Εθισμός στο διαδίκτυο

Εθισμός στο διαδίκτυο

Ο εθισμός στο διαδίκτυο αφορά μια διαταραχή στον έλεγχο των παρορμήσεων και έχει πολλές ομοιότητες με τον εθισμό στο τζόγο. Για πολλούς ανθρώπους η  χρήση του διαδικτύου είναι ένας μεγάλος πειρασμός. Ο εθισμός στο διαδίκτυο μπορεί να έχει τις ρίζες του σε πολλούς διαφορετικούς λόγους, αν και τα υποκείμενα συμπτώματα άγχους, κατάθλιψης και ανησυχίας μπορεί να προκαλούν την καταναγκαστική χρήση του διαδικτύου ως ένα τρόπο για να αποφύγει κάποιος τον πραγματικό κόσμο.

Η μοναξιά και η δυσκολία στη δημιουργία και στη διατήρηση των σχέσεων μπορεί να οδηγεί σε τοξική χρήση του διαδικτύου και των social media. Αυτό είναι αλήθεια, ειδικά όταν κάποιος καταβάλλει προσπάθεια να αναπτύξει συναισθηματική σύνδεση με συζητήσεις στο διαδίκτυο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Ποια είναι τα συμπτώματα του εθισμού στο διαδίκτυο;

Ο εθισμός στο διαδίκτυο μπορεί να περιοριστεί στη χρήση του διαδικτύου από τον υπολογιστή ή το κινητό τηλέφωνο, στο σπίτι ή στο γραφείο. Οι άνθρωποι που είναι επιρρεπείς στον εθισμό στο διαδίκτυο, δεν μπορούν έτσι απλά να κλείσουν τις ηλεκτρονικές συσκευές. Τα smartphones κάνουν ακόμη πιο δύσκολη την αντίσταση στον πειρασμό.

Αν και δεν υπάρχει συγκεκριμένος χρόνος στη χρήση του διαδικτύου που να δείχνει τον εθισμό στο διαδίκτυο, υπάρχουν κάποια προειδοποιητικά σημάδια. Η διάγνωση μπορεί να γίνει μόνο εάν η χρήση του διαδικτύου οδηγεί στη μείωση του χρόνου για τις διαπροσωπικές σχέσεις. Φυσικά, από την έλλειψη χρόνου υπάρχουν άμεσες συνέπειες στη δουλειά, στα χόμπι ή στις δραστηριότητες που απολαμβάνετε.

Τα τυπικά συμπτώματα του εθισμού στο διαδίκτυο περιλαμβάνουν:

• Ξοδεύετε πολύ χρόνο στο διαδίκτυο για λόγους που δεν έχουν σχέση με τη δουλειά σας.
• Νιώθετε νευρικότητα ή δυσφορία όταν η πρόσβαση στο διαδίκτυο είναι περιορισμένη.
• Περιμένετε με ανυπομονησία να χρησιμοποιήσετε το διαδίκτυο. Αν και πολλοί άνθρωποι με εθισμό στο διαδίκτυο βλέπουν τη χρήση του ως ένα μέσο ανακούφισης του στρες.
• Τα παιχνίδια στο διαδίκτυο μπορεί να είναι μια μορφή κοινωνικής επαφής.
• Η χρήση του διαδικτύου σταδιακά γίνεται πολύ πιο σημαντική από άλλες δραστηριότητες και κοινωνικές επαφές.
• Ο χρόνος στο διαδίκτυο σας απομονώνει από τους φίλους και την οικογένεια.
• Υποβαθμίζετε το χρόνο που ξοδεύετε στο διαδίκτυο.
• Νιώθετε φόβο ότι θα χάσετε τις εξελίξεις με αποτέλεσμα να ελέγχετε συνεχώς τα social media.

Ποιες είναι οι πιο συχνές μορφές εθισμού στο διαδίκτυο;

Ο εθισμός στο διαδίκτυο περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα συμπεριφορών και προβλημάτων στον έλεγχο των παρορμήσεων. Αν και δεν υπάρχουν επίσημα κριτήρια για τη διάγνωση του εθισμού στο διαδίκτυο, έχουν αναγνωριστεί 5 υποκατηγορίες για τον εθισμό στο διαδίκτυο.

1. Εθισμός στα social media

Τα κινητά έχουν αντικαταστήσει σε μεγάλο βαθμό τους παραδοσιακούς τρόπους με τους οποίους επικοινωνούσαμε ως άνθρωποι. Στη σημερινή εποχή, η ανάγκη για αποδοχή και αναγνώριση μπορεί να οδηγήσει πολλούς στην υπερβολική επένδυση χρόνου στα social media, με συνεχή post για φωτογραφίες και stories στο Instagram και στο Facebook, την αναζήτηση likes.

Άλλοι άνθρωποι που εμφανίζουν εθισμό στο διαδίκτυο είναι όσοι καταγράφουν τη ζωή τους σε βίντεο στο YouTube, Tik Tok ή bloggers ή οι influencers. Νιώθουν την ανάγκη να δημιουργούν συνεχώς περιεχόμενο και να ενημερώνουν τους ακολούθους τους σε καθημερινή βάση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην μπορούν να βρουν χρόνο για οτιδήποτε άλλο.

