Ιατρικώς ανεξήγητα συμπτώματα
Όλοι μας βιώνουμε σωματικά συμπτώματα, πόνο ή δυσάρεστες αισθήσεις στο σώμα μας. Συνήθως αυτά υποχωρούν από μόνα τους χωρίς κάποια θεραπεία. Αν αυτό δεν γίνει απευθυνόμαστε στο γιατρό μας. Συνήθως υπάρχει κάποια σωματική αιτία, αλλά μερικές φορές δεν υπάρχει, ούτε εντοπίζεται κάτι από τις εξετάσεις.
Τα συμπτώματα σαν αυτά είναι πολύ συχνά και ονομάζονται "ιατρικώς ανεξήγητα συμπτώματα", επειδή δεν οφείλονται σε κάποια σωματική νόσο. Ωστόσο, μπορούν να εξηγηθούν αλλά για να γίνει αυτό είναι ανάγκη να σκεφτούμε ότι οι αιτίες δεν είναι σωματικές.
Τα ιατρικώς ανεξήγητα συμπτώματα είναι κουραστικά επειδή:
- Οι εξετάσεις είναι φυσιολογικές αλλά τα συμπτώματα επιμένουν.
- Ένα σημαντικό κομμάτι για τη βελτίωση είναι η κατανόηση του προβλήματος.
- Μπορεί να νιώθετε ότι το πρόβλημά σας είναι στη φαντασία σας.
Ιατρικώς ανεξήγητα συμπτώματα
Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:
- πόνο στους μύες και στις αρθρώσεις
- πόνο στη μέση
- πονοκεφάλους
- κούραση
- τάσεις λιποθυμίας
- πόνο στο στήθος
- ταχυκαρδία
- γαστρεντερικά προβλήματα όπως φούσκωμα, διάρροια και δυσκοιλιότητα
Τα ανεξήγητα ιατρικώς συμπτώματα δεν είναι μόνο αυτά και μπορεί επίσης να περιλαμβάνουν αδυναμία, παράλυση, μούδιασμα και μυρμήγκιασμα.
Αιτίες ιατρικώς ανεξήγητων συμπτωμάτων
Όταν κάτι στο σώμα μας δεν πάει καλά, συνήθως υπάρχει μια σωματική ή φυσική αιτία, όπως για παράδειγμα οι διαταραχές του στομάχου μπορεί να οφείλονται σε λοίμωξη.
Όταν δεν υπάρχει φυσική εξήγηση για τα συμπτώματα είναι σημαντικό να κατανοήσετε τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τους παράγοντες που επηρεάζουν το σώμα σας.
Τα ιατρικώς ανεξήγητα συμπτώματα δεν είναι μόνο στο μυαλό σας αλλά επηρεάζουν και το σώμα σας. Για να το κατανοήσετε αυτό είναι ανάγκη να καταλάβετε ότι το μυαλό και το σώμα λειτουργούν μαζί.
Σύνδεση ψυχικής υγείας και σωματικών συμπτωμάτων
Πολλοί άνθρωποι με ιατρικώς ανεξήγητα συμπτώματα αναφέρουν ότι νιώθουν πόνο στους μύες ή στις αρθρώσεις, κόπωση, ή ταχυκαρδία και συχνά έχουν κάποια διαταραχή ψυχικής υγείας όπως το άγχος ή η κατάθλιψη. Η θεραπεία των συμπτωμάτων αυτών των διαταραχών βοηθά στην ανακούφιση των σωματικών συμπτωμάτων.
Μερικές φορές τα ιατρικώς ανεξήγητα συμπτώματα διαρκούν μερικές εβδομάδες και δεν έχουν καμία σύνδεση με κάποιο διαγνωσμένο νόσημα. Όταν δεν κατανοείτε την αιτία των συμπτωμάτων, νιώθετε ανησυχία και αβεβαιότητα που επηρεάζει την καθημερινή σας λειτουργικότητα.
Μετά από εργαστηριακές εξετάσεις, ακτινογραφίες και άλλες τεχνικές απεικόνισης δεν διαπιστώνεται κάποιο πρόβλημα αλλά εσείς συνεχίζετε να έχετε τα συμπτώματα. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι τα συμπτώματά σας έχουν ψυχολογική βάση.
