητές μας και γενικότερα η πίστη στον εαυτό μας, μας βοηθάει και μας παρακινεί να αντιμετωπίζουμε επιτυχώς τις προκλήσεις και τις απαιτήσεις της καθημερινότητας, ή ότι άλλο προκύπτει στο ενδιάμεσο. Η αυτοπεποίθηση είναι ένα χαρακτηριστικό που μπορεί να αποκτήσει κανείς.

Από που πηγάζει η αυτοπεποίθηση;

Η αλήθεια είναι πως οι βάσεις για την αυτοπεποίθηση (και την αυτοεκτίμηση) μπαίνουν στην παιδική ηλικία. Η συμπεριφορά των γονιών σας προς εσάς, και η συμπεριφορά των γονιών σας προς τους ίδιους τους εαυτούς τους, και οι χαρακτήρες τους, αποτελούν τον ακρογωνιαίο λόγο για την όποια αυτοπεποίθηση (ή αντίθετα, αυτοαμφισβήτηση), θα έχετε.

Ωστόσο, η αυτοπεποίθηση μπορεί να αποκτηθεί και στην ενήλικη ζωή και μέσα από επιτεύγματα ή την κατάλληλη εμψύχωση και ψυχοθεραπεία, μπορεί να ενισχυθεί σε μεγάλο βαθμό, ώστε κανείς να αντιρροπήσει ή και να ξεπεράσει τα βιώματα της παιδικής ηλικίας.

Το κόστος της χαμηλής αυτοπεποίθησης

Συνήθως, η χαμηλή αυτοπεποίθηση είναι εκείνη που μας κρατάει πίσω στη ζωή και μας εμποδίζει να ανοίξουμε τα φτερά μας. Η χαμηλή αυτοπεποίθηση λειτουργεί ως μια πραγματική τροχοπέδη για τη ζωή μας. Μας κρατάει μακριά από τους στόχους και την ευτυχία μας, σε μία προσπάθεια να μας προστατέψει από τους φόβους και τις ανασφάλειές μας, αλλά το κόστος είναι πως μας αποτρέπει να ταξιδέψουμε στη χώρα των ονείρων μας.

Ίσως να οφείλεται στο γεγονός ότι μεγαλώσαμε σε μία οικογένεια, η οποία δεν στήριζε τα όνειρα μας. Σε γονείς που ήταν πάντα επικριτικοί και ποτέ δεν ικανοποιούνταν με την απόδοσή μας. Ίσως να οφείλεται σε άλλους παράγοντες, σε τραυματικές εμπειρίες, σε κακοποίηση. Σημασία έχει πάντως ότι επηρεάζει την καθημερινότητά μας και το τώρα, κάνοντας μας να νιώθουμε ανίκανοι να διεκδικήσουμε τα περισσότερα που θέλουμε. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο που οι άνθρωποι με χαμηλή αυτοπεποίθηση συνήθως αρκούνται στα (πολύ) λίγα.

Ίσως να μην είμαστε ευχαριστημένοι με τις προσωπικές μας σχέσεις. Ίσως να νιώθουμε κολλημένοι σε μια δουλειά που δεν απολαμβάνουμε ή εγκλωβισμένοι σε καταστάσεις που δεν μπορούμε να αλλάξουμε. Ίσως να μην έχουμε αυτοπεποίθηση για το σώμα μας, ή τις ικανότητές μας. Ίσως να υπάρχουν πράγματα που θέλουμε να κυνηγήσουμε και διαρκώς τα αναβάλλουμε ή νιώθουμε συνεχώς κάτι να μας σταματά. Ίσως να βρίσκονται σε σύγκρουση μέσα μας, η επιθυμία να κάνουμε κάτι και η ικανότητα μας ότι μπορούμε πραγματικά να το κάνουμε.

