Επίκτητος – αποφθέγματα

Αποφθέγματα του Επίκτητου

Ο Επίκτητος ήταν στωικός φιλόσοφος, ο οποίος γεννήθηκε από οικογένεια δούλων στην Ιεράπολη της Φρυγίας. Τον αγόρασε και τον απελευθέρωσε αργότερα ένας γραμματέας του Νέρωνα, ο Επαφρόδιτος. Πίστευε ότι η φιλοσοφία είναι τρόπος ζωής και όχι απλά μια θεωρητική προσέγγιση. Επίσης, πίστευε ότι ο θεμέλιος λίθος της φιλοσοφίας είναι η αυτογνωσία. Ο Επίκτητος υποστήριζε ότι η λογική σκέψη οδηγεί στην ορθή κρίση. Ακόμη, πίστευε ότι καθώς τα εξωτερικά γεγονότα είναι έξω από τον έλεγχό μας, θα πρέπει να δεχόμαστε όσα συμβαίνουν με ψυχραιμία. Για τον Επίκτητο η φιλοσοφία αποτελούσε περισσότερο μια διαδικασία μάθησης. Πίστευε ότι με την μόρφωση μπορούσε να ανακαλύψει κάποιος το σκοπό της ζωής του. Επιπλέον, ισχυριζόταν ότι ο άνθρωπος δεν είναι απολύτως υπεύθυνος για τις ιδέες του, όμως είναι απόλυτα υπεύθυνος για τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιεί αυτές τις ιδέες.

Η φιλοσοφία του Επίκτητου

Είναι πολύ εύκολο να λυπόμαστε τον εαυτό μας, καθώς η κουλτούρα μας προάγει την νοοτροπία του θύματος. Φυσικά, είναι πολύ δύσκολο να επιβιώνουμε και να αντιμετωπίζουμε καθημερινά δυσκολίες και προκλήσεις. Όμως, η επιλογή να βλέπουμε τον εαυτό μας ως θύμα είναι πρακτικά μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία.

Σύμφωνα με τον Επίκτητο, η ελευθερία είναι "το δικαίωμα να ζούμε όπως επιθυμούμε" και τίποτα περισσότερο. Ωστόσο, η ελευθερία είναι κάτι που προκύπτει όταν αναλαμβάνουμε την απόλυτη ευθύνη για όσα μπορούμε να ελέγξουμε και όχι όσα είναι έξω από τον έλεγχό μας.

Τι θα γινόταν λοιπόν αν μπορούσες να αλλάξεις όλη την ζωή σου αλλάζοντας τον τρόπο με τον οποίο σκέφτεσαι;

Όταν κάποιος επιθυμεί την ελευθερία αυτό σημαίνει ότι αναλαμβάνει την ευθύνη για τη ζωή του. Σύμφωνα με αυτή τη λογική, το να είσαι ελεύθερος δεν έχει να κάνει με όσα δεν μπορείς να ελέγξεις, αλλά με όσα μπορείς να αλλάξεις.

Όταν κάποιος πιστεύει στην ιδέα ότι οι προκλήσεις είναι ουσιαστικό εργαλείο για την προσωπική του εξέλιξη, τότε μπορεί να αλλάξει ριζικά τη ζωή του. Είναι εύκολο να αποφεύγουμε τα εμπόδια ή τα προβλήματα, αλλά μόνο όταν τα αντιμετωπίζουμε μπορούμε να αναγνωρίσουμε τις δυνάμεις και τις αδυναμίες μας.

Όταν γνωρίζουμε καλά τον εαυτό μας αυτό παίζει τεράστιο ρόλο στη ζωή μας. Όχι μόνο σημαίνει ότι δεν μας απασχολεί η άποψη των άλλων, αλλά επίσης σημαίνει ότι αποδεχόμαστε πλήρως τον εαυτό μας.

Αποφθέγματα  Επίκτητου

Η φιλοσοφία του Επίκτητου είναι ξεκάθαρη στα αποφθέγματα που ακολουθούν.

