Γυναίκες και burnout στη δουλειά

Γυναίκες και burnout στη δουλειά

Στις μέρες μας οι γυναίκες αντιμετωπίζουν περισσότερο στρες από ποτέ στον εργασιακό χώρο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα όλο και περισσότερες γυναίκες να έρχονται αντιμέτωπες με το burnout. Στη διάρκεια της πανδημίας, πολλές γυναίκες ανέλαβαν διευρυμένους ρόλους εντός και εκτός εργασίας. Παρόλο που οι γυναίκες αποτελούν το μισό εργατικό δυναμικό, συνεχίζουν να είναι υπεύθυνες για τις περισσότερες δουλειές του σπιτιού και την φροντίδα των παιδιών.

Οι εργαζόμενες γυναίκες καθημερινά αντιμετωπίζουν μοναδικές προκλήσεις, αλλά το burnout λόγω της δουλειάς είναι κάτι παραπάνω από το συνηθισμένο στρες.

Τι είναι το burnout;

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το burnout είναι το σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης , το οποίο αποτελεί συνέπεια του χρόνιου στρες στη δουλειά. Το burnout έχει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

• συναισθηματική εξάντληση (μειωμένη ενέργεια, κόπωση, απώλεια διάθεσης)
• αποστασιοποίηση και κυνισμός
• έλλειψη προσωπικής επίτευξης (αρνητική αξιολόγηση του εαυτού, αίσθηση ανικανότητας, παραίτηση από κάθε προσπάθεια)

Με απλά λόγια, το burnout είναι η συναισθηματική και σωματική εξουθένωση. Μπορεί να συμβεί όταν ένα άτομο βιώνει έντονο στρες στη δουλειά ή όταν ένα άτομο κάνει μια δουλειά που το στραγγίζει συναισθηματικά.

Γιατί το burnout είναι τόσο ανησυχητικό;

Το burnout δεν είναι κάτι που υποχωρεί μόνο του. Αντιθέτως, μπορεί να επιδεινώνεται αν κάποιος δεν αντιμετωπίζει την υποκείμενη αιτία του. Αν ένας εργαζόμενος αγνοεί τα σημάδια του burnout , μπορεί να προκαλέσει βλάβη στην ψυχική και στην σωματική του υγεία.

Πόσο συχνό είναι το burnout στις γυναίκες; 

Το άγχος μπορεί να μας κάνει να νιώθουμε πιεσμένοι, αλλά μπορεί να υποχωρεί όταν χαλαρώνουμε, λύνουμε τα προβλήματα που προκύπτουν ή πηγαίνουμε μια εκδρομή. Το burnout , ωστόσο, είναι το συναίσθημα του χρόνιου στρες που συνδυάζεται με αρνητικά συναισθήματα όπως η απελπισία, η εξουθένωση και η απογοήτευση. Δεν έχουμε κίνητρο και τα εμπόδια που προκύπτουν μοιάζουν ανυπέρβλητα.

Το burnout είναι πολύ πιο συχνό στις γυναίκες από ότι στους άνδρες. Τα στοιχεία σε μια μελέτη του 2021 έδειξαν ότι 1 στις 3 γυναίκες σκέφτηκαν να μειώσουν τις ώρες εργασίας ή να εγκαταλείψουν την καριέρα τους. Επιπλέον, 4 στις 10 γυναίκες ήθελαν αλλάξουν τη δουλειά τους και να βρουν κάτι άλλο.

Ποια είναι τα σημάδια του burnout στις εργαζόμενες γυναίκες;

Τα αρχικά συμπτώματα του burnout δεν είναι πάντα ξεκάθαρα. Η έλλειψη ενέργειας σταδιακά γίνεται απόλυτη εξουθένωση. Η έλλειψη ύπνου μετατρέπεται σε αϋπνία. Ένα απλό συνάχι μετατρέπεται σε κρυολόγημα που δεν υποχωρεί.

Με τόσες ευθύνες που έχουν οι γυναίκες στην καθημερινότητα, μπορεί να παραμελούν τα συμπτώματα του burnout όπως η αϋπνία, η κόπωση, τα κρυολογήματα, τα εξανθήματα, τα προβλήματα του καρδιαγγειακού και του γαστρεντερικού, η κατάθλιψη και πολλά ακόμη. Καθώς πολλά από αυτά τα συμπτώματα μπορεί να περνούν απαρατήρητα , καλό είναι να προσέχουν τα εξής:

• αναστάτωση ή απογοήτευση
• απάθεια ή θυμός, σπασμένα νεύρα
• νευρικότητα και ευερεθιστότητα
• έλλειψη πάθους για τη δουλειά
• καθυστέρηση στις προθεσμίες
• έλλειψη χιούμορ
• δυσκολία στην επίλυση προβλημάτων ή στη λήψη αποφάσεων
• απουσίες από τη δουλειά

Ποιοι  παράγοντες συμβάλλουν στο burnout;

Οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να βιώνουν burnout. Γενικά, η επαγγελματική εξουθένωση είναι συνήθως συνδυασμός εξωτερικών (τι συμβαίνει γύρω μας, τι συμβαίνει στο χώρο εργασίας) και εσωτερικών παραγόντων (ποια είναι η προσωπικότητα και οι πεποιθήσεις μας).

Οι πιο συχνοί παράγοντες που οδηγούν στο burnout περιλαμβάνουν:

• Κακή ηγεσία
• Έλλειψη οργάνωσης
• Τοξικοί συνεργάτες
• Έλλειψη εκπαίδευσης των εργαζομένων
• Φόρτος εργασίας
• Κακή επικοινωνία

Επίσης, κάποιες καταστάσεις στο χώρος εργασίας επηρεάζουν περισσότερο τις γυναίκες. Γενικά, οι γυναίκες μένουν περισσότερο στην ίδια δουλειά από ότι οι άνδρες, και αυτό έχει ως αποτέλεσμα την μακροχρόνια έκθεσή του σε παράγοντες άγχους που περιλαμβάνουν:

Διακρίσεις: ου γυναίκες έχουν περισσότερο άγχος και πρέπει να δουλεύουν περισσότερο για να αποδείξουν ότι αξίζουν το ίδιο με τους άνδρες συνεργάτες τους.

Επιθετικές συμπεριφορές και λεκτική βία: πολλές γυναίκες ίσως να αλληλεπιδρούν με εργοδότες και/ή συνεργάτες που δεν τους δείχνουν σεβασμό και έχουν προκαταλήψεις για το γυναικείο φύλο.

Σεξουαλική παρενόχληση: ακόμη και στις μέρες μας υπάρχει στον εργασιακό χώρο η σωματική και η λεκτική παρενόχληση.

Έλλειψη συναισθηματικής υποστήριξης: ελάχιστοι εργοδότες δείχνουν συμπόνια και κατανόηση προς τις ανησυχίες των εργαζόμενων γυναικών.

Μισθολογικές διαφορές: το εισόδημα μιας γυναίκας είναι πολύ μικρότερο από αυτό των ανδρών ακόμη και σε υψηλές θέσεις.

Ποιες προσωπικότητες είναι πιο ευάλωτες στο burnout;

Υπάρχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας που κάνουν τους ανθρώπους πιο ευάλωτους στο burnout. Οι γυναίκες νιώθουν πίεση από τις υψηλές προσδοκίες των άλλων και συνεχώς προσπαθούν να ισορροπήσουν στους πολλαπλούς ρόλους στο σπίτι και στη δουλειά, για αυτό και είναι πιο επιρρεπείς στο burnout. Γενικά, τα παρακάτω χαρακτηριστικά ενισχύουν τις πιθανότητες για burnout.

Οι άνθρωποι που θέλουν να επιτύχουν και να είναι άριστοι σε όλα,  πιστεύουν ότι όλα έχουν την ίδια βαρύτητα. Αυτό όμως τους εξαντλεί μακροπρόθεσμα. Θέλουν συνεχώς να μαθαίνουν νέα πράγματα, νέες δεξιότητες και αναλαμβάνουν νέες ευθύνες. Ίσως να παραμελούν την οικογένεια, τους φίλους και τον εαυτό τους ώστε να έχουν μια επιτυχημένη καριέρα. Οι περισσότεροι άνθρωποι που κυνηγούν τα επιτεύγματα έχουν αμφιβολίες για τον εαυτό τους και κάνουν αυστηρή αυτοκριτική.

Φυσικά, υπάρχουν και αυτοί που θέλουν να ευχαριστούν τους άλλους και δεν μπορούν να πούνε "όχι". Αν ένας συνάδελφός τους φερθεί με άσχημο τρόπο, θα δουλέψουν ακόμη πιο σκληρά για να είναι τα πράγματα καλά. Οι συγκεκριμένοι άνθρωποι όταν είναι ηγέτες, θέλουν όλη η ομάδα τους να είναι καλά. Δεν θα εγκαταλείψουν ποτέ έναν άνθρωπο που έχει την ανάγκη τους. Προστατεύουν την ομάδα τους με κάθε κόστος, και αυτό προκαλεί έντονο στρες στους ίδιους.

Οι τελειομανείς άνθρωποι αντιμετωπίζουν δυσκολίες όταν πρέπει να πάρουν απόφαση αν κάτι είναι αρκετά καλό. Συνήθως, οι τελειομανείς ανήκουν σε δύο κατηγορίες, σε όσους θέλουν την τελειότητα και σε όσους αποφεύγουν την αποτυχία. Οι τελειομανείς στην πρώτη κατηγορία δεν συμβιβάζονται με τίποτε λιγότερο από το τέλειο, ενώ στην δεύτερη κατηγορία δεν θέλουν να κάνουν λάθη.

Αν και οι τελειομανείς έχουν κίνητρο και είναι ευσυνείδητοι, διοχετεύουν όλη τους την ενέργεια σε μια εργασία, μπορεί άθελά τους να παραμελούν τους άλλους ή να μην έχουν καλές σχέσεις με τους συναδέλφους τους.

Πώς μπορούν οι γυναίκες να αντιμετωπίζουν το burnout;

Σε κάθε εργασία, οι εργοδότες και οι διευθυντές πρέπει να γνωρίζουν αν ο χώρος εργασίας και συγκεκριμένες συμπεριφορές επηρεάζουν τις εργαζόμενες γυναίκες. Οι επιχειρήσεις μπορούν να κάνουν βήματα ώστε να στηρίζουν τις γυναίκες έμπρακτα στην καταπολέμηση του burnout.

1. Να στηρίζουν την ισορροπία ανάμεσα στην προσωπική ζωή και στην εργασία

Οι επιχειρήσεις που θέλουν να είναι πρωτοπόροι στον τομέα τους έχουν πολιτικές που προστατεύουν και ενισχύουν την ισορροπία ανάμεσα στην προσωπική ζωή και στη δουλειά, όπως το ευέλικτο ωράριο εργασίας, το καθορισμένο ωράριο επικοινωνίας εκτός εργασίας, την εργασία από απόσταση και την άδεια με αποδοχές. Αυτά είναι ιδιαίτερα σημαντικά στοιχεία για όλους τους εργαζόμενους.

2. Να καταπολεμούν το εργασιακό στρες

Πολλές μεγάλες επιχειρήσεις έχουν προγράμματα ευεξίας για την καταπολέμηση του εργασιακού άγχους. Επίσης ενισχύουν τις σχέσεις μεταξύ των εργαζομένων.

3. Να θέτουν ρεαλιστικούς στόχους

Καλό είναι οι ηγέτες να θυμίζουν στα μέλη της ομάδας τους ότι δεν προσδοκούν την τελειότητα. Είναι σημαντικό να συζητούν με τα μέλη της ομάδας και να συμφωνούν σε όσα είναι εφικτό να γίνουν. Καλό είναι να υπάρχουν ξεκάθαρες οδηγίες, καθώς οι ασάφειες δημιουργούν περισσότερο άγχος.

4. Να δίνουν προτεραιότητα στην ισότητα

Καλό είναι κάθε επιχείρηση να ελαχιστοποιεί τις πιθανότητες εκφοβισμού στο χώρο εργασίας και να έχει ξεκάθαρη πολιτική για τις περιπτώσεις διακρίσεων.

5. Να προσφέρουν κίνητρα

Κάθε ηγέτης πρέπει να εκτιμά, να αναγνωρίζει και να επιβραβεύει την προσπάθεια της ομάδας του. Για αυτό είναι σημαντικό να έχει στο μυαλό του ότι ένα bonus, μια αύξηση στο μισθό και μια προαγωγή είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για να ανταμείψουν την σκληρή δουλειά των εργαζομένων. Μια επιπλέον μέρα άδειας, ένα δείπνο είναι απλοί τρόποι επιβράβευσης.

6. Να παρέχουν καθημερινή υποστήριξη

Οι ηγέτες κάθε επιχείρησης πρέπει να δίνουν κίνητρα στους εργαζόμενους και να αναθέτουν τις εργασίες δίκαια. Ένα ψυχολογικά ασφαλές περιβάλλον ενθαρρύνει τα μέλη της ομάδας να μιλούν ειλικρινά όχι για τα γεγονότα, αλλά για τα συναισθήματά τους.