Καρκίνος και στρες

Καρκίνος και Στρες

Το άγχος είναι ένα αναπόφευκτο κομμάτι της σύγχρονης ζωής. Το πως όμως ο καθένας αντιμετωπίζει το στρες έχει σημαντική επίδραση στην σωματική και στην συναισθηματική του υγεία. Οι μελέτες έχουν δείξει ότι οι ασθενείς με καρκίνο είναι πιο επιρρεπείς στην ανησυχία, στο άγχος, στην κατάθλιψη και άλλες συναισθηματικές διαταραχές. Περίπου 1 στους 3 ασθενείς με καρκίνο αντιμετωπίζει μια διαγνωσμένη συναισθηματική διαταραχή όπως το άγχος ή η κατάθλιψη.

Πως το άγχος επηρεάζει τους ασθενείς με καρκίνο;

Είναι φυσιολογικό να νιώθετε άγχος, φόβο και ανησυχία όταν έρχεστε αντιμέτωποι με τη διάγνωση του καρκίνου. Αλλά όταν αυτά τα συναισθήματα είναι ανεξέλεγκτα και παρεμβαίνουν στην καθημερινότητα ή επηρεάζουν αποφάσεις, τότε υπάρχουν θεραπευτικές λύσεις που μπορούν να ελέγξουν το άγχος, ώστε να επικεντρωθείτε στην αντιμετώπιση του καρκίνου.

Ιδίως σε ένα περιβάλλον νοσοκομειακής περίθαλψης, οι ασθενείς συχνά νιώθουν φοβισμένοι, αναστατωμένοι από την αφθονία των πληροφοριών και των κλινικών όρων που πρέπει να κατανοήσουν. Η διάγνωση του καρκίνου, και οι δυσάρεστες επιπλοκές που τον συνοδεύουν, συνήθως προκαλούν έντονα  συναισθήματα . Το άγχος και η ανησυχία είναι συχνές παρενέργειες του καρκίνου και της θεραπείας του. Μπορεί να νιώθετε αβεβαιότητα για το μέλλον, φόβο για το άγνωστο ή άγχος για το πως ο καρκίνος θα επηρεάσει την ζωή σας, την ικανότητά σας να εργάζεστε, να φροντίζετε την οικογένειά σας, να ταξιδεύετε ή να είστε λειτουργικοί στην καθημερινότητα. Αυτά τα συναισθήματα μπορεί να οδηγήσουν και σε άλλες διαταραχές και ψυχοσωματικά συμπτώματα:

• Πονοκεφάλους
• Αλλαγές στην όρεξη
• Γαστρεντερικές διαταραχές
• Κόπωση
• Μυϊκούς πόνους
• Δυσκολία στον ύπνο
• Σεξουαλική δυσλειτουργία
• Κατάθλιψη
• Δυσκολία στη συγκέντρωση

Κατανόηση του άγχους

Κάθε άτομο έχει τους δικούς του παράγοντες άγχους (ψυχοπιεστικούς παράγοντες) όπως και τις δικές του σωματικές αντιδράσεις στο (οξύ ή χρόνιο) στρες και σωματικές, ψυχολογικές και συμπεριφορικές αντιδράσεις στο χρόνιο στρες. Πολλοί άνθρωποι δεν κατανοούν τους ψυχοπιεστικούς παράγοντες ή τις αποκρίσεις τους στο στρες.

Αντιμετώπιση του άγχους

Η διαχείριση του άγχους σχετικά με τον καρκίνο περιλαμβάνει τεχνικές όπως η επίλυση των προβλημάτων, η αλλαγή σε μοτίβα συμπεριφοράς ή στον τρόπο σκέψης και τεχνικές χαλάρωσης. Κάθε τεχνική μπορεί να εφαρμοστεί μόνη της ή να συνδυαστεί με άλλες.

Επίλυση προβλημάτων

Η επίλυση ενός προβλήματος είναι το πρώτο βήμα για να διαχειριστείτε το άγχος που οφείλεται στο καρκίνο, από τη στιγμή που θα έχετε αναγνωρίσει όλους τους ψυχοπιεστικούς παράγοντες και τις αποκρίσεις σας στο στρες. Ο στόχος της επίλυσης ενός προβλήματος είναι να εξαλείψει τους ψυχοπιεστικούς παράγοντες ή τουλάχιστον να τους περιορίσει.

1. Χαλαρώστε: δώστε λίγο χρόνο στον εαυτό σας, καθίστε κάπου άνετα και χωρίς περισπασμούς. Επικεντρωθείτε στη διαδικασία επίλυσης του προβλήματος. Αυτό βοηθά να καθαρίσει το μυαλό σας από εξωτερικές σκέψεις και να ηρεμήσετε συναισθηματικά ώστε να μπορέσετε να δουλέψετε με το πρόβλημα.

2. Αναγνωρίστε το πραγματικό πρόβλημα: αυτό δεν είναι πάντα τόσο ξεκάθαρο. Για παράδειγμα, πολλοί άνθρωποι λένε ότι μισούν τη δουλειά τους. Το πραγματικό πρόβλημα θα μπορούσε να σχετίζεται με τον εργοδότη τους, τους συνεργάτες τους, το εργασιακό περιβάλλον, τον τύπο της δουλειά που κάνουν ή την μετακίνηση που χρειάζεται να κάνουν για να φτάσουν στη δουλειά τους. Είναι επίσης σημαντικό να διαχωρίσετε τα συναισθήματά σας (π.χ. θυμό, άγχος) τα οποία αποτελούν αποκρίσεις στο στρες από τις πηγές του άγχους (τους ψυχοπιεστικούς παράγοντες). Εντοπίστε το ακριβές πρόβλημα.

