Γκουαρανά: ιδιότητες, οφέλη, παρενέργειες

Γκουαρανά

Το γκουαρανά (guarana) είναι ένα φυτό (P. cupana ή P. sorbilis) που ευδοκιμεί σε συγκεκριμένες περιοχές του Αμαζονίου στη Βραζιλία. Είναι ένα αναρριχώμενο φυτό και οι καρποί του (φρούτα) μοιάζουν με το βολβό του ματιού. Στις μέρες μας, οι πιο συχνές μορφές γκουαρανά περιλαμβάνουν το σιρόπι, τα εκχυλίσματα και τα αποστάγματα που αποτελούν αρωματικές ύλες και πηγή καφεΐνης στα αναψυκτικά. Το γκουαρανά επίσης είναι συστατικό σε πολλά φυτικά συμπληρώματα διατροφής για την απώλειας βάρους.

Παραδοσιακές χρήσεις του γκουαρανά 

Το γκουαρανά παίζει σημαντικό ρόλο στις κοινότητες των Ινδιάνων του Αμαζονίου. Συνήθως αποτελεί την κύρια τροφή σε περιόδους νηστείας για την βελτίωση της αντοχής στους διατροφικούς περιορισμούς. Σε συγκεκριμένες περιοχές, πιστεύουν ότι το εκχύλισμα έχει αφροδισιακές ιδιότητες και προστατεύει από την ελονοσία και τη δυσεντερία. Το 1840, ανακαλύφθηκε ότι η καφεΐνη είναι το κύριο συστατικό του γκουαρανά. Το 19^ο αιώνα , το γκουαρανά  έγινε δημοφιλές ως ενεργειακό ποτό στη Γαλλία. Το 1880 αποτέλεσε επίσημη φαρμακευτική ουσία στην φαρμακοβιομηχανία της Αμερικής, όπου έμεινε στη λίστα μέχρι το 1910. Το γκουαρανά αποτελεί για τους Ινδιάνους της Βραζιλίας διεγερτικό ποτό όπως ο καφές ή το τσάι.

Τονωτικές ιδιότητες του γκουαρανά 

Το γκουαρανά,  και συγκεκριμένα τα αποξηραμένα φύλλα του περιέχουν 1-4% καφεΐνη, συγκριτικά με τους κόκκους του καφέ που περιέχουν 1-2% καφεΐνη.

Τα τελευταία χρόνια τα συμπληρώματα διατροφής για την απώλεια βάρους , τα οποία περιέχουν γκουαρανά, έχουν γίνει αρκετά δημοφιλή. Βέβαια, σε πολλά συμπληρώματα για την απώλεια βάρους το γκουαρανά μπορεί να συνδυαστεί με την γλυκομαννάνη. Τα συστατικά του γκουαρανά έχουν την ίδια χημική δομή με την καφεΐνη, αλλά δεν έχουν παρενέργειες όπως άλλα χάπια για την απώλεια βάρους.

Η κατασταλτική δράση του γκουαρανά στην όρεξη έχει σχέση με την καφεΐνη που περιέχει. Επίσης η ενέργεια που δίνει το γκουαρανά είναι αποτέλεσμα της δράσης της καφεΐνης. Πολλές επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι η εφεδρίνη σε συνδυασμό με την καφεΐνη, έχει συνεργική δράση και αυξάνει το μεταβολισμό με την επακόλουθη αύξηση της ενεργειακής καύσης (θερμογένεση) και  μείωση του λίπους (λιπολυτική δράση). Αυτές οι επιδράσεις οδηγούν σε σημαντική απώλεια βάρους.

Ποια είναι τα οφέλη του γκουαρανά;

Η σκόνη των καρπών του γκουαρανά και το εκχύλισμά του χρησιμοποιούνται εδώ και αιώνες. Τα οφέλη του είναι πολλά για την υγεία και την ευεξία. Παρακάτω αναλύουμε τα πιο σημαντικά.

Αντιοξειδωτική δράση

Το γκουαρανά είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά, όπως η θεοβρωμίνη, οι ταννίνες, η σαπωνίνη, οι κατεχίνες και η καφεΐνη. Όλα αυτά τα αντιοξειδωτικά συμβάλλουν στην καταπολέμηση των ελεύθερων ριζών και έτσι προστατεύουν τα κύτταρα, τους ιστούς και τα όργανα από το οξειδωτικό στρες.

Ενέργεια και συγκέντρωση

Το γκουαρανά είναι διάσημο για την ενέργεια που προσφέρει και την συγκέντρωση. Η καφεΐνη που περιέχει δίνει ενέργεια στο σώμα και στο μυαλό. Στην πραγματικότητα, περιέχει τέσσερις φορές περισσότερη καφεΐνη από τους κόκκους του καφέ. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να αποδειχτεί σωτήριο όταν κάποιος έχει ανάγκη περισσότερη ενέργεια.

Τα υψηλά επίπεδα αντιοξειδωτικών στο γκουαρανά επίσης παίζουν σημαντικό ρόλο στη συγκέντρωση. Τα αντιοξειδωτικά συμβάλλουν στην υγεία του εγκεφάλου και αυτό είναι το κλειδί για την μέγιστη συγκέντρωση και την καλύτερη πνευματική απόδοση.