Η έλλειψη αυτοπεποίθησης επηρεάζει όλες τις πτυχές της ζωής μας. Την επιλογή των συντρόφων μας, την ερωτική μας ζωή, τις εργασιακές μας σχέσεις ακόμα και την υγεία μας σε μεγάλο βαθμό και με ποικίλους τρόπους. Μπορεί να νιώθουμε ανασφαλείς και να μας διακατέχει ένα αδικαιολόγητο κοινωνικό άγχος. Να νιώθουμε ανεπαρκείς χωρίς λόγο και να πιστεύουμε ότι δεν έχουμε τις κατάλληλες δεξιότητες επικοινωνίας. Όλα αυτά όμως οδηγούν σε ένα φαύλο κύκλο.

Η χαμηλή αυτοπεποιθηση, σε κοινωνικές εκδηλώσεις, οδηγεί συνήθως σε αμηχανία, λόγω της έκθεσης. Η αμηχανία δημιουργεί με τη σειρά της στο αίσθημα της κατωτερότητας (κόμπλεξ) και της αποτυχίας. Η προσπάθεια μας να πετύχουμε μπλοκάρεται, με υψηλές πιθανότητες να σταματήσει. Η κατεύθυνση της ζωής μας αρχίζει να θολώνει και να γίνεται ασαφής. Τα συναισθήματα της απελπισίας, του θυμού και της πικρίας κάνουν επίμονα πλέον την εμφάνιση τους, κι όσο και να προσπαθούμε να απομακρυνθούμε από αυτά, τόσο εκείνα τείνουν να πολλαπλασιάζονται.

Σημάδια χαμηλής αυτοπεποίθησης

Η έλλειψη αυτοπεποίθησης συνήθως μας κάνει να νιώθουμε, όσα περιγράφονται παρακάτω, χωρίς να σημαίνει πως αυτή είναι και η πραγματικότητα:

• Πιστεύουμε ότι είμαστε αποτυχημένοι, ανίκανοι
• Νιώθουμε ότι δεν αξίζουμε
• Αναποφασιστικότητα, δεν έχουμε κίνητρο και αποφασιστικότητα για τα "θέλω" και τις επιλογές μας
• Υποφέρουμε από κοινωνικό άγχος, αποφεύγουμε κοινωνικές εκδηλώσεις και γενικότερα την έκθεση σε κόσμο
• Αναπτύσσουμε καταστροφικές και τοξικές σχέσεις
• Συνεχώς αναρωτιόμαστε αν είμαστε καλά
• Νιώθουμε πεσμένοι ψυχολογικά, κατάθλιψη

Αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση – ποια είναι η διαφορά τους;

Η αυτοπεποίθηση και η αυτοεκτίμηση συχνά χρησιμοποιούνται ως ισοδύναμοι ορισμοί, όμως ουσιαστικά διαφέρουν.

Η αυτοπεποίθηση χρησιμοποιείται για να περιγράψει πώς νιώθουμε για τις ικανότητές μας σε συγκεκριμένα πράγματα υπό συγκεκριμένες συνθήκες, ενώ η αυτοεκτίμηση έχει να κάνει με το σύνολο των συναισθημάτων για τον εαυτό μας. Για παράδειγμα, μπορεί να είμαστε σε θέση να κάνουμε μια παρουσίαση σε μια αίθουσα γεμάτη κόσμο κι αυτό να δείχνει ότι έχουμε υγιή αυτοπεποίθηση, αλλά ίσως να μην αισθανόμαστε ότι η δημόσια ομιλία μας είναι πραγματικά καλή.

Η αντίληψη μας για τον εαυτό μας, σε αυτή την περίπτωση, δείχνει χαμηλή αυτοεκτίμηση από τη μία και υψηλή αυτοπεποίθηση από την άλλη. Η διαφορά αυτή επισημαίνεται μέσω των συναισθημάτων μας.

