Μεταβίβαση και θεραπευόμενοι

Μεταβίβαση και Θεραπευόμενοι

Ο κλασικός ορισμός της μεταβίβασης προέρχεται από την ψυχανάλυση και περιλαμβάνει: ʺτην ανακατεύθυνση των συναισθημάτων και των επιθυμιών και ειδικά εκείνων που παραμένουν ασυνείδητα από την παιδική ηλικία προς ένα νέο πρόσωπο.ʺ Όλοι μας το κάνουμε αυτό συνέχεια. Για παράδειγμα, το αφεντικό στη δουλειά σας μπορεί να σας θυμίζει τον παράξενο παππού σας, και εσείς φέρεστε ανάλογα. Ο κύριος δίπλα σας στο τρένο σας θυμίζει ένα φίλο σας από το κολέγιο, για αυτό κάνετε ένα αστείο που ο φίλος σας θα εκτιμούσε, στον άγνωστο που σας κοιτά με αμηχανία. Ή μπορεί να σας ανησυχεί αυτό που βασανίζει πολλά ζευγάρια παγκοσμίως: ʺΣταμάτα να με αντιμετωπίζεις σαν τη μαμά σου!ʺ Ίσως να ανταποκρίνεστε στον ψυχοθεραπευτή σας σαν να είναι ο πατέρας σας.

Η μεταβίβαση συμβαίνει παντού, περιλαμβανομένης της θεραπευτικής σχέσης. Η ψυχανάλυση απλά την εντείνει και την βάζει στο μικροσκόπιο.

Οι ψυχοθεραπευτές ίσως να αναφέρονται στην μεταβίβαση σαν μια γενική κατάσταση για τη δυναμική της θεραπευτικής σχέσης. Από αυτή την άποψη, η ʺκαλήʺ ή η ʺθετικήʺ μεταβίβαση σημαίνει ότι ο ψυχοθεραπευτής και ο θεραπευόμενος τα πάνε αρκετά καλά μαζί. Η ʺαρνητική ʺ μεταβίβαση σημαίνει ότι υπάρχουν διαφωνίες ή εμπόδια που παρεμποδίζουν την καλή θεραπευτική σχέση. Δεν είναι σπάνιο ένας επιμελητής να ρωτά τον εκπαιδευόμενο ʺΤι είδους μεταβίβαση υπάρχει;ʺ και ο εκπαιδευόμενος να απαντά ʺκαλήʺ χωρίς έντονη ανάμιξη.

Ένας ακόμη τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιείται ο όρος μεταβίβαση αφορά μόνο τα συναισθήματα αγάπης. Οι ψυχοθεραπευτές αποκαλούν αυτή τη μεταβίβαση ʺερωτικήʺ, και αυτό είναι ένα φαινόμενο κατά το οποίο ο θεραπευόμενος αναπτύσσει ερωτικά συναισθήματα για τον ψυχοθεραπευτή. Αυτό συμβαίνει πολύ πιο συχνά από όσο φαντάζεστε.

Για παράδειγμα, μπορεί ένας θεραπευόμενος να θέλει να κατανοήσει την μεταβίβαση, καθώς έχει μια ιστορία με παρεξηγήσεις ή απορρίψεις, για αυτό συζητά με έναν ψυχοθεραπευτή που είναι καλός ακροατής και συμπονετικός. Φυσικά και δημιουργούνται κάποια θετικά συναισθήματα. Ίσως η κατανόηση των συναισθημάτων και των φαντασιώσεων να ακολουθεί τους θεραπευόμενους στο σπίτι. Έτσι ζουν κάθε μέρα με αρμονία και γαλήνη. Μπορεί να ταυτιστούν με αυτή τη διαπίστωση με έναν οικείο παθιασμένο τρόπο. Η επιθυμία σύνδεσης με ένα στοργικό άνθρωπο με ουσιαστικό τρόπο είναι απολύτως κατανοητή. Αλλά η συμπεριφορά που υπονοεί σεξουαλική επιθυμία για τον ψυχοθεραπευτή δεν είναι επιλογή.

