Η επιδημία της μοναξιάς

Η επιδημία της μοναξιάς

Στην εποχή μας η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει οδηγήσει στην αυξημένη σύνδεση μέσω του ψηφιακού κόσμου. Πλέον οι περισσότεροι άνθρωποι αφιερώνουν καθημερινά πολύ χρόνο από τη ζωή τους στο διαδίκτυο.

Η εικονική επικοινωνία και τα εργαλεία του διαδικτύου έχουν αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούμε με τους άλλους. Ωστόσο, αυτός ο ψηφιακός κόσμος που έχουμε δημιουργήσει έχει φέρει μαζί του και μια νέα και μοναδική μορφή μοναξιάς. Η επιδημία της μοναξιάς είναι αναμφισβήτητα μια νέα πραγματικότητα.

Κοινωνική απομόνωση vs Μοναξιά

Αρχικά, πρέπει να πούμε ότι η κοινωνική απομόνωση και η μοναξιά είναι δύο διαφορετικά πράγματα αν και πολλές φορές μπορεί να τα συγχέουμε.

Η κοινωνική απομόνωση είναι η αντικειμενική έλλειψη κοινωνικών σχέσεων ή αλληλεπιδράσεων. Από την άλλη πλευρά, η μοναξιά είναι η υποκειμενική εμπειρία θλίψης και/ή συναισθηματικής δυσφορίας λόγω της αντιληπτής κοινωνικής απομόνωσης.

Αν και η κοινωνική απομόνωση και η μοναξιά συχνά πάνε μαζί, αυτός δεν είναι πάντα ο κανόνας. Για παράδειγμα, μερικοί άνθρωποι με σχετικά λίγες κοινωνικές αλληλεπιδράσεις δεν νιώθουν μοναξιά. Άλλοι μπορεί να έχουν πολλούς φίλους και αγαπημένους ανθρώπους στη ζωή τους αλλά να νιώθουν μοναξιά.

Είμαστε πιο μοναχικοί από όσο συνηθίζαμε;

Ακούμε συχνά πως τα social media και τα διαδικτυακά εργαλεία έχουν οδηγήσει παγκόσμια τους ανθρώπους να είναι κοινωνικά απομονωμένοι. Αλλά είμαστε πιο μοναχικοί από όσο συνηθίζαμε;

Οι μελέτες δείχνουν ότι είμαστε πιο μοναχικοί. Πλέον ξοδεύουμε πολύ χρόνο στο κινητό μας και στα social media και μένουμε περισσότερο σπίτι μας. Έχουμε γίνει πιο μοναχικοί και όσο περνούν οι δεκαετίες τα πράγματα γίνονται πιο δύσκολα. Αντιμετωπίζουμε μια επιδημία κοινωνικής απομόνωσης και μοναξιάς.

Ποιες είναι οι αιτίες της επιδημίας της μοναξιάς;

Έχουμε την τάση να κατηγορούμε τα κινητά μας, την τεχνολογία για την έλλειψη κοινωνικών αλληλεπιδράσεων. Αλλά τα στοιχεία δείχνουν ότι οι κοινωνικές επαφές εμφανίζουν μια μείωση από το 1970, πολύ πριν εμφανιστούν τα κινητά. Άρα τι συμβαίνει πραγματικά;

Κάποια στοιχεία δείχνουν ότι η έλλειψη χρόνου οδηγεί στην αύξηση της μοναξιάς. Πλέον οι άνθρωποι εργάζονται πολλές ώρες και έχουν ελάχιστο χρόνο για τους αγαπημένους τους. Στη σύγχρονη εποχή, που υπάρχει η δυνατότητα της διαδικτυακής επαφής είναι πολύ εύκολο κάποιος να παραμελεί να περνά χρόνο με τους άλλους.

Κάποιοι άλλοι παράγοντες που αυξάνουν την κοινωνική απομόνωση περιλαμβάνουν:

• Αναπηρία
• Φτώχεια
• Φυλετικές ή εθνικές μειονότητες
• Ηλικία
• Μονογονεïκές οικογένειες
• Διαβίωση σε μια απομακρυσμένη περιοχή

Επιδράσεις του διαδικτύου στις κοινωνικές σχέσεις

Φυσικά, το διαδίκτυο έχει κάνει πολύ ευκολότερη τη ζωή μας , καθώς μας δίνει τη δυνατότητα πρόσβασης σε αμέτρητες πληροφορίες, δεν υπάρχουν περιορισμοί στην επικοινωνία και μπορούμε να αλληλεπιδρούμε με ανθρώπους που είναι παντού στον κόσμο. Ωστόσο, το διαδίκτυο έχει αλλάξει εντελώς τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούμε μεταξύ μας.

