Κυκλοθυμία – τι είναι, συμπτώματα, αιτίες, θεραπεία

Κυκλοθυμία - Κυκλοθυμική διαταραχή

Η κυκλοθυμία, που είναι γνωστή και ως κυκλοθυμική διαταραχή, είναι μια διαταραχή της διάθεσης που προκαλεί εναλλαγές στα συναισθήματα και στα επίπεδα της ενέργειας. Η κυκλοθυμική διαταραχή είναι μια "ελαφριά" μορφή διπολικής διαταραχής, καθώς οι διακυμάνσεις στη διάθεση δεν είναι τόσο έντονες όσο στη διπολική διαταραχή. Δεν είναι μια συνηθισμένη διαταραχή και εμφανίζεται σε ποσοστό 0,4-1%.

Λιγότεροι από τους μισούς ανθρώπους με κυκλοθυμία στη συνέχεια της ζωής τους εμφανίζουν διπολική διαταραχή. Για τους περισσότερους ασθενείς, η κυκλοθυμία είναι μια χρόνια διαταραχή που παραμένει σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Σε κάποιους όμως, η κυκλοθυμία φαίνεται να υποχωρεί και να επιλύεται με την πάροδο του χρόνου.

Τι είναι η κυκλοθυμία;

Η κυκλοθυμία χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες περιόδους υπομανίας (με αυξημένη διάθεση) και κατάθλιψης (χαμηλή διάθεση) που διαρκούν τουλάχιστον 2 χρόνια στους ενήλικες ή 1 χρόνο στα παιδιά και στους εφήβους.

Οι εναλλαγές στη διάθεση είναι λιγότερο έντονες συγκριτικά με τις άλλες μορφές της διπολικής διαταραχής, αλλά προκύπτουν συχνά και με συνέπεια στην πάροδο του χρόνου.

Αυτές οι αλλαγές στη διάθεση και στη συμπεριφορά δεν πληρούν τα κριτήρια DSM-5 για:

• υπομανιακό επεισόδιο
• μανιακό επεισόδιο
• μείζων καταθλιπτικό επεισόδιο

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι είναι:

• πιο σύντομα
• λιγότερο έντονα
• συμβαίνουν λιγότερο συχνά

Ακόμη και έτσι, αυτά τα συμπτώματα είναι αρκετά έντονα ώστε να έχουν σημαντική επίδραση στην επαγγελματική ή την κοινωνική σας ζωή.

Συμπτώματα κυκλοθυμικής διαταραχής

Μπορεί να έχετε διαγνωστεί με κυκλοθυμία αν τα δύο τελευταία χρόνια βιώνετε υπομανιακά και καταθλιπτικά επεισόδια, αλλά δεν είναι τόσο σοβαρά που να πληρούν τα διαγνωστικά κριτήρια DSM-5 για την διπολική διαταραχή.

Αυτές οι αλλαγές στη διάθεση συμβαίνουν συχνά και συνεχώς. Στη διάρκεια των 2 ετών , τα συμπτώματα εμφανίζονται για τουλάχιστον το μισό χρονικό διάστημα και ποτέ δεν σταματούν για περισσότερο από 2 μήνες.

Τα συμπτώματα της υπομανίας περιλαμβάνουν:

• αυξημένη, χαρούμενη διάθεση
• σκέψεις που τρέχουν
• είστε πολύ ομιλητικοί
• η προσοχή σας αποσπάται εύκολα
• έχετε λιγότερη ανάγκη για ύπνο
• τρομάζετε εύκολα
• αντιδράτε παρορμητικά
• φτωχή κρίση

Τα συμπτώματα των καταθλιπτικών επεισοδίων περιλαμβάνουν:

• συναισθήματα θλίψης, κενού ή απελπισίας
• μειωμένο ενδιαφέρον για πράγματα που πριν απολαμβάνατε
• δεν μπορείτε να κοιμηθείτε ή κοιμάστε υπερβολικά
• κόπωση ή απώλεια ενέργειας
• ενοχές
• δυσκολία στη συγκέντρωση

Τα συμπτώματα μπορούν να προκαλέσουν έντονο στρες ή να επηρεάσουν την επαγγελματική, την κοινωνική ή την προσωπική σας ζωή.

