Mobbing: εργασιακό bullying

Εργασιακό bullying - Mobbing

Στις μέρες μας υπάρχουν άτομα ή ομάδες ατόμων που μπορούν να μας κάνουν πολύ δύσκολη τη ζωή μας. Συχνά το bullying ή το mobbing έχει ως σκοπό την απομάκρυνση ενός ατόμου από την ομάδα. Όσον αφορά το επαγγελματικό περιβάλλον, το mobbing μπορεί να οδηγεί στην παραίτηση ή στην απόλυση ενός εργαζόμενου. Από το 1980, χρησιμοποιήθηκε ο όρος "mobbing" για να περιγραφεί ο εκφοβισμός στο χώρο εργασίας, που πολλές φορές μπορεί να οδηγεί σε ψυχικές διαταραχές, ακόμα και σε μετατραυματικό στρες (PTSD).

Τι είναι το mobbing ;

Το mobbing συνήθως αφορά τον ομαδικό εκφοβισμό, και περιλαμβάνει μια ομάδα ατόμων που στοχεύει έναν συνάδελφο, τον προσβάλλει, τον εξευτελίζει  ή τον απομονώνει. Τυπικά, το mobbing υποκινείται από έναν "αρχηγό" που στη συνέχεια θα πάρει με το μέρος του και άλλα άτομα. Ο όρος mobbing προκύπτει από την λέξη "mob" που σημαίνει εκφοβίζω, περικυκλώνω, ενοχλώ. Όταν κάποιος είναι στόχος του bullying μπορεί να νιώθει στρες. Αλλά στην περίπτωση του mobbing ένα θύμα νιώθει τρόμο και απομόνωση από τους συναδέλφους του.

Συνήθως το mobbing αφορά τον εκφοβισμό σε άτομα ή μια ομάδα ατόμων που νιώθουν απειλή από άτομα σε υψηλότερες θέσεις στην ιεραρχία, πιο δημιουργικά και αφοσιωμένα στην καριέρα τους. Στις μεγάλες επιχειρήσεις αυτό δεν θα έπρεπε να αποτελεί πρόβλημα, καθώς η εξέλιξη και η άνοδος αποτελεί προτεραιότητα για τους εργαζόμενους. Ωστόσο, το mobbing είναι μια συμπεριφορά που υπονομεύει στην ανάπτυξη της επιχείρησης και την απόδοση των εργαζομένων. Τελικά, οδηγεί στην έλλειψη διαφάνειας και σε μη αποδεκτούς τρόπους, με αποτέλεσμα το εχθρικό εργασιακό περιβάλλον.

Πολλές φορές οι εργαζόμενοι που είναι θύματα του mobbing, δεν κατανοούν απόλυτα τι ακριβώς συμβαίνει. Μπορεί κάποιος να τους μιλάει εχθρικά και απότομα και να συζητά πίσω από την πλάτη τους. Επίσης μπορεί να χρησιμοποιεί αθέμιτα μέσα για να επιβάλλει την παρουσία του.

Παραδείγματα mobbing στο χώρο εργασίας

Το mobbing στο χώρο εργασίας μπορεί να έχει πολλές μορφές. Μπορεί να περιλαμβάνει λεκτική κακοποίηση, ακόμη και  σωματική κακοποίηση.

Λεκτική κακοποίηση

Συχνά, στο χώρο εργασίας υπάρχουν άτομα που κάνουν λεκτικές επιθέσεις, χλευάζουν και υποτιμούν τα θύματα. Αυτό βέβαια είναι ακόμη πιο έντονο όταν προέρχεται από μια ομάδα ατόμων. Πέρα από την επιθετικότητα, τους σαρκασμούς, τις προσβολές, η λεκτική κακοποίηση μπορεί να είναι πολύ σκληρή και να φτάνει μέχρι και την σεξουαλική παρενόχληση.

