Εχινάκεια – οφέλη και παρενέργειες

Εχινάκεια - οφέλη, δόση και παρενέργειες

Η εχινάκεια είναι ένα από τα πιο γνωστά παραδοσιακά βότανα, ανήκει στην οικογένεια των ηλίανθων και ενδημεί στη Βόρεια Αμερική. Χρησιμοποιείται εδώ και εκατοντάδες χρόνια για τη θεραπεία λοιμώξεων, τραυματισμών, σε γενικότερα προβλήματα υγείας και ως ενισχυτικό του ανοσοποιητικού συστήματος. Η χρήση της άρχισε να μειώνεται μετά την ανακάλυψη των αντιβιοτικών. Στη σύγχρονη εποχή έχει τραβήξει το ενδιαφέρον σχετικά με τις ιδιότητές της να βοηθάει στην καταπολέμηση ήπιων έως μέτριων λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, όπως το κοινό κρυολόγημα.

Είδη εχινάκειας

Τρία είδη εχινάκειας χρησιμοποιούνται συνήθως για ιατρικούς σκοπούς: Echinacea angustifolia, Echinacea pallida και Echinacea purpurea. Πολλά παρασκευάσματα εχινάκειας περιέχουν ένα, δύο ή και τα τρία από αυτά τα είδη. Διαφορετικά προϊόντα χρησιμοποιούν διαφορετικά μέρη του φυτού, ως εκ τούτου η αποτελεσματικότητα της εχινάκειας μπορεί να διαφέρει από το ένα εμπορικό προϊόν στο άλλο.

Χρήσεις εχινάκειας και αποτελεσματικότητα

Αρκετές μελέτες δείχνουν ότι η εχινάκεια περιέχει δραστικές ουσίες που ενισχύουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού, ανακουφίζουν από τον πόνο, μειώνουν τη φλεγμονή και έχουν αντιικές και αντιοξειδωτικές ιδιότητες.

Ορισμένες μελέτες δείχνουν πως τα συμπληρώματα Echinacea μπορούν να κάνουν τα συμπτώματα ενός κρυολογήματος λιγότερο σοβαρά και επίσης να μειώσουν τη χρονική διάρκεια του κρυολογήματος. Άλλοι επιστήμονες όμως αμφισβητούν τα αποτελέσματα αυτά ως μη σημαντικά. Η εχινάκεια σήμερα χρησιμοποιείται για:

• για τη συντόμευση της διάρκειας του κοινού κρυολογήματος και της γρίπης, της μείωσης των συμπτωμάτων, όπως πονόλαιμο (φαρυγγίτιδα), βήχα και πυρετό
• για τη θεραπεία ουρολοιμώξεων, κολπικές λοιμώξεις (πχ candida), ωτίτιδες, ιγμορίτιδα, αλλεργική ρινίτιδα
• την αντιική δράσης της έναντι του ιού του απλού έρπητα (HSVI) όταν λαμβάνεται πριν από τη μόλυνση (για τον απλό έρπητα η πρόπολη ίσως είναι πιο βοηθητική)
• κάποιες προκαταρκτικές μελέτες δείχνουν πιθανά αντικαρκινικά οφέλη, έναντι κάποιων τύπων καρκίνων
• για την αποτοξίνωση
• την ενίσχυση του ανοσοποιητικού και του μεταβολισμού, στο άγχος, στις φλεγμονές και στην γενικότερη υγεία του δέρματος.
• άλλες χρήσεις περιλαμβάνουν το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης (CFS), ρευματοειδή αρθρίτιδα, ημικρανίες, δυσπεψία

Λήψη και δοσολογία εχινάκεας

Οι θετικές μελέτες για την εχινάκεια έχουν βρει τις ακόλουθες δόσεις αποτελεσματικές για την ενίσχυση της ανοσίας:

• Ξηρό εκχύλισμα σε σκόνη: 500 mg Echinacea purpurea, τρεις φορές την ημέρα
• Βάμματα υγρού εκχυλίσματος: 2,5 ml, τρεις φορές την ημέρα ή έως 10 ml ημερησίως.