Οι περισσότεροι άνθρωποι με κυκλοθυμική διαταραχή έχουν έντονο στρες. Για τη διάγνωση της διαταραχής ο ψυχίατρος θα αποκλείσει άλλες αιτίες όπως:

• η διπολική διαταραχή τύπου Ι
• η διπολική διαταραχή τύπου ΙΙ
• η σχιζοφρένεια (ψυχωσική διαταραχή)
• η χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών
• οι παρενέργειες φαρμάκων

Αιτίες κυκλοθυμίας

Όπως συμβαίνει με τις περισσότερες διαταραχές της διάθεσης, η ακριβής αιτία της κυκλοθυμίας παραμένει άγνωστη. Ωστόσο, το γενετικό υπόβαθρο είναι ισχυρό. Για την κυκλοθυμία, την μείζονα κατάθλιψη και την διπολική διαταραχή , το οικογενειακό ιστορικό αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης της διαταραχής. Οι μελέτες που έχουν γίνει σε διδύμους δείχνουν ότι ο κίνδυνος εμφάνισης της κυκλοθυμίας είναι 2-3 φορές υψηλότερος και αυτό δείχνει την γενετική βάση της διαταραχής.

Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες συμβάλλουν στην εμφάνιση της κυκλοθυμίας. Όπως με την διπολική διαταραχή και τη μείζων κατάθλιψη, συγκεκριμένα γεγονότα της ζωής αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης της κυκλοθυμίας. Σε αυτούς περιλαμβάνονται η σωματική ή η σεξουαλική κακοποίηση ή άλλες τραυματικές εμπειρίες και το παρατεταμένο στρες.

Θεραπευτικές επιλογές για την κυκλοθυμία

Η φαρμακευτική αγωγή και η ψυχοθεραπεία είναι οι πιο συχνές θεραπευτικές επιλογές για τους ανθρώπους με κυκλοθυμία. Η θεραπεία είναι συνήθως χρόνια και ο σκοπός της είναι η μείωση των καταθλιπτικών και των υπομανιακών συμπτωμάτων και η μείωση του κινδύνου εμφάνισης της διπολικής διαταραχής.

Δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη αγωγή που να είναι αποτελεσματική για την κυκλοθυμία, για αυτό ο ψυχίατρος μπορεί να σας προτείνει φάρμακα που είναι γνωστά για τη θεραπεία της διπολικής διαταραχής και της σταθεροποίησης της διάθεσης ώστε να ανακουφιστείτε από τα συμπτώματα και να μειώσετε τη συχνότητα εμφάνισης. Η χρήση αντιεπιληπτικών, σταθεροποιητικών και άτυπων αντιψυχωσικών φαρμάκων (κουετιαπίνη) είναι συχνή. Τα αντικαταθλιπτικά δεν φαίνεται να είναι αποτελεσματικά στην θεραπεία της κυκλοθυμίας.

Η ψυχοθεραπεία είναι μια συμπληρωματική μορφή θεραπείας, η οποία βοηθά τους ασθενείς να επικεντρωθούν στην αλλαγή του αρνητικού τρόπους σκέψης και των αρνητικών πεποιθήσεων σε πιο θετικές, στη διαχείριση του στρες και στην αναγνώριση των αιτιών.

Ψυχοεκπαίδευση

Η ψυχοεκπαίδευση βοηθά τους ασθενείς μέσω της σωστής ενημέρωσης, της πληροφόρησης και της γνώσης. Μπορείτε να μάθετε τα πάντα γύρω από την ψυχική σας κατάσταση με τρόπο που θα σας βοηθήσει να την αντιμετωπίσετε.