Μάθηση και μνήμη

Η καφεΐνη που περιέχει το γκουαρανά παίζει κύριο ρόλο στην πνευματική λειτουργία και απόδοση, και σε διαδικασίες όπως η μνήμη, η μάθηση και η προσοχή.

Η καφεΐνη είναι μια νοοτρόπος ουσία, πράγμα που σημαίνει ότι ενισχύει την εγκεφαλική λειτουργία. Δρα με πολλούς τρόπους και μηχανισμούς όπως μέσω της αύξησης της ροής του αίματος στον εγκέφαλο, πράγμα που είναι ουσιαστικό για την συνολική υγεία και απόδοση του εγκεφάλου μας. Το γκουαρανά βελτιώνει το χρόνο αντίδρασης και την ακρίβεια στην εκτέλεση εργασιών σε νέους, υγιείς ενήλικες.

Πέψη

Ως πηγή καφεΐνης , το γκουαρανά συμβάλλει στην βελτίωση της πέψης. Αυτό συμβαίνει επειδή η καφεΐνη συμβάλλει στις συσπάσεις του εντέρου και στην αποτελεσματική μετακίνηση της τροφής στο πεπτικό σύστημα. Οι τανίνες που περιέχει το γκουαρανά συμβάλλουν στο σχηματισμό των κοπράνων.

Δέρμα

Όσο μεγαλώνουμε, οι ελεύθερες ρίζες και το οξειδωτικό στρες μειώνουν την ελαστικότητα του δέρματος και έτσι επιταχύνουν την γήρανση, με αποτέλεσμα την εμφάνιση λεπτών γραμμών. Ωστόσο, η κατανάλωση τροφών που περιέχουν αντιοξειδωτικά συμβάλλει στην προστασία των ιστών του δέρματος ενάντια σε αυτές τις επιδράσεις, ειδικά όσο μεγαλώνουμε. Ως πηγή αντιοξειδωτικών, το τσάι γκουαρανά και τα συμπληρώματα με γκουαρανά υποστηρίζουν τους φυσικούς αντιοξειδωτικούς μηχανισμούς του δέρματος. Μια μελέτη έδειξε ότι το γκουαρανά ενισχύει την ροή του αίματος στο δέρμα, με αποτέλεσμα να είναι πιο υγιές και νεανικό.

Καρδιά

Το γκουαρανά έχει υψηλά ποσοστά αντιοξειδωτικών τα οποία έχουν καρδιοπροστατευτική δράση. Τα αντιοξειδωτικά είναι ζωτικής σημασίας για την υγεία και τη λειτουργία της καρδιάς. Πιο συγκεκριμένα, τα αντιοξειδωτικά που υπάρχουν στο γκουαρανά μειώνουν τα επίπεδα των λιπιδίων πράγμα πολύ σημαντικό για την υγεία της καρδιάς.

Όραση

Τα αντιοξειδωτικά που περιέχει το γκουαρανά συμβάλλουν στην υγεία των ματιών και στην όραση. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό όσο μεγαλώνουμε, καθώς τα μάτια μας κουράζονται πιο εύκολα και η όραση μας παρουσιάζει μια διάφορα θέματα.

Ποιες είναι οι παρενέργειες του γκουαρανά;

Το γκουαρανά, όπως άλλες πηγές καφεΐνης (ο καφές και το τσάι),  είναι γενικά ασφαλές σαν φυτό, αν και υπάρχουν κάποιες σπάνιες επιπλοκές και παρενέργειες.

Για παράδειγμα, το γκουαρανά μπορεί να επηρεάζει την αρτηριακή πίεση, για αυτό μπορεί να έχει αρνητική επίδραση αν ένα άτομο είναι ευαίσθητο στην καφεΐνη ή έχει θέματα με την αρτηριακή του πίεση. Η υπερβολική ποσότητα του γκουαρανά μπορεί να προκαλεί νευρικότητα εξαιτίας της καφεΐνης και αν κάποιος το καταναλώνει αργά μέσα στην ημέρα μπορεί να προκαλεί αϋπνία.

Ο κάθε άνθρωπος αντιδρά διαφορετικά στην καφεΐνη, σε μεγάλο βαθμό λόγω της μοναδικότητας του μεταβολισμού, των γονιδίων, όπως επίσης και του μοναδικού μικροβιώματος του εντέρου. Για αυτό είναι πολύ σημαντικό να δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή στο πως αντιδρά το σώμα μας στην καφεΐνη, την ποσότητα που μπορεί να δεχτεί και την σωστή ώρα λήψης.

Για την ασφάλειά μας, καλό είναι να αποφεύγουμε τις υψηλές δόσεις του γκουαρανά, καθώς δεν χρειαζόμαστε μεγάλες ποσότητες για να έχουμε τα οφέλη του. Τυπικά, μια δόση μικρότερη από 100mg είναι αρκετή. Είναι επίσης σημαντικό να μιλάμε με το γιατρό μας πριν βάλουμε το γκουαρανά στη ρουτίνα μας.