Μια από τις πιο ανησυχητικές επιδράσεις της ψηφιακής εποχής είναι η σταδιακή απομάκρυνση από την πρόσωπο με πρόσωπο επικοινωνία. Τα κινητά τηλέφωνα, οι διαδικτυακές πλατφόρμες, τα social media έχουν κάνει την φυσική παρουσία προαιρετική και σε κάποιες περιπτώσεις ασήμαντη. Αν και η τεχνολογία καλύπτει τις γεωγραφικές αποστάσεις, έχει δημιουργήσει ένα κενό στην αυθεντικότητα των επαφών, με αποτέλεσμα την ψηφιακή μοναξιά.

Μια μελέτη έδειξε πως όσο περισσότερο χρόνο ξοδεύει κάποιος στα social media τόσο περισσότερη μοναξιά νιώθει. Αυτή η διαδικτυακή μοναξιά είναι μια νέα μορφή απομόνωσης που προκύπτει από την αυξανόμενη εξάρτηση από την τεχνολογία για τις κοινωνικές μας αλληλεπιδράσεις. Είναι ένα παράδοξο ότι οι άνθρωποι νιώθουν μόνοι παρά τις κοινωνικές τους αλληλεπιδράσεις με εκατοντάδες ή και χιλιάδες διαδικτυακούς φίλους ή ακόλουθους. Αυτό το παράδοξο αποκαλύπτει την σκληρή πραγματικότητα του ψηφιακού κόσμου.

Είναι ευρέως αποδεκτό το γεγονός ότι στον ψηφιακό κόσμο, δημιουργούμε προσεκτικά επιμελημένα προφίλ, παρουσιάζοντας μια ιδανική οπτική της ζωής μας. Τα social media έχουν σχεδιαστεί ώστε να προβάλλουμε μια εξιδανικευμένη εκδοχή του εαυτού μας, για να καλύψουμε συναισθήματα ανεπάρκειας, αλλά ομαλοποιούν επίσης την ιδέα ότι η κοινωνική αλληλεπίδραση δεν απαιτεί φυσική παρουσία.

Καθώς βαδίζουμε σε μια εποχή στην οποία οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις βασίζονται στην τεχνολογία, η ψηφιακή σύνδεση μπορεί να είναι ο κύριος τρόπος για κοινωνική σύνδεση. Αυτή μπορεί να είναι η πιο μοναχική περίοδος στην ιστορία της ανθρωπότητας. Ωστόσο, πρέπει πάντα να έχουμε στο μυαλό μας ότι τίποτε δεν μπορεί να αντικαταστήσει την φυσική επαφή και τη αυθεντική ανθρώπινη επικοινωνία.

Η επίδραση των social media στις κοινωνικές επαφές

Πριν κατηγορήσουμε τα social media για την επιδημία της μοναξιάς, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε την πολύπλοκη επίδραση των social media στις κοινωνικές επαφές και στην ψυχική μας υγεία συνολικά.

Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν πολύ τα social media, είναι πιο πιθανό να νιώθουν μοναξιά. Τα social media έχουν αρνητικές επιδράσεις στην αυτοεκτίμηση, στην εικόνα για το σώμα και αυξάνουν τον κίνδυνο για άγχος και κατάθλιψη.

Αλλά υπάρχουν και κάποια θετικά στοιχεία από την χρήση των social media. Για παράδειγμα, μπορεί να φέρνουν κοντά ανθρώπους με κοινά ενδιαφέροντα. Αυτό είμαι ιδιαίτερα σημαντικό για τους έφηβους.

Η ειρωνεία είναι πως οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν τα social media για να διατηρούν τις κοινωνικές τους επαφές είναι πιο πιθανό να νιώθουν μόνοι. Οι άνθρωποι που αφιερώνουν χρόνο στα social media για άλλους λόγους μπορεί να μην επηρεάζονται τόσο.

Οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν τα social media για να διατηρούν την επαφή με τα αγαπημένα τους πρόσωπα μπορεί να νιώθουν περισσότερη μοναξιά.