Αν νιώθουμε ικανοί να κάνουμε μια δουλειά, τότε σημαίνει πως έχουμε αυτοπεποίθηση. Αν δεν εκτιμούμε τον εαυτό μας όμως τη στιγμή που την κάνουμε και νιώθουμε ελλιπείς ή ανεπαρκείς, τότε αυτό είναι ένδειξη χαμηλής αυτοεκτίμησης. Ένα άλλο σύνηθες χαρακτηριστικό χαμηλής αυτοεκτίμησης είναι να μας κρίνουμε συνέχεια αρνητικά και να μην είμαστε ποτέ ευχαριστημένοι με την απόδοση μας.

Μέσα από την ψυχοθεραπεία, μας δίνεται η δυνατότητα να εξερευνήσουμε όλα τα συναισθήματα που έχουμε για τον εαυτό μας, τις πεποιθήσεις μας και τις ικανότητες μας, ώστε να κατανοήσουμε καλύτερα τι συμβαίνει μέσα μας και γύρω μας.

Η αυτοπεποιθηση είναι η πρώτη προϋπόθεση για τα μεγάλα εγχειρήματα.  Samuel Johnson

Πως να βελτιώσουμε την αυτοπεποίθησή μας

Τα καλά νέα είναι ότι η αυτοπεποίθηση είναι κάτι που μπορεί να αποκτήσει κανείς, χτίζεται και πλάθεται.

Καταρχήν η ψυχοθεραπεία συμβάλλει σημαντικά στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησης, καθότι επικεντρώνεται στην αναγνώριση των πεποιθήσεων που μας περιορίζουν και μας κρατούν πίσω. Μέσα σ’ένα περιβάλλον γεμάτο κατανόηση και υποστήριξη, αποκτούμε την ελευθερία να εξερευνήσουμε τι συμβαίνει μέσα μας. Η ψυχοθεραπεία αποτελεί το θεμέλιο λίθο για να μας βοηθήσει να προχωρήσουμε στη ζωή μας. Με τη βοήθεια της ψυχοθεραπείας, θέτουμε ρεαλιστικούς και επιθυμητούς στόχους που θα λειτουργήσουν για εμάς.

Για να χτίσει κανείς την αυτοπεποίθησή του χρειάζεται επίσης να τολμήσει να βγει από τη ζώνη άνεσής του. Αρκεί κανείς να ξεκινήσει με ένα τομέα και μικρά βήματα, και όχι να ανατρέψει όλη τη ζωή του. Μπορεί για παράδειγμα να δοκιμάσει κάτι που πάντα θεωρούσε πρόκληση σε προσωπικό επίπεδο (πχ να αρχίσει γυμναστική, να πάει ένα ταξίδι μόνος, να πάει σε ένα μπαρ μόνος, να αρχίσει να μιλάει σε άγνωστο κόσμο, να κάνει ορειβασία, κα). Τα επιτεύγματα, μικρότερα και μεγαλύτερα σημαντικότερα από οποιαδήποτε ασκήσεις και μαθήματα αυτοπεποίθησεις, καθώς χτίζουν πυρηνικά την αυτοπεποίθησή μας.

Πως αλλάζουμε το πως βλέπουμε τον εαυτό μας;

Αυτό που βλέπουμε εμείς και πιστεύουμε για εμάς (που συχνά είναι αυτά που μας έλεγαν οι γονείς μας), είναι κι αυτό που βλέπουν οι άλλοι σε εμάς! Αυτό που νιώθουμε μέσα μας, αντικατοπτρίζεται και έξω μας. Είναι πολύ σημαντικό, λοιπόν, το πώς νιώθουμε εμείς για τον εαυτό μας! Όταν κοιτάζουμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη και από μέσα μας μπορεί να λέμε:

