Η θεραπευτική αξία της τέχνης

Η θεραπευτική αξία της τέχνης

Η τέχνη είναι ένα εργαλείο που μπορεί να μας εμπνέει, να μας ηρεμεί, να μας καθοδηγεί και να μας αφυπνίζει. Οι καλλιτεχνικές δημιουργίες μας υπενθυμίζουν ότι έχει αξία, μας δίνουν ελπίδα, επεκτείνουν τους ορίζοντες μας, μας βοηθούν να κατανοήσουμε τον εαυτό μας, να βρούμε την ισορροπία μας και να εκτιμήσουμε τη ζωή. Η θεραπευτική αξία της τέχνης είναι αδιαμφισβήτητη.

Μερικές φορές είναι αδύνατο να κατανοήσουμε το βάθος των συναισθημάτων μας. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να αφήσουμε τα συναισθήματά μας να ρέουν μέσω της τέχνης. Όπως το σώμα μας έχει ανάγκη συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά για να επιβιώσει, το ίδιο συμβαίνει και με την ψυχή μας. Η ζωγραφική, όπως και πολλές άλλες τέχνες, είναι θεραπευτική. Αποτελεί ένα μέσο απελευθέρωσης των συναισθημάτων. Αυτό φαίνεται και από τη θεραπευτική χρήση της ζωγραφικής στην αποκατάσταση των τραυματισμένων ανθρώπων.

Η σύνδεση ανάμεσα στις τέχνες και στην ψυχική υγεία

Από τους προϊστορικούς χρόνους, οι άνθρωποι είχαν την επιθυμία να εκφράζουν τα συναισθήματά τους μέσα από τις τέχνες. Συχνά, αυτό γίνονταν για προσωπική ευχαρίστηση αλλά τελικά εξυπηρετούσε έναν μεγαλύτερο σκοπό καθώς επικοινωνούσε τα προσωπικά συναισθήματα με τους άλλους ανθρώπους. Αυτή η επιθυμία κάποιος να ακουστεί, και να είναι κατανοητός, οδήγησε στη δημιουργία της γλώσσας, στην εφεύρεση του γραπτού αλφαβήτου, στη σύνθεση της μουσικής και τη χρήση των χρωμάτων.

Η σύνδεση ανάμεσα στις τέχνες και στην ψυχική υγεία είναι πλέον γνωστή και χρησιμοποιείται για την θεραπεία των θεμάτων ψυχικής υγείας όπως το άγχος και η κατάθλιψη. Οι τέχνες βοηθούν τους ανθρώπους να ενισχύσουν την ψυχική τους υγεία. Με αυτή την οπτική, οι τέχνες αποτελούν μια μορφή διαλογισμού, και η δημιουργία τέχνης έχει την ικανότητα να ηρεμεί το μυαλό, να ενισχύει τη συγκέντρωση.

Όταν κάποιος έχει άγχος ή κατάθλιψη, το μυαλό του μπαίνει σε ένα καταστροφικό κύκλο ανησυχίας, φόβου και αρνητικών συναισθημάτων, πράγμα που συχνά έχει σχέση με γεγονότα που συνέβησαν στο παρελθόν ή πράγματα που μπορεί να συμβούν στο μέλλον. Η δημιουργική έκφραση ωστόσο είναι αντίθεση με αυτές τις καταστροφικές τάσεις, δίνει στο μυαλό κάτι θετικό για να μείνει συγκεντρωμένο. Η τέχνη βοηθά να ελέγχουμε τις σκέψεις μας και να μετατρέπουμε κάτι αρνητικό σε θετικό. Η καλλιτεχνική έκφραση μας δίνει τη δυνατότητα να ρίξουμε τους ρυθμούς μας, να συγκεντρωθούμε στη διαδικασία στο παρόν και αυτό είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο για να ξεπεράσουμε τα συναισθήματα που νιώθουμε.

