Ενοχή και ντροπή

Ενοχή και ντροπή

Ανάμεσα στα πολλαπλά ανθρώπινα συναισθήματα, υπάρχουν δύο που είναι τοξικά για την ευεξία τη δική μας και των άλλων: οι ενοχή και η ντροπή. Είναι τοξικά γιατί δρουν σας δηλητήριο στο σώμα, στην καρδιά και στο μυαλό. Δηλητηριάζουν τον εαυτό μας, τις σχέσεις μας και τους ανθρώπους γύρω μας.

Από πού προέρχονται αυτά τα συναισθήματα;

Όλοι μας νιώθουμε ενοχές και ντροπή κάποιες στιγμές. Έχουμε μάθει αυτά τα συναισθήματα, έχουμε μάθει να σκεφτόμαστε με τρόπους που δίνουν τροφή σε αυτά τα συναισθήματα από την θρησκεία, τους γονείς, το σχολείο, τις διαφημίσεις, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, την κουλτούρα μας.

Και σε καμία περίπτωση δεν είναι υγιή ή βοηθητικά. Οι διαφημίσεις μας δημιουργούν την αίσθηση της ανεπάρκειας, όσο αφορά την οικονομική μας κατάσταση, την εμφάνιση μας, τον εσωτερικό μας κόσμο. Οι γονείς πολλές φορές συνειδητά ή ασυνείδητα, καλλιεργούν την ντροπή σε μια προσπάθεια να ελέγξουν την συμπεριφορά των παιδιών τους.

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ενισχύουν τις ενοχές που νιώθουμε για την εικόνα μας. Όμως αυτό το συναίσθημα σας κάνει μόνο κακό.

Αμυντικός μηχανισμός

Ο άνθρωπος είναι ένα κοινωνικό ον, και για αυτό η φύση έχει προβλέψει να έχουμε την τάση να νιώθουμε ενοχές ή ντροπή ασυνείδητα (ώστε να μένουμε εμείς, ή το κοινωνικό σύνολο ψυχολογικά ή σωματικά ασφαλές). Όλες αυτές οι συμπεριφορές έχουν διαμορφωθεί από ανθρώπους που βρίσκονταν κοντά σας καθώς μεγαλώνατε.

Όμως, η τάση προς τις ενοχές ή την ντροπή όταν είναι υπερβολική, όχι μόνο δεν σας κρατά ασφαλείς και τελικά προκαλεί μεγαλύτερο κακό παρά καλό. Παρόλο που μπορεί να το καταλαβαίνετε αυτό, είστε απρόθυμοι να τους αφήσετε επειδή σας δίνουν την αίσθηση της ασφάλειας.

Αν κατηγορείτε τους άλλους για τις κακοτυχίες σας, τότε δεν νιώθετε άσχημα για τον εαυτό σας. Από την άλλη πλευρά, αν νιώθετε ντροπή για τον εαυτό σας , προσπαθείτε να τον προστατεύσετε από πράγματα που ίσως σας προκαλέσουν ντροπή. Νιώθετε προκαταβολικά ντροπή και αυτό δεν σας ενοχλεί.

Αναγνωρίστε τις ενοχές και τη ντροπή

Οι ενοχές και η ντροπή πάνε μαζί. Νιώθετε ενοχές και έτσι προστατεύετε τον εαυτό σας από την ντροπή. Νιώθετε ντροπή, αλλά από κάτω υπάρχουν οι ενοχές.

Είναι πολύ σημαντικό να μπορέσετε να αναγνωρίσετε τα συναισθηματικά μοτίβα. Είναι σαν τις κακές συνήθειες, που μπορείτε συνειδητά να τις αλλάξετε.

