Μύθοι για το Άγχος

Μύθοι για το Άγχος

Συνέχεια ακούμε γύρω μας τις λέξεις “άγχος” και “στρες”. Έχει γίνει η νέα τάση, φίλοι και συνεργάτες να παραπονιούνται για το πόσο στρεσαρισμένοι είναι και τους τρόπους που αναζητούν για να ανακουφιστούν από το άγχος. Αλλά τι σημαίνει στην πραγματικότητα το άγχος; Υπάρχουν κάποιες παρανοήσεις για τις αιτίες, τα συμπτώματα και την θεραπεία. Νέες πληροφορίες για το στρες είναι πλέον διαθέσιμες που μπορούν να βοηθήσουν εκατομμύρια ανθρώπους να περιορίσουν το άγχος τους. Υπάρχουν όμως και πολλοί μύθοι σχετικά με το άγχος που έμποδίζουν τους ανθρώπους να το αντιμετωπίσουν:

1. Το άγχος είναι κινητήριος δύναμη

Συχνά ακούμε ότι το “λίγο άγχος” είναι καλό. Για παράδειγμα, πως πριν από εξετάσεις μπορεί το άγχος να μας ωθήσει να μελετήσουμε περισσότερο, ή το άγχος στη δουλειά μας δίνει την ώθηση να επιτύχουμε. Αλλά είναι το άγχος το πραγματικό κίνητρο σε