Κορτιζόνη και καφές

Κορτιζόνη και καφές

Η κορτιζόλη, είναι η κύρια ορμόνη του στρες, και στην πραγματικότητα έχει πολλά οφέλη στο σώμα. Τα προβλήματα ξεκινούν όταν παράγονται ή απελευθερώνονται υψηλά ποσοστά κορτιζόλης. Δυστυχώς, το στρες δεν είναι ο μοναδικός παράγοντας που αυξάνει τα επίπεδα της κορτιζόλης. Η καφεΐνη μπορεί να έχει το ίδιο αποτέλεσμα. Αυτό σημαίνει ότι ο καφές μπορεί να αυξάνει τα επίπεδα της κορτιζόλης; Η απάντηση είναι πιθανόν "ναι". Όπως επίσης υπάρχει και αλληλεπίδραση ανάμεσα στην κορτιζόνη και στον καφέ.

Ωστόσο, υπάρχουν κάποιοι τρόποι για να καταπολεμήσετε την αύξηση της κορτιζόλης. Ο καφές έχει πολλά οφέλη για το σώμα. Πώς ο καφές επηρεάζει την κορτιζόλη;

Κορτιζόλη

Η κορτιζόλη είναι μια ορμόνη που παράγεται και απελευθερώνεται από τα επινεφρίδια. Είναι η κύρια ορμόνη του στρες, αλλά επίσης έχει και πολλές άλλες λειτουργίες.

Σχεδόν όλα τα κύτταρα στο σώμα έχουν υποδοχείς κορτιζόλης καθώς χρειάζονται τη συγκεκριμένη κορτιζόλη για πολλούς λόγους:

• διατήρηση των επιπέδων της αρτηριακής πίεσης
• αύξηση της διαθεσιμότητας των θρεπτικών συστατικών που έχει ανάγκη το σώμα για την επιδιόρθωση των ιστών
• αύξηση της ικανότητας του σώματος να μεταβολίζει τη γλυκόζη
• επιτρέπει στον εγκέφαλο να χρησιμοποιεί τη γλυκόζη αποτελεσματικά
• βελτίωση του ανοσοποιητικού μέσω του περιορισμού της φλεγμονής

Σχετικά με το στρες, τα επινεφρίδια αυξάνουν την παραγωγή και την απελευθέρωση της κορτιζόλης κάθε φορά που νιώθουμε στρες. Αυτό μοιάζει καλό και βοηθητικό, σωστά;

Το θέμα είναι ότι τα επίπεδα της κορτιζόλης είναι ανάγκη να είναι σε ισορροπία. Τα περισσότερα κύτταρα έχουν υποδοχείς κορτιζόλης. Έτσι, όταν τα επίπεδα της  κορτιζόλης δεν είναι σε ισορροπία αυτό επηρεάζει το ανοσοποιητικό, το νευρικό, το καρδιαγγειακό, το αναπνευστικό, το αναπαραγωγικό, το μυοσκελετικό και άλλα συστήματα στο σώμα.

Ποιες είναι οι επιδράσεις της κορτιζόλης;

Αν τα επινεφρίδια δεν παράγουν επαρκή ποσότητα κορτιζόλης τότε ένα άτομο μπορεί να έχει:

• χαμηλά αρτηριακή πίεση
• χαμηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα
• χαμηλά επίπεδα νατρίου στο αίμα
• υψηλά επίπεδα καλίου
• κόπωση
• μειωμένη όρεξη
• ακούσια απώλεια βάρους

Και  αν το σώμα παράγει και απελευθερώνει υψηλά ποσοστά κορτιζόλης, ένα άτομο μπορεί να βιώνει πολλά συμπτώματα που περιλαμβάνουν:

• αύξηση βάρους (τυπικά στην κοιλιά και στο πρόσωπο)
• ακμή
• κοκκίνισμα στο πρόσωπο, μελανιές
• υψηλή αρτηριακή πίεση, υψηλά επίπεδα γλυκόζης
• κόπωση, τριχόπτωση
• πονοκέφαλο, ευερεθιστότητα, δυσκολία στη συγκέντρωση

Κορτιζόλη και στρες

Η πιο κοινή αιτία για τα αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης είναι το στρες. Όταν κάποιος νιώθει στρες, το σώμα προετοιμάζεται για να αντιμετωπίσει μια επικίνδυνη ή τρομακτική κατάσταση.

