Κοιλιοκάκη

Κοιλιοκάκη

Η κοιλιοκάκη (Celiac disease) είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα στο οποίο το ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρά στη γλουτένη (που υπάρχει στο σιτάρι και σε άλλα δημητριακά) και βλάπτει το λεπτό έντερο. Η γλουτένη στο πεπτικό σύστημα προκαλεί την σύνθεση αντισωμάτων από το ανοσοποιητικό σύστημα εναντίον της. Αυτά τα αντισώματα προκαλούν βλάβη στο τοίχωμα του λεπτού εντέρου (του βλεννογόνου). Η καταστροφή του βλεννογόνου στο λεπτό έντερο, μειώνει την ικανότητα απορρόφησης θρεπτικών συστατικών από την τροφή, πράγμα που μπορεί να προκαλεί ανεπάρκεια σε θρεπτικά συστατικά.

Κοιλιοκάκη και γλουτένη

Η γλουτένη είναι μια πρωτεΐνη που υπάρχει στα δημητριακά, ειδικά το σιτάρι, το κριθάρι και τη σίκαλη. Αυτά τα δημητριακά, ειδικά το σιτάρι, αποτελεί συστατικό σε πολλές τροφές στη Δύση, από το ψωμί και τα δημητριακά, τα ζυμαρικά και τα αρτοσκευάσματα. Πέρα από αυτά, η γλουτένη συχνά αποτελεί πρόσθετο σε προϊόντα διατροφής που δεν περιμένουμε, όπως οι σάλτσες, οι σούπες και τα έτοιμα φαγητά. Η μπύρα συνήθως φτιάχνεται από κριθάρι ή σίκαλη.

Πώς η κοιλιοκάκη επηρεάζει το σώμα μας;

Η κοιλιοκάκη επηρεάζει το λεπτό έντερο. Από το λεπτό έντερο γίνεται η απορρόφηση όλων των θρεπτικών συστατικών της τροφής, περιλαμβανομένων των πρωτεϊνών όπως η γλουτένη. Στην περίπτωση της κοιλιοκάκης, η γλουτένη στο λεπτό έντερο προκαλεί μια αυτοάνοση αντίδραση. Το ανοσοποιητικό σύστημα στέλνει φλεγμονώδη κύτταρα και αντισώματα για να καταστρέψουν τα μόρια της γλουτένης. Αυτά τα κύτταρα επίσης καταστρέφουν τη βλεννώδη μεμβράνη που καλύπτει το τοίχωμα του λεπτού εντέρου (βλεννογόνο).

Ο βλεννογόνος του λεπτού εντέρου έχει μεγάλη έκταση και αποτελείται από πολύ μικρές δομές. Αν τεντώσουμε το βλεννογόνο του λεπτού εντέρου καλύπτει ένα γήπεδο του τένις. Οι πτυχώσεις του βλεννογόνου αυξάνουν την επιφάνειά του ώστε να απορροφά όσο το δυνατόν περισσότερα θρεπτικά συστατικά στη διάρκεια της πέψης. Αλλά τα κύτταρα του ανοσοποιητικού στην περίπτωση της κοιλιοκάκης καταστρέφουν αυτές τις πτυχώσεις, με αποτέλεσμα να περιορίζουν την επιφάνεια του βλεννογόνου.

Ποιες είναι οι αιτίες της κοιλιοκάκης;

Η κοιλιοκάκη είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα. Αυτό σημαίνει ότι το ανοσοποιητικό μας σύστημα λανθασμένα επιτίθεται στους υγιείς ιστούς.

Στην κοιλιοκάκη, το ανοσοποιητικό σύστημα αντιλαμβάνεται τα μόρια της γλουτένης ως απειλή για το σώμα και τους επιτίθεται. Αυτή η βλάβη στην επιφάνεια του λεπτού εντέρου , μειώνει την ικανότητα του σώματος να απορροφά τα θρεπτικά συστατικά από τις τροφές.

Δεν είναι απολύτως ξεκάθαρες οι αιτίες της κοιλιοκάκης. Δεν είναι γνωστό το γιατί το ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρά με αυτό τον τρόπο. Αλλά ο συνδυασμός γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων παίζει ρόλο σε αυτό.

Ποια είναι τα συμπτώματα της κοιλιοκάκης;

Τα συμπτώματα της κοιλιοκάκης ποικίλουν ανάμεσα στους ανθρώπους, πράγμα που κάνει δύσκολη τη διάγνωσή της. Μερικοί άνθρωποι δεν έχουν κανένα σύμπτωμα. Ενώ άλλοι έχουν δυσπεψία και άλλα συμπτώματα του γαστρεντερικού όταν καταναλώνουν γλουτένη. Επίσης, κάποιοι έχουν ασαφή συμπτώματα όπως η έλλειψη θρεπτικών συστατικών, όταν πλέον έχει γίνει η βλάβη. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η αναιμία είναι ένα από τα πρώτα συμπτώματα.