Γιατί οι κοινωνικές επαφές έχουν τόση σημασία;

Οι δυνατές κοινωνικές σχέσεις είναι ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα για την υγεία μας. Η κοινωνική απομόνωση και η μοναξιά αυξάνουν τον κίνδυνο για πρόωρο θάνατο κατά 29%.

Η έλλειψη κοινωνικών σχέσεων και το αίσθημα της μοναξιάς επίσης αυξάνουν τον κίνδυνο για καταστάσεις όπως:

• Παθήσεις του καρδιαγγειακού
• Εγκεφαλικό επεισόδιο
• Άνοια
• Παθήσεις του αναπνευστικού
• Κατάθλιψη
• Άγχος
• Ιώσεις

Οι κοινωνικές επαφές είναι ουσιαστικές ειδικά όταν κάποιος χρειάζεται υποστήριξη. Για παράδειγμα, αν αντιμετωπίζετε δυσκολίες είναι πιο εύκολο να επανέλθετε συναισθηματικά αν έχετε ένα ισχυρό δίκτυο ανθρώπων που θα σας προσφέρουν υποστήριξη.

Πώς μετράμε τις κοινωνικές επαφές;

Οι εσωστρεφείς άνθρωποι δεν είναι ανάγκη να φοβούνται, δεν χρειάζεται να έχουν δεκάδες φίλους για να νιώθουν κοινωνικά συνδεδεμένοι. Η κοινωνική σύνδεση καθορίζεται από την ποιότητα, όχι την ποσότητα. Με άλλα λόγια, το πόσο κοντά νιώθετε με τους ανθρώπους που έχετε στη ζωή σας είναι πολύ πιο σημαντικό από το πόσους ανθρώπους γνωρίζετε.

Αν δεν είστε σίγουροι αν έχετε ένα ισχυρό κοινωνικό δίκτυο μπορείτε να κάνετε τις εξής ερωτήσεις στον εαυτό σας:

1. Πόσο συχνά επικοινωνείτε ή περνάτε χρόνο με τους φίλους, την οικογένειά σας;
2. Νιώθετε άνετα όταν ζητάτε υποστήριξη ή συντροφιά;
3. Έχετε αρκετές στενές σχέσεις όπου μπορείτε να μοιραστείτε τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας;
4. Οι αλληλεπιδράσεις σας είναι ουσιαστικές ή απλά επιφανειακές;
5. Νιώθετε ο εαυτός σας και εκφράζετε τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας με τους ανθρώπους που νιώθετε κοντά σας;
6. Νιώθετε εμπιστοσύνη, κατανόηση και αποδοχή σε αυτές τις σχέσεις;
7. Αυτές οι σχέσεις έχουν θετική επίδραση στην ευτυχία και στην ευημερία σας;
8. Υπάρχει ανοιχτή επικοινωνία και προθυμία να λυθούν οι διαφωνίες και οι παρεξηγήσεις;
9. Παίρνετε συναισθηματική υποστήριξη και ενθάρρυνση από αυτές τις σχέσεις όταν περνάτε δυσκολίες;
10. Μπορείτε με αυτούς τους ανθρώπους να γιορτάσετε τις επιτυχίες και τα επιτεύγματά σας χωρίς να φοβάστε ότι υπάρχει ζήλια;
11. Αυτές οι σχέσεις είναι πηγή χαράς και γέλιου;

Αν έχετε απαντήσει ναι στις περισσότερες ερωτήσεις, είναι πιθανό να έχετε ισχυρές σχέσεις στη ζωή σας.

Πώς θα ενδυναμώσετε τις κοινωνικές σας σχέσεις;

Υπάρχουν κάποια βήματα που μπορείτε να κάνετε για να ενδυναμώσετε τις σχέσεις σας και να αναπτύξετε βαθιές και ουσιαστικές σχέσεις.

Μερικές φορές είναι δελεαστικό να μένετε σε επαφή με τους φίλους σας μέσα από τα social media. Ωστόσο, οι μελέτες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν τα  social media ως δίοδο επικοινωνίας είναι πιο μοναχικοί. Η φυσική παρουσία των άλλων ανθρώπων είναι πολύ σημαντική.

Αν έχετε ουσιαστικές κοινωνικές σχέσεις, δείξτε την εκτίμηση σας για αυτές. Πείτε στους φίλους σας ή στα μέλη της οικογένειάς σας πόσο σημαντικά είναι για εσάς. Μιλήστε τους για τη διαφορά που έχουν κάνει στη ζωή σας. Προσφέρετε την υποστήριξη σας κάθε φορά που θα την χρειαστούν.