• ʺΔεν είμαι αρκετά καλήʺ
• "Δεν είμαι αρκετά όμορφη"
• ʺΚανένας δεν θέλει να είναι μαζί μουʺ
• ʺΟι γύρω μου νομίζουν ότι είμαι γελοίοςʺ
• ʺ Όλοι με επικρίνουνʺ
• ʺΟι άνθρωποι νομίζουν ότι κάνω συνεχώς λάθηʺ

Τα οποία στην πραγματικότητα μεταφράζονται αντίστοιχα σε:

• ʺΠιστεύω πως δεν αξίζωʺ
• "Ούτε εγώ δεν θέλω να είμαι μαζί μουʺ
• ʺΝομίζω ότι είμαι γελοίοςʺ
• ʺΕγώ με επικρίνωʺ
• ʺΝομίζω ότι κάνω συνεχώς λάθηʺ

Όμως τι θα συνέβαινε, αν κοιτάζαμε στον καθρέφτη και προσπαθούσαμε να αλλάξουμε την εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας προς το καλύτερο; Πώς νομίζετε τότε θα μας έβλεπαν και οι άλλοι; Έχουμε αυτή την επιλογή, να πούμε στον εαυτό μας κάτι διαφορετικό. Και η ψυχοθεραπεία, το EMDR και το NLP (νευρογλωσσικός προγραμματισμός) μπορούν να μας βοηθήσουν να καλλιεργήσουμε την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμησή μας. Για παράδειγμα, μπορούμε να κοιτάζουμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη και να επαναλαμβάνουμε θετικές δηλώσεις, όπως:

• ʺΠιστεύω πως αξίζω και είμαι πολύ καλόςʺ
• ʺΑξίζει κάποιος να είναι μαζί μου και όλοι θέλουν να βρίσκονται γύρω μου γιατί περνάνε ευχάριστα μαζί μουʺ
• ʺΈχω χιούμορʺ
• ʺΌτι αναλαμβάνω το φέρνω εις πέρας με επιτυχία.ʺ
• ʺΚάνω λάθη και είναι φυσιολογικό. Προσπαθώ όσο μπορώ να μαθαίνω από αυτάʺ

Μπορεί τα παραπάνω να σας φαίνονται απλοϊκά, αλλά αν επιμείνετε για μήνες θα δείτε σημαντικά αποτελέσματα.

Όταν έχουμε επίγνωση του εαυτού μας, γνωρίζουμε συνειδητά τι θέλουμε ή τι εφόδια χρειαζόμαστε για να πάμε παρακάτω. Έχουμε ιδέες και σχέδια για τη ζωή, με διάθεση να τα κυνηγήσουμε, προκειμένου να υλοποιηθούν. Νιώθουμε ασφαλείς και ικανοί να πετύχουμε οτιδήποτε θελήσουμε, γι’αυτό και οι αποτυχίες δεν αρκούν για να μας σταματήσουν!

Τι άλλο μας λέει η εσωτερική μας φωνή;

Ακόμη και όταν οι άνθρωποι γύρω μας, μας προσφέρουν την επιβεβαίωση, εμείς πώς νιώθουμε; Νιώθουμε κενό ή εμπιστευόμαστε όσα ακούμε; Είμαστε ανοιχτοί στην επιβεβαίωση και στο κομπλιμέντο ευχαριστώντας τους ή το απορρίπτουμε; Υπάρχει μια επικριτική εσωτερική φωνή, και από που πηγάζει; Αν αντιδρούμε αρνητικά στα θετικά σχόλια των άλλων, γιατί αυτές οι σκέψεις επιμένουν; Ανεξάρτητα από το πού προέρχονται τα θέματα αυτοεκτίμησης, το γεγονός είναι ότι ο τρόπος που σκεφτόμαστε, οδηγεί και στον τρόπο που αισθανόμαστε.