Έτσι, η απελευθέρωση ορμονών στο σώμα βοηθά στην προετοιμασία του σώματος. Κατά συνέπεια προκαλεί αύξηση στο ρυθμό της καρδιάς και της αναπνοής, έτσι περισσότερο αίμα με οξυγόνο διαπερνά το σώμα ώστε να μπορεί να σκεφτεί το άτομο καθαρά και να τρέξει μακριά από την απειλή ή να μείνει και να πολεμήσει.

Αυτή η ενεργοποίηση του μηχανισμού πάλης ή φυγής, συμβαίνει κάθε φορά που αντιμετωπίζουμε ένα κίνδυνο ή μια απειλή. Όταν ο κίνδυνος ή το στρες υποχωρούν, το σώμα στέλνει σήματα ώστε να σταματήσει αυτή η αντίδραση.

Στις μέρες μας παράγοντες όπως τα οικονομικά, τα προβλήματα στις σχέσεις και οι απαιτήσεις της καθημερινότητας προκαλούν στρες.

Το στρες όμως αυξάνει τα επίπεδα της κορτιζόλης. Αν το στρες δεν αντιμετωπιστεί κατάλληλα, τότε οι μακροχρόνιες επιδράσεις των υψηλών επιπέδων της κορτιζόλης στο σώμα μπορεί να αυξάνουν τον κίνδυνο για παθήσεις του καρδιαγγειακού, παχυσαρκία, κατάθλιψη και άλλα.

Ο καφές είναι για πολλούς ανθρώπους αναπόσπαστο κομμάτι της πρωινής τους ρουτίνας. Τους δίνει ενέργεια και ουσιαστικά μειώνει το στρες. Όμως, ο καφές περιέχει καφεΐνη, και οι μελέτες έχουν δείξει ότι η καφεΐνη είναι διεγερτική και επηρεάζει τα επίπεδα της κορτιζόλης.

Όταν πίνετε την πρώτη γουλιά καφέ το πρωί, νιώθετε ζωντανοί, γεμάτοι ενέργεια και έτοιμοι να αντιμετωπίσετε την μέρα. Όλα αυτά τα νιώθετε, επειδή ο καφές περιέχει καφεΐνη η οποία οδηγεί στην απελευθέρωση κορτιζόλης (όπως συμβαίνει και με το στρες) και αυτό σας κάνει να νιώθει ξύπνιοι και σε ετοιμότητα.

Καφές, κορτιζόλη και επιδράσεις στο σώμα

Όπως αναφέραμε, η καφεΐνη οδηγεί στην απελευθέρωση κορτιζόλης. Και μάλλον θα έχετε ακούσει ότι τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης για μεγάλο χρονικό διάστημα δημιουργούν μεγάλα προβλήματα στην υγεία.

Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να σταματήσετε να πίνετε καφέ; Ευτυχώς, όχι.

Η καφεΐνη έχει πολλά οφέλη για την υγεία, έτσι δεν θέλουμε να την αποβάλλουμε από τη ζωή μας. Βέβαια, είναι ανάγκη να γνωρίζουμε ότι κάθε σύστημα στο σώμα μπορεί να επηρεάζεται αρνητικά από την υπερβολική κορτιζόλη.

Τα υπερβολικά αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης μειώνουν τη λειτουργία του εγκεφάλου, ειδικά στους ηλικιωμένους. Ο καφές αποδεδειγμένα προκαλεί εγρήγορση, βελτιώνει τη μνήμη και την πνευματική απόδοση. Όταν η καφεΐνη απορροφάται στην κυκλοφορία του αίματος, φτάνει στον εγκέφαλο και αυξάνει τις ορμόνες που είναι υπεύθυνες για τις γνωστικές ικανότητες, και προστατεύει ακόμη και από νευροεκφυλιστικές παθήσεις όπως η νόσος του Πάρκινσον και η άνοια.

Τα αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης για μεγάλο χρονικό διάστημα έχουν συνδεθεί με την αύξηση του βάρους, ειδικά στην κοιλιακή χώρα. Ο καφές βοηθά στην αποτελεσματική καύση του λίπους, και επηρεάζει θετικά τον τρόπο με τον οποίο το σώμα χρησιμοποιεί την ενέργεια αυξάνοντας τη θερμογένεση και το μεταβολισμό.

Τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης στο σώμα μπορεί να οδηγούν σε υψηλά επίπεδα γλυκόζης ακόμη και σε διαβήτη τύπου 2. Οι μελέτες έχουν δείξει ότι 4 κούπες καφέ την ημέρα μειώνουν τον κίνδυνο για διαβήτη κατά 30%.