Πώς συνδέεται το μυαλό και το σώμα;
Συχνά σκεφτόμαστε ότι το μυαλό και το σώμα μας είναι δύο ξεχωριστά πράγματα. Στην πραγματικότητα λειτουργούν μαζί και επηρεάζουν το ένα το άλλο.
Οι μελέτες δείχνουν ότι το σώμα και το μυαλό επικοινωνούν με δύο τρόπους και αυτό συμβαίνει επειδή:
- Τα σήματα ταξιδεύουν μέσω των νεύρων από τον εγκέφαλο στο σώμα και πάλι πίσω από το σώμα στον εγκέφαλο.
- Οι ορμόνες κυκλοφορούν στο αίμα. Μερικές παράγονται από τον εγκέφαλο και επηρεάζουν το σώμα και κάποιες άλλες συντίθενται από το σώμα και επηρεάζουν τον εγκέφαλο και τα συναισθήματά μας.
Οι σκέψεις, τα συναισθήματα και το στρες παίζουν σημαντικό ρόλο στις αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα μας:
- όταν νιώθουμε ντροπή, κοκκινίζουμε
- όταν νιώθουμε ανησυχία ή φόβο νιώθουμε πεταλούδες στο στομάχι
- όταν είμαστε αναστατωμένοι νιώθουμε ένα κόμπο στο λαιμό
Επίσης γνωρίζουμε ότι ο τρόπος σκέψης και τα συναισθήματα μπορεί να μας κάνουν να νιώθουμε άρρωστοι:
- το οξύ στρες μπορεί να επιδεινώσει οποιονδήποτε πόνο
- το χρόνιο στρες μπορεί να μας κάνει πιο επιρρεπείς στην υψηλή αρτηριακή πίεση
Επίσης ένα νόσημα μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο που σκεφτόμαστε και αισθανόμαστε. Υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι με τους οποίους το μυαλό και το σώμα συνδέονται.
Σκεφτείτε τον εγκέφαλο και τα νεύρα σαν έναν υπολογιστή που κάθεται σε ένα γραφείο. Αλλά τα ηλεκτρικά μηνύματα που διατρέχουν το νευρικό σύστημα είναι σαν το λογισμικό του υπολογιστή.
Ο εγκέφαλος ή τα νεύρα μπορεί να υποστούν βλάβη από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο ή έναν τραυματισμό, έτσι τα μηνύματα δεν μπορούν να φτάσουν εκεί που πρέπει. Ωστόσο, μπορεί να νιώθετε κάποια συμπτώματα χωρίς να υπάρχει κάποια βλάβη στον εγκέφαλο ή στα νεύρα.
Φαίνεται ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα στο λογισμικό. Ο εγκέφαλος και τα νεύρα
είναι ανέπαφα, αλλά επειδή το λογισμικό δεν τρέχει σωστά, δεν μπορούν να ελεγχθούν τα σήματα.
Αυτά τα προβλήματα στο λογισμικό μπορεί να παρατηρηθούν σε περιπτώσεις έντονου στρες. Το στρες φαίνεται να υπονομεύει τον εγκέφαλο και τα νεύρα.
Ο χρόνιος πόνος μοιάζει με αυτό το παράδειγμα. Ενώ δεν φαίνεται να υπάρχει κάποια σωματική βλάβη που να προκαλεί πόνο, κάτι πάει λάθος με το λογισμικό έτσι ο εγκέφαλος λαμβάνει μηνύματα πόνου.
Ποιοι είναι επιρρεπείς στα ιατρικώς ανεξήγητα συμπτώματα;
Τα ιατρικώς ανεξήγητα συμπτώματα είναι πολύ συχνά σε ανθρώπους με κατάθλιψη ή άγχος. Οι αγχώδεις άνθρωποι είναι γενικά πιο ευάλωτοι στα ιατρικά ανεξήγητα συμπτώματα, όπως και οι άνθρωποι που βιώνουν κατάθλιψη. Επίσης πιο επιρρεπείς είναι οι άνθρωποι:
- με οικογενειακό ιστορικό μιας νόσου
- με υπερπροστατευτικούς γονείς
- που έχουν βιώσει δυσκολίες στην παιδική ηλικία
- οι γυναίκες είναι πιο επιρρεπείς από τους άνδρες
Πώς το στρες προκαλεί σωματικά συμπτώματα;
Το στρες είναι ένας μηχανισμός που προετοιμάζει το σώμα να ανταποκριθεί. Αυτό είναι χρήσιμο όταν η ζωή μας βρίσκεται σε κίνδυνο. Μας προετοιμάζει να αμυνθούμε ή να ξεφύγουμε από τον κίνδυνο. Αυτός ο μηχανισμός αποκαλείται συχνά μηχανισμός πάλης ή φυγής.