Ποιο είναι λοιπόν το πρόβλημα με την μεταβίβαση; Αντί να συνδεθεί κάποιος με έναν άνθρωπο, δημιουργεί ένα πρότυπο σχέσης, το οποίο ίσως να είναι διαφορετικό από αυτό που υπάρχει μπροστά του. Ίσως να φέρεστε στην κοπέλα σας όπως στη μαμά σας, ή να την βλέπετε σαν εχθρό στην τάξη σας στο σχολείο, ή να είναι το αντικείμενο του πόθου σας, όταν στην πραγματικότητα δεν είναι τίποτα από τα παραπάνω. Αυτό σας παρεμποδίζει να συνδεθείτε με ουσιαστικό τρόπο με οποιοδήποτε άνθρωπο.

Η μεταβίβαση δεν είναι πάντα κακή. Στην ψυχοθεραπεία μπορεί να είναι ιδιαίτερα βοηθητική, και να δείχνει τις ανοιχτές πληγές που υπάρχουν. Μπορεί να μεταφέρει την ψυχοθεραπεία από τη θεωρία στην πράξη.

Η έντονη σύνδεση με τον ψυχοθεραπευτή μπορεί να είναι αμήχανη και δύσκολη ώστε να συζητηθούν κάποιες στρατηγικές αντιμετώπισης. Όπως για παράδειγμα:

Σε φυσιολογικές συνθήκες μερικοί άνθρωποι νιώθουν ντροπή για τα συναισθήματα αγάπης ή τα σεξουαλικά συναισθήματα που μπορεί να τρέφουν για τον ψυχοθεραπευτή τους. Αλλά στην πραγματικότητα, αυτό δεν συμβαίνει συνέχεια. Οι ψυχοθεραπευτές ενδιαφέρονται για τα θέματα των σχέσεων και δουλεύουν βαθιά με την μεταβίβαση ώστε αυτά να βγουν στην επιφάνεια, και τα περισσότερα δεν είναι δύσκολο να συζητηθούν.

Καλό είναι να συζητήσετε για την μεταβίβαση. Οι ψυχοθεραπευτές ενθαρρύνουν τους θεραπευόμενους για την μεταβίβαση. Τον περισσότερο καιρό, αυτό γίνεται για να μετατραπούν τα αμήχανα συναισθήματα σε πιο ουσιαστικά και έτσι να μπορέσουν να περιοριστούν. Δυσκολεύεστε να ξεκινήσετε; Σκεφτείτε το εξής: ʺΑισθάνομαι αμήχανα τελευταία, και νομίζω ότι αυτό έχει να κάνει με τη σχέση μας.ʺ Ο ψυχοθεραπευτής σας ξέρει που να σας κατευθύνει στη συνέχεια.

Σταδιακά θα βρείτε τη ρίζα των προβλημάτων σας. Οι αντιδράσεις της μεταβίβασης συνήθως δείχνουν ότι υπάρχουν βαθιά θέματα ή ανεπίλυτες συγκρούσεις από το παρελθόν. Ο ψυχοθεραπευτής σας κάνει να θυμώνετε επειδή σας θυμίζει τον ξάδερφό σας που σας εκφόβιζε; Είστε σε ένα γάμο χωρίς αγάπη αλλά έχετε δυνατά συναισθήματα για τον ψυχοθεραπευτή σας; Όταν μπορείτε να αναγνωρίσετε, να συζητήσετε και να δουλέψετε αυτά τα βαθιά θέματα, η ισχυρή αντίδραση προς τον ψυχοθεραπευτή σας θα υποχωρήσει. Τουλάχιστον αυτό είναι που κάνει το ασυνείδητο συνειδητό.