Κορτιζόνη και καφές

Σε κάποιες περιπτώσεις φλεγμονής, προβλημάτων του ενδοκρινικού ή δερματικών παθήσεων μπορεί ένα άτομο να λαμβάνει κορτιζόνη για να βοηθήσει το ανοσοποιητικό του σύστημα. Κάποια φάρμακα έχουν πολλές παρενέργειες, και κάποια μπορεί να διαταράσσουν τη διατροφή. Οι παρενέργειες της κορτιζόνης εξαρτώνται από την δοσολογία και πόσο καιρό λαμβάνει κάποιος το φάρμακο, αλλά επίσης περιλαμβάνουν τις αλλαγές στο σωματικό βάρος, τα υψηλά επίπεδα γλυκόζης και αρτηριακής πίεσης και την κατακράτηση υγρών στο σώμα.  Αν λαμβάνετε κορτιζόνη καλό είναι να αποφεύγετε να πίνετε καφεΐνη.

Τι είναι η κορτιζόνη;

Η κορτιζόνη χρησιμοποιείται για την μείωση της φλεγμονής, τυπικά αποτελεί θεραπεία για τη φλεγμονή ή το οίδημα, τις σοβαρές αλλεργίες, το άσθμα, την αρθρίτιδα και δερματικές παθήσεις. Η κορτιζόνη βοηθά το ανοσοποιητικό σύστημα να μειώσει το οίδημα, την ερυθρότητα, τον κνησμό ή άλλες αλλεργικές αντιδράσεις στο σώμα. Φυσικά, καταπολεμά άμεσα τη φλεγμονή.

Κορτιζόνη και καφεΐνη

Καθώς συνίσταται η λήψη του φαρμάκου με το φαγητό για την αποφυγή ερεθισμού του στομάχου, είναι σημαντικό να μην καταναλώνετε καφεΐνη όσο χρησιμοποιείτε την κορτιζόνη. Η καφεΐνη είναι διεγερτική, πράγμα που σημαίνει ότι επιδεινώνει την αϋπνία που προκαλεί η κορτιζόνη. Παράλληλα αυξάνει την φλεγμονή που κάνετε προσπάθεια να περιορίσετε.

Επειδή η καφεΐνη είναι διεγερτική, στέλνει μηνύματα στο νευρικό σύστημα που μπορεί να επιδεινώνουν τις παρενέργειες της αϋπνίας και της φλεγμονής. Η κατανάλωση της καφεΐνης μαζί με την κορτιζόνη αυξάνει τις πιθανότητες για παρενέργειες όπως το άγχος, ο ακανόνιστος ρυθμός της καρδιάς και ο πονοκέφαλος.

Πώς μπορώ να περιορίσω την καφεΐνη;

1. Μην το παρακάνετε με την καφεΐνη

Οι άνθρωποι που καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες καφεΐνης, έχουν χρόνιο στρες και υψηλά επίπεδα κορτιζόλης.

Ακόμη χειρότερα, αν καταναλώνουν υψηλά επίπεδα καφεΐνης μπορεί να νιώθουν μια δραστική βελτίωση στη διάθεση, και μετά μια απότομη πτώση. Αυτή η αλλαγή οδηγεί στην επιθυμία για μια μεγαλύτερη δόση καφεΐνης, με αποτέλεσμα να συνεχίζεται ο κύκλος της απελευθέρωσης κορτιζόλης που οδηγεί σε στρες, σε αλλαγές στον ύπνο, και σε πολλά θέματα υγείας.

Περίπου 400mg καφεΐνης την ημέρα είναι μια ασφαλή ποσότητα για τους ενήλικες. Γενικά, αυτή η ποσότητα αντιστοιχεί σε 3-5 κούπες καφέ την ημέρα.  Για αυτό είναι σοφό να μην το παρακάνετε με την καφεΐνη.

2. Καλό είναι να καταναλώνετε καφεΐνη συγκεκριμένες ώρες 

Για να αποφύγετε την αύξηση των επιπέδων της κορτιζόλης λόγω της καφεΐνης, μπορείτε να πίνετε καφέ σε στιγμές που τα επίπεδα της κορτιζόλης φυσιολογικά εμφανίζουν πτώση ή μείωση.

Συνήθως, αυτές οι ώρες είναι περίπου ανάμεσα στις 9:30-11:00 π.μ. και στις 14:00-17:00 μ.μ.

Τα επίπεδα της κορτιζόλης είναι πολύ χαμηλά γύρω στα μεσάνυχτα. Στη συνέχεια, αυτά τα επίπεδα αυξάνονται 2-3 ώρες μετά τον ύπνο, και συνεχίζουν να αυξάνονται στη διάρκεια της ημέρας όσο είμαστε ξύπνιοι.