Το μυαλό μας αναγνωρίζει τον κίνδυνο. Ο εγκέφαλος στέλνει σήματα στο σώμα μέσω των νεύρων και απελευθερώνει ουσίες στην κυκλοφορία του αίματος, πιο συγκεκριμένα αδρεναλίνη.
Αυτά τα σήματα βάζουν το σώμα σε δράση. Αναπνέουμε πιο γρήγορα για να μεταφερθεί περισσότερο οξυγόνο στην κυκλοφορία του αίματος. Η καρδιά μας χτυπά πιο δυνατά και πιο γρήγορα για να μεταφέρει αίμα στους μύες. Οι μύες συσπώνται και είναι έτοιμοι για δράση.
Συμπτώματα άγχους
Στις μέρες μας υπάρχουν πολλοί παράγοντες που προκαλούν στρες όπως η δουλειά, τα προβλήματα στις σχέσεις. Το στρες προκαλεί αντιδράσεις στο σώμα που περιλαμβάνουν:
- ταχυκαρδία
- πόνο στο στήθος και δυσκολία στην αναπνοή
- ζαλάδα, τάσεις λιποθυμίας
- τρέμουλο
- δυσπεψία, διάρροια
- ξηροστομία
- σφίξιμο στο λαιμό
- μούδιασμα και μυρμήγκιασμα
- πονοκέφαλο, μυϊκή ένταση
- εφίδρωση, εξάψεις, ανατριχίλα
Αυτά τα σωματικά συμπτώματα του στρες μπορεί να είναι δυσάρεστα, ειδικά αν δεν γνωρίζουμε γιατί συμβαίνουν. Μπορούν να μας κάνουν να νιώθουμε άρρωστοι.
Αυτή η ανησυχία μπορεί να προκαλέσει περισσότερο άγχος και σωματικά συμπτώματα, τα οποία μπορεί να επιδεινώνονται. Αυτό είναι πολύ πιο πιθανό να συμβεί όταν το στρες είναι μακροχρόνιο.
Χρόνιος πόνος
Συνήθως νιώθουμε πόνο όταν υπάρχει κάποια βλάβη στο σώμα. Ωστόσο, μπορεί να έχουμε χρόνιο πόνο, ακόμη και όταν δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα στα νεύρα μας.
Για παράδειγμα, ο πόνος μπορεί να προκληθεί από μια βλάβη, αλλά ο χρόνιος πόνος συνεχίζει μετά την επούλωση της βλάβης. Αυτό μπορεί να είναι ιδιαίτερα δυσάρεστο όταν δεν υπάρχει βλάβη. Μπορεί να ανησυχείτε ότι οι γύρω σας δεν πιστεύουν ότι νιώθετε πόνο.
Ο χρόνιος πόνος εκδηλώνεται όταν η σύνδεση των νεύρων με τα κέντρα του πόνου στον εγκέφαλο δεν λειτουργεί σωστά. Ο πόνος όμως μπορεί να σας κάνει να νιώθετε κατάθλιψη, ειδικά αν συνεχίζεται για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τα συναισθήματα της κατάθλιψης ρίχνουν την αντοχή μας στον πόνο με αποτέλεσμα να επιδεινώνεται.
Πώς το άγχος και η κατάθλιψη προκαλούν σωματικά συμπτώματα;
Το άγχος ή η κατάθλιψη προφανώς επηρεάζουν τη διάθεσή, αλλά επίσης μπορούν να προκαλέσουν σωματικά συμπτώματα. Μπορεί να αναγνωρίζετε τα σωματικά συμπτώματα, αλλά να είναι δύσκολο να αντιληφθείτε το άγχος ή την κατάθλιψη. Άρα έχετε την τάση να σκέφτεστε ότι αυτά τα συμπτώματα οφείλονται σε κάποια σωματική αιτία.
