Μανδραγόρας: ιδιότητες

Μανδραγόρας

Ο μανδραγόρας είναι ένα βότανο που στο παρελθόν είχε σχέση με πολλές δεισιδαιμονίες. Μερικοί άνθρωποι πιστεύουν ότι έχει μαγικές δυνάμεις. Η ρίζα και τα φύλλα του έχουν φαρμακευτικές χρήσεις.

Στην Ευρώπη ο μανδραγόρας αποτελεί θεραπεία για τις διαταραχές του γαστρεντερικού, τους κολικούς, τη δυσκοιλιότητα, τον πυρετό, τους σπασμούς, την αρθρίτιδα (ρευματισμούς) και τον κοκίτη. Επίσης μπορεί να προκαλεί εμετό, υπνηλία , να ανακουφίζει από τον πόνο και να αυξάνει τη λίμπιντο. Τα φρέσκα φύλλα του μανδραγόρα και τα εκχυλίσματα των φύλλων του μπορούν να χρησιμοποιηθούν άμεσα στο δέρμα.

Χαρακτηριστικά μανδραγόρα 

Ο μανδραγόρας ανήκει στην οικογένεια των στρυχνοειδών (Solanaceae). Το φυτό έχει μια ρίζα που μοιάζει με αυτή που έχει το παστινάκι. Ο μανδραγόρας ευδοκιμεί στη Μεσόγειο, στην Τυνησία, στην Αλγερία, στο Μαρόκο, στην Ιταλία, στην Ισπανία, στην Ελλάδα και στην Κύπρο.

Ο όρος μανδραγόρας συνήθως αφορά τη ρίζα του φυτού , η οποία περιέχει δηλητηριώδη αλκαλοειδή και είναι γνωστή για την ανακούφιση του πόνου και για τις υπνωτικές του ιδιότητες, αλλά μπορεί να προκαλεί παραλήρημα και παραισθήσεις.

Πολλοί θρύλοι έχουν σχέση με τις καλές και τις κακές ιδιότητες του βοτάνου. Στην αρχαιότητα η ρίζα του μανδραγόρα αποτελούσε φαγητό καθώς οι αρχαίοι γνώριζαν τις αφροδισιακές του ιδιότητες. Το χρησιμοποιούσαν ως φάρμακο για την στυτική δυσλειτουργία και την χαλάρωση των νεύρων.

Σε ποιες περιοχές ευδοκιμεί ο μανδραγόρας;

Ο μανδραγόρας μεγαλώνει σε ανοιχτά δάση, ερημικά χωράφια, πετρώδεις τοποθεσίες, ελαιώνες. Το φυτό έχει μακριές, χοντρές ρίζες που μοιάζουν με αυτές του καρότου και μπορεί να φτάνουν τα 1,2 μέτρα. Συνήθως η ρίζα περιλαμβάνει δύο τμήματα και έχει πολλές ιατρικές χρήσεις.

Το φυτό δεν έχει σχεδόν καθόλου μίσχο. Ακριβώς πάνω από τη ρίζα έχει μεγάλα, σκούρα πράσινα φύλλα, τα οποία στη συνέχεια μεγαλώνουν και ανοίγουν. Τα φύλλα διαφέρουν σε μέγεθος και σχήμα, με το μέγιστο μήκος να είναι τα 45 εκατοστά. Συνήθως έχουν ελλειπτικό σχήμα ή είναι πιο φαρδιά στις άκρες. Είναι μυτερά στην άκρη και έχουν δυσάρεστη οσμή.

Τα λουλούδια ανθίζουν από το φθινόπωρο ως την άνοιξη (Σεπτέμβριο με Απρίλιο). Οι μίσχοι των λουλουδιών διαφέρουν σε μήκος, φτάνουν τα 45 εκατοστά σε μήκος. Τα πέντε σέπαλα είναι 6-28mm σε μήκος, είναι ενωμένα μαζί στη βάση και στη συνέχεια σχηματίζουν ελεύθερους λοβούς περίπου στο μισό έως τα δύο τρίτα του συνολικού τους μήκους. Τα πέντε πέταλα έχουν χρώμα πράσινο, απαλό μπλε ή μωβ, 12-65mm μήκος και όπως τα σέπαλα , και έχουν ελεύθερους λοβούς στην άκρη. Στη βάση των πετάλων είναι οι στημόνες και ποικίλουν σε μήκος 7-15mm. Οι ανθήρες των στημόνων έχουν συνήθως κίτρινο ή καφέ χρώμα, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις απαλό μπλε.

