Καταστάσεις του Eγώ- Διαφορετικές πλευρές του εαυτού μας

Καταστάσεις του Εγώ

Όλοι έχουμε βιώσει στιγμές στη ζωή μας στις οποίες νιώθουμε πίεση και δεν μπορούμε να κατανοήσουμε αυτή την εμπειρία. Όταν σκεφτόμαστε τέτοιες καταστάσεις είναι σαν ένα κομμάτι του εαυτού μας να παγώνει, και να μένει κολλημένο στην αδυναμία μας να κατανοήσουμε την εμπειρία. Ένα κομμάτι του εαυτού μας δεν θα προχωρήσει ποτέ, αυτό είναι το εγώ.

Αργότερα αν κάτι μας υπενθυμίσει την εμπειρία, νιώθουμε ακριβώς τα ίδια συναισθήματα χωρίς να έχουμε πρόσβαση στη σοφία, στην ωριμότητα και στην ισορροπία που έχουμε αποκτήσει όσο μεγαλώνουμε.

Ασφάλεια

Η κατάσταση του εγώ δεν ενσωματώνεται στα υπόλοιπα κομμάτια του μυαλού και αυτό είναι ιδιαίτερα συχνό σε ανθρώπους που στην παιδική τους ηλικία οι φροντιστές τους δεν κάλυπταν  τις συναισθηματικές τους ανάγκες, ή βίωναν παραμέληση ή κακοποίηση. Όλοι είμαστε αβοήθητοι όταν γεννιόμαστε, δεν μπορούμε να καλύψουμε μόνοι μας τις ανάγκες για την επιβίωσή μας και δεν μπορούμε να καταπραΰνουμε τα συναισθήματά μας. Εξαρτόμαστε από την φροντίδα των άλλων για την κάλυψη των αναγκών μας. Ακόμη και στην ενήλικη ζωή, η επιβίωση και η ρύθμιση των συναισθημάτων εξαρτάται από κοινωνικούς παράγοντες. Ζούμε σε κοινωνίες και μοιραζόμαστε εμπειρίες με τους άλλους, πράγμα που μας βοηθά να αντιμετωπίσουμε τις αντιξοότητες.

Η υγιής ψυχολογική ανάπτυξη εξαρτάται από την  ασφάλεια του περιβάλλοντος που μεγαλώνουμε ώστε να εκφράσουμε τις ανάγκες και τα συναισθήματά μας. Όταν τα παιδιά μεγαλώνουν χωρίς ασφάλεια, συχνά νιώθουν πίεση. Μαθαίνουν να αποσυνδέουν τις ανάγκες και τα συναισθήματά τους για να αποφύγουν έντονα συναισθήματα, να μειώσουν το στρες, ή να αποτρέψουν τον κίνδυνο.

Η αποσύνδεση συμβαίνει αρχικά επειδή υπάρχει έλλειψη συναισθηματικής ασφάλειας. Σαν παιδιά, είχατε ελάχιστο έλεγχο ή καθόλου έλεγχο στο περιβάλλον σας. Σαν ενήλικες, έχετε επιλογές που θα σας βοηθήσουν να νιώθετε ασφάλεια και να ξεπεράσετε τις δυσκολίες του παρελθόντος και του παρόντος.

Οι καταστάσεις του εγώ

Η συναλλακτική ανάλυση είναι μια εξελιγμένη εξήγηση της ανθρώπινης εξέλιξης, της αλληλεπίδρασης και της δυσλειτουργίας. Αυτή η ανάλυση υποστηρίζει ότι όλοι έχουμε τρεις καταστάσεις του εγώ και συνήθως λειτουργούμε με μία από αυτές κάθε στιγμή. Μια κατάσταση του εγώ είναι ένα σύστημα συναισθημάτων , σκέψεων και συμπεριφορών , τα οποία είναι αλληλένδετα. Οι τρεις καταστάσεις του εγώ είναι η κατάσταση του γονέα, του ενήλικα και του παιδιού. Η κατάσταση του  γονέα και του παιδιού γενικά διαμορφώνονται στην ηλικία των 8 ετών. Πολλές από τις αποφάσεις στην καθημερινότητα και οι αλληλεπιδράσεις με τους άλλους επηρεάζονται από τις καταστάσεις του εγώ.

Αυτή η θεωρία είναι ανεκτίμητη καθώς βοηθά στην αναγνώριση όσων έχουν συμβεί στην παιδική μας ηλικία και στο πως μας συμπεριφέρονταν, και υποσυνείδητα αυτά έχουν επηρεάσει τον τρόπο που σκεφτόμαστε και συμπεριφερόμαστε σήμερα.

Ωστόσο, αυτή η θεωρία δείχνει ότι είστε υπεύθυνοι για όσα συμβαίνουν στη ζωή σας στο παρόν και στο μέλλον, ανεξάρτητα από την  επίδραση των αρνητικών εμπειριών του παρελθόντος.

Οι τρεις καταστάσεις του εγώ υπάρχουν σε όλους μας. Αυτή η θεωρία βασίζεται στην πεποίθηση ότι όσα έχουμε βιώσει στο παρελθόν από τη στιγμή της γέννησής μας έχουν καταγραφεί με λεπτομέρειες και έχουν αποθηκευτεί στον εγκέφαλό μας.

Η κατάσταση του ενήλικα, του γονέα και του παιδιού υπάρχει μέσα σε κάθε άνθρωπο. Τα πιο δυνατά συναισθήματα προέρχονται από την κατάσταση του παιδιού.

Η κατάσταση του γονέα διαμορφώνεται από όλα όσα έχουμε μάθει από τους γονείς μας και άλλους ενήλικες που μας επηρεάζουν. Προκύπτει όχι μόνο από όσα  ακούμε αλλά και από όσα παρατηρούμε να κάνουν οι γονείς μας. Ο γονέας είναι η ανατροφή και ο έλεγχος των παρορμήσεων και της συμπεριφοράς, είτε προς τον εαυτό μας ή προς τους άλλους. Υποκειμενικά ο γονέας μας μπορεί να είναι προστατευτικός ή επικριτικός, και έχει την πεποίθηση ότι ξέρει τι είναι σωστό και ηθικό και τι δεν είναι. Γενικά όταν είμαστε στην κατάσταση του γονέα, νιώθουμε ασφάλεια και είμαστε σε θέση ισχύος.

Η κατάσταση του παιδιού, είναι οι εμπειρίες που έχουμε βιώσει ως παιδιά και ακόμη τις νιώθουμε. Έχει όλα τα χαρακτηριστικά του παιδιού όπως η δυνατότητα επιβίωσης ανάμεσα σε πιο ισχυρούς ενήλικες. Το παιδί αποζητά την διασκέδαση και την ευχαρίστηση, είναι απαιτητικό συναισθηματικά, δημιουργικό, περίεργο, παρορμητικό, στοργικό,  δεν ντρέπεται. Αυτό το κομμάτι του εαυτού μας πιστεύει στη μαγεία και μπορεί να νιώθει παντοδύναμο ή εντελώς αβοήθητο, όπως κάναμε σαν μικρά παιδιά. Είναι το κομμάτι μας που μοιράζεται και βιώνει τα πάντα με ζωντάνια και αμεσότητα. Σαν παιδιά, ωστόσο, μαθαίνουμε τρόπους να ζούμε με αυτούς που εξαρτόμαστε. Η κατάσταση του παιδιού μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε στιγμή στην ενήλικη ζωή. Πολλές καταστάσεις μας υπενθυμίζουν παρόμοιες στιγμές που έχουμε βιώσει στην παιδική μας ηλικία και δημιουργούν τα ίδια συναισθήματα με τότε.

Η κατάσταση του ενήλικα είναι η αρχή της πραγματικότητας στην προσωπικότητα. Είναι ικανός να παρατηρεί, να επεξεργάζεται, να αποθηκεύει πληροφορίες με υποκειμενικό τρόπο. Με πολλούς τρόπους ο ενήλικας φαίνεται να λειτουργεί σαν υπολογιστής.

Η κατάσταση του ενήλικα είναι ουσιαστικό κομμάτι του εαυτού μας που το αναπτύσσουμε αποτελεσματικά ώστε να διαχειριστούμε την καθημερινότητα. Οι λειτουργίες του ενήλικα είναι:

• Να λαμβάνει πληροφορίες από τις άλλες καταστάσεις του εγώ και από τον εξωτερικό κόσμο
• Να δίνει πληροφορίες στις καταστάσεις του εγώ
• Να αναλαμβάνει την ευθύνη των αποφάσεων

Για παράδειγμα, ο ενήλικας μπορεί να ακούσει το πληγωμένο παιδί και να αναγνωρίσει αν αυτά τα συναισθήματα είναι μια απόκριση σε μια πραγματική κατάσταση που οφείλεται σε ένα τραύμα της παιδικής ηλικίας. Ο ενήλικας στη συνέχεια μπορεί να αποφασίσει τι είναι το πιο ωφέλιμο να κάνει, αντί να αγνοεί το πληγωμένο παιδί ή να το αφήνει κολλημένο στον πόνο.

Ο ενήλικας έχει την ικανότητα να έχει πρόσβαση στην πραγματικότητα στο εδώ και στο τώρα. Όταν ο ενήλικας λειτουργεί καλά, μπορούμε να προσαρμόσουμε τη συμπεριφορά μας ανάλογα με την κατάσταση που αντιμετωπίζουμε. Η ανάπτυξη του ενήλικου εαυτού μας βοηθά να ανακτήσουμε τον έλεγχο των συναισθημάτων μας.

Οι άνθρωποι που έχουν βιώσει τραυματικές εμπειρίες συχνά χάνουν τον έλεγχο και δεν λειτουργούν φυσιολογικά. Τα τραύματα επηρεάζουν σημαντικά τις τρεις καταστάσεις του εγώ. Ο ενήλικας δεν αναπτύσσεται σωστά και κατακλύζεται από το πληγωμένο παιδί και τον δυσλειτουργικό γονέα. Συναισθήματα όπως η θλίψη, ο φόβος και ο θυμός, όταν εξετάζονται στην ενήλικη κατάσταση, σχετίζονται με κάτι που συνέβη στην παιδική ηλικία και όχι στην παρούσα στιγμή.

Στόχος της ψυχοθεραπείας

Η ψυχοθεραπεία έχει σχεδιαστεί για να βοηθά τους ανθρώπους να κατανοήσουν τον εαυτό τους σε βαθύ επίπεδο, ώστε να μειώσουν τις εσωτερικές συγκρούσεις μεταξύ των διαφορετικών πλευρών τους και να βρουν εσωτερική γαλήνη. Αν υπάρχουν κομμάτια του μυαλού σας που είναι ανεπιθύμητα, αυτά ίσως να παρεμβαίνουν στην ασφάλειά σας, στους στόχους σας, στα σχέδια σας και στη συνολική σας ευεξία. Αν υποπτεύεστε ότι έχετε κάποιες μη ενσωματωμένες καταστάσεις του εγώ, μπορεί να είναι σοφό να ζητήσετε τη βοήθεια ενός ψυχοθεραπευτή.

Η ψυχοθεραπεία σας βοηθά να μετακινηθείτε από μια κατάσταση κατακερματισμού, στην οποία τα υγιή, ενήλικα κομμάτια σας είναι σε κίνδυνο από τον ανεπίλυτο φόβο ή θυμό, σε μια κατάσταση ενσωμάτωσης, στην οποία επιλύετε το φόβο και το θυμό, και ο υγιής ενήλικος εαυτός σας είναι στο επίκεντρο της προσοχής σας.