Κατάθλιψη
Όταν βιώνουμε κατάθλιψη, όχι μόνο νιώθουμε θλιμμένοι αλλά επίσης επηρεάζεται το σώμα και εμφανίζονται συμπτώματα όπως:
- η απώλεια της όρεξης
- η απώλεια βάρους
- τα χαμηλά επίπεδα ενέργειας
- η κόπωση
- γενικά πόνοι
Είναι πολύ συχνό οι άνθρωποι να έχουν κάποια σωματική νόσο, αλλά επίσης μπορεί να έχουν σωματικά συμπτώματα που δεν έχουν κάποια σωματική αιτία. Αυτό μπορεί να συμβεί για πολλούς λόγους.
Αντιμετώπιση των ιατρικώς ανεξήγητων συμπτωμάτων
Κάποια άτομα είναι ευαισθητοποιημένα στον πόνο λόγω της προηγούμενης εμπειρίας του πόνου ή κάποιου τραύματος και παρερμηνεύουν τις φυσιολογικές αντιδράσεις του σώματος. Προσέχουν περισσότερο τα συμπτώματά τους και αναπτύσσουν συγκεκριμένες πεποιθήσεις για τις εμπειρίες τους.
Η λανθασμένη λύση στο πρόβλημα είναι η συνήθως η αποφευκτικότητα, δηλαδή αποφεύγουν καταστάσεις που είναι πιθανό να πυροδοτήσουν τα συμπτώματα, αυτό όμως επιδεινώνει τα συμπτώματα και επηρεάζει τη λειτουργικότητά τους. Οι πεποιθήσεις διαμορφώνουν την συμπεριφορά και όσοι έχουν αρνητικό τρόπο σκέψης επουλώνονται πιο αργά. Η ψυχοθεραπεία βοηθά τους ασθενείς να κατανοήσουν τα συμπτώματά τους ώστε να μπορέσουν να τα διαχειριστούν.
Η επιλεκτική προσοχή μειώνει το όριο αντοχής στα συμπτώματα και η έλλειψη εξήγησης αυξάνει το άγχος και επιδεινώνει τα συμπτώματα. Το στρες συνδέεται με συμπτώματα ,την αποφυγή συμπτωμάτων και περιορισμό στις δραστηριότητες με αποτέλεσμα το άτομο να παγιδεύεται μέσα σε ένα φαύλο κύκλο συμπτωμάτων, συμπεριφορών, άγχους και αποφυγής.
Τα σωματικά συμπτώματα χωρίς διάγνωση προκαλούν έντονη δυσφορία. Ο πόνος είναι πραγματικός και έντονος. Πολλοί άνθρωποι εμφανίζουν διαταραχές άγχους ή κατάθλιψη επειδή πιστεύουν ότι όλα είναι στο μυαλό τους. Υπάρχουν όμως θεραπευτικές επιλογές που μπορούν να σας βοηθήσουν:
- Ψυχοθεραπεία: βοηθά να κατανοήσετε και να διαχειριστείτε τα συμπτώματά σας, και να δουλέψετε με τα θέματα ψυχικής υγείας όπως το άγχος και η κατάθλιψη που προκαλούν τα σωματικά συμπτώματα.
- Τεχνικές χαλάρωσης: περιλαμβάνουν ασκήσεις αναπνοών και διαλογισμό, ώστε να μπορείτε να ηρεμείτε και να καθαρίζετε το μυαλό σας από τις αρνητικές σκέψεις που συμβάλλουν στο άγχος και στα συμπτώματά σας.
- Φαρμακευτική αγωγή: αν τα συμπτώματα της κατάθλιψης και του άγχους είναι χρόνια, η φαρμακευτική αγωγή σε συνδυασμό με την ψυχοθεραπεία βοηθά στη βελτίωση των συμπτωμάτων. Οι επιλεκτικοί αναστολείς της σεροτονίνης (SSRIs) , άλλα αγχολυτικά και αντικαταθλιπτικά βοηθούν στη μείωση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης και του άγχους.