Κρίση μέσης ηλικίας – τι είναι, πως αντιμετωπίζεται;

Κρίση μέσης ηλικίας - τι είναι, πως αντιμετωπίζεται;

Οι άνθρωποι που έρχονται αντιμέτωποι με την κρίση της "μέσης ηλικίας" δυσκολεύονται να αποδεχτούν το πέρασμα του χρόνου, την ματαίωση, την θνητότητα και περίπου στα 50, ανατρέπουν τη ζωή τους (συνήθως σε προσωπικό επίπεδο) για να "ζήσουν τη ζωή τους".

Είναι δύσκολο κάποιος να αποδεχτεί το πέρασμα του χρόνου και να κάνει ένα ρεαλιστικό και ταυτόχρονα συμπονετικό απολογισμό προς τον εαυτό του. Η ματαίωση των εφηβικών ονείρων και προσδοκιών μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη, άγχος και υπαρξιακό άγχος τους ανθρώπους.

Τι είναι η κρίση μέσης ηλικίας;

Η κρίση μέσης ηλικίας είναι μια ψυχολογική μετάβαση, που αφορά την ταυτότητα και την αυτοπεποίθηση, συνήθως σε άτομα 40-60 ετών. Το φαινόμενο περιγράφεται ως μια ψυχολογική κρίση που προκαλείται από γεγονότα που υπογραμμίζουν την απώλεια της νεότητας (γήρανση), την αναπόφευκτη θνησιμότητα και την αξιολόγηση για τα προσωπικά και επαγγελματικά επιτεύγματα στη ζωή. Η αυτο-αξιολόγηση αυτή μπορεί να προκαλέσει συναισθήματα κατάθλιψης, τύψεων και άγχους ή την επιθυμία να κάνει κανείς δραστικές αλλαγές στη ζωή του.

Η κρίση μέσης ηλικίας μπορεί να οδηγήσει σε κάτι θετικό. Η συναισθηματική αναταραχή που βιώνουν μερικοί άνθρωποι στη διάρκεια της μέσης ηλικίας μπορεί να οδηγήσει σε γόνιμες αλλαγές στον τρόπο ζωής, τον τρόπο σκέψης και τους στόχους για το υπόλοιπο της ζωής. Άλλες φορές όμως η κρίση μέσης ηλικίας μπορεί να οδηγήσει σε ανώριμες και απεγνωσμένες συμπεριφορές που όμως βοηθά τους ανθρώπους να νιώσουν για λίγο ξανά "νέοι" και "ζωντανοί", καθώς προσπαθούν να διαχειριστούν το γεγονός ότι έχουν ζήσει τη μισή ζωή τους με ένα τρόπο που δεν θέλανε. Έτσι λοιπόν πολύ συχνά καταφεύγουν σε εξωσυζυγικές σχέσεις, ή σε πλαστικές επεμβάσεις και botox, ώστε να ξανανιώσουν τη νεότητα.

Η αλήθεια είναι ότι κανείς σε αυτή την ηλικία έχει πλέον ζήσει αρκετά και καλείται να νοηματοδοτήσει ξανά το υπόλοιπο της ζωή του, ιδίως αν τα πράγματα πήγαν πολύ διαφορετικά από ότι έλπιζε τις προηγούμενες δεκαετίες. Διαφορετικά βιώνει μία κρίση ταυτότητας.

Σημάδια κρίσης μέσης ηλικίας

Η κρίση μέσης ηλικίας αφορά (συνειδητά ή ασυνείδητα) το φόβο της γήρανσης, το φόβο του θανάτου ή την επιθυμία να νιώσει κάποιος ξανά "νέος". Τα συναισθήματα μπορεί να μην διαφέρουν από αυτά που βιώνει κάποιος όταν αντιμετωπίζει οποιαδήποτε κρίση στη ζωή του.