Η θεραπευτική αξία της τέχνης

1. Αναμνήσεις

Ζούμε σε ένα κόσμο που το στρες είναι έντονο και κάποιες φορές δεν μπορούμε να θυμηθούμε τα πράγματα που θέλουμε. Συχνά καταγράφουμε σε λίστες όσα πρέπει να θυμηθούμε. Για να θυμηθούμε κάτι συναισθηματικό ή κάτι που μας δημιουργεί έντονα συναισθήματα, το κάνουμε εικόνα.

Πλέον βγάζουμε μια φωτογραφία όσα θέλουμε να θυμόμαστε, αλλά πριν από αυτό υπήρχε η τέχνη.

Η τέχνη επικεντρώνεται στην ουσία μιας σκηνής. Ο καλλιτέχνης απεικονίζει ότι είναι αξιομνημόνευτο από μια σκηνή. Για παράδειγμα, ο Ντα Βίντσι θα μπορούσε να τονίσει κάθε λεπτομέρεια στη Μόνα Λίζα αλλά επέλεξε να φωτίσει το χαμόγελό της.

Ο Βαν Γκογκ έκανε ξεκάθαρο ότι η φωτεινότητα των αστεριών στο νυχτερινό ουρανό είναι αυτό που θέλει να αναπολούν οι άνθρωποι.

Οι καλλιτέχνες δεν διατηρούν μονάχα μια ανάμνηση, αλλά κυρίως καταγράφουν συναισθήματα που έχουν σχέση με την ανάμνηση. Όταν βλέπουμε μια εικόνα, νιώθουμε συναισθήματα που έχουν σχέση με εμπειρίες του παρελθόντος ή του παρόντος.

2. Ελπίδα

Οι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι ένα άτομο που βλέπει μια όμορφη εικόνα ούτε αγνοεί ούτε ξεχνά την πραγματικότητα. Δεν μπορεί κάποιος να δει μια εικόνα ως όμορφη χωρίς να την συγκρίνει με όσα γνωρίζει για τη σκληρότητα της ζωής.

Δίνουμε σημασία σε πράγματα στις ζωές μας που μας προκαλούν άγχος και αρνητικά συναισθήματα. Όμως, η τέχνη μας δίνει ελπίδα.

Η τέχνη μας υπενθυμίζει ότι υπάρχει ομορφιά στον κόσμο που μπορούμε να την δούμε και να την εκτιμήσουμε.  Η τέχνη μπορεί να μας φέρνει δάκρυα στα μάτια.

Η ομορφιά φέρνει δάκρυα χαράς όταν βλέπουμε έναν πίνακα, ένα γλυπτό ή μια φωτογραφία. Τα ζεστά συναισθήματα μας δίνουν ελπίδα.

3. Λύπη

Η τέχνη δεν ενισχύει μόνο την χαρά, αλλά εκτιμά και την λύπη.

Επειδή μέσω της τέχνης εκφράζεται η λύπη, αυτό μας δίνει την αίσθηση ότι δεν είμαστε οι μόνοι που έχουμε αυτά τα συναισθήματα στον κόσμο. Είμαστε επίσης σε θέση να στρέψουμε τη συμπάθεια που τρέφουμε για το θέμα στον εαυτό μας. Η τέχνη μας βοηθά να δούμε ότι η λύπη μπορεί να είναι όμορφη και να αποτελεί κομμάτι μιας καλής ζωής.

Η δύναμη της τέχνης δεν βασίζεται ούτε στην εικόνα ούτε στα συναισθήματα που γεννά στους ανθρώπους, αλλά στο μεγαλείο που προέρχεται από την κατανόηση των δημιουργικών δυνάμεων που ενέπνευσαν το αριστούργημα.

Η σειρά με τους μαύρους πίνακες του Γκόγια αποτελούν ένα παράδειγμα που αποδεικνύει αυτή τη θεωρία.

Η τέχνη επίσης μας βοηθά να υποφέρουμε μόνοι μας χωρίς της παρέμβαση της κοινωνίας. Μας δίνει τη δυνατότητα να ζήσουμε τη λύπη μας μόνοι μας ιδιωτικά.

