Γονεϊκή εξάντληση, παιδιά με ΔΕΠΥ ή Αυτισμό

Γονεϊκή εξάντληση, παιδιά με ΔΕΠΥ ή Αυτισμό

Το να είναι κάποιος γονιός είναι μια απαιτητική και δύσκολη δουλειά. Αν και υπάρχουν πολλές όμορφες στιγμές, οι προκλήσεις της γονεϊκότητας είναι τεράστιες. Όταν οι γονείς μεγαλώνουν ένα παιδί με αυτισμό ή ΔΕΠΥ, τότε οι απαιτήσεις είναι πολύ περισσότερες. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ο κίνδυνος για burnout/γονεϊκή εξάντληση είναι πολύ μεγαλύτερος όταν τα παιδιά έχουν ΔΕΠΥ ή αυτισμό.

Τι είναι το burnout των γονιών;

Το burnout των γονέων είναι μια κατάσταση με κύρια χαρακτηριστικά την εξουθένωση που έχει σχέση με το ρόλο του γονέα, την συναισθηματική αποστασιοποίηση από τα παιδιά και την αίσθηση γονικής αναποτελεσματικότητας.

Το burnout συμβαίνει κάποια στιγμή σε όλους τους γονείς, και μπορεί να διαρκεί για ένα μικρό ή μεγάλο χρονικό διάστημα. Έχει πολλά κοινά στοιχεία με το burnout λόγω της επαγγελματικής εξουθένωσης, αλλά προκύπτει από τις απαιτήσεις της γονεϊκότητας από τις οποίες κανένας γονέας δεν μπορεί να πάρει άδεια.

Επίσης, πολλοί γονείς δεν αποδέχονται ότι βιώνουν burnout, με αποτέλεσμα να είναι ακόμη πιο δύσκολο να το ξεπεράσουν.

Γονείς ενός παιδιού με ΔΕΠΥ

Το να είναι κάποιος γονιός ενός παιδιού με ΔΕΠΥ είναι μια δύσκολη εμπειρία, και φυσικά η κοινωνία δεν κατανοεί την πίεση που νιώθουν αυτοί οι γονείς.

Η ανατροφή ενός παιδιού στις μέρες μας είναι απαιτητική, αλλά όταν οι γονείς έχουν να αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις της καθημερινότητας για ένα παιδί με ΔΕΠΥ, τότε η απογοήτευση και η πίεση είναι τεράστια. Φυσικά, αυτή η πίεση επηρεάζει όλες τις σχέσεις μέσα στην οικογένεια.

Για παράδειγμα, υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες ένα παιδί με ΔΕΠΥ δεν μπορεί να κάνει τις εργασίες για το σχολείο. Οι γονείς μπορεί να μην συμφωνούν για τον τρόπο αντιμετώπισης της κατάστασης. Πράγμα που οδηγεί σε σημαντική αύξηση στα επίπεδα του στρες ανάμεσα στους γονείς.

Σε αυτή την περίπτωση, ο ένας γονέας μπορεί να θέλει το παιδί να ξεκινήσει φαρμακευτική αγωγή, ενώ ο άλλος να μην προτιμά αυτή την επιλογή. Όταν αυτό συμβαίνει , οι γονείς νιώθουν τεράστια απογοήτευση ο ένας για τον άλλο, πράγμα που δημιουργεί επιπλέον θέματα στην οικογένεια.

Κατανοώντας τον εγκέφαλο των παιδιών με ΔΕΠΥ

Ο εγκέφαλος των παιδιών με ΔΕΠΥ είναι πολύ δύσκολο να μείνει συγκεντρωμένος σε ένα πράγμα για πολλή ώρα, ειδικά αν κάνει πράγματα για τα οποία δεν έχει κανένα ενδιαφέρον.

Επιπλέον, μερικά παιδιά με ΔΕΠΥ είναι δύσκολο να ελέγχουν τις παρορμήσεις τους. Για αυτό, κάποιες φορές είναι δύσκολο να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των γονιών τους.

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι πολλοί γονείς παιδιών με ΔΕΠΥ μπορεί να κάνουν σκέψεις για τα παιδιά τους. Ότι δεν μπορούν να συνεργαστούν, είναι τεμπέλικα, δεν έχουν σεβασμό, και αυτό προκαλεί έντονο στρες και απογοήτευση. Κατά συνέπεια η σχέση παιδιού-γονέα μπορεί να καταστραφεί.