• Έχετε την τάση να θυμώνετε με τους άλλους, τον κόσμο, την κοινωνία;
• Έχετε την τάση να βρίσκετε τα λάθη των άλλων, και να βλέπετε τι θα μπορούσαν να έχουν κάνει ή να έχουν πει καλύτερα;
• Έχετε την τάση να βρίσκετε πάντα τα αρνητικά;
• Νιώθετε άσχημα για τον εαυτό σας, για παράδειγμα θα μπορούσατε να έχετε κάνει κάποια πράγματα καλύτερα;
• Νιώθετε ότι είστε ανεπαρκείς, ντρέπεστε;

Ο καθένας μπορεί να νιώσει αυτά τα συναισθήματα σε διαφορετικές στιγμές, διαφορετικές καταστάσεις ή ως αντίδραση σε διαφορετικούς παράγοντες. Σίγουρα θα έχετε παρατηρήσει ότι αντιδράτε με συγκεκριμένο τρόπο σε συγκεκριμένες καταστάσεις.

Πώς μπορείτε να αλλάξετε αυτά τα τοξικά συναισθήματα;

Ενσυνειδητότητα

Το πρώτο βήμα είναι να αναγνωρίσετε πότε νιώθετε ενοχές ή ντροπή. Βάλτε την ενσυνειδητότητα στην κατάσταση.

• Κατηγορείτε τους άλλους για κάτι που έκαναν;
• Νιώθετε ότι έπρεπε να είχατε κάνει κάτι διαφορετικά ή καλύτερα;
• Σκέφτεστε ότι υπάρχει κάποιος ή κάτι που σας κάνει να νιώθετε συγκεκριμένα συναισθήματα;
• Νιώθετε άσχημα για τον εαυτό σα;
• Νιώθετε ντροπή, ότι είστε ανεπαρκείς ή λάθος;

Αναγνωρίστε καταρχήν ότι νιώθετε ενοχές ή ντροπή. Αυτό είναι πολύ βοηθητικό για αρχή. Ελέγξτε τις σκέψεις αυτές, και φερθείτε με συμπόνια στον εαυτό σας, αντί με επικριτικότητα.

Υπευθυνότητα

Αναλάβετε την ευθύνη για τα συναισθήματα σας.  Μόνο εσείς μπορείτε να κατανοήσετε τα συναισθήματα σας. Τίποτα και κανένας δεν χρειάζεται να σας κάνει να νιώθετε συγκεκριμένα πράγματα. Οι σκέψεις καθορίζουν τα συναισθήματα σας. Μπορείτε να αλλάξετε τις σκέψεις σας και να απελευθερωθείτε από τα τοξικά συναισθήματα. Αναλαμβάνοντας την ευθύνη των συναισθημάτων σας μπορείτε να κάνετε μια νέα επιλογή.

Επιλογή

Κάντε μια νέα επιλογή και αναλάβετε δράση. Όταν αναγνωρίζετε τις ενοχές ή την ντροπή και έχετε ξεκαθαρίσει τι είναι αυτό που σας προκαλεί θυμό ή αρνητικά συναισθήματα, μπορείτε να επιλέξετε να νιώθετε διαφορετικά.

Μπορείτε να επιλέξετε να αφήσετε πίσω σας τις ενοχές και τη  ντροπή. Είναι απλά μια επιλογή και μπορείτε να επιλέξετε να μην κατηγορείτε ή να μην ντρέπεστε για τον εαυτό σας ή τους άλλους.

Ίσως ακόμη να νιώθετε θυμό ή θλίψη ή να μετανιώνετε, αλλά δεν χρειάζεται να μένετε κολλημένοι στα τοξικά συναισθήματα των ενοχών και της ντροπής. Μερικές φορές το μόνο που χρειάζεστε είναι να αναλάβετε δράση για να ξεκαθαρίσετε τα συναισθήματά σας.

Είναι πιο δύσκολο να αντιμετωπίσετε την ντροπή

Οι άνθρωποι που έχουν νιώσει βαθιά ντροπή στο παρελθόν λόγω τραυματικών εμπειριών όπως η σωματική, η συναισθηματική, η σεξουαλική κακοποίηση είναι ανάγκη να μιλήσουν με έναν ψυχοθεραπευτή για να απελευθερώσουν την ντροπή που έχουν συσσωρευμένη μέσα τους.