4. Ισορροπία

Η καθημερινότητα μας επηρεάζει την συναισθηματική μας ισορροπία. Ο πανικός, η κατάθλιψη, η ανησυχία είναι όλα αρνητικά συναισθήματα.

Η τέχνη μπορεί να απεικονίζει καταστάσεις και συναισθήματα πέρα από αυτά που βιώνουμε στην καθημερινότητα και αυτό μας βοηθά να επιτύχουμε ισορροπία στα συναισθήματά μας γεμίζοντας αυτά τα κενά.

Οι αρνητικές αντιδράσεις στη τέχνη επίσης μας βοηθούν να δούμε τι συμβαίνει μέσα μας και μισούμε τόσο μια εικόνα.

Με αυτόν τον τρόπο, η τέχνη αμφισβητεί τον ηθικό μας συλλογισμό, ζητώντας μας να παραμερίσουμε τις κρίσεις μας και να ξανασκεφτούμε την κατάσταση. Αν και αυτό μπορεί να μοιάζει αυταρχικό, η τέχνη μας ενθαρρύνει να γνωρίσουμε καλύτερα τον εαυτό μας καθώς αναρωτιόμαστε για αρνητικά θέματα.

Η τέχνη μας δίνει την δυνατότητα να ανακτήσουμε την ισορροπία μας καθώς έχουμε το χρόνο να παρατηρήσουμε, να κρίνουμε και να εκτιμήσουμε πράγματα που φυσιολογικά δεν θα βλέπαμε.

5. Ανακάλυψη του εαυτού

Η τέχνη μας βοηθά να ανακαλύψουμε νέες σκέψεις και ιδέες.

Όταν βλέπουμε ένα έργο τέχνης μπορεί να νιώθουμε συναισθήματα ή να κάνουμε σκέψεις που δεν μπορούσαμε να εκφράσουμε. Όταν αυτό συμβεί, γνωρίζουμε κάποια νέα κομμάτια του εαυτού μας, να αυξήσουμε την αυτογνωσία μας.

6. Εξέλιξη

Όταν βλέπουμε μια εικόνα από κάτι που προσωπικά δεν έχουμε βιώσει ή νιώθουμε ένα πρωτόγνωρο συναίσθημα, μπορούμε να πάρουμε λίγο χρόνο να σκεφτούμε για αυτό.

Αν συναντούσαμε αυτή την κατάσταση στην πραγματικότητα χωρίς να την έχουμε ξαναδεί, δεν θα είχαμε το χρόνο να την σκεφτούμε πριν κρίνουμε.

Η τέχνη μας δίνει τη δυνατότητα να οργανώνουμε τις σκέψεις μας και να αντιδράμε πιο ευγενικά. Και αυτό είναι εξέλιξη.

7. Εκτίμηση

Όλοι οι άνθρωποι είμαστε πλάσματα της συνήθειας και της ρουτίνας. Συχνά χάνουμε πράγματα που συμβαίνουν γύρω μας. Όταν σκεφτόμαστε έξω από τη ρουτίνα μας, συχνά σκεφτόμαστε πράγματα που φιλοδοξούμε να έχουμε και όχι αυτά που έχουμε.

Η τέχνη μας δίνει τη δυνατότητα να εκτιμήσουμε τα απλά και συνηθισμένα πράγματα όπως ένα όμορφο πρωινό. Η τέχνη επίσης, επισημαίνει πράγματα τα οποία δεν βλέπουμε πόσο όμορφα μπορεί να είναι. Σαν κοινωνία, θέλουμε να έχουμε ένα συγκεκριμένο σωματότυπο, αλλά η τέχνη μας δείχνει ότι η ομορφιά υπάρχει παντού.

Όταν εκτιμάμε όσα έχουμε γύρω μας τότε είμαστε πιο ευγενικοί με τον εαυτό μας και τους άλλους.