Σωματική κακοποίηση

Το mobbing στο χώρο εργασίας μπορεί να έχει τη μορφή σωματικής κακοποίησης. Βέβαια, η σωματική κακοποίηση είναι πολύ πιο σπάνια από την λεκτική κακοποίηση και αποτελεί την κορύφωση του mobbing. Αυτό συμβαίνει επειδή η σωματική κακοποίηση είναι παράνομη και φυσικά ο θύτης έχει στο μυαλό τις επιπτώσεις αυτής της συμπεριφοράς. Ωστόσο, αν δεν φοβάται αυτές τις επιπτώσεις, μπορεί να ασκεί σωματική βία.

Κοινωνικός αποκλεισμός

Είναι πολύ συχνό φαινόμενο τα θύματα του mobbing στο χώρο εργασίας να βιώνουν τον κοινωνικό αποκλεισμό από τους συνεργάτες τους. Έτσι μπορεί να μην λαμβάνουν κατά λάθος ενημερωτικά emails ή να μην τους καλούν στα meetings. Ή, μπορεί οι συνάδελφοι τους  να μην θέλουν να έχουν σχέσεις μαζί τους εντός ή εκτός εργασίας. Για παράδειγμα, μπορεί να μην τους προσκαλούν στις εκδηλώσεις της επιχείρησης ή στα επαγγελματικά γεύματα. Ο αποκλεισμός μπορεί να συμβαίνει και στο χώρο εργασίας όταν ένα άτομο μένει μόνο του, χωρίς να το πλησιάζει κανείς.

Κακόβουλα σχόλια

Τα σχόλια στο χώρο εργασίας είναι ένα πολύ συχνό φαινόμενο. Ωστόσο, οι άνθρωποι που κάνουν mobbing διαδίδουν φήμες που είναι κακόβουλες για τους άλλους. Αυτά τα σχόλια μπορεί να είναι συκοφαντίες ή ψέματα, ή μπορεί να έχουν σκοπό την αποκάλυψη προσωπικών πληροφοριών για τη ζωή ενός ατόμου που δεν θέλει να τις γνωρίζουν οι άλλοι.

Εμπόδια

Μια ακόμη μορφή mobbing είναι τα εμπόδια που αντιμετωπίζει ένα άτομο όταν θέλει να κάνει μια πρόταση, να δώσει μια αναφορά  για τη δουλειά του και λαμβάνει την περιφρόνηση από τους συνεργάτες και τους ανωτέρους του. Αυτό μπορεί να προκαλεί ιδιαίτερη αναστάτωση στο χώρο εργασίας και να κάνει το άτομο να νιώθει ότι δεν το υπολογίζουν.

Γιατί συμβαίνει το mobbing στο χώρο εργασίας;

Υπάρχουν πολλές θεωρίες και λόγοι πίσω από την ιδέα του mobbing στο εργασιακό περιβάλλον.

Διατήρηση του κύρους και της εξουσίας

Συνήθως όσοι κάνουν mobbing ανησυχούν για τους συνεργάτες τους που με κάποιο τρόπο διαταράζουν τις ισορροπίες. Για παράδειγμα, τα θύματα μπορεί να έχουν καλύτερη απόδοση ή να θέλουν να αλλάξουν τον τρόπο λειτουργίας της επιχείρησης. Όμως εκλαμβάνουν αυτή την αλλαγή ως απειλή, και αυτό τους οδηγεί στο bullying και στο σαμποτάρισμα των συνεργατών ώστε να σταματήσουν όσα σχεδιάζουν.

Ζήλια

Πολλοί στόχοι του mobbing είναι άτομα ανταγωνιστικά, αποδοτικά, με ικανότητες και άψογη επαγγελματική συμπεριφορά. Αντί οι άλλοι να τους βλέπουν ως ένα ικανό μέλος της ομάδας, ζηλεύουν και έχουν άσχημη συμπεριφορά ώστε το θύμα να απολυθεί ή να έχει ένα κατώτερο ρόλο στην εταιρεία.

Προσωπικοί λόγοι

Δυστυχώς, ο λόγος πίσω από το mobbing μπορεί να είναι τα προσωπικά θέματα και οι διαφωνίες. Ίσως, κάποια άτομα να γίνονται μέλη της ομάδας επειδή φοβούνται ότι αν δεν το κάνουν , θα γίνουν και αυτοί θύματα του mobbing.

