Γιατί τρώω περισσότερο όταν είμαι στεναχωρημένη

Γιατί τρώω περισσότερο όταν είμαι στεναχωρημένη

Πολλοί άνθρωποι βρίσκουν ανακούφιση στο φαγητό, και τρώνε περισσότερο όταν είναι στεναχωρημένοι, για να δραπετεύσουν για λίγο από το συναισθηματικό στρες. Το φαγητό γίνεται ένας αμυντικός μηχανισμός, προσφέρει προσωρινή ανακούφιση και μια αίσθηση παρηγοριάς. Η συναισθηματική κατανάλωση φαγητού μπορεί να είναι μια αντίδραση στα αρνητικά συναισθήματα όπως η θλίψη, η μοναξιά ή η απογοήτευση.

Η κατάθλιψη είναι μια πολύπλοκη ψυχική νόσος που επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Χαρακτηρίζεται από τα επίμονα συναισθήματα θλίψης, απώλεια ενδιαφέροντος για αγαπημένες δραστηριότητες, και πολλά σωματικά και συναισθηματικά συμπτώματα.

Πώς η κατάθλιψη επηρεάζει την όρεξη για φαγητό; 

Υπάρχουν πολλοί λόγοι που εξηγούν γιατί η κατάθλιψη επηρεάζει τις συνήθειες σχετικά με την κατανάλωση φαγητού. Ένας παράγοντας είναι η επίδραση της κατάθλιψης στο σύστημα επιβράβευσης του εγκεφάλου. Η κατάθλιψη μπορεί να αλλάζει την ισορροπία των νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο, όπως η σεροτονίνη και η ντοπαμίνη, πράγμα που παίζει κύριο ρόλο στην ρύθμιση της διάθεσης και της ευχαρίστησης. Σε μια προσπάθεια να επαναφέρουν αυτές τις ανισορροπίες, οι άνθρωποι στρέφονται στο φαγητό, ειδικά σε τροφές πλούσιες σε ζάχαρη και λιπαρά, που τονώνουν προσωρινά την διάθεση και προσφέρουν την αίσθηση της ευχαρίστησης.

Επιπλέον, η κατάθλιψη μπορεί να επηρεάζει την όρεξη. Κάποια άτομα μπορεί να εμφανίζουν αυξημένη όρεξη, και αυτό να οδηγεί στην υπερφαγία, σε συναισθηματική πείνα, ενώ άλλοι μπορεί να μην έχουν καθόλου όρεξη για φαγητό. Όσοι έχουν αυξημένη όρεξη, έχουν λιγούρες για συγκεκριμένα φαγητά, ειδικά αυτά που είναι πλούσια σε υδατάνθρακες. Αυτές οι λιγούρες είναι μια προσπάθεια του σώματος να αυξήσει τα επίπεδα της σεροτονίνης, καθώς οι υδατάνθρακες είναι γνωστό ότι ενισχύουν την παραγωγή της σεροτονίνης.

Κοινωνικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορεί επίσης να συμβάλλουν στη σύνδεση ανάμεσα στην κατάθλιψη και στην υπερφαγία. Η κοινωνική απομόνωση, που είναι κάτι πολύ συχνό στους ανθρώπους με κατάθλιψη, μπορεί να οδηγεί στην έλλειψη συναισθηματικής υποστήριξης και στην αυξημένη εξάρτηση από το φαγητό. Επίσης, η διαθεσιμότητα και η προσβασιμότητα στο φαγητό παίζει σημαντικό ρόλο. Η εύκολη πρόσβαση σε τροφές πλούσιες σε θερμίδες κάνει την υπερφαγία πιο πιθανή, ειδικά σε στιγμές συναισθηματικής ευαλωτότητας.

Η κατανόηση της σύνδεσης ανάμεσα στην κατάθλιψη και στην υπερφαγία είναι σημαντική για την ανάπτυξη αποτελεσματικών στρατηγικών διαχείρισης. Με την βοήθεια της ψυχοθεραπείας οι άνθρωποι μπορούν να έχουν την κατάλληλη υποστήριξη και καθοδήγηση για να διαχειριστούν την κατάθλιψη με πιο υγιείς τρόπους. Ένα υποστηρικτικό δίκτυο από φίλους, μέλη της οικογένειας είναι σημαντικό για την συναισθηματική υποστήριξη σε δύσκολες στιγμές. Για να σπάσει ο κύκλος της κατάθλιψης και της υπερφαγίας απαιτείται μια ολιστική προσέγγιση για την ψυχική και σωματική ευεξία.

Συναισθηματική κατανάλωση φαγητού και κατάθλιψη

Η κατανόηση της σχέσης ανάμεσα στη συναισθηματική κατανάλωση φαγητού και στην κατάθλιψη είναι πολύ σημαντική.

Τι είναι η συναισθηματική κατανάλωση φαγητού;

Η συναισθηματική κατανάλωση φαγητού είναι η τάση να τρώμε περισσότερο ως αντίδραση στα συναισθήματα που νιώθουμε, και όχι επειδή πεινάμε. Είναι ένας μηχανισμός αντιμετώπισης που χρησιμοποιούμε για να κατευνάσουμε τα αρνητικά συναισθήματα όπως η λύπη, το άγχος, η βαρεμάρα. Στη διάρκεια των επεισοδίων συναισθηματικής κατανάλωσης φαγητού, πολλοί άνθρωποι καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες φαγητού, και τροφές που είναι πλούσιες σε θερμίδες και έχουν χαμηλή θρεπτική αξία.

Η συναισθηματική κατανάλωση φαγητού διαφέρει από την πείνα, και καθοδηγείται από ψυχολογικούς και συναισθηματικούς παράγοντες και όχι από φυσικές ανάγκες. Προσφέρει προσωρινή ανακούφιση ή απόσπαση της προσοχής από τα αρνητικά συναισθήματα, αλλά συχνά οδηγεί σε συναισθήματα ενοχών, ντροπής και τύψεων.

Πώς η κατάθλιψη επηρεάζει την συναισθηματική κατανάλωση φαγητού;

Η κατάθλιψη μπορεί να επηρεάζει σημαντικά τις διατροφικές μας συνήθειες. Όταν κάποιος έχει κατάθλιψη είναι πιο επιρρεπής στη συναισθηματική κατανάλωση φαγητού, και αυτός είναι ένας τρόπος να ανακουφίζει το συναισθηματικό στρες. Το φαγητό προσφέρει μια προσωρινή ανακούφιση, ευχαρίστηση και αποσπά την προσοχή από τις αρνητικές σκέψεις και τα συναισθήματα.

Η κατάθλιψη μπορεί να επηρεάζει την σχέση ενός ανθρώπου με το φαγητό και τις διατροφικές του συνήθειες. Σε κάποιους ανθρώπους, η κατάθλιψη μειώνει την όρεξη. Ωστόσο, σε άλλους , η κατάθλιψη μπορεί να οδηγεί σε αύξηση της όρεξης.

Η κατάθλιψη μπορεί να επηρεάζει τη συναισθηματική κατανάλωση φαγητού μέσα από ψυχολογικούς και φυσιολογικούς μηχανισμούς. Ψυχολογικά, η κατάθλιψη μπορεί να παρεμβαίνει στη διάθεση, στον αυτοέλεγχο και στην παρορμητικότητα, με αποτέλεσμα να είναι δύσκολο κάποιος να αντισταθεί στην λαχτάρα για φαγητό όταν νιώθει άσχημα. Επιπλέον, η κατάθλιψη έχει σχέση με τη χαμηλή αυτοεκτίμηση, την αρνητική εικόνα για το σώμα, πράγμα που συμβάλλει στην συναισθηματική κατανάλωση φαγητού.

Σε φυσιολογικό επίπεδο, η κατάθλιψη μπορεί να επηρεάζει τους νευροδιαβιβαστές και τις ορμόνες που ελέγχουν την όρεξη και τη διάθεση. Οι ανισορροπίες στη σεροτονίνη, του νευροδιαβιβαστή που παίζει κύριο ρόλο στη διάθεση και στην όρεξη, συμβάλλουν στην έντονη επιθυμία για φαγητά πλούσια σε υδατάνθρακες και λιπαρά.

Η κατανόηση της σχέσης ανάμεσα στην κατάθλιψη και στη συναισθηματική κατανάλωση φαγητού είναι σημαντική. Η αναγνώριση όλων των παραγόντων και των υποκείμενων συναισθημάτων που οδηγούν στη λαχτάρα για φαγητό, βοηθά τα άτομα να υιοθετήσουν πιο υγιείς συνήθειες.

Μηχανισμοί αντιμετώπισης

Σε στιγμές στρες, οι άνθρωποι στρέφονται σε μηχανισμούς αντιμετώπισης ως ένα τρόπο διαχείρισης των συναισθημάτων. Για κάποιους ανθρώπους, το φαγητό γίνεται πηγή παρηγοριάς. Αποτελεί ένα προσωρινό μηχανισμό αντιμετώπισης των αρνητικών σκέψεων και συναισθημάτων που έχουν σχέση με την κατάθλιψη. Η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε ζάχαρη και λιπαρά, οδηγεί στην απελευθέρωση ουσιών στο σώμα που κάνουν τους ανθρώπους να νιώθουν καλά, και προσφέρουν μια στιγμιαία ανακούφιση.

Επιπλέον, το φαγητό αποτελεί ένα τρόπο αντιμετώπισης της βαρεμάρας, της μοναξιάς, της έλλειψης ικανοποίησης από τη ζωή. Το φαγητό βοηθά τους ανθρώπους να ρυθμίζουν την διάθεσή τους και να ανακουφίζουν τα συναισθήματα θλίψης ή κενού.

Παρηγοριά και επιβράβευση

Το φαγητό έχει την ικανότητα να προσφέρει ανακούφιση και να αποτελεί μια ανταμοιβή. Όταν κάποιος είναι στεναχωρημένος μπορεί να ψάχνει για παρηγοριά σε αγαπημένα φαγητά που συνδέονται με όμορφες αναμνήσεις. Αυτές οι τροφές προκαλούν μια νοσταλγία και ανακουφίζουν από το συναισθηματικό πόνο.

Η ευχαρίστηση που προκαλεί η κατανάλωση συγκεκριμένων φαγητών ενεργοποιεί το σύστημα επιβράβευσης στον εγκέφαλο, απελευθερώνει ντοπαμίνη και ενισχύει την υπερφαγία. Αυτό μπορεί να δημιουργεί ένα φαύλο κύκλο όπου τα άτομα βασίζονται στο φαγητό ως πηγή ευχαρίστησης και ανταμοιβής, που οδηγούν στις επαναλαμβανόμενες συνήθειες υπερφαγίας.

Η κατανόηση των ψυχολογικών παραγόντων που παίζουν ρόλο στην υπερφαγία είναι σημαντική για την αντιμετώπιση αυτής της συμπεριφοράς.

Βιολογικοί παράγοντες

Η κατάθλιψη μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στις διατροφικές μας συνήθειες, και η κατανόηση των βιολογικών παραγόντων που συμβάλλουν στην υπερφαγία είναι πολύ σημαντική. Δύο βιολογικοί παράγοντες που παίζουν κύριο ρόλο σε αυτή τη σύνδεση είναι οι νευροδιαβιβαστές και οι ορμόνες, όπως επίσης και οι λιγούρες και η ρύθμιση της όρεξης.

1. Νευροδιαβιβαστές και ορμόνες

Οι νευροδιαβιβαστές, είναι τα χημικά μηνύματα στον εγκέφαλο, που παίζουν κύριο ρόλο στη διάθεση και στην όρεξη. Η κατάθλιψη συχνά έχει σχέση με ανισορροπίες στους νευροδιαβιβαστές όπως η σεροτονίνη, η ντοπαμίνη και η νορεπινεφρίνη. Αυτές οι ανισορροπίες μπορεί να οδηγούν σε αλλαγές στην όρεξη.

Οι ορμόνες όπως η κορτιζόλη και η λεπτίνη, επίσης παίζουν ρόλο στη ρύθμιση της όρεξης. Η κορτιζόλη, η οποία είναι γνωστή ως ορμόνης του στρες, απελευθερώνεται σε καταστάσεις στρες και αυξάνει την όρεξη, ειδικά για τροφές με πολλές θερμίδες. Η λεπτίνη, η οποία είναι γνωστή ως ορμόνη του κορεσμού, βοηθά στη ρύθμιση της αίσθησης του κορεσμού. Η κατάθλιψη μπορεί να επηρεάζει την ισορροπία αυτών των ορμονών, και να οδηγεί σε υπερφαγία.

2. Λαχτάρα για φαγητό και ρύθμιση της όρεξης

Η κατάθλιψη μπορεί να επηρεάζει τη λαχτάρα για συγκεκριμένα φαγητά, ειδικά όσα είναι πλούσια σε ζάχαρη και λιπαρά. Οι λιγούρες για αυτές τις τροφές μπορεί να καθοδηγούνται από την επιθυμία για την τόνωση της διάθεσης και την ανακούφιση των αρνητικών συναισθημάτων που έχουν σχέση με την κατάθλιψη.

Η κατάθλιψη, μπορεί να επηρεάζει τη ρύθμιση της όρεξης, να οδηγεί σε αλλαγές στην όρεξη. Κάποιοι άνθρωποι με κατάθλιψη μπορεί να έχουν αυξημένη όρεξη ενώ άλλοι έχουν μειωμένη όρεξη. Αυτές οι διακυμάνσεις συμβάλλουν στην υπερφαγία και στη δυσκολία διατήρησης μιας ισορροπημένης διατροφής.

Η κατανόηση των βιολογικών παραγόντων που εμπλέκονται στην κατάθλιψη και στην υπερφαγία μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να αναγνωρίζουν τις διατροφικές τους συνήθειες. Αυτοί οι παράγοντες παίζουν ρόλο, αλλά δεν είναι οι μοναδικοί καθοριστικοί παράγοντες της υπερφαγίας.

Κοινωνικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες

Η σύνδεση ανάμεσα στην κατάθλιψη και στην κατανάλωση φαγητού, επηρεάζεται από κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες. Δύο παράγοντες κλειδιά είναι η κοινωνική απομόνωση και η συναισθηματική υποστήριξη, η διαθεσιμότητα και η προσβασιμότητα στις τροφές.

1. Κοινωνική απομόνωση και συναισθηματική υποστήριξη

Η κοινωνική απομόνωση είναι κάτι σύνηθες στα άτομα με κατάθλιψη, και αυτό έχει σημαντική επίδραση στις διατροφικές τους συνήθειες. Όταν οι άνθρωποι νιώθουν απομονωμένοι στρέφονται στο φαγητό για παρηγοριά ή συντροφιά. Η υπερφαγία μπορεί να ανακουφίζει προσωρινά τα συναισθήματα της μοναξιάς ή της θλίψης, και δίνει την αίσθηση της συναισθηματικής υποστήριξης.

Η έλλειψη συναισθηματικής υποστήριξης μπορεί να επιδεινώνει τα συναισθήματα της κατάθλιψης και να συμβάλλει στον κύκλο της υπερφαγίας. Η απουσία ενός ισχυρού υποστηρικτικού δικτύου κάνει τα άτομα να βασίζονται στο φαγητό.

2. Διαθεσιμότητα και προσβασιμότητα των τροφών

Η διαθεσιμότητα και η προσβασιμότητα των τροφών παίζει κύριο ρόλο στις διατροφικές συνήθειες, ειδικά στα άτομα με κατάθλιψη. Οι παράγοντες όπως το να μένει κάποιος σε περιοχές με περιορισμένη πρόσβαση σε φρέσκα και υγιεινά τρόφιμα, μπορεί να συμβάλλουν στην αυξημένη κατανάλωση τροφών πλούσιων σε θερμίδες.

Η προσβασιμότητα σε επεξεργασμένες και έτοιμες τροφές οδηγεί στην αυξημένη πρόσληψη θερμίδων με αποτέλεσμα την επιδείνωση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων.

Η αναγνώριση της επίδρασης της κοινωνικής απομόνωσης και της προσβασιμότητας στις τροφές, βοηθά τους ανθρώπους με κατάθλιψη να κάνουν βήματα που θα τους ωφελήσουν. Η κοινωνική υποστήριξη, η ψυχοθεραπεία, οι στενές σχέσεις, προσφέρουν συναισθηματική υποστήριξη.  Οι συνειδητές επιλογές στη διατροφή και το υποστηρικτικό περιβάλλον συμβάλλουν στις υγιεινές διατροφικές συνήθειες.

Πώς μπορεί να σπάσει αυτός ο φαύλος κύκλος;

Όταν κάποιος εμφανίζει υπερφαγία εξαιτίας της κατάθλιψης, είναι σημαντικό να γνωρίζει ότι μπορεί να σπάσει αυτός ο κύκλος. Με την κατάλληλη βοήθεια μπορεί να μάθει νέες στρατηγικές αντιμετώπισης.

Πότε είναι ανάγκη να ζητήσει κάποιος βοήθεια;

Η αναζήτηση βοήθειας είναι ένα σημαντικό βήμα για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης και της υπερβολικής κατανάλωσης φαγητού. Ένας ψυχοθεραπευτής μπορεί να προσφέρει καθοδήγηση και υποστήριξη. Με τη βοήθεια της ψυχοθεραπείας κάθε άνθρωπος μπορεί να αναγνωρίσει τις υποκείμενες αιτίες πίσω από την υπερφαγία.

Επίσης, αν η κατάθλιψη είναι σοβαρή μπορεί να είναι αναγκαία η φαρμακευτική αγωγή για την διαχείριση των συμπτωμάτων.

Υγιείς στρατηγικές αντιμετώπισης

Αντί ένα άτομο να στρέφεται στο φαγητό για παρηγοριά και ανακούφιση, μπορεί να χρησιμοποιεί άλλες τεχνικές για να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του. Κάποιες αποτελεσματικές στρατηγικές περιλαμβάνουν:

• Άσκηση: η άσκηση οδηγεί στην απελευθέρωση ενδορφινών, που βελτιώνουν την διάθεση και μειώνουν το στρες.
• Ενσυνειδητότητα και τεχνικές χαλάρωσης: οι τεχνικές όπως η ενσυνειδητότητα, οι βαθιές αναπνοές, ο διαλογισμός και η γιόγκα βοηθούν στην διαχείριση του στρες και προάγουν την συναισθηματική ευεξία.
• Δημιουργικές δραστηριότητες: τα δημιουργικά χόμπι και οι δραστηριότητες προσφέρουν μια θετική διέξοδο για τα αρνητικά συναισθήματα.
• Γραφή: όταν κάποιος γράφει τις σκέψεις και τα συναισθήματα του σε ένα ημερολόγιο μπορεί να κατανοήσει καλύτερα τον εαυτό του.
• Ψυχοθεραπεία: η ψυχοθεραπεία δίνει τη δυνατότητα στους ανθρώπους να κατανοήσουν τα μοτίβα συμπεριφοράς τους.

Υποστηρικτικό δίκτυο

Ένα ισχυρό υποστηρικτικό δίκτυο είναι πολύ σημαντικό στο ταξίδι της επούλωσης, όταν κάποιος προσπαθεί να ξεπεράσει την κατάθλιψη και την υπερφαγία. Η επαφή με τους φίλους, την οικογένεια προσφέρει την αίσθηση της κατανόησης και της ενθάρρυνσης.

Όταν κάποιος έχει ένα υποστηρικτικό δίκτυο σημαίνει ότι έχει ένα ασφαλές μέρος για να μιλήσει για τις εμπειρίες, τα συναισθήματά του, να ζητήσει συμβουλές και να λάβει συναισθηματική υποστήριξη. Είναι σημαντικό να υπάρχουν υποστηρικτικοί άνθρωποι με ενσυναίσθηση, που δεν θα κρίνουν.