Τα συμπτώματα του γαστρεντερικού περιλαμβάνουν:

• Πόνο στο στομάχι
• Φούσκωμα
• Αέρια
• Δυσκοιλιότητα
• Διάρροια
• Μετεωρισμό

Τα συμπτώματα της σιδηροπενικής αναιμίας περιλαμβάνουν:

• Αδυναμία και κόπωση
• Χλωμή επιδερμίδα
• Κρύα χέρια
• Εύθραυστα νύχια
• Πονοκεφάλους
• Άφθες στο στόμα

Άλλα συμπτώματα από την κακή διατροφή περιλαμβάνουν:

• Ανεπιθύμητη απώλεια βάρους
• Καθυστέρηση της ανάπτυξης στα παιδιά
• Καταπόνηση των μυών
• Προβλήματα στο σμάλτο των δοντιών, όπως τα στίγματα
• Αλλαγές στη διάθεση, όπως η ευερεθιστότητα στα παιδιά και η κατάθλιψη στους ενήλικες

Ερπητοειδής δερματίτιδα. Περίπου το 15% των ανθρώπων με κοιλιοκάκη εμφανίζουν αυτή τη χρόνια δερματική πάθηση ως παρενέργεια. Είναι επίσης γνωστή ως "εξάνθημα της γλουτένης", στην οποία τα ίδια αντισώματα κατά της γλουτένης καταστρέφουν το λεπτό έντερο στην κοιλιοκάκη. Η ερπητοειδής δερματίτιδα εκδηλώνεται με ένα εξάνθημα που προκαλεί κνησμό, που μοιάζει με εξόγκωμα ή έχει φυσαλίδες. Τυπικά, εμφανίζεται στους αγκώνες, στα γόνατα, στους γλουτούς ή στο τριχωτό της κεφαλής.

Πώς θα καταλάβω ότι έχω κοιλιοκάκη;

Μπορεί να υποπτευθείτε ότι έχετε κοιλιοκάκη αν έχετε ενοχλήσεις στο γαστρεντερικό μετά από την κατανάλωση γλουτένης. Πολλοί άνθρωποι έχουν ευαισθησία στη γλουτένη ή στο σιτάρι, που υπάρχει σε πολλά προϊόντα. Οι τροφικές δυσανεξίες μπορεί να προκαλούν δυσάρεστα συμπτώματα μετά την κατανάλωση συγκεκριμένων τροφών, αλλά δεν καταστρέφουν το λεπτό έντερο όπως συμβαίνει στην κοιλιοκάκη. Για τη διάγνωση της κοιλιοκάκης πρέπει να γίνει η αναγνώριση της βλάβης.

Είναι σημαντικό να κάνετε τις απαραίτητες εξετάσεις πριν ακολουθήσετε μια δίαιτα χωρίς γλουτένη, οι οποίες θα δείξουν αν όντως η γλουτένη επηρεάζει το σώμα σας. Αν έχετε όντως κοιλιοκάκη, η αποφυγή της γλουτένης βοηθά στην επούλωση.

Θεραπεία της κοιλιοκάκης

Δεν υπάρχει θεραπεία για την κοιλιοκάκη, αλλά όταν κάποιος κάνει μια διατροφή χωρίς γλουτένη αυτό βοηθά στον έλεγχο των συμπτωμάτων και αποτρέπει τις μακροχρόνιες επιπλοκές της κατάστασης.

Ακόμη και αν κάποιος έχει ήπια συμπτώματα, οι αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες είναι αναγκαίες καθώς η κατανάλωση γλουτένης μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που δεν έχουν κανένα σύμπτωμα ωστόσο έχουν κοιλιοκάκη.

Επίσης, είναι πολύ σημαντικό η διατροφή να είναι υγιεινή και ισορροπημένη. Πλέον στις μέρες μας υπάρχουν πολλές επιλογές τροφών χωρίς γλουτένη.

Το πρώτο και πιο σημαντικό βήμα για την θεραπεία της κοιλιοκάκης είναι η διακοπή της κατανάλωσης της γλουτένης. Δεν μπορείτε να αλλάξετε τον τρόπο με τον οποίο το σώμα σας αντιδρά στη γλουτένη, αλλά μπορείτε να αποτρέψετε την αντίδραση του ανοσοποιητικού. Με τη διακοπή της γλουτένης , το λεπτό έντερο αρχίζει να επουλώνεται και σύντομα θα μπορεί να απορροφήσει θρεπτικά συστατικά. Βέβαια, για να γίνει αυτό πρέπει να μένετε δεσμευμένοι σε αυτή τη διατροφή για μια ζωή.

Επιπλέον θεραπείες μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Συμπληρώματα διατροφής για την αποκατάσταση των σοβαρών ανεπαρκειών.
• Ειδική αγωγή για την ερπητοειδή δερματίτιδα, όπως η δαψόνη.
• Κορτικοστεροειδή για την σοβαρή φλεγμονή που δεν ανταποκρίνεται γρήγορα στην νέα διατροφή.
• Συνεχή παρακολούθηση, τακτικές εξετάσεις για την επιβεβαίωση του ελέγχου της νόσου.

Επιπλοκές της κοιλιοκάκης

Οι επιπλοκές της κοιλιοκάκης συνήθως εμφανίζονται σε ανθρώπους που συνεχίζουν να καταναλώνουν γλουτένη ή σε όσους ακόμη δεν έχουν διαγνωστεί με τη νόσο, ένα σύνηθες πρόβλημα σε πιο ήπιες περιπτώσεις.

Οι πιθανές μακροχρόνιες επιπλοκές περιλαμβάνουν:

• αδυναμία των οστών (οστεοπόρωση)
• σιδηροπενική αναιμία
• έλλειψη βιταμίνης Β12

Λιγότερο συχνές αλλά πιο σοβαρές επιπλοκές περιλαμβάνουν κάποιες μορφές καρκίνου, όπως ο καρκίνος του εντέρου, και προβλήματα στην εγκυμοσύνη, όπως το χαμηλό βάρος γέννησης ενός μωρού.