1. Κανείς δεν μπορεί να είναι ελεύθερος, αν δεν είναι κύριος του εαυτού του.
2. Είναι αδύνατο για έναν άνθρωπο να μάθει αυτά που νομίζει ότι ήδη ξέρει.
3. Αν αναλάβεις κάποια θέση που ξεπερνά τις δυνάμεις σου, αφενός θα ρεζιλευτείς αφετέρου θα παραλείψεις να κάνεις αυτό που μπορείς.
4. Αν θέλεις να σε επαινούν, μάθε πρώτα να λες καλά λόγια, και αφού μάθεις να λες καλά λόγια, να κάνεις καλές πράξεις, και τότε θα ακούς καλά λόγια για εσένα.
5. Πρώτα πες στον εαυτό σου ποιος θέλεις να είσαι. Μετά να ενεργείς σύμφωνα μ’ αυτό.
6. Μπορείς να είσαι ανίκητος αν δεν κατεβαίνεις σε κανένα αγώνα που δεν θα μπορούσες να νικήσεις.
7. Οι άνθρωποι ταράζονται όχι απ’ αυτά που συμβαίνουν, αλλά από την άποψή τους γι’ αυτά που τους συμβαίνουν.
8. Κανείς άνθρωπος δεν είναι ελεύθερος.
9. Κρίνε τον εαυτό σου, αλλά μην απελπίζεσαι εξαιτίας του.
10. Μην σε αποτρέπουν από το καθήκον σου τα ανόητα σχόλια των ανθρώπων, γιατί αφού δεν μπορείς να εμποδίσεις τις επικρίσεις τους, δεν πρέπει φυσικά και να φροντίζεις γι' αυτές.
11. Πλούσιος δεν είναι αυτός που έχει περισσότερα πράγματα αλλά αυτός που έχει λιγότερες ανάγκες.
12. Ο σοφός αντιστέκεται στις απολαύσεις ενώ ο ανόητος υποδουλώνεται σε αυτές. Ο σοφός δεν στεναχωριέται για αυτά που δεν έχει αλλά χαίρεται για αυτά που έχει.
13. Πρέπει να σταματήσουμε να ανησυχούμε για πράγματα που είναι πέρα από την δύναμή μας.
14. Μη γυρεύεις τα πράγματα να γίνονται όπως θες, αλλά θέλε τα πράγματα όπως γίνονται.
15. Φρόντιζε να τιμωρείς τα ελαττώματα σου, για να μην τιμωρείσαι από αυτά.
16. Το κλειδί είναι να κάνεις παρέα μόνο με ανθρώπους που σε ανυψώνουν, η παρουσία των οποίων προβάλλει το καλύτερό σου (αποφυγή τοξικών ανθρώπων).

Αποφθέγματα για τη ζωή 

1. Το σημαντικό είναι να προσέχεις πολύ αυτό που έχεις όσο ο κόσμος σου επιτρέπει να το έχεις.
2. Με σκοτάδι δεν μπορείς να διώξεις το σκοτάδι, μόνο με το φως μπορείς να το κάνεις. Με μίσος δεν μπορείς να διώξεις το μίσος, μόνο με αγάπη μπορείς να το κάνεις.
3. Πόσο καιρό θα περιμένεις πριν απαιτήσεις το καλύτερο για τον εαυτό σου;
4. Οι καταστάσεις δεν δημιουργούν έναν άνθρωπο, απλά τον αποκαλύπτουν.
5. Σοφός είναι ο άνθρωπος που δεν θρηνεί για όσα δεν έχει, αλλά χαίρεται για αυτά που έχει.
6. Έχουμε δύο αυτιά και ένα στόμα, για να ακούμε διπλάσια από όσο μιλάμε.
7. Υπάρχει μόνο ένας δρόμος για την ευτυχία και αυτός είναι να σταματήσουμε να ανησυχούμε για πράγματα που είναι πέρα από τη δύναμη της θέλησής μας.
8. Οι δυσκολίες είναι αυτές που φανερώνουν ποιοι είμαστε.
9. Η σιωπή είναι πιο ασφαλής από την ομιλία.
10. Μην εξηγείς με λόγια την προσωπική σου φιλοσοφία. Ενσάρκωνε τη.
11. Η ελευθερία είναι ο μοναδικός σκοπός που αξίζει στη ζωή.
12. Μην ψάχνεις το καλό σε εξωτερικά πράγματα, ψάξε για το καλό μέσα σου.
13. Η πραγματική ευτυχία είναι πάντα ανεξάρτητη από τις εξωτερικές συνθήκες.
14. Η αγάπη προς τους ανθρώπους είναι καθήκον, αφού είμαστε όλοι τέκνα του ενός Θεού.
15. Προσδιόρισε για τον εαυτό σου ένα χαρακτήρα, ένα τρόπο ζωής, και διατήρησε τον αμετάβλητο, είτε όταν είσαι μόνος, είτε όταν συναντάσαι με άλλους.
16. Ο φιλόσοφος κάθε ωφέλεια και κάθε βλάβη την περιμένει από τον εαυτό του. Κανένα δεν κακολογεί, κανένα δεν επαινεί, εναντίον κανενός δεν παραπονιέται, κανένα δεν κατηγορεί, ποτέ δε λέει για τον εαυτό του πως κάτι είναι ή, πως ξέρει κάτι.