Μόνοι σας, μπορείτε να αρχίσετε να βλέπετε την αλήθεια για το τι πραγματικά συμβαίνει και να την διαχωρίσετε από τα ψέματα που λέτε στον εαυτό σας. Μπορείτε να δείτε πόσο σας κοστίζουν τα αρνητικά συναισθήματα και να κάνετε μια νέα επιλογή.

Η αλήθεια είναι ότι πολλοί άνθρωποι είναι εθισμένοι στα μοτίβα των ενοχών και της ντροπής. Υπάρχει κάτι συναρπαστικό στην ενέργεια που παίρνετε όταν κατηγορείτε τους άλλους, τροφοδοτείτε την δίκαιη αγανάκτησή σας. Υπάρχει μια τοξική ευχαρίστηση στην ασφάλεια που νιώθετε όταν κρύβεστε πίσω από τη ντροπή για τον εαυτό σας.

Είναι πολύ σημαντικό να απελευθερωθείτε από τις κακές συνήθεις της ντροπής και των ενοχών. Μην περιμένετε να τα κάνετε όλα τέλεια, ειδικά στην αρχή. Μπορείτε με υπευθυνότητα να κάνετε μια νέα επιλογή, καλύτερη και σοφότερη.

Αντιμετώπιση ενοχών και ντροπής

Πολλές φορές οι ενοχές και η ντροπή σας κάνουν να νιώθετε πληγωμένοι, θυμωμένοι , ότι δεν αξίζετε την αγάπη. Μπορεί να πιστεύετε ότι αυτά τα συναισθήματα προκαλούνται από τους άλλους ,αλλά τελικά προέρχονται από τον εαυτό σας. Ο τρόπος που φέρεστε στον εαυτό σας έχει σημαντική επίδραση στο πως θέλετε οι άλλοι να σας συμπεριφέρονται. Την επόμενη φορά που θα νιώσετε ενοχές ή ντροπή σκεφτείτε τα παρακάτω.

Να είστε συμπονετικοί και ευγενικοί προς τον εαυτό σας

Συντονιστείτε με την καρδιά σας, με το πόσο θλίψη νιώθετε όταν αισθάνεστε ενοχές και ντροπή. Συντονιστείτε με την μοναξιά και τον πόνο που νιώθετε. Φερθείτε με ευγένεια και συμπόνια στον εαυτό σας. Δείτε κάθε επώδυνο συναίσθημα με συμπόνια μέχρι να μπορέσετε να απελευθερωθείτε από αυτό και να προχωρήσετε.

Αν έχουν πληγωθεί τα συναισθήματα σας , αναγνωρίστε τι λέτε στον εαυτό σας που μπορεί να σας κάνει να αισθανθείτε ότι δεν αξίζετε, δεν αξίζετε την αγάπη και είστε κακοί ή λάθος.

Μήπως παίρνετε την συμπεριφορά των άλλων πολύ προσωπικά; Στην πραγματικότητα, οτιδήποτε και αν έχετε κάνει που σας αναστάτωσε, δεν αξίζει να ντρέπεστε για αυτό.

Εξερευνήστε την παιδική σας ηλικία

Εξερευνήστε αν τα συναισθήματα των ενοχών και της ντροπής προέρχονται από ψυχολογικά τραύματα της παιδικής σας ηλικία. Να είστε ευγενικοί με τις αναμνήσεις σας. Όσο πιο συμπονετικοί είστε στον παλιό πόνο, τόσο περισσότερο θα απελευθερώνετε.

Κάντε κάτι καλό για τον εαυτό σας

Κάντε οτιδήποτε θα σας κάνει καλό. Μιλήστε με ένα φίλο σας, βγείτε μια βόλτα, διαβάστε ένα βιβλίο, ξεκινήστε ψυχοθεραπεία. Κάντε οτιδήποτε θα σας χαλαρώσει.