Μύθοι και αλήθειες για τον μανδραγόρα

• Σύμφωνα με ένα μύθο, οι άνθρωποι που τραβούν τη ρίζα του είναι καταδικασμένοι να πάνε στην κόλαση, και η ρίζα του μανδραγόρα μπορεί να φωνάζει όταν κάποιος την τραβά, και σκοτώνει όποιον τον ακούσει.
• Στο παρελθόν, οι άνθρωποι έδεναν τις ρίζες στο σώμα των ζώων και χρησιμοποιούσαν τα ζώα για να βγάλουν τη ρίζα από το έδαφος.
• Το εκχύλισμα της ρίζας του μανδραγόρα είναι συστατικό σε πολλά προϊόντα καθαρισμού και τόνωσης της επιδερμίδας.
• Αιώνες πριν, οι γυναίκες πίστευαν ότι αυτό το παράξενο φυτό μπορούσε να βοηθήσει στη σύλληψη ενός μωρού και έβαζαν ρίζες κάτω από το μαξιλάρι τους.
• Ο μανδραγόρας ήταν φίλτρο αγάπης και αφροδισιακό.

Με ποιο τρόπο δρα ο μανδραγόρας;

Ο μανδραγόρας μειώνει την δράση συγκεκριμένων χημικών ενώσεων που επηρεάζουν πολλά όργανα στο σώμα, όπως τα μάτια, οι πνεύμονες, η ουροδόχος κύστη, η στοματική κοιλότητα και το έντερο.

Ο μανδραγόρας επίσης περιέχει χημικές ενώσεις που προκαλούν ξηρότητα. Επίσης επιδρούν στον εγκέφαλο και στην καρδιά. Τα αντιχολινεργικά φάρμακα έχουν επίσης την ίδια επίδραση. Ο μανδραγόρας σε συνδυασμό με αυτά τα φάρμακα μπορεί να προκαλεί παρενέργειες όπως η ξηροδερμία, η ζαλάδα, η χαμηλή αρτηριακή πίεση, ο γρήγορος ρυθμός της καρδιάς.

Χρήσεις μανδραγόρα

• Αντιμετώπιση της ναυτίας.
• Οι φρέσκες ή οι αποξηραμένες ρίζες περιέχουν υψηλά ποσοστά δηλητηριωδών αλκαλοειδών και έχουν καθαρτική δράση, προκαλούν εμετό, είναι παραισθησιογόνα και ναρκωτικά.
• Σε επαρκή ποσότητα προκαλεί μια κατάσταση λήθης και έχει αναισθητική δράση.
• Στο παρελθόν χρησιμοποιούνταν για τις υπνωτικές του ιδιότητες.
• Ο χυμός από τις ρίζες μπορεί να εφαρμοστεί εξωτερικά για την ανακούφιση του πόνου της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, των ελκών και των οσφυϊκών πόνων.
• Αποτελεί θεραπεία για την μελαγχολία, τους σπασμούς και τη μανία.
• Σε υψηλές δόσεις μπορεί να προκαλεί παραλήρημα.
• Τα φύλλα είναι ακίνδυνα και δροσερά και χρησιμοποιούνται σε κρέμες για εξωτερική χρήση.
• Στο παρελθόν, ο μανδραγόρας ήταν φυλαχτό που έφερνε καλή τύχη και θεράπευε την στειρότητα.
• Ο μανδραγόρας έχει εξαιρετικές ιδιότητες για την θεραπεία της δυσκοιλιότητας και των κολικών.
• Είναι μια εξαιρετική θεραπεία για τα έλκη του στομάχου.
• Ανακουφίζει τα συμπτώματα του κοκίτη, του αλλεργικού πυρετού και του άσθματος.
• Η ρίζα του είναι χρήσιμη για την αντιμετώπιση του πόνου, ειδικά του πόνου που προκαλεί η αρθρίτιδα.
• Επίσης αυξάνει τη σεξουαλική επιθυμία.
• Μια από τις πολλές χρήσεις του είναι για την θεραπεία του ίκτερου και του πυρετού.
• Είναι ένα από τα καλύτερα βότανα για τις παθήσεις του ήπατος και του εντέρου.
• Ο μανδραγόρας επίσης χρησιμοποιούνταν για την θεραπεία της κατάθλιψης και των σπασμών.
• Προάγει την ηρεμία και τον ύπνο ενώ ανακουφίζει τον χρόνιο πόνο.

Παρενέργειες μανδραγόρα

• Όλα τα τμήματα του φυτού είναι δηλητηριώδη.
• Η κατανάλωσή τους μπορεί να προκαλεί σοβαρά συμπτώματα που μοιάζουν με αυτά της δηλητηρίασης από ατροπίνη, όπως η θολή όραση, η διαστολή της κόρης των ματιών, η ξηροστομία, η ζαλάδα, ο πονοκέφαλος, ο εμετός, η ταχυκαρδία.
• Νευρικότητα και ψευδαισθήσεις.

Ο μανδραγόρας είναι ένα βότανο με πολλές ιδιότητες. Είναι γνωστή η δράση του στην ανακούφιση του πόνου και ειδικά της αρθρίτιδας, των συμπτωμάτων του κοκίτη, του αλλεργικού πυρετού και του άσθματος. Ωστόσο, οι ρίζες του  περιέχουν υψηλά ποσοστά δηλητηριωδών αλκαλοειδών τα οποία έχουν καθαρτική δράση, προκαλούν εμετό και είναι παραισθησιογόνα.