Για γενική διέγερση του ανοσοποιητικού συστήματος, κατά τη διάρκεια κρυολογήματος, γρίπης, λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος ή λοιμώξεων της ουροδόχου κύστης, η συνήθης δόση είναι εχινάκεια 3 φορές την ημέρα μέχρι να αισθανθείτε καλύτερα, αλλά όχι για περισσότερο από 10 ημέρες. Η λήψη γίνεται με γεμάτο στομάχι. Πάρτε το με φαγητό ή ένα μεγάλο ποτήρι νερό.

Οι προτεινόμενες δόσεις ποικίλλουν ανάλογα με τη μορφή της εχινάκειας που χρησιμοποιείτε. Η εχινάτσια (συμπεριλαμβανομένου ενός, δύο ή και των τριών ειδών) διατίθεται σε εκχυλίσματα, βάμματα, δισκία, κάψουλες και αλοιφές. Διατίθεται επίσης σε συνδυασμό με άλλα βότανα, βιταμίνες και μέταλλα που τονώνουν το ανοσοποιητικό. Η εχινάκεια θεωρείται ασφαλής και καλά ανεκτή για βραχυπρόθεσμη χρήση.

Σημαντικό είναι να γνωρίζετε πως μια μελέτη διαπίστωσε ότι το 10% των δειγμάτων από προϊόντα εχινάκειας δεν περιείχε καθόλου εχινάκεια! Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο θα πρέπει να αγοράζετε προϊόντα εχινάκειας από αξιόπιστες μάρκες, γιατί μπορεί κάποιο προϊόν να μην περιέχει αυτά που αναγράφει στην ετικέτα. Αγοράστε προϊόντα κατασκευασμένα από αξιόπιστες εταιρείες και το φαρμακοποιό που εμπιστεύεστε.

Κοινό κρυολόγημα και εχινάκεια

Διάφορες μελέτες δείχνουν ότι η λήψη ορισμένων προϊόντων εχινάκειας όταν παρατηρηθούν για πρώτη φορά τα συμπτώματα του κρυολογήματος μπορεί να βοηθήσει είτε στην πρόληψη, είτε στην θεραπεία (να μειώσουν μέτρια την ένταση των συμπτωμάτων του κοινού κρυολογήματος στους ενήλικες ή τις ημέρες νόσησης).

Τα σκευάσματα Echinacea που δοκιμάστηκαν σε κλινικές δοκιμές διαφέρουν πολύ. Είναι σημαντικό να επιλέξετε ένα συμπλήρωμα εχινάκειας υψηλής ποιότητας και να χρησιμοποιείτε την εχινάκεια όσο το δυνατόν νωρίτερα κατά τη διάρκεια ενός κρυολογήματος, με πολλαπλές δόσεις την ημέρα για τις πρώτες ημέρες. Στη Γερμανία (όπου τα βότανα ελέγχονται από την κυβέρνηση), τα υπέργεια μέρη της Echinacea purpurea έχουν εγκριθεί για τη θεραπεία κρυολογημάτων, λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, ουρολοιμώξεων και τραυμάτων που αργούν να επουλωθούν. Η ρίζα του φυτού Echinacea pallida είναι επίσης εγκεκριμένη για τη γριπώδους συνδρομής.

Το αν η εχινάκεια βοηθά ή όχι στην πρόληψη ή τη θεραπεία του κοινού κρυολογήματος παραμένει υπό έρευνα. Μερικές μελέτες έχουν δείξει ότι μπορεί να σας κάνει να νιώσετε καλύτερα πιο γρήγορα. Αρκετές κλινικές δοκιμές έδειξαν ότι οι άνθρωποι που παίρνουν εχινάκεια αμέσως μόλις αισθανθούν άρρωστοι μειώνουν τη σοβαρότητα του κρυολογήματος και έχουν λιγότερα συμπτώματα από εκείνους που δεν λαμβάνουν εχινάτσια. Μια μελέτη 95 ατόμων με πρώιμα συμπτώματα κρυολογήματος και γρίπης (όπως ρινική καταρροή, πόνος στο λαιμό και πυρετό) διαπίστωσε ότι όσοι κατανάλωναν εχινάκεια κάθε μέρα για 5 ημέρες ένιωσαν καλύτερα πιο γρήγορα, συγκριτικά με εκείνους που δεν έπαιρναν. Μια ανασκόπηση 14 κλινικών δοκιμών διαπίστωσε ότι η εχινάκεια μείωσε τις πιθανότητες εμφάνισης κρυολογήματος κατά 58% και τη διάρκεια του κρυολογήματος κατά 1 έως 4 ημέρες. Αλλά άλλες επιστημονικές μελέτες δεν δείχνουν σημανικά οφέλη (ένα πρόβλημα είναι ότι επιστημονικές μελέτες έχουν χρησιμοποιήσει διαφορετικούς τύπους εχινάκειας και διαφορετικές μεθόδους παρασκευής).

Η εχινάκεια ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα

Τα εκχυλίσματα εχινάκειας έχουν χρησιμοποιηθεί από την αρχαιότητα για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος. Η έρευνα δείχνει ότι υπάρχουν διάφορες ουσίες στο φυτό αυτό που μπορεί να ενισχύσουν την ανοσολογική αντίδραση. Αυτά περιλαμβάνουν αλκαμίδια, καφεϊκό οξύ, φαινολικά οξέα, πολυακετυλένια και ροσμαρινικό οξύ. Μελέτες δυνητικά συνδέουν την εχινάκεια με τα παρακάτω:

• βελτιωμένη ανοσία, μείωση του σακχάρου στο αίμα, μείωση της φλεγμονής και ακόμη και ιδιότητες καταπολέμησης του καρκίνου.
• δράση στα λευκά αιμοσφαίρια, αποτοξίνωση λεμφικού συστήματος.
• στην ανακούφιση των συμπτωμάτων γρίπης, όπως ο βήχας, ο πυρετός και ο πονόλαιμος.
• τραυματισμοί, δήγματα εντόμων, πληγές και εγκαύματα.
• δερματικά προβλήματα, όπως η ακμή, η ψωρίαση και το έκζεμα. Μελέτες δείχνουν ότι τα εκχυλίσματα έχουν καταπραϋντική και ενυδατική δράση στο δέρμα και μπορεί ακόμη και να μειώσουν τα σημάδια γήρανσης, όπως τις ρυτίδες.

Παρενέργειες εχινάκειας

Η εχινάκεια είναι γενικά καλά ανεκτή, αλλά μπορεί να προκαλέσει τις ακόλουθες παρενέργειες: πονοκέφαλο, ναυτία, ζάλη, γαστρεντερικές διαταραχές και αντιδράσεις υπερευαισθησίας (π.χ. εξανθήματα). Σε σπάνιες περιπτώσεις, η εχινάκεια μπορεί να προκαλέσει αλλεργικές αντιδράσεις. Σε υψηλές δόσεις, μπορεί να είναι τοξικό για το ήπαρ.

Όταν λαμβάνεται από το στόμα ως διάλυμα, η εχινάκεια μπορεί να προκαλέσει προσωρινό μούδιασμα και μυρμήγκιασμα στη γλώσσα.

Σε ασθενείς με αυτοάνοσες διαταραχές, όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣΚΠ), ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος (ΣΕΛ), η ρευματοειδής αρθρίτιδα (ΡΑ), πέμφιγες ή δερματικές διαταραχές, η εχινάκεια μπορεί να έχει επίδραση στο ανοσοποιητικό σύστημα και να επιδεινώσει αυτές τις διαταραχές. Μην πάρετε εχινάκεια εάν έχετε αυτοάνοση διαταραχή χωρίς τη συμβουλή του γιατρού που σας παρακολουθεί. Άτομα με φυματίωση, λευχαιμία, διαβήτη, διαταραχές του συνδετικού ιστού, σκλήρυνση κατά πλάκας, HIV ή AIDS, τυχόν αυτοάνοσα νοσήματα ή, πιθανώς, ηπατικές διαταραχές δεν πρέπει να λαμβάνουν εχινάκεια. Υπάρχουν προβληματισμοί στο ότι η εχινάκεια μπορεί να μειώσει την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων που καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Για το λόγο αυτό, τα άτομα με τις παραπάνω καταστάσες ή που λαμβάνουν ανοσοκατασταλτικά φάρμακα θα πρέπει να αποφεύγουν αυτό την εχινάκεια.