Η κρίση αυτή όμως μπορεί να οδηγήσει και σε κατάθλιψη, και τότε υπάρχουν διάφορες αλλαγές και συμπεριφορές, όπως:

• Θλίψη, αυτομομφές, έντονη νοσταλγία
• Παραμέληση της προσωπική υγιεινής
• Δραματικές αλλαγές στις συνήθειες ύπνου
• Απώλεια ή αύξηση του σωματικού βάρους
• Εμφανείς αλλαγές στη διάθεση, όπως τα ξεσπάσματα θυμού, η ευερεθιστότητα
• Η απομάκρυνση από την συνηθισμένη ρουτίνα ή τις σχέσεις

Κάποια άλλα σημάδια περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

• Εξουθένωση
• Ανησυχία ή αυξημένα επίπεδα ενέργειας
• Αναρωτιέστε για το ποιος είναι ο σκοπός και το νόημα της ζωή σας
• Σύγχυση
• Ονειροπόληση
• Ευερεθιστότητα
• Επίμονη θλίψη, δυσθυμία
• Παρορμητικές συμπεριφορές
• Αύξηση ή μείωση των φιλοδοξιών
• Απιστία, ειδικά με κάποιο άτομο με μεγάλη διαφορά ηλικίας

Τα συναισθήματα φόβου είναι απολύτως φυσιολογικά στην μέση ηλικία. Η μέση ηλικία μπορεί να είναι η στιγμή της κορύφωσης για την υγεία, την οικογένεια, την καριέρα και την κοινωνική σας ζωή, αλλά όλοι αυτοί οι παράγοντες συμβάλλουν στα συναισθήματα πίεσης, αμφιβολίας και φόβου. Οι άνθρωποι στη μέση ηλικία μπορεί να φροντίζουν όχι μόνο τα παιδιά τους αλλά και τους γονείς τους ή άλλα μέλη της οικογένειάς τους. Είναι πιο πιθανό οι άνθρωποι να βιώσουν μια κρίση όπως το διαζύγιο ή ένα σημαντικό χωρισμό, ένα χρόνιο νόσημα, το θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου, οι οικονομικές δυσκολίες σε αυτή την περίοδο της ζωής τους, που οδηγούν σε συναισθήματα απογοήτευσης και απελπισίας.

Αιτίες

Για πολλούς ανθρώπους, η κρίση μέσης ηλικίας εμφανίζεται όταν οι σχέσεις και οι ρόλοι αλλάζουν. Μερικοί άνθρωποι είναι ανάγκη να φροντίσουν τους ηλικιωμένους γονείς τους στη διάρκεια της μέσης ηλικίας. Άλλοι μπορεί να βιώνουν το σύνδρομο της άδειας φωλιάς ή να νιώθουν ότι τα παιδιά τους που είναι στην εφηβεία μεγαλώνουν πολύ γρήγορα. Οι περισσότεροι εύχονται να είχαν κάνει άλλες προσωπικές και επαγγελματικές επιλογές.

Για πολλούς ανθρώπους, η μέση ηλικία είναι ουσιαστικά μια περίοδος στην οποία μετανιώνουν για όσα έκαναν ή όσα δεν έκαναν στη ζωή τους. Η μέση ηλικία είναι ο χρόνος που γίνεται ο απολογισμό της ζωής. Κοιτούν τα χρόνια που έχουν περάσει και αναρωτιούνται πως θα ήταν οι ζωές τους αν είχαν πάρει διαφορετικά μονοπάτια. Κάποιοι μετανιώνουν που δεν επέλεξαν διαφορετική καριέρα ή δεν δημιούργησαν τη ζωή που ονειρεύονταν. Άλλοι αναπολούν όλες τις ευτυχισμένες στιγμές στη ζωή τους.

Η διαδικασία της γήρανσης είναι σίγουρα πια εμφανής. Κάποιοι άνθρωποι εμφανίζουν νοσήματα και αρχίζουν να παρατηρούν μια πτώση στη σωματική τους αντοχή.

Για όσους είναι προσηλωμένοι στο στόχο τους, μπορεί να μην είναι μια περίοδος ενδοσκόπησης αλλά περισσότερης δράσης. Αντί να κοιτούν τα χρόνια που πέρασαν, μπορεί να αρχίσουν να θέτουν μεγαλύτερους στόχους για το επόμενο μισό της ζωής τους.