Με τον καιρό θα μπορείτε να κάνετε συγκρίσεις και να βρίσκετε διαφορές. Αν πραγματικά θέλετε να σταματήσετε αυτό το πρότυπο μεταβίβασης, μπορείτε να δοκιμάσετε να διαχωρίσετε το άτομο από το πρότυπο. Ο ψυχοθεραπευτής σας μοιάζει στη μαμά σας; Προφανώς όχι. Είναι ο ιδανικός σύντροφος για εσάς; Όχι. Κάντε μια λίστα με τα στοιχεία που κάνουν το άτομο να διαφέρει από το πρότυπο, και στη συνέχεια συζητήστε με τον ψυχοθεραπευτή σας. Μπορείτε επίσης να ρωτήσετε (επειδή μπορείτε να ρωτήσετε τα πάντα) αν ο ψυχοθεραπευτής σας είναι πρόθυμος να σας δώσει περισσότερες λεπτομέρειες για τη ζωή του ώστε να διαχωρίσετε τα πράγματα στο μυαλό σας.

Πώς θέλετε να συνδεθείτε; Όπως σε πολλές καταστάσεις, όταν επικεντρωνόμαστε σε κάτι που δεν θέλουμε να κάνουμε, απλά το κάνουμε. Μην κρύβεστε πίσω από το δάχτυλό σας. Σκεφτείτε και συζητήστε πως θέλετε να συνδεθείτε με τον ψυχοθεραπευτή σας, πώς θέλετε να νιώθετε, τι φαντάζεστε για αυτή τη σχέση. Μετά εξασκηθείτε.

Αποχωρήστε από την ψυχοθεραπεία αν νιώσετε ότι αυτό δεν σας βοηθά. Σίγουρα πολλοί ψυχοθεραπευτές δουλεύουν τα θέματα των σχέσεων μέσω της μεταβίβασης, αλλά υπάρχουν δύο λόγοι για τους οποίους ένας θεραπευόμενος χρειάζεται να αφήσει την ψυχοθεραπεία λόγω της μεταβίβασης. Ο πρώτος είναι αν η ψυχοθεραπεία δεν επηρεάζει την υπόλοιπη ζωή σας. Αν για παράδειγμα δεν έχετε σημαντικά προβλήματα στις σχέσεις με τους φίλους και την οικογένειά σας (και θα συμφωνούσαν και αυτοί σε αυτό), και κάνετε ψυχοθεραπεία για να ξεπεράσετε τους φόβους σας. Ο ψυχοθεραπευτής σας είναι αντιγραφή του πρώτου σας έρωτα και δεν μπορείτε να συζητήσετε και να δουλέψετε τις φοβίες σας. Αυτή είναι η μοναδική φορά που νιώσατε έτσι, αλλά δεν είναι ανάγκη να επεξεργαστείτε τα συναισθήματα σας για τον πρώτο σας έρωτα, και αυτό το πρόβλημα είναι ανάγκη να διευθετηθεί πριν περάσουν αρκετές εβδομάδες. Ίσως είναι καλό να βρείτε έναν άλλο ψυχοθεραπευτή.

Ο δεύτερος λόγος είναι αν υπάρχει έντονη ερωτική ή αρνητική μεταβίβαση, και αυτό δυσκολεύει τη δουλειά στην ψυχοθεραπεία. Αν έχετε προσπαθήσει να ξεπεράσετε κάποια εμπόδια και ακόμη η αναστολή είναι ισχυρή που δεν σας αφήνει να επικοινωνήσετε, τότε δεν υπάρχει πρόοδος. Αν στην ψυχοθεραπεία είστε σιωπηλοί και απόμακροι και αυτό δεν μπορείτε να το ξεπεράσετε, ίσως είναι η στιγμή να κάνετε ένα διάλλειμα προσωρινά ή μόνιμα. Υπάρχουν θεραπευόμενοι που άφησαν προσωρινά τον πρώτο ψυχοθεραπευτή τους, μίλησαν σε ένα δεύτερο για τα θέματα μεταβίβασης, και επέστρεψαν στον πρώτο όταν ένιωσαν έτοιμοι. Ή ίσως να νιώθετε ότι είναι η στιγμή να σταματήσετε την ψυχοθεραπεία .