Η κατάθλιψη δεν είναι σημάδι αδυναμίας

Κατάθλιψη

Η κατάθλιψη είναι μια σοβαρή ψυχική διαταραχή που επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους κάποια στιγμή στη ζωή τους. Μπορεί να εμφανιστεί με ένα ξαφνικό επεισόδιο λόγω κάποιου εμφανούς ψυχοπιεστικού παράγοντα ή να έχει χρόνια μορφή και να υποτροπιάζει. Η επίδραση της κατάθλιψης δεν πρέπει να υποεκτιμάται, καθώς αποτελεί σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας μια από τις κύριες αιτίες αναπηρίας στον κόσμο. Η κατάθλιψη μπορεί να θεραπευτεί αποτελεσματικά με ψυχοθεραπεία, φαρμακευτική αγωγή ή τον συνδυασμό και των δύο. Δυστυχώς όμως, ένα σημαντικό ποσοστό ανθρώπων με κατάθλιψη δεν λαμβάνει ποτέ θεραπεία.

Η κατάθλιψη μπορεί να έχει πολλές μορφές και να εκδηλώνεται με διαφορετικούς τρόπους. Η κατανόηση των διαφορετικών τύπων της κατάθλιψης βοηθά τους ψυχιάτρους να κάνουν την καλύτερη επιλογή θεραπείας για τον ασθενή. Για παράδειγμα, ενώ υπάρχει η "μονοπολική κατάθλιψη", που συχνά αναφέρεται ως "μείζων κατάθλιψη", και η "διπολική κατάθλιψη" (μανιοκατάθλιψη) υπάρχουν διαφορές σε αυτούς τους δύο τύπους που είναι σημαντικές για την θεραπεία. Μια ασφαλή θεραπεία για κάποιον με μονοπολική κατάθλιψη, μπορεί να προκαλέσει μανιακό επεισόδιο σε ένα άτομο με διπολική διαταραχή.

Τύποι κατάθλιψης

Παρακάτω ακολουθεί ένας αδρός διαχωρισμός των μορφών κατάθλιψης. Πολλοί ορισμοί είναι κλινικοί όροι ή προσδιορισμοί (π.χ. η δευτεροπαθής κατάθλιψη), ενώ άλλοι αντιστοιχούν στην επίσημη διάγνωση (π.χ. δυσθυμική διαταραχή).

Μείζων κατάθλιψη

Η μείζων κατάθλιψη ή μείζονα καταθλιπτική διαταραχή είναι η πιο συχνή μορφή διαταραχής της διάθεσης. Σύμφωνα με μελέτες η μείζονα κατάθλιψη επηρεάζει περίπου 15 εκατομμύρια ενήλικες, ή περίπου το 7% του πληθυσμού 18 ετών και άνω. Μπορεί να είναι ήπια μέχρι σοβαρή και μπορεί να συμβεί ένα επεισόδιο μια φορά ή τα επεισόδια να επαναλαμβάνονται (υποτροπιάζουσα). Τα συμπτώματα πρέπει να εμφανίζονται συνεχώς για τουλάχιστον δύο εβδομάδες ώστε να πληρούνται τα διαγνωστικά κριτήρια για την μείζονα καταθλιπτική διαταραχή.

Διπολική διαταραχή

Η διπολική διαταραχή (μανιοκατάθλιψη) χαρακτηρίζεται από καταθλιπτικά επεισόδια που ακολουθούνται από περιόδους μανίας ή υπομανίας στα άτομα με διπολική διαταραχή τύπου Ι ή διπολική διαταραχή τύπου ΙΙ. Η "μονοπολική κατάθλιψη" είναι όρος που χρησιμοποιείται συχνά για να περιγράψει την μείζονα κατάθλιψη για κάποιον χωρίς ιστορικό μανιακών ή υπομανιακών επεισοδίων (τεστ για Διπολική Διαταραχή).

Εποχιακή κατάθλιψη

Η εποχιακή κατάθλιψη, τυπικά ονομάζεται εποχιακή συναισθηματική διαταραχή, είναι μια μορφή κατάθλιψης με εποχικό μοτίβο. Οι περισσότεροι άνθρωποι με αυτή τη μορφή κατάθλιψης εμφανίζουν τα συμπτώματα στο τέλος του φθινοπώρου και το χειμώνα, αλλά ένα μικρό ποσοστό έχει το αντίθετο πρότυπο, με τα καταθλιπτικά συμπτώματα να εμφανίζονται στο τέλος της άνοιξης και το καλοκαίρι.

Κυκλοθυμία

Η κυκλοθυμική διαταραχή (κυκλοθυμία) περιλαμβάνει περιόδους κατάθλιψης και υπομανίας. Τα καταθλιπτικά επεισόδια είναι ωστόσο, λιγότερο σοβαρά από αυτά της μείζονος κατάθλιψης. Επίσης, το μοτίβο εναλλαγής της διάθεσης πρέπει να παρατηρείται για τουλάχιστον δύο χρόνια.