Η ψυχοεκπαίδευση για την κυκλοθυμία ενισχύει την κατανόηση για:

• τις αιτίες της διαταραχής
• την αναγνώριση όλων όσων σας προκαλούν αλλαγές στη διάθεση
• τις φαρμακευτικές επιλογές
• την σημασία της παρακολούθησης των επεισοδίων
• το ρόλο της ρουτίνας στην διαχείριση των αλλαγών στη διάθεση

Η ψυχοεκπαίδευση σας βοηθά να αναγνωρίσετε τις σκέψεις και τα μοτίβα συμπεριφοράς που προκύπτουν από την κυκλοθυμία, όπως:

• η συναισθηματική εξάρτηση
• η ευαισθησία στην απόρριψη
• η επιθυμία σας να ευχαριστείτε συνεχώς τους άλλους

Στην ψυχοεκπαίδευση θα εξερευνήσετε τον τρόπο με τον οποία αντιδράτε στις σκέψεις σας. Επίσης θα ανακαλύψετε πως αντιλαμβάνεστε τις συγκρούσεις στις σχέσεις σας.

Αλλαγές στον τρόπο ζωής

Καθώς η κυκλοθυμία είναι μια διαταραχή της διάθεσης, μπορείτε να υιοθετήσετε κάποιες νέες συνήθειες ώστε να χτίσετε μια ρουτίνα που θα σας βοηθήσει στη σταθεροποίηση της διάθεσης.

Η ρουτίνα και οι δραστηριότητες που βοηθούν στην έκφραση αποτελούν μια ολιστική θεραπευτική προσέγγιση που ενισχύει την σωματική, τη ψυχική και την συναισθηματική σας ευεξία.

Παρακολουθήστε τα συμπτώματά σας

Καλό είναι να παρακολουθείτε την διάθεση και τα συμπτώματά σας και αυτό θα σας βοηθήσει να αναγνωρίσετε τα μοτίβα, τις αιτίες και τους ψυχοπιεστικούς παράγοντες.

Αν παίρνετε κάποια φάρμακα, η παρακολούθηση της διάθεσης μπορεί να σας βοηθήσει να κατανοήσετε εάν είναι αποτελεσματικά και πως σας επηρεάζουν.

Μπορείτε να έχετε ένα ημερολόγιο στο οποίο θα σημειώνετε:

• την διάθεση σας
• τις σκέψεις σας
• την ρουτίνα στον ύπνο σας
• τα επίπεδα άγχους
• τα επίπεδα της ενέργειας

Διατηρήστε τη ρουτίνα σας

Η ρουτίνα βοηθά να έχετε μια δομή και μια σταθερότητα στις μέρες και στη διάθεσή σας. Η ρουτίνα σχετικά με τον ύπνο , βοηθά να κοιμάστε καλύτερα και να μειώσετε τα συμπτώματα που σχετίζονται με την έλλειψη ύπνου. Μπορείτε να καθιερώσετε μια συγκεκριμένη ρουτίνα το πρωί όπως να κάνετε ντους, να κάνετε διαλογισμό και να τρώτε πρωινό στο τραπέζι.

Αποφύγετε την κατανάλωση αλκοόλ

Το αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει ή να επιδεινώσει τα συμπτώματά σας:

• τις αλλαγές στη διάθεση
• τα προβλήματα στον ύπνο
• το άγχος

Τρόποι αντιμετώπισης του καθημερινού άγχους

Το άγχος μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα κυκλοθυμίας, για αυτό ένας παράγοντας κλειδί στους ανθρώπους με κυκλοθυμία είναι η διαχείριση του στρες.

Μερικοί αποτελεσματικοί τρόποι αντιμετώπισης του στρες περιλαμβάνουν:

• το διαλογισμό
• την γιόγκα
• τις ασκήσεις με βαθιές αναπνοές
• το ημερολόγιο

Είναι πολύ σημαντικό να επιλέξετε κάτι ουσιαστικό για εσάς ή κάτι που σας βοηθά να εκφραστείτε.

Οι επιδράσεις της κυκλοθυμίας μπορεί να είναι καταστροφικές για την κοινωνική, την οικογενειακή, την επαγγελματική και την προσωπική ζωή. Ο παρορμητισμός που συνδέεται με τα συμπτώματα της υπομανίας μπορεί να οδηγήσει σε αρνητικές επιλογές στον τρόπο ζωής, σε προβλήματα με το νόμο και οικονομικές δυσκολίες. Οι μελέτες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι με κυκλοθυμική διαταραχή είναι πιο πιθανό να καταναλώνουν αλκοόλ και εξαρτησιογόνες ουσίες (πχ κάνναβη).