Πώς  καταλαβαίνουμε ότι η χαμηλή αυτοεκτίμηση είναι πρόβλημα;

Ίσως να νιώθουμε κολλημένοι με την καριέρα μας και ταυτόχρονα να φοβόμαστε να κάνουμε αίτηση για μια προαγωγή ή κάποια συνέντευξη για άλλη θέση εργασίας, σε άλλο τομέα που θα μας γεμίζει περισσότερο. Ίσως να αφήνουμε ανθρώπους να εκμεταλλεύονται καταστάσεις και να φοβόμαστε να θέσουμε τα όρια που πρέπει. Ίσως ακόμα και να αποφεύγουμε βόλτες με φίλους ή συναντήσεις με ανθρώπους, ειδικότερα αν πρόκειται για καινούριες συναναστροφές.

Η επικοινωνία με τους άλλους μπορεί να μοιάζει τρομακτική, μπορεί να δυσκολευόμαστε να δημιουργήσουμε νέες σχέσεις ή ακόμα και να διατηρήσουμε τις παλιές. Ίσως να νιώθουμε ότι αδικούμαστε και να φοβόμαστε να μιλήσουμε για να εκφράσουμε την άποψη μας. Ίσως να διστάζουμε να μιλήσουμε στην οικογένειά μας και στους φίλους μας για κάτι επειδή νιώθουμε ντροπή. Ίσως νιώθουμε τη ζωή μας μονότονη καθώς δεν έχουμε κάτι νέο και συναρπαστικό να πούμε.

Ίσως τα ρομαντικά ραντεβού να μας φαίνονται τρομακτικά. Όταν έχουμε χαμηλή αυτοεκτίμηση, καταβάλλουμε επιπλέον προσπάθεια για να κερδίσουμε  την επιβεβαίωση των άλλων. Αυτό οδηγεί στο να χάνουμε αυτά που πραγματικά θέλουμε και χρειαζόμαστε από τους άλλους, είτε πρόκειται για τον σύντροφό μας, είτε για τους φίλους μας, είτε για την οικογένεια μας, είτε για τους συναδέλφους μας.

Πιθανά συμπτώματα χαμηλής αυτοεκτίμησης

• Κατάθλιψη
• Άγχος
• Αρνητικά συναισθήματα για την εικόνα του σώματος και έλλειψη άνεσης με αυτό (body shaming)
• Επιμονή αρνητικών σκέψεων και κριτικής προς τον εαυτό
• Νιώθετε ότι δεν είστε αρκετά καλοί, δεν αξίζετε την αγάπη
• Ανασφάλεια
• Υπερευαισθησία στην κριτική από άλλους
• Μοναξιά
• Εστίαση στις αποτυχίες κι όχι στις επιτυχίες
• Απομόνωση

Παροδική ή χρόνια δυσφορία;

Όλοι έχουμε τα πάνω μας και τα κάτω μας, αντιμετωπίζουμε δυσκολίες και αναπόφευκτες προκλήσεις στη ζωή. Σε αυτές τις στιγμές, συχνά νιώθουμε αμφιβολίες και χάνουμε την αυτοπεποίθησή μας. Η ζωή άλλοτε μπορεί να κυλάει άνετα και ομαλά και άλλοτε μπορεί να είναι τόσο πιεστική, που να μας κάνει να αναρωτιόμαστε συνέχεια για το πόσο ικανοί είμαστε και αν και πώς θα τα καταφέρουμε.

Μπορεί να είναι δύσκολο να πετύχουμε τους στόχους μας. Όταν αντιμετωπίζουμε κάποιο εμπόδιο και η ζωή δεν ανταποκρίνεται με τον τρόπο που ελπίζαμε, είναι απόλυτα φυσιολογικό να αναρωτιόμαστε για την αυτοεκτίμησή μας. Οι περισσότεροι άνθρωποι περνάμε περιόδους στη ζωή μας που αναρωτιόμαστε για την αξία μας και αντιμετωπίζουμε θέματα χαμηλής αυτοεκτίμησης. Όμως σε ένα άνθρωπο με υγιή αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση, αυτά είναι παροδικά.