Ανατροφή ενός παιδιού με ΔΕΠΥ

Πολλοί γονείς παιδιών με ΔΕΠΥ κρίνουν αυστηρά τον εαυτό τους ή τον κατηγορούν ότι δεν είναι καλοί γονείς, ότι συνεχώς αποτυγχάνουν.

Δυστυχώς, αυτοί οι γονείς δεν μπορούν να καταλάβουν ότι ο εγκέφαλος του παιδιού τους είναι "απορρυθμισμένος". Στην πραγματικότητα, τα παιδιά με ΔΕΠΥ νευροφυσιολογικά δεν έχουν την ικανότητα να ελέγχουν τις συμπεριφορές τους.

Εκτός από όλο αυτό το άγχος, οι γονείς πρέπει να διαχειριστούν και την κριτική των άλλων. Οι γύρω τους μπορεί να νομίζουν ότι οι γονείς δεν ξέρουν πως να ελέγχουν το παιδί τους ή είναι κακοί γονείς, και σαν αποτέλεσμα, οι γονείς μπορεί να αμφιβάλλουν για τις ικανότητές τους, κατά συνέπεια  νιώθουν κατάθλιψη, άγχος ή υποφέρουν από αϋπνία.

Αν και οι δυσκολίες αυτές επηρεάζουν και τους δύο γονείς, οι μελέτες δείχνουν ότι οι μαμάδες σηκώνουν το μεγαλύτερο βάρος. Είναι αυτές που ετοιμάζουν το πρωί τα παιδιά για το σχολείο, επιβλέπουν το διάβασμα, τις εργασίες.

Για αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό οι γονείς να ψάχνουν υποστήριξη όταν νιώθουν ότι τα συναισθήματά τους είναι έντονα.

Γιατί οι γονείς των παιδιών με αυτισμό είναι πιο επιρρεπείς στο burnout; 

Οι γονείς των παιδιών με αυτισμό αντιμετωπίζουν πολλές προκλήσεις. Ανησυχούν για την οργάνωση της θεραπείας των παιδιών, την φαρμακευτική αγωγή και άλλες ανάγκες για τη φροντίδα τους. Είναι συνεχώς σε εγρήγορση για ξεσπάσματα, και κάνουν ότι μπορούν για να τα αποτρέψουν. Σε καθημερινή βάση, έχουν έντονο στρες για να μπορούν να διαχειριστούν τα θέματα συμπεριφοράς των αυτιστικών παιδιών. Ως γονείς, ελέγχουν τα μαθήματα των παιδιών ώστε να είναι βέβαιοι ότι όλα πηγαίνουν καλά στο εκπαιδευτικό κομμάτι. Όλα αυτά κάνουν τους γονείς πιο επιρρεπείς στο burnout.

Μια μελέτη έδειξε ότι οι μαμάδες των παιδιών με αυτισμό έχουν τόσο στρες όσο οι μάχιμοι στρατιώτες. Αυτές οι μαμάδες χρειάζονται δύο επιπλέον ώρες για να φροντίζουν τα παιδιά τους συγκριτικά με τις μαμάδες των παιδιών που δεν έχουν αυτισμό.

Επίσης, αρκετές μελέτες έχουν επιβεβαιώσει τον υψηλό κίνδυνο κατάθλιψης και άγχους για τις μαμάδες των παιδιών με αυτισμό. Αυτό συμβάλλει στο burnout των γονέων, ή μπορεί να είναι συνέπεια του burnout.

Ποια είναι τα σημάδια του burnout των γονέων

Τα σημάδια του burnout μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Έντονες εναλλαγές στη διάθεση
• Έλλειψη ενέργειας
• Έλλειψη ύπνου
• Απώλεια ενδιαφέροντος για χόμπι ή δραστηριότητες
• Η προσοχή είναι μόνο στο παιδί

Συνέπειες του burnout των γονιών

Το burnout μπορεί να έχει πολλές συνέπειες που περιλαμβάνουν:

• Κατάθλιψη: οι γονείς που βιώνουν burnout έχουν πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν κατάθλιψη.
• Ονειροπόληση: κάποιοι γονείς έχουν φαντασιώσεις ότι δραπετεύουν από τον ρόλο του γονέα.
• Ψυχολογική και σωματική επιθετικότητα: μερικοί γονείς μπορεί να εμφανίζουν επιθετικότητα με προσβολές, απειλές.
• Παραμέληση: μερικοί γονείς παραμελούν τα παιδιά τους.