Ποιες είναι οι επιδράσεις του mobbing;

Το mobbing μπορεί να προκαλεί πολλά προβλήματα σε ένα άτομο, όπως η κατάθλιψη ή μετατραυματικό στρες. Είναι μια τραυματική εμπειρία που επηρεάζει την αίσθηση του εαυτού και την αυτοεκτίμηση ενός ατόμου. Αν κάποιος έχει ήδη θέματα με την αυτοπεποίθησή του, τότε μπορεί να κάνει προσπάθειες να αμυνθεί στο mobbing.

Τα θύματα του mobbing στο χώρο εργασίας συχνά έρχονται αντιμέτωπα με θέματα προσαρμογής, ψυχοσωματικά συμπτώματα, ψυχολογικά τραύματα, μετατραυματικό στρες και μείζονα κατάθλιψη.

Τα θύματα του mobbing έχουν τις ίδιες ψυχολογικές επιδράσεις με τους ανθρώπους που έχουν βιώσει τραυματικές εμπειρίες όπως ο πόλεμος. Επίσης, αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα στις οικογενειακές και διαπροσωπικές τους σχέσεις. Πολλοί άνθρωποι που βιώνουν bullying στη δουλειά τους εμφανίζουν ψυχωτικά επεισόδια.

Τι μπορεί να κάνει ένα άτομο που είναι θύμα του mobbing;

Αν κάποιος είναι θύμα του mobbing, μπορεί να κάνει πολλά πράγματα για να προστατέψει τον εαυτό του. Πρώτα από όλα, πρέπει να καταγράφει όλα τα περιστατικά, τις λεπτομέρειες, την ώρα και το χώρο που συνέβησαν τα γεγονότα. Μπορεί να βγάζει φωτογραφίες τα emails και τα μηνύματα.

Στη συνέχεια πρέπει να μιλήσει στον προϊστάμενο του. Για παράδειγμα, μπορεί να κάνει μια συζήτηση με το διευθυντή του, τον υπεύθυνο του τμήματος για όσα βιώνει. Ο εργοδότης πρέπει να έχει ξεκάθαρη άποψη για το τι πρέπει να κάνει σε αυτές τις περιπτώσεις.

Επίσης, μπορεί το θέμα να λυθεί εσωτερικά. Αν αυτό δεν γίνει, το επόμενο βήμα είναι να γίνει μια γραπτή αναφορά στον εργοδότη για την κατάσταση. Αν το mobbing συνεχιστεί , ίσως είναι καλό να ζητήσει τη συμβουλή ενός δικηγόρου, ο οποίος μπορεί να δώσει συμβουλές  για τις επιλογές που έχει.

Αντιμετώπιση του mobbing 

Στην ψυχοθεραπεία, το πιο σημαντικό πράγμα είναι η επικοινωνία.  Είναι σημαντικό το θύμα να μπορεί να αναγνωρίζει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει. Συχνά, τα θύματα του mobbing αμφιβάλλουν για τον εαυτό τους. Με τη βοήθεια ενός έμπειρου ψυχοθεραπευτή το θύμα μπορεί να μιλήσει ελεύθερα για τις σκέψεις και τα συναισθήματά του. Στις συνεδρίες το άτομο μαθαίνει να αναγνωρίζει τις αρχές, τα ενδιαφέροντα, όσα του δίνουν έμπνευση και σταδιακά αρχίζει να χτίζει την αυτοπεποίθηση του, με πιο αποτελεσματικούς τρόπους επικοινωνίας και μοτίβα συμπεριφοράς.

Ουσιαστικά, σε αυτές τις περιπτώσεις το θύμα ανακαλύπτει ξανά τα ενδιαφέροντα και τις αρχές του και αξιολογεί αν η δουλειά του προσφέρει χαρά και συναισθηματική ικανοποίηση. Τα θύματα του mobbing είναι συνήθως άνθρωποι που δεν είναι ευχαριστημένοι με τη δουλειά τους. Και ίσως τελικά να νιώθουν ικανοποίηση όταν συνειδητοποιούν ότι θα είναι πιο ευτυχισμένα κάπου αλλού.