Παραδείγματα τέτοιου είδους αποτελούν η αποτυχία σε εξετάσεις, η απόρριψη σε θέση εργασίας που κάναμε αίτηση, η αντιμετώπιση ενός χωρισμού. Όμως αν τα θέματα αυτά είναι χρόνια ή προκαλούν τεράστια δυσφορία, συνεχείς συγκρίσεις του εαυτού μας με άλλους, με αποτέλεσμα να νιώθουμε διαρκώς ότι δεν είμαστε όπως θα θέλαμε, τότε δεν μας αφήνουν να απολαύσουμε τη ζωή και προκαλούν προσωπικά και επαγγελματικά προβλήματα.

Είναι σημαντικό να δουλέψουμε πάνω στην αυτοεκτίμησή μας, ώστε να καταφέρουμε να βρούμε στη ζωή την ικανοποίηση που ψάχνουμε. Να καταφέρουμε να δημιουργήσουμε λίγη μαγεία. Γιατί πραγματικά τα πράγματα που μπορούμε να πετύχουμε, αν πιστέψουμε στον εαυτό μας, θα μας εκπλήξουν! Η ψυχοθεραπεία για την αυτοεκτίμηση μπορεί να μας βοηθήσει πολύ σε αυτό.

Ψυχοθεραπεία για την αυτοπεποίθηση & αυτοεκτίμηση

Δεν χρειάζεται να υποφέρουμε από χαμηλή αυτοεκτίμηση και να παραλύουμε από την άποψη που έχουμε για τον εαυτό μας. Σημασία έχει να μάθουμε να νιώθουμε καλύτερα με αυτό που είμαστε. Σημασία έχει να βρούμε την αυτοεκτίμηση μας, μέσα από εμάς κι όχι μέσα από τους άλλους.

Η ψυχοθεραπεία μας βοηθάει να κατανοήσουμε από πού προέρχεται η αρνητικότητα και θα μας μάθει συγκεκριμένες δεξιότητες που θα μας επιτρέπουν να βλέπουμε τον εαυτό μας με πιο θετικό τρόπο. Τις περισσότερες φορές η αρνητική άποψη που έχουμε για εμάς, προέρχεται από την ανατροφοδότηση και την κριτική που έχουμε λάβει από τους άλλους καθ ‘όλη τη διάρκεια της ζωής μας και κυρίως από τους επικριτικούς γονείς.

Η εσωτερική μας φωνή δεν αντανακλά απόλυτα τη δική μας φωνή. Στις ψυχοθεραπευτικές συνεδρίες, βρίσκουμε σιγά σιγά την ρίζα της αιτίας που προκαλεί την χαμηλή αυτοεκτίμηση. Θα καταλάβουμε τις ʺδιαφορετικέςʺ φωνές που ακούμε. Θα αντιληφθούμε τις αρνητικές πεποιθήσεις που μας φόρτωσαν. Θα μάθουμε να εντοπίζουμε τη δική μας φωνή επιτέλους. Επίσης, θα μάθουμε τρόπους για να χτίζουμε την αυτοεκτίμησή μας. Σε συνεργασία με τον ψυχοθεραπευτή, θα δούμε τον εσωτερικό διάλογο πιο ενθαρρυντικά και θετικά.

Τι γίνεται όμως σε περίπτωση που δυσκολευόμαστε να επικεντρωθούμε στον εαυτό μας και νομίζουμε ότι η ψυχοθεραπεία θα είναι άβολη για εμάς;

Είναι αλήθεια ότι κατά τη διάρκεια της ψυχοθεραπείας, επικεντρωνόμαστε 100% σε εμάς και στις ανάγκες μας.