Πρωτοπαθής και Δευτεροπαθής κατάθλιψη

Η πρωτοπαθής κατάθλιψη, είναι η κατάθλιψη που δεν είναι αποτέλεσμα μιας άλλης ψυχικής διαταραχής ή ιατρικού προβλήματος. Είναι η αρχική διάγνωση, και όχι η δευτερεύουσα διάγνωση που οφείλεται σε άλλο πρόβλημα υγείας. Η δευτεροπαθής κατάθλιψη, το αντίθετο της πρωτοπαθούς, αναφέρεται στην κατάθλιψη που εμφανίζεται ως αποτέλεσμα ή απόκριση σε μια άλλη ασθένεια, όπως ο καρκίνος.

Επιλόχειος κατάθλιψη

Η επιλόχειος κατάθλιψη, είναι μια μορφή μείζονος κατάθλιψης που εμφανίζεται σε κάποιες γυναίκες μετά τη γέννηση ενός παιδιού. Για να γίνει η διάγνωση, τα συμπτώματα πρέπει να εμφανιστούν μέσα σε τέσσερις εβδομάδες από τον τοκετό (online τεστ για επιλοχειο κατάθλιψη). Οι ορμονικές αλλαγές πιστεύεται ότι παίζουν σημαντικό ρόλο σε αυτή τη μορφή κατάθλιψης.

Ψυχωσική κατάθλιψη

Η ψυχωσική κατάθλιψη, μερικές φορές οι άνθρωποι με σοβαρή μείζονα κατάθλιψη εμφανίζουν ψυχωτικά συμπτώματα, πχ παραληρητικές ιδέες. Τα αντιψυχωσικά φάρμακα χρησιμοποιούνται για την θεραπεία αυτών των συμπτωμάτων, συνήθως μαζί με τα αντικαταθλιπτικά. Πρέπει να σημειωθεί ότι οι γυναίκες που έχουν εμφανίσει επιλόχειο κατάθλιψη μπορεί επίσης να βιώνουν ψυχωτικά συμπτώματα, όπως οι παραληρητικές (παρανοϊκές) ιδέες.

Αντιδραστική κατάθλιψη

Η αντιδραστική κατάθλιψη είναι γνωστή ως περιστασιακή ή εξωγενής κατάθλιψη, οφείλεται σε κάποιο τραυματικό γεγονός ή μια ψυχοπιεστική κατάσταση που αποτελεί αφορμή για ένα καταθλιπτικό επεισόδιο. Η αναγνώριση της αφορμής παίζει σημαντικό ρόλο στην ψυχοθεραπεία. Η ενδογενής κατάθλιψη σε αντίθεση με την αντιδραστική κατάθλιψη, αναφέρεται στην κατάθλιψη που εμφανίζεται χωρίς κάποια προφανή αιτία στη ζωή. Θεωρείται οργανικής αιτιολογίας, δηλαδή οι αλλαγές στην ισορροπία των νευροδιαβιβαστών του εγκεφάλου και/ή η γενετική προδιάθεση πιστεύεται ότι αποτελούν την υποκείμενη αιτία.

Θεραπεία της κατάθλιψης

Ανάλογα με τον τύπο της κατάθλιψης εφαρμόζεται η κατάλληλη θεραπεία. Η κατάθλιψη που δεν θεραπεύεται μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στις σχέσεις, να παρεμβαίνει στην καθημερινή σας λειτουργικότητα, να επηρεάζει την απόδοσή σας στη δουλειά, να σας οδηγήσει στην απώλεια της δουλειάς σας, στην υποβάθμιση ή στην αναπηρία. Όταν η σοβαρή απελπισία είναι κομμάτι της κατάθλιψης, οι αυτοκτονικές σκέψεις συχνά εμφανίζονται. Η ψυχοθεραπεία ή/και τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα είναι οι δύο συχνότερες μορφές θεραπείας για την κατάθλιψη.

Σε σοβαρές περιπτώσεις, απαιτείται η νοσηλεία σε ψυχιατρικά νοσοκομεία ή κλινικές ώστε να σταθεροποιηθούν τα συμπτώματα της διάθεσης ή να εξασφαλιστεί η ασφάλεια όταν είναι υψηλός ο κίνδυνος αυτοκτονίας. Αν εσείς ή κάποιος που αγαπάτε έχει συμπτώματα κατάθλιψης, που συχνά περιλαμβάνουν επίμονη θλίψη, ευερεθιστότητα, χαμηλή ενέργεια, κόπωση, προβλήματα στον ύπνο, δυσκολία στη συγκέντρωση, συναισθήματα απελπισίας και αλλαγές στην όρεξη, ζητήστε άμεσα βοήθεια.