Επιδράσεις του multitasking στην ψυχική μας υγεία

Multitasking και Ψυχική υγεία

Για μεγάλο χρονικό διάστημα το multitasking (η ταυτόχρονη εκτέλεση πολλών εργασιών) θεωρούταν ήταν ένα θετικό χαρακτηριστικό. Πίσω από αυτό υπήρχε η ιδέα ότι οι άνθρωποι μπορούν να είναι δραστήριοι όλο το 24ωρο και να κάνουν πολλά πράγματα ταυτόχρονα.

Όμως πλέον θεωρείται μια αντιπαραγωγική πρακτική. Το νόημα του multitasking είναι ότι κάνουμε πολλά πράγματα ταυτόχρονα. Πράγμα το οποίο ισχύει... αν είμαστε υπολογιστές! Οι υπολογιστές μπορούν να κάνουν προσπέλαση σε πολλά προγράμματα ταυτόχρονα (πολυεργασίες). Όμως η ανθρώπινη υπόσταση μας δεν καθιστά αυτή τη διαδικασία εφικτή. Όταν καταβάλλουμε προσπάθεια να κάνουμε πολλά πράγματα ταυτόχρονα, τελικά δεν τα κάνουμε καλά. Οι μελέτες δείχνουν ότι η προσοχή μας αλλάζει συνεχώς, ακόμη και αν αυτό συμβαίνει τόσο γρήγορα που δεν το συνειδητοποιούμε.

Τώρα οι μελέτες δείχνουν ότι στην πραγματικότητα η απόδοσή μας είναι καλύτερη όταν ο εγκέφαλός μας εστιαστεί σε ένα πράγμα κάθε φορά. Το πιο σημαντικό εύρημα της έρευνας είναι ότι το multitasking μπορεί να είναι επιβαρυντικό για την ψυχική μας υγεία, και κάποιες φορές μάλιστα αποτελεί μέρος μιας διαταραχής (διαταραχή ελλειματικής προσοχής, ΔΕΠΥ).

Γιατί δεν λειτουργεί το multitasking;

Τα στοιχεία δείχνουν πως όταν προσπαθούμε να κάνουμε πολλά διαφορετικά πράγματα ταυτόχρονα, ο εγκέφαλος μας ουσιαστικά μετατοπίζει το στόχο ("επιλέγω να κάνω αυτό τώρα, αντί για το άλλο"). Αυτή η διαδικασία περιλαμβάνει ασυνείδητους τρόπους επαναφοράς που μειώνουν την ακρίβεια και την ταχύτητα με την οποία εκτελούμε τις εργασίες (για παράδειγμα, χρειάζεται πάλι να ανακαλέσουμε από τη μνήμη μας συγκεκριμένες πληροφορίες για να εκτελέσουμε μία άλλη δράση).

Μια μελέτη που χρησιμοποίησε απεικονίσεις του εγκεφάλου σε ανθρώπους που έκαναν πολλά πράγματα ταυτόχρονα υποστήριξε αυτά τα συμπεράσματα. Όταν καταβάλλουμε προσπάθεια για να μετατοπίσουμε την συγκέντρωσή μας από τη μία εργασία στην άλλη, τότε χρειάζονται περισσότερες νευρικές συνάψεις για να μείνουμε συγκεντρωμένοι σε ένα πράγμα.

Ποιες είναι οι επιδράσεις του multitasking στην ψυχική μας υγεία;

Οι μελέτες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που προσπαθούν να συγκεντρωθούν σε διαφορετικές πληροφορίες ταυτόχρονα έχουν θέματα στη μνήμη και στη συγκέντρωση, τελικά το multitasking μειώνει τις νοητικές ικανότητες (IQ) των ανθρώπων.

Οι απεικονίσεις της μαγνητικής τομογραφίας (MRI) εγκεφάλου σε ανθρώπους που περνούσαν πολύ χρόνο σε ηλεκτρονικές συσκευές, όπως το τηλέφωνο, ο υπολογιστής και η τηλεόραση, έδειξαν μικρότερη πυκνότητα σε περιοχές του εγκεφάλου που επηρεάζουν τη συμπόνια και τις γνωστικές ικανότητες. Δεν είναι απολύτως ξεκάθαρο αυτό το εύρημα και αν τελικά ισχύει στους ανθρώπους που κάνουν πολλά πράγματα ταυτόχρονα. Ωστόσο, ο κίνδυνος των αλλαγών στη λειτουργικότητα του εγκεφάλου δημιουργεί αμφιβολίες για την αξία του multitasking.

Multitasking και άγχος

Η επίδραση του multitasking μπορεί να είναι μια γενική αίσθηση ανησυχίας επειδή ο εγκέφαλος καταβάλλει προσπάθεια να τα καταφέρει με πολλά πράγματα ταυτόχρονα, όταν φυσιολογικά θα έπρεπε να εστιάζει σε μια εργασία κάθε φορά.  Κάποιες μελέτες έχουν δείξει ότι το multitasking αυξάνει τα αρνητικά συναισθήματα, με αποτέλεσμα το άτομο να νιώθει νευρικότητα και άγχος.

Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας και multimasking

Μια μελέτη  στο multitasking έδειξε ότι οι άνθρωποι που δεν μπορούν να συγκεντρωθούν εύκολα και είναι παρορμητικοί είναι πιο επιρρεπείς σε αυτό. Η αδυναμία αποκλεισμού των περισπασμών μπορεί να οδηγήσει στο multitasking. Αυτή η περιγραφή ταιριάζει στα συμπτώματα της διαταραχής ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας. Πολλοί ενήλικες με αυτή τη διαταραχή βλέπουν τον εαυτό τους να κάνει φυσιολογικά πολλά πράγματα ταυτόχρονα. Αυτό δεν σημαίνει ότι είστε καλοί στο multitasking και ότι δεν χρειάζεται να αναθεωρήσετε τις μεθόδους σας. Η ίδια μελέτη επίσης έδειξε ότι όσοι είναι καλοί στο multitasking είχαν μια διαστρεβλωμένη εικόνα για τις ικανότητές τους. Το νέο multitasking σημαίνει λιγότερη προσοχή στο να κάνουμε τα πάντα την ίδια στιγμή. Αφορά περισσότερο στην αναγνώριση του χρονικού περιθωρίου, και στη συνέχεια την εύρεση του πιο αποτελεσματικού τρόπου για να γίνουν όλα σε αυτό το χρονικό περιθώριο.

Πώς μπορούμε να σπάσουμε τη συνήθεια του multitasking;

Αλλάζουμε την εστίασή μας: όταν τελειώνουμε μια εργασία και αμέσως προχωράμε στην επόμενη , αλλάζουμε την εστίασή μας. Όταν κάνουμε μια εργασία καλό είναι να την τελειώνουμε πριν προχωρήσουμε στην επόμενη.

Ηρεμούμε: αφού έχουμε στείλει τα μηνύματα ή έχουμε μιλήσει στο τηλέφωνο κάνουμε ένα διάλλειμα. Μια βόλτα έξω για λίγα λεπτά , στα δέντρα και στη φύση, μας δίνει τη δυνατότητα να ηρεμήσουμε.

Εξασκούμαστε στην ενσυνειδητότητα: είναι σημαντικό να κάνουμε διαλλείματα ενσυνειδητότητας. Όταν απολαμβάνουμε τη στιγμή, κατανοούμε τις σκέψεις και τις αισθήσεις μας χωρίς να τις κρίνουμε. Αφήνουμε πίσω μας την ανησυχία για όσα συνέβησαν χθες ή τον περασμένο χρόνο και σταματάμε να οργανώνουμε τις λίστες για τα ψώνια ή τις υποχρεώσεις της επόμενης ημέρας. Απλά επιτρέπουμε στον εαυτό μας, να ηρεμήσει, και αυτό δίνει στο πολυάσχολο μυαλό μας τη δυνατότητα να ηρεμήσει και είναι καλό για την σωματική και την ψυχική μας υγεία.

Το multitasking της νέας εποχής 

Για να μπορέσουμε να εφαρμόσουμε το multitasking στις μέρες καλό είναι να κάνουμε τα εξής βήματα:

Αναγνωρίζουμε τα όρια μας

Αν συγκεντρώνονται πολλά πράγματα, βρίσκουμε το κουράγιο να πούμε όχι. Οι εργοδότες θέλουν να κάνουμε καλή δουλειά και μερικές φορές υπερεκτιμούν την κατάσταση. Είναι σημαντικό να εξηγούμε ήρεμα και ξεκάθαρα γιατί δεν πιστεύουμε ότι αυτό είναι πιθανό, με βάση το χρονικό περιθώριο που έχουμε στη διάθεσή μας.

Δημιουργούμε ένα πλάνο

Αντί να ακολουθούμε την παλιά πρακτική και να πηδάμε από τη μια δουλειά στην άλλη, το νέο multitasking περιλαμβάνει την οργάνωση και τον προγραμματισμό. Αυτό σημαίνει ότι γνωρίζουμε ακριβώς πόσο χρόνο έχουμε διαθέσιμο και στη συνέχεια θέτουμε ξεκάθαρους στόχους για αυτό το χρονικό περιθώριο. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι θα σπάσουμε τους στόχους σε μικρότερα κομμάτια.

Θέτουμε προτεραιότητες

Η σειρά μετράει. Αποφασίζουμε ποια δουλειά είναι πιο σημαντική και πρέπει να γίνει καλά. Αυτή είναι η εργασία που θα προσεγγίσουμε αρχικά. Όσο λιγότερη ενέργεια χρειάζεται μια δουλειά, και όσο μικρότερη είναι η πίεση χρόνου, τόσο πιο χαμηλά είναι στη λίστα μας.

Ορίζουμε ένα χρονικό πλαίσιο

Το νέο multitasking χρησιμοποιεί το χρονικό πλαίσιο. Αν υπάρχουν πράγματα που πρέπει να γίνουν την ίδια στιγμή, αυτό σημαίνει ότι χρειαζόμαστε 15 λεπτά συγκέντρωσης σε κάθε εργασία ώστε να γίνει σωστά. Για παράδειγμα, τα emails, οι κλήσεις, οι λίστες για τις δραστηριότητες των παιδιών, αν υπάρχει ένα χρονικό πλαίσιο για να γίνουν όλα αυτά, τότε χρειάζεστε τέσσερις ώρες για να κάνετε πέντε πράγματα, και χωρίζεται το χρόνο σας για κάθε εργασία. Όταν κάνετε με τη σειρά τις εργασίες σας, τότε στο τέλος θα έχετε χρόνο που σας περισσεύει. Στη διάρκεια των 4 ωρών μπορείτε να αφιερώσετε μια ώρα να γράψετε ένα άρθρο, μια ώρα να μιλήσετε με τους συνεργάτες σας, μισή ώρα να απαντήσετε στα emails σας και 45 λεπτά για να οργανώσετε τις συναντήσεις και να σας μείνει και χρόνος. Μπορείτε να να χρησιμοποιήσετε χρονοδιακόπτη στη διάρκεια των εργασιών σας και έτσι δεν θα χάνετε χρόνο.