Γιατί η αυτοφροντίδα είναι σημαντική για την πρόληψη του burnout των γονιών;

Πολλοί άνθρωποι νιώθουν ενοχές επειδή αφιερώνουν χρόνο στον εαυτό τους. Ωστόσο, κανένας γονιός δεν μπορεί να προσφέρει τίποτε στα παιδιά του αν δεν νιώθει καλά, Η αυτοφροντίδα είναι αναγκαία για να μπορούν οι γονείς να φροντίζουν τα παιδιά τους. Κανείς δεν πρέπει να νιώθει ενοχές επειδή θέλει λόγο χρόνο για να γεμίσει τις μπαταρίες του.

Τρόποι για να ξεπεράσουν οι γονείς το burnout

Αν νιώθετε ότι το burnout σας χτυπά την πόρτα , τότε μπορείτε να κάνετε τα εξής:

1. Ζητήστε από το σύζυγο, ένα συγγενή ή ένα φίλο σας να προσέχει το παιδί για να έχετε το χρόνο που θέλετε για τον εαυτό σας. Είτε θέλετε απλά να κοιμηθείτε, να διαβάσετε ένα βιβλίο ή να κάνετε μια βόλτα στα μαγαζιά, ζητήστε βοήθεια. Έχετε ανάγκη ένα διάλλειμα όταν συνεχώς φροντίζετε ένα παιδί.
2. Προσέξτε τη διατροφή σας. Καλό είναι να ακολουθείτε μια ισορροπημένη διατροφή και να προσφέρετε στο σώμα σας την ενέργεια που έχει ανάγκη ώστε να μπορείτε να καλύψετε τις ανάγκες της καθημερινότητας.
3. Κάντε άσκηση, ακόμη και ένα περίπατο στη γειτονιά σας. Η άσκηση συμβάλλει στην αντιμετώπιση του άγχους της καθημερινότητας. Μπορείτε να κάνετε όποια μορφή άσκησης σας ταιριάζει, περπάτημα, τρέξιμο, γιόγκα.
4. Μην παραμελείτε τις υπόλοιπες πτυχές του εαυτού σας. Το να είναι κάποιος γονιός είναι ένα κομμάτι του εαυτού του, όμως παράλληλα υπάρχουν και άλλα κομμάτια της ταυτότητάς του.
5. Μπορείτε να διαβάσετε ένα βιβλίο ή να κάνετε μια δραστηριότητα που απολαμβάνετε. Είναι σημαντικό να διαβάζετε ή να κάνετε μια δραστηριότητα που σας αρέσει , ώστε να γεμίζετε τις μπαταρίες σας.
6. Μην παραμελείτε τον ύπνο σας. Η έλλειψη ύπνου συμβάλλει στο burnout των γονιών. Όσοι γονείς έχουν παιδιά με αυτισμό ή ΔΕΠΥ, μένουν κοντά τους το βράδυ για να καταφέρουν να κοιμηθούν, πράγμα που σημαίνει ότι μένουν άυπνοι. Τα προβλήματα στον ύπνο είναι πολύ συχνά στα παιδιά με αυτισμό και ΔΕΠΥ.
7. Κάντε εξάσκηση στην ενσυνειδητότητα. Η ενσυνειδητότητα σημαίνει ότι νιώθετε παρόντες στη στιγμή. Μερικές φορές ανησυχούμε τόσο για το μέλλον ή μένουμε στο παρελθόν, που χάνουμε το παρόν. Όμως αυτό που έχουμε είναι το εδώ και το τώρα.
8. Δοκιμάστε το διαλογισμό. Μερικές φορές όλοι οι γονείς έχουν ανάγκη να αδειάζουν το μυαλό από τις σκέψεις και τις ανησυχίες τους και ο διαλογισμός βοηθά.