Ενώ αυτό στην αρχή μπορεί να φαντάζει δύσκολο, στην πορεία ανακαλύπτουμε ότι μας είναι όλο και πιο εύκολο. Κάθε αρχή και δύσκολη, έτσι δεν λένε; Και το ταξίδι της ψυχοθεραπείας, όσο μαγικό κι αν γίνεται στη συνέχεια, τόσο άβολο είναι στην αρχή. Η ψυχή δεν είναι συνηθισμένη σε τέτοιες πρωτόγνωρες ανακαλύψεις. Η πρώτη συνεδρία αποτελεί ένα μικρό εμπόδιο που αν ξεπεραστεί, μετά όλα γίνονται πιο εύκολα.

Μπορεί η ψυχοθεραπεία να κάνει τα πράγματα χειρότερα;

Κάποιες φορές φοβόμαστε ότι αν επικεντρωθούμε στα αρνητικά, αυτό θα προκαλέσει μεγαλύτερη αρνητικότητα. Όμως η αλήθεια είναι πως ένα πρόβλημα όταν δεν αντιμετωπίζεται, υποβόσκει και με την πάροδο του χρόνο, χειροτερεύει. Επομένως, είναι καλύτερα να πάρουμε την απόφαση τώρα και να κάνουμε το βήμα να δοκιμάσουμε την ψυχοθεραπεία, παρά αργότερα που τα προβλήματα θα είναι μεγαλύτερα. Να θυμόμαστε ότι η ψυχοθεραπεία, μας βάζει σε θέση να ελέγχουμε περισσότερο τις σκέψεις μας και τα συναισθήματά μας. Εκεί βρίσκεται και το μυστικό, γι’αυτό είναι και το πιο δύσκολο κομμάτι.

Όμως η ψυχοθεραπεία δεν εστιάζεται μόνο στα αρνητικά. Είναι εξίσου σημαντικό να τονίσουμε και όλα τα θετικά στη ζωή μας.

Αν δεν υπάρχει βελτίωση;

Αυτή η ερώτηση είναι μια συνέπεια της χαμηλής αυτοεκτίμησης, που μπορούμε  να την αντιμετωπίσουμε μόνο αν δουλέψουμε για να ενισχύσουμε την αυτοεκτίμηση μας. Όταν η άποψή μας για τον εαυτό μας, είναι χαμηλή, είναι σχεδόν αδύνατο να την διαχειριστούμε και αυτό μας οδηγεί στην απαισιοδοξία. Είναι δύσκολο να σκεφτόμαστε θετικά, όταν νιώθουμε άσχημα για τον εαυτό μας, όταν δεν μας αρέσει τίποτα πάνω μας, όταν δεν βρίσκουμε κάτι για το οποίο να είμαστε περήφανοι. Μέσα από την ψυχοθεραπεία θα ανακαλύψουμε χιλιάδες πράγματα που απαντάνε στα παραπάνω.

Η απόφαση να ξεκινήσουμε ψυχοθεραπεία είναι ο καλύτερος τρόπος να διαχειριστούμε αυτή την αρνητική κατάσταση που επικρατεί, ώστε να την αλλάξουμε. Είναι απαραίτητο να βρούμε εξωτερική βοήθεια, επειδή η εσωτερική μας δυναμική είναι υπερβολικά αρνητική. Η ψυχοθεραπεία θα μας βοηθήσει να βρούμε αισιοδοξία και κίνητρο ώστε να χτίσουμε την αυτοεκτίμηση σας και να αποκτήσουμε αυτοπεποιθηση.

Αν ωστόσο δεν έχει κανείς αποτέλεσμα με την ψυχοθεραπεία, ίσως να χρειάζεται κάποια φαρμακευτική βοήθεια, όπως αντικαταθλιπτικά ή ηρεμιστικά φάρμακα. Τα χάπια βέβαια δεν λύνουν την έλλειψη αυτοπεποίθησης, αλλά μπορούν να βοηθήσουν και να διευκολύνουν την ψυχοθεραπεία ή το να ανταπεξέλθει ο άνθρωπος στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει.