Κλιμακτήριος και ψυχολογικά συμπτώματα (περιεμμηνόπαυση)

Κλιμακτήριος και ψυχολογικά συμπτώματα (περιεμμηνόπαυση)

Η κλιμακτήριος (περιεμμηνόπαυση) αφορά το χρόνο στη διάρκεια του οποίου το σώμα προετοιμάζεται για τη φυσιολογική μετάβαση στην εμμηνόπαυση, και το τέλος της αναπαραγωγικής ηλικίας.

Για κάθε γυναίκα η κλιμακτήριος ξεκινά σε διαφορετική ηλικία. Οι γυναίκες μπορεί να παρατηρούν σημάδια μετάβασης στην εμμηνόπαυση, όπως η διαταραχή της έμμηνου ρύσεως, κάποιες φορές στην ηλικία των 40 ετών. Βέβαια, κάποιες γυναίκες μπορεί να παρατηρούν αλλαγές ακόμη και κοντά στα 35 έτη.

Τα επίπεδα των οιστρογόνων, αυξάνονται και πέφτουν ξαφνικά στη διάρκεια της κλιμακτηρίου. Οι εμμηνορροϊκοί κύκλοι μπορεί να διαρκούν περισσότερο ή λιγότερο, και κάποιους μήνες μια γυναίκα μπορεί να μην έχει περίοδο. Επίσης, μπορεί να εμφανιστούν συμπτώματα παρόμοια με αυτά της εμμηνόπαυσης όπως οι εξάψεις, τα προβλήματα στον ύπνο, η ξηρότητα του κόλπου. Πέρα όμως από τα σωματικά συμπτώματα, η κλιμακτήριος συνοδεύεται και από ψυχολογικά συμπτώματα.

Όταν μια γυναίκα έχει 12 μήνες χωρίς περίοδο, τότε επίσημα έχει μπει στην εμμηνόπαυση, και η περιεμμηνόπαυση έχει τελειώσει.

Συμπτώματα κλιμακτηρίου

Σε αυτή τη μεταβατική περίοδο μπορεί να συμβαίνουν αλλαγές στο σώμα. Μια γυναίκα μπορεί να εμφανίζει τα εξής:

• Ακανόνιστη περίοδο: η περίοδος μπορεί να διαρκεί λιγότερο ή περισσότερο, μια γυναίκα μπορεί να χάνει κάποιες περιόδους.
• Εξάψεις και προβλήματα στον ύπνο: οι εξάψεις είναι κάτι σύνηθες στη διάρκεια της κλιμακτηρίου. Η ένταση, η διάρκεια και η συχνότητα ποικίλουν. Τα προβλήματα στον ύπνο οφείλονται στις εξάψεις και στις νυχτερινές εφιδρώσεις, αλλά μερικές φορές ο ύπνος μπορεί να είναι απρόβλεπτος.
• Αλλαγές στη διάθεση: οι αλλαγές στη διάθεση, η ευερεθιστότητα, η νευρικότητα αυξάνουν τον κίνδυνο για κατάθλιψη. Αυτές οι αλλαγές στη διάθεση μπορεί να οφείλονται είτε στα θέματα στον ύπνο ή στις ορμονικές αλλαγές.
• Προβλήματα του κόλπου και της ουροδόχου κύστης: όταν τα επίπεδα των οιστρογόνων πέφτουν, ο κόλπος δεν είναι ενυδατωμένος και ελαστικός, με αποτέλεσμα η διείσδυση στη διάρκεια του σεξ να προκαλεί πόνο. Τα χαμηλά επίπεδα οιστρογόνων επίσης αυξάνουν τον κίνδυνο λοιμώξεων της ουροδόχου κύστης.
• Μειωμένη γονιμότητα: καθώς η ωορρηξία είναι ακανόνιστη, η δυνατότητα σύλληψης μειώνεται. Φυσικά, όταν μια γυναίκα έχει περίοδο μπορεί να μείνει έγκυος.
• Αλλαγές στη σεξουαλική επιθυμία: στην κλιμακτήριο η λίμπιντο αλλάζει.
• Προβλήματα με τα οστά: καθώς τα επίπεδα των οιστρογόνων μειώνονται η οστική μάζα μειώνεται, και αυτό αυξάνει τον κίνδυνο οστεοπόρωσης.
• Αλλαγές στα επίπεδα της χοληστερόλης: η μείωση στα επίπεδα των οιστρογόνων προκαλεί ανεπιθύμητες αλλαγές στα επίπεδα της χοληστερόλης στο αίμα, καθώς αυξάνει την κακή χοληστερόλη (LDL). Επίσης, μειώνει τα επίπεδα της καλής χοληστερόλης (HDL).

Επιδράσεις της κλιμακτηρίου στην ψυχική υγεία

Η κλιμακτήριος είναι μια περίοδος έντονου στρες για τις γυναίκες. Αν υπάρχουν ανεπίλυτα ψυχολογικά θέματα, η κλιμακτήριος μπορεί να οδηγεί σε δραματικές συναισθηματικές και σωματικές αλλαγές.

Καθώς οι ορμόνες παίζουν σημαντικό ρόλο στις συναισθηματικές αλλαγές, παίζουν κύριο ρόλο στην ψυχική υγεία των γυναικών. Το στρες, οι διαταραχές στον ύπνο, και η αύξηση του βάρους είναι παράγοντες που επηρεάζουν την ψυχική υγεία. Καθώς αυτή η περίοδος για τις γυναίκες μπορεί να συνοδεύεται από σημαντικές αλλαγές (π.χ. τα παιδιά φεύγουν από το σπίτι), οι γυναίκες μπορεί να έρχονται αντιμέτωπες με το άγχος και την κατάθλιψη.

1. Στρες και ύπνος

Η κλιμακτήριος μπορεί να διαρκεί 8-10 χρόνια πριν από την εμμηνόπαυση. Αυτό το χρονικό διάστημα μπορεί να εμφανιστεί νωρίτερα ή αργότερα, και η διάρκεια να είναι πιο μικρή ή πιο μεγάλη.

Υπάρχουν πολλές μελέτες σχετικά με το άγχος και την κλιμακτήριο, και πολλές γυναίκες αναφέρουν ότι έχουν άγχος αυτή την περίοδο. Το άγχος μπορεί να σημαίνει ότι οι γυναίκες ανησυχούν συνεχώς για πράγματα της καθημερινότητας. Μπορεί να ιδρώνουν ή να νιώθουν ναυτία. Η κατάθλιψη και το άγχος δημιουργούν θέματα στον ύπνο, στην αυτοφροντίδα.

2. Σωματικές αλλαγές

Η κλιμακτήριος συχνά συνοδεύεται από σωματικές αλλαγές όπως η ξηρότητα του κόλπου, η κόπωση, που οδηγούν σε μειωμένη σωματική δραστηριότητα και κακές διατροφικές επιλογές. Την ίδια στιγμή, πολλές γυναίκες στα 40 και στα 50 μπορεί να έχουν συναισθήματα και στρες που να συνδέεται με το σύνδρομο της άδειας φωλιάς, το διαζύγιο, την αλλαγή καριέρας, και το ρόλο του φροντιστή για τους ηλικιωμένους γονείς.

Η γήρανση από μόνη της είναι μια διαδικασία που προκαλεί στρες. Η κοινωνία ασκεί έντονη πίεση στις γυναίκες να παραμένουν νέες, και αυτό δημιουργεί επιπλέον στρες.

3. Έλλειψη ύπνου

Οι εξάψεις είναι πολύ ενοχλητικές, αλλά όταν συμβαίνουν στη διάρκεια του ύπνου, παρεμβαίνουν σημαντικά σε αυτόν. Η έλλειψη ύπνου είναι ένας παράγοντας που επηρεάζει τα συναισθήματα. Οι εξάψεις και οι νυχτερινές εφιδρώσεις μπορεί επίσης να συνδέονται με τη μειωμένη λίμπιντο.

Τα μακροχρόνια προβλήματα με τον ύπνο έχουν αρνητική επίδραση στην ψυχική υγεία.

4. Αύξηση βάρους και κατάθλιψη

Η κλιμακτήριος συνδέεται με την αύξηση βάρους, ειδικά γύρω από τη μέση. Η αύξηση βάρους μπορεί να έχει σχέση με ορμονικές αλλαγές και αλλαγές στο μεταβολισμό που παρατηρούνται όσο περνούν τα χρόνια.

Υπάρχει μια ισχυρή σύνδεση ανάμεσα στα συμπτώματα της κατάθλιψης, την υπερφαγία, το στρες και την αύξηση βάρους στις γυναίκες μέσης ηλικίας. Σε αυτό συμβάλλουν και βιολογικοί μηχανισμοί, ψυχολογικοί παράγοντες, οικονομικές δυσκολίες.

Οι περισσότερες μελέτες δείχνουν ότι ο κίνδυνος κατάθλιψης αυξάνεται στη διάρκεια της μετάβασης στην εμμηνόπαυση. Τα συμπτώματα της κατάθλιψης μπορεί να περιλαμβάνουν πολύ κλάμα, αίσθημα απελπισίας, συναισθηματικό μούδιασμα και απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες.

Η κατάθλιψη είναι κάτι σύνηθες στην κλιμακτήριο. Και φυσικά το να επικεντρώνονται οι γυναίκες μοναχά στην απώλεια βάρους δεν έχει κανένα αποτέλεσμα.

Οι αλλαγές στην ψυχική υγεία μπορεί να οφείλονται σε πολλές αιτίες

Οι ορμονικές αλλαγές που επηρεάζουν την περίοδο στη διάρκεια της κλιμακτηρίου, μπορεί να επηρεάζουν και τα συναισθήματα. Επίσης, τα σωματικά συμπτώματα μπορεί να προκαλούν στρες και κόπωση.

Στη ηλικία των 40-50 ετών υπάρχει μεγάλη πίεση. Πολλές γυναίκες σε αυτή την ηλικία έχουν απαιτητικές δουλειές, έχουν μικρά παιδιά ή μεγαλύτερα παιδιά που ξεκινούν τις σπουδές τους στο πανεπιστήμιο, φροντίζουν τους ηλικιωμένους γονείς τους. Όλο αυτό το στρες μπορεί να συμβάλει στις προκλήσεις ψυχικής υγείας.

Οι εναλλαγές στη διάθεση μπορεί να μοιάζουν με το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο

Περίπου 4 στις 10 γυναίκες έχουν συμπτώματα σχετικά με τη διάθεση στη διάρκεια της κλιμακτηρίου , τα οποία μοιάζουν με αυτά του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου. Πολλές γυναίκες είναι νευρικές, δεν έχουν ενέργεια, κλαίνε, έχουν κακή διάθεση, και δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν.

Σε αντίθεση με το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο, αυτά τα συμπτώματα εμφανίζονται σε άσχετες στιγμές στον εμμηνορροϊκό κύκλο. Τα συμπτώματα μπορεί να συμβαίνουν για χρόνια χωρίς συγκεκριμένο μοτίβο. Αυτή η αλλαγή στη διάθεση είναι γνωστή ως περιεμμηνοπαυσιακή αστάθεια διάθεσης.

Υπάρχουν διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές

Είναι πολύ σημαντικό να μιλήσετε με το γυναικολόγο σας για όσα αισθάνεστε. Έτσι, θα μπορέσετε να κατανοήσετε αν τα συμπτώματα είναι σημάδι κάποιου θέματος ψυχικής υγείας.

Πριν ή μετά την εμμηνόπαυση, τα αντικαταθλιπτικά βοηθούν στη διαχείριση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης και του άγχους. Υπάρχουν φάρμακα τα οποία παρέχουν στο σώμα τα οιστρογόνα που έχει ανάγκη και βοηθούν στην κατάθλιψη στη διάρκεια της κλιμακτηρίου.

Ο καλός ύπνος μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά

Αν κοιμάστε λίγο ή δεν κοιμάστε καλά, είναι δύσκολο να συγκεντρωθείτε σε αυτά που κάνετε, να πάρετε αποφάσεις, να λύσετε τα προβλήματα που προκύπτουν και να ελέγξετε τα συναισθήματα και την συμπεριφορά σας. Η έλλειψη ύπνου έχει συνδεθεί με την κατάθλιψη, τις αυτοκτονικές σκέψεις και τις ριψοκίνδυνες συμπεριφορές.

Προσπαθήστε να δημιουργήσετε το κατάλληλο περιβάλλον για έναν ήρεμο ύπνο:

• Καλό είναι να κοιμάστε και να ξυπνάτε κάθε μέρα την ίδια ώρα.
• Αποφύγετε τη χρήση υπολογιστή και κινητού μια ώρα πριν από τον ύπνο.
• Αποφύγετε τα βαριά γεύματα αργά το βράδυ.
• Μην καταναλώνετε καφέ, αναψυκτικά ή τσάι το απόγευμα, καθώς η καφεΐνη επηρεάζει τον ύπνο.
• Καλό είναι το δωμάτιο σας να είναι ήρεμο, καθαρό, δροσερό και σκοτεινό.

Αλλαγές στον τρόπο ζωής

Άλλες αλλαγές που βοηθούν στην βελτίωση της ψυχικής υγείας είναι η άσκηση, η διακοπή του καπνίσματος, η ισορροπημένη διατροφή. Οτιδήποτε μειώνει το στρες όπως ο διαλογισμός, η γιόγκα, η μουσική, το μασάζ.

Αυτοφροντίδα

Οι γυναίκες πολλές φορές δεν γνωρίζουν ότι οι ορμονικές αλλαγές τις επηρεάζουν μέχρι να εμφανιστούν, και έχουν την τάση να μην τους δίνουν σημασία, μέχρι να χειροτερεύσει η ψυχική τους υγεία.

Οι γυναίκες νιώθουν πίεση να συμπεριφέρονται σαν να είναι όλα εντάξει, να προσποιούνται ότι όλα είναι καλά, πράγμα το οποίο είναι εξουθενωτικό. Αυτό που έχει σημασία είναι η αυτοφροντίδα.

Πολλές γυναίκες επιλέγουν την θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης για να αντιμετωπίσουν τις εναλλαγές στη διάθεση. Ωστόσο, αυτή η επιλογή δεν είναι κατάλληλη για κάθε γυναίκα. Τα φάρμακα και οι συμπληρωματικές θεραπείες συμβάλλουν στην μείωση των συμπτωμάτων. Για παράδειγμα τα αντικαταθλιπτικά έχουν καλά αποτελέσματα στη διαχείριση των συμπτωμάτων.