Μετατραυματικό στρες και υγεία

Επιδράσεις Μετατραυματικού Στρες στην υγεία μας

Οι άνθρωποι με διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD) συχνά αντιμετωπίζουν πολλά ψυχολογικά προβλήματα όπως η κατάθλιψη, οι διαταραχές άγχους και η εξάρτηση από ουσίες. Ωστόσο, πρόσθετα σε αυτά, oι έρευνες έχουν δείξει ότι το μετατραυματικό στρες θέτει τους ανθρώπους σε μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν διάφορα σωματικά προβλήματα υγείας, σε σύγκριση με τον υπόλοιπο πληθυσμό, όπως:

• Αρθρίτιδα
• Καρδιοαγγειακά προβλήματα
• Αναπνευστικά προβλήματα
• Προβλήματα του γαστρεντερικού
• Προβλήματα γονιμότητας
• Σακχαρώδη διαβήτη
• Χρόνιο πόνο

Τα ψυχικά τραύματα και τα προβλήματα υγείας

Η σύνδεση μεταξύ ενός άλυτου ψυχικού τραύματος και του ανοσοποιητικού συστήματος εξηγεί μια μεγάλη ποικιλία ιατρικών καταστάσεων και συμπτωμάτων.Υπό κανονικές συνθήκες, το συμπαθητικό και το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα λειτουργούν συντονισμένα με ρυθμικές εναλλαγές, ώστε να ρυθμίζουν την πέψη, τον ύπνο και τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Ωστόσο, το χρόνιο στρες και τα άλυτα ψυχικά τραύματα παρεμβαίνουν στην ισορροπία μεταξύ του συμπαθητικού και παρασυμπαθητικού νευρικού συστήματος, με αποτέλεσμα ένα άλυτο μετατραυματικό στρες να έχει σημαντικές επιπτώσεις στη σωματική υγεία.

Η υγιής απόκριση στο στρες

Όλοι οι άνθρωποι είμαστε γενετικά προγραμματισμένοι να επιβιώνουμε. Είμαστε προγραμματισμένοι βιολογικά να αντιδρούμε με ένα “τυπικό” μηχανισμό στο στρες κάθε φορά που αντιμετωπίζουμε ένα ψυχοπιεστικό γεγονός. Η υγιής απόκριση στο στρες περιλαμβάνει αύξηση στα επίπεδα της κορτιζόλης και της αδρεναλίνης στην κυκλοφορία του αίματος, οι οποίες διευκολύνουν την προσαρμογή του σώματος στο στρες/απειλή, δίνοντας στο σώμα την ενέργεια που χρειάζεται για να ανταποκριθεί. Όταν τα επίπεδα της κορτιζόλης στην κυκλοφορία του αίματος είναι επαρκή, ο εγκέφαλος λαμβάνει σήματα ώστε να σταματήσει να απελευθερώνει αυτούς τους νευροδιαβιβαστές ώστε το σώμα να επανέλθει στη φυσιολογική, ήρεμη κατάσταση.

Τραυματικό στρες

Στις περισσότερες περιπτώσεις το στρες είναι προσωρινό. Ωστόσο, όταν μια αγχωτική κατάσταση επιμένει, παραμένετε σε κατάσταση εγρήγορσης χωρίς να έχετε την δυνατότητα της χαλάρωσης. Όταν αντιμετωπίζετε χρόνιο στρες το σώμα σας συνεχίζει να παράγει υψηλά ποσοστά κορτιζόλης, με αποτέλεσμα να αισθάνεστε άγχος και ανήσυχοι.

Σε αντίθεση με το χρόνιο στρες, το τραυματικό στρες είναι αποτέλεσμα ενός σοκαριστικού γεγονότος, απειλητικού για τη ζωή. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι βιολογικές επιδράσεις του τραύματος είναι ακραίες και μακροχρόνιες. Στις περιπτώσεις άλυτων ψυχικών τραυμάτων τα επίπεδα της κορτιζόλης στην κυκλοφορία του αίματος είναι πολύ χαμηλά, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι το σώμα σας παράγει λιγότερο. Αντιθέτως, το σώμα σας συνεχίζει να απελευθερώνει μεγάλη ποσότητα κορτιζόλης. Όμως υπό την μακροχρόνια έκθεση, ο οργανισμός μας προσαρμόζεται στη συνεχή απελευθέρωση κορτιζόλης αυξάνοντας τον αριθμό των υποδοχέων στα κύτταρα που προσλαμβάνουν την κορτιζόλη. Με αυτό τον τρόπο δεν υπάρχει αρκετή διαθέσιμη κορτιζόλη ώστε να φτάσει το μήνυμα στον εγκέφαλο για την λήξη της παραγωγής κορτιζόλης.

Χρόνιο στρες, μετατραυματικό στρες και ανοσοποιητικό σύστημα

Υπάρχει μια αντίστροφη σχέση μεταξύ των επιπέδων της κορτιζόλης στην κυκλοφορία του αίματος και του ανοσοποιητικού συστήματος, καθώς όταν τα επίπεδα της κορτιζόλης στο αίμα είναι υψηλά το ανοσοποιητικό σύστημα καταστέλλεται.Αντίθετα, όταν τα επίπεδα της κορτιζόλης είναι χαμηλά το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ενισχυμένο. Το ανοσοποιητικό σύστημα συνδέεται με το μηχανισμό φλεγμονών στο σώμα, οι οποίες είναι αναγκαίες όταν το σώμα μας έχει να αντιμετωπίσει απειλές, όπως ιούς και βακτήρια. Όταν το ανοσοποιητικό σύστημα δρα απορυθμισμένα, χωρίς στόχο, υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανιστούν μακροχρόνια προβλήματα υγείας