3. Σκεφτείτε όλες τις πιθανές λύσεις: καταγράψτε κάθε πιθανή λύση ανεξάρτητα με το πόσο σοβαρή, ανόητη ή ρεαλιστική μπορεί να είναι. Μπορεί το στρες να μειωθεί μόνο που φαντάζεστε κάποιες λύσεις.

4. Επιλέξτε μια λύση και εφαρμόστε την: αξιολογήστε όλες τις πιθανές λύσεις και επιλέξετε αυτή που σας φαίνεται η καλύτερη επιλογή για να λύσετε το πρόβλημα σας. Δοκιμάστε την. Μην σαμποτάρετε τον εαυτό σας πριν προσπαθήσετε για κάτι λέγοντας απλά ότι δεν θα δουλέψει. Αν δεν τολμήσετε, δεν θα κερδίσετε τίποτα.

5. Αξιολογήστε τα αποτελέσματα της λύσης: δούλεψε τελικά, έχετε τα αποτελέσματα που περιμένατε;

6. Αν δούλεψε, γιορτάστε το. Αν δεν έχει δουλέψει γυρίστε στο βήμα με τις πιθανές λύσεις και συνεχίστε να προσπαθείτε.

Κάποια στιγμή θα είναι ξεκάθαρο ότι: το πρόβλημα μπορεί να λυθεί, είναι λιγότερο πιεστικό ή ότι το πρόβλημα δεν μπορεί να λυθεί.

Αλλάξτε στάση ή τρόπο σκέψης

Αν ένας ψυχοπιεστικός παράγοντας δεν μπορεί να εξαλειφθεί ή να ελαχιστοποιηθεί μέσω της επίλυσης του προβλήματος, το επόμενο βήμα για τη διαχείριση του άγχους είναι να προσπαθήσετε να αλλάξετε τον τρόπο που σκέφτεστε για αυτό τον ψυχοπιεστικό παράγοντα. Η αλλαγή στάσης προς ένα ψυχοπιεστικό παράγοντα περιλαμβάνει να σκεφτείτε αν είναι στην πραγματικότητα τόσο σημαντικός. Για παράδειγμα, πόσο σημαντικό είναι αν το σπίτι σας είναι καθαρό.

Φυσικά, μερικοί ψυχοπιεστικοί παράγοντες είναι πραγματικά σημαντικοί και μπορεί να είναι απειλητικοί για τη ζωή όπως ο καρκίνος αλλά πολλές από τις καθημερινές ανησυχίες για αυτόν δεν είναι τόσο σημαντικές. Αναρωτηθείτε, είναι πραγματικά σημαντικό για τη ζωή σας, μπορεί να την αλλάξει ή θα έχει σημασία σε 20 χρόνια; Κάθε άνθρωπος αξιολογεί με διαφορετικό τρόπο τα ίδια πράγματα.

Τεχνικές χαλάρωσης

Τελικά, είναι βοηθητικό να γνωρίζετε πως μπορείτε να αλλάξετε τις φυσιολογικές σας αποκρίσεις σε ψυχοπιεστικούς παράγοντες όταν αυτές εμφανίζονται. Υπάρχουν πολλές τεχνικές χαλάρωσης που μπορεί να σας βοηθήσουν. Η προοδευτική χαλάρωση των μυών και η κατευθυνόμενη φαντασία είναι κάποιες από αυτές. Η προοδευτική μυϊκή χαλάρωση είναι αποτελεσματική στην διαχείριση ενός μεγάλου εύρους συναισθηματικών και σωματικών προβλημάτων, όπως ο πόνος. Όταν αγχωνόμαστε, οι μύες μας αρχίζουν να πιέζονται και είναι έτοιμοι να δράσουν.

Η προοδευτική χαλάρωση των μυών βοηθά να κατανοήσετε το επίπεδο της έντασης σε κάθε μυϊκή ομάδα στο σώμα σας και με την συστολή των μυών απελευθερώνεται η ένταση. Όταν συγκεντρώνεστε στη χαλάρωση του σώματος, είναι πιθανό να επιτύχετε και πνευματική χαλάρωση. Όταν ανακατευθύνετε την προσοχή σας από τις πιεστικές σκέψεις και εικόνες, αφήνετε την ένταση να απελευθερωθεί.

Η κατευθυνόμενη φαντασία είναι μια τεχνική την οποία τα άτομα μπορούν να χρησιμοποιήσουν για να επιτύχουν μια θετική ψυχική κατάσταση. Αρχικά το άτομο μαθαίνει την τεχνική της κατευθυνόμενης φαντασίας με την βοήθεια ενός ψυχοθεραπευτή. Η προοδευτική χαλάρωση των μυών και η κατευθυνόμενη φαντασία απαιτούν κάποιες δεξιότητες και όπως κάθε άλλη δεξιότητα απαιτούν εξάσκηση. Από τη στιγμή που θα μάθετε αυτές τις δεξιότητες χρειάζεστε μόνο μερικά δευτερόλεπτα για να ξεκινήσετε τη διαδικασία και να μειώσετε το άγχος. Η υπομονή και η εξάσκηση είναι στοιχεία κλειδιά για αυτές στις τεχνικές. Ο στόχος είναι να τις μάθετε και να μπορείτε να τις εφαρμόζετε μόνοι σας.