2. Εθισμός στα παιχνίδια

Πολλές φορές ο εθισμός στο διαδίκτυο αφορά τα διαδικτυακά παιχνίδια. Καθώς υπάρχει πληθώρα διαδικτυακών παιχνιδιών, ο εθισμός σε αυτά είναι πολύ πιθανός. Υπάρχουν πολλά παιδιά και ενήλικες, εργαζόμενοι που περνούν υπερβολικό χρόνο στα διαδικτυακά παιχνίδια.

3. Εθισμός στις διαδικτυακές σχέσεις

Ο εθισμός στις διαδικτυακές σχέσεις περιλαμβάνει τη δημιουργία και τη διατήρηση σχέσεων μέσω διαδικτύου, με αποτέλεσμα κάποιος να ξεχνά και να παραμελεί την πραγματική του οικογένεια και τους φίλους του. Τυπικά οι διαδικτυακές σχέσεις  δημιουργούνται μέσα σε chat rooms ή στα social media. Συχνά οι άνθρωποι που κάνουν διαδικτυακές σχέσεις αποκρύπτουν την πραγματική τους ταυτότητα και εμφάνιση. Αυτό το σύγχρονο φαινόμενο οδηγεί στη δημιουργία πολλών ψεύτικων προφίλ.

Από τη στιγμή που ένα άτομο ξοδεύει όλο το χρόνο του στη διαδικτυακή του προσωπικότητα, σε ένα εικονικό εαυτό, μπορεί να έχει περιορισμένες κοινωνικές δεξιότητες και μη ρεαλιστικές προσδοκίες σχετικά με τα άτομα που αλληλεπιδρά. Αυτό οδηγεί σε αδυναμία δημιουργίας και διατήρησης σχέσεων στην πραγματική ζωή, και αυτό κάνει το άτομο ακόμη πιο εξαρτημένο από τις διαδικτυακές σχέσεις.

4. Εθισμός στο σεξ μέσω διαδικτύου

Ο εθισμός στο cybersex είναι ένας από τους πιο συχνούς εθισμούς στο διαδίκτυο. Περιλαμβάνει την διαδικτυακή πορνογραφία, τα sites για ενήλικες, συνομιλίες σχετικά με σεξουαλικές φαντασιώσεις και υπηρεσίες με κάμερα. Η εμμονή με οτιδήποτε από αυτά μπορεί να είναι επιβλαβής για την πραγματική σεξουαλική και ερωτική ζωή κάποιου.

5. Παρορμητικές συμπεριφορές και Καταναγκασμοί

Οι καταναγκασμοί στο διαδίκτυο περιλαμβάνουν διαδραστικές δραστηριότητες που μπορεί να είναι ιδιαίτερα επιβλαβείς, όπως ο διαδικτυακός τζόγος, στοιχήματα, κρυπτονομίσματα και οι αγορές. Αυτές οι συνήθειες έχουν καταστροφική επίδραση στην οικονομική σταθερότητα και διαταράζουν την απόδοση στην εργασία. Όταν κάποιος ξοδεύει ή χάνει μεγάλα ποσά χρημάτων τότε επιβαρύνει με στρες τις σχέσεις του. Η συνεχής και εύκολη πρόσβαση στα διαδικτυακά καζίνο, μπορεί να κάνει κάποιον πιο επιρρεπή στο τζόγο. Η ψυχοθεραπεία είναι η καλύτερη επιλογή για την αντιμετώπιση των εθισμών και των αλλαγών στις συμπεριφορές.

6. Καταναγκαστική αναζήτηση πληροφοριών

Το Google δίνει τη δυνατότητα πρόσβασης σε πολλά δεδομένα και γνώσεις. Για μερικούς ανθρώπους, η ευκαιρία να βρουν πληροφορίες τόσο εύκολα τους έχει οδηγήσει σε μια ακατανίκητη επιθυμία συνεχώς να συγκεντρώνουν και να οργανώνουν πληροφορίες (όπως θεμάτων που αφορούν την υγεία τους). Σε κάποιες περιπτώσεις η αναζήτηση πληροφοριών είναι μια εκδήλωση κάποιου προϋπάρχοντος καταναγκασμού. Ανάλογα με τη σοβαρότητα του εθισμού, οι θεραπευτικές επιλογές ποικίλουν, από ψυχοθεραπευτικές τεχνικές που στοχεύουν στην αλλαγή των καταναγκαστικών συμπεριφορών, μέχρι και φάρμακα.

Ποιες είναι οι αιτίες του εθισμού στο διαδίκτυο;

Ο εθισμός στο διαδίκτυο μπορεί να συγκριθεί με άλλες μορφές εθισμών όπως ο εθισμός στο αλκοόλ, με την έννοια ότι αποτελεί μια μορφή απόδρασης ή χαρίζει ευφορία σε κάποιους χρήστες.