Τα προβλήματα υγείας που σχετίζονται με το χρόνιο στρες, τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης και την καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος περιλαμβάνουν:

• Την υψηλή αρτηριακή πίεση: Η αρτηριακή πίεση είναι αυξημένη, και αυτό σχετίζεται με την υπέρταση και τα καρδιαγγειακά προβλήματα.
• Την ανισορροπία στη γλυκόζη του αίματος: Η γλυκόζη στο αίμα παραμένει αυξημένη για να διατηρηθεί ο μηχανισμός ανταπόκρισης στην απειλή, και οδηγεί σε αυξημένο κίνδυνο για υπογλυκαιμία και σακχαρώδη διαβήτη.
• Τη λαχτάρα για φαγητό: Επιθυμία για γλυκά, υδατάνθρακες, αλάτι, ξύδι και μπαχαρικά που οδηγούν στη συναισθηματική κατανάλωση φαγητού.
• Τον εθισμό:Είναι πολύ συχνό οι άνθρωποι να αναζητούν προσωρινή ανακούφιση στο αλκοόλ, την καφεΐνη, την νικοτίνη με αποτέλεσμα να υιοθετούν επιβλαβείς συνήθειες.
• Την αργή πέψη: Το χρόνιο στρες παρεμβαίνει στην πέψη επειδή υπάρχει μια συνεχής δραστηριότητα όταν είμαστε εκτεθειμένοι σε παράγοντες άγχους.
• Την καταστολή του ανοσοποιητικού: Η συνεχής καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος συνδέεται με αυξημένη ευαισθησία σε νόσους και τον καρκίνο.

Τα προβλήματα υγείας που συνδέονται με άλυτα ψυχικά τραύματα και μετατραυματικό στρες στα οποία η κορτιζόλη στο αίμα είναι σε χαμηλά επίπεδα και το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ενισχυμένο περιλαμβάνουν:

• Τα προβλήματα του πεπτικού συστήματος: Το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα συνδέεται με αυξημένη λειτουργία του πεπτικού και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε βλάβες. Στην περίπτωση του χρόνιου στρες, παρατηρείται υπερβολική παραγωγή των οξέων του στομάχου και αύξηση της πιθανότητας για διαταραχές του πεπτικού συστήματος, όπως η παλινδρόμηση και το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου.
• Τις διαταραχές στον ύπνο: Φυσιολογικά η κορτιζόλη αυξάνεται ραγδαία μόλις ξυπνήσουμε, σταδιακά μειώνεται μέσα στην ημέρα, αυξάνεται ξανά αργά το απόγευμα και στη συνέχεια μειώνεται μέχρι ένα σημείο στη μέση της νύχτας. Ο κιρκάδιος ρυθμός ρυθμίζεται από τα επίπεδα της κορτιζόλης. Με το χρόνιο στρες διαταράσσεται ο κιρκάδιος ρυθμός της κορτιζόλης με αποτέλεσμα την κόπωση και την αϋπνία.
• Τα αυτοάνοσα νοσήματα: Όταν δεν υπάρχουν ιοί ή βακτήρια που χρειάζεται να καταπολεμηθούν, το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στους υγιείς ιστούς και οδηγεί σε αυξημένη ευαισθησία σε αυτονάνοσα νοσήματα.

Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου και Ψυχικό τραύμα

Τα προβλήματα του πεπτικού συστήματος παρατηρούνται συχνά στους ανθρώπους με μετατραυματικό στρες. Όταν το νευρικό σας σύστημα είναι εκτός ισορροπίας γίνεται υπερπαραγωγή των οξέων του στομάχου και αυξάνονται οι πιθανότητες για την εμφάνιση παλινδρόμησης και του συνδρόμου του ευερέθιστου εντέρου.

Χρόνιο μετατραυματικό στρες και διαταραχές ύπνου

Φυσιολογικά κατά τη διάρκεια της ημέρας τα επίπεδα της κορτιζόλης μεταβάλλονται. Όταν ξυπνάμε είναι αυξημένα, ενώ στη διάρκεια της ημέρας μειώνονται, το απόγευμα αυξάνονται πάλι και μειώνονται ξανά στη μέση της νύχτας. Αυτός είναι ο χαρακτηριστικός κιρκάδιος ρυθμός που ρυθμίζει τα επίπεδα της κορτιζόλης. Αυτός ο ρυθμός όμως σε περιπτώσεις χρόνιου μετατραυματικού στρες είναι ανώμαλος, με αποτέλεσμα να παρατηρείται το σύνδρομο της χρόνιας κόπωσης και αϋπνία.

Ψυχοθεραπεία και φροντίδα του εαυτού για την προστασία της υγείας σας

Παράλληλα με την ψυχοθεραπεία για το μετατραυματικό στρες, χρειάζεται να δώσετε ιδιαίτερη σημασία στον τρόπο ζωής σας και να υιοθετήσετε πιο υγιείς συνήθειες. Για παράδειγμα, η ισορροπημένη διατροφή, η άσκηση και ο περιορισμός ή η διακοπή κακών συνηθειών όπως το κάπνισμα, όχι μόνο θα βελτιώσουν την υγεία σας αλλά και τη διάθεσή σας. Η ψυχοθεραπεία θα σας βοηθήσει να είστε πιο ήρεμοι, πιο συνειδητοί, να διαχειρίζεστε καλύτερα τα όσα σας συμβαίνουν και να επιτυγχάνετε τους στόχους σας, ώστε να μειώσετε το άγχος και τα συμπτώματα του μετατραυματικού στρες.