Η κρίση μέσης ηλικίας διαφέρει στα δύο φύλα;

Αν και η κρίση μέσης ηλικίας εμφανίζεται το ίδιο στους άνδρες και στις γυναίκες, τα πράγματα είναι πιο πολύπλοκα για τις γυναίκες, κυρίως λόγω των ορμονικών αλλαγών που αντιμετωπίζουν στην περιεμμηνόπαυση και στην εμμηνόπαυση. Η μείωση στα επίπεδα των οιστρογόνων και της προγεστερόνης φαίνεται να επηρεάζουν τον ύπνο, την διάθεση και την ενέργεια. Η εμμηνόπαυση μπορεί να προκαλέσει απώλεια μνήμης, άγχος, αύξηση του βάρους και μείωση του ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που πριν απολαμβάνατε.

Για τις γυναίκες, η γήρανση είναι μάλλον ένα πιο δύσκολο θέμα. Η κοινωνία περιμένει οι γυναίκες να είναι ελκυστικές, όμορφες, λαμπερές. Η φυσική φθορά που φέρνει η ηλικία και η απομάκρυνση από τα πρότυπα ομορφιάς ή την εμφάνιση του νεότερου εαυτού, μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις σε κάποιες γυναίκες, ειδικά για αυτές που δεν έχουν αυτοπεποίθηση ή που η εμφάνιση παίζει ρόλο στη δουλειά τους. Πολλές γυναίκες θεωρούν ότι είναι λιγότερο ελκυστικές όσο μεγαλώνουν, σε αντίθεση με τους άνδρες που θεωρούνται πιο γοητευτικοί και σέξι όταν ωριμάζουν (γκριζάρουν!). Πολλές γυναίκες στη μέση ηλικία νιώθουν αόρατες και χωρίς αξία. Προφανώς αυτά τα συναισθήματα μόνο κάνουν πιο πολύπλοκη την κρίση μέσης ηλικίας.

Η καμπύλη της ευτυχίας

Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι η "ευτυχία" είναι μια καμπύλη σε μορφή U. Μια σταδιακή πτώση ξεκινά στα τέλη της εφηβείας και συνεχίζεται μέχρι τα 40 έτη. Όμως η ευτυχία μπορεί να αρχήσει να αυξάνεται ξανά γύρω στα 50 έτη. Αργότερα, τα άτομα γύρω στα 60 αναφέρουν ότι είναι πιο ευτυχισμένα από ποτέ, αλλά οι άνθρωποι στα 40 δεν νιώθουν τόσο ευτυχισμένοι.

Πότε να ζητήσετε βοήθεια

Η συναισθηματική αναστάτωση που προκαλεί η κρίση μέσης ηλικίας μπορεί να φέρει και θετικές αλλαγές με την βοήθεια της ψυχοθεραπείας. Μπορείτε να ανακαλύψετε δραστηριότητες που θα σας γεμίζουν, ώστε να βρείτε ξανά το νόημα της ζωής σας.

Η κρίση μέσης ηλικίας μπορεί να έχει σημαντικό κόστος στην ευεξία σας. Αν βιώνετε ψυχολογική κρίση, αν έχετε ψυχοσωματικά συμπτώματα που παρεμβαίνουν στη λειτουργικότητά σας είναι ανάγκη να ζητήσετε βοήθεια.

Είναι πολύ σημαντικό να ζητήσετε τη βοήθεια ενός ψυχιάτρου-ψυχοθεραπευτή αν:

• Το συναισθηματικό άγχος επηρεάζει τον ύπνο σας και την όρεξη σας
• Δεν μπορείτε να συγκεντρωθείτε στη δουλειά σας ή νιώθετε συχνά άρρωστοι λόγω του άγχους
• Το άγχος ή η διάθεση σας επηρεάζει τις σχέσεις σας, όπως το να συγκρούεστε συχνά με το σύντροφό σας
• Έχετε χάσει το ενδιαφέρον σας για δραστηριότητες και χόμπι που πριν απολαμβάνατε