Αυτό είναι ιδιαίτερα αληθινό αν σκεφτεί κανείς ότι ο εγκέφαλος απελευθερώνει "ορμόνες της χαράς", όπως η ντοπαμίνη, όταν κάποιος παίζει βιντεοπαιχνίδια, αλληλεπιδρά διαδικτυακά με άλλους ανθρώπους ή έχει πολλά "likes" στις φωτογραφίες που ανεβάζει στα social media. Αυτή η επίδραση στη διάθεση αυξάνει την επιθυμία για επανάληψη της διαδικασίας ώστε να έχει κάποιος το ίδιο συναίσθημα επιβράβευσης (στο οποίο εμπλέκεται η ντοπαμίνη).

Όπως συμβαίνει και με τον εθισμό στο αλκοόλ, η επαναλαμβανόμενη χρήση μπορεί να οδηγεί στην αντοχή στις ευχάριστες επιδράσεις που έχει η χρήση του διαδικτύου, με αποτέλεσμα να θέλει κάποιος να περνά περισσότερο χρόνο ώστε να έχει την ίδια επίδραση.

Όλα αυτά μαζί με μια προϋπάρχουσα κατάσταση ή κάποιο θέμα ψυχικής υγείας όπως η κατάθλιψη ή το άγχος μπορεί να επιδεινώνουν τον εθισμό στο διαδίκτυο. Η χρήση του διαδικτύου μπορεί να ενισχύει τα ανεπιθύμητα συμπτώματα ενός υποκείμενου θέματος ψυχικής υγείας, λόγω της κοινωνικής αλληλεπίδρασης που απαιτείται για να έχει κάποιος αυτοπεποίθηση, για την ανακούφιση των δυσάρεστων συναισθημάτων και την ενίσχυση της διάθεσης. Η θεραπεία πρέπει αρχικά να περιλαμβάνει την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της ψυχικής διαταραχής, έτσι ώστε να μπορεί κάποιος να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τα συμπτώματα του εθισμού.

Ποιες είναι οι επιπτώσεις του εθισμού στο διαδίκτυο;

Ο εθισμός στο διαδίκτυο μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στην προσωπική ζωή ενός ατόμου, στη σχέση με την οικογένεια του, στην ακαδημαϊκή του πορεία και στα οικονομικά, όπως συμβαίνει με τους περισσότερους εθισμούς. Ακόμη και αν ο εθισμός δεν επηρεάζει την οικονομική κατάσταση κάποιου, το να περνά πολύ χρόνο για να ψωνίζει ή να τζογάρει στο διαδίκτυο, ο χρόνος που ξοδεύει μπορεί να τον απομακρύνει από τους άλλους και να μειώνει τον ποιοτικό χρόνο που περνά με τους αγαπημένους του.

Αν κάποιος έχει κάποιο υποκείμενο θέμα ψυχικής υγείας όπως το κοινωνικό άγχος ή η κατάθλιψη, τότε η χαμηλή αυτοπεποίθηση και η αρνητική εικόνα του εαυτού συμβάλλουν στον εθισμό στο διαδίκτυο. Αυτό μπορεί να οδηγεί στη δημιουργία μιας διαδικτυακής προσωπικότητας και εναλλακτικών προσωπικοτήτων ώστε να προβάλλει κάποιος αυτό που θέλει στους άλλους. Τα social media μας επιτρέπουν να είμαστε αυτό που θέλουμε στο διαδίκτυο, αλλά δυστυχώς, η επίδραση τους στην ψυχική μας υγεία είναι πολύ σοβαρή. Αυτό συμβαίνει επειδή συμβάλλουν στη εμφάνιση θεμάτων ψυχικής υγείας ή επιδεινώνουν αυτά που ήδη υπάρχουν.

Τα παρακάτω μπορεί να είναι εμφανή σε ένα άτομο που υποφέρει από εθισμό στο διαδίκτυο:

• Κατάθλιψη, άγχος και εναλλαγές στη διάθεση
• Κοινωνική απομόνωση, συναισθήματα μοναξιάς
• Χαμηλή αυτοεκτίμηση και φόβο της απόρριψης
• Προβλήματα στις σχέσεις και στη σεξουαλική ζωή
• Προβλήματα στη δουλειά που οδηγούν σε οικονομικά προβλήματα, ανεργία, κα

Άλλα συμπτώματα που υποδεικνύουν τον εθισμό στο διαδίκτυο μπορεί να είναι εμφανή όταν κάποιος σταματά να έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα ή δεν μπορεί να τσεκάρει τα social media, για παράδειγμα στις διακοπές.

Τα συμπτώματα απομόνωσης από τα κινητά τηλέφωνα ή τον εθισμό στο διαδίκτυο μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Νευρικότητα
• Έλλειψη συγκέντρωσης
• Έντονη επιθυμία για πρόσβαση στο διαδίκτυο
• Δυσκολίες στον ύπνο, αϋπνία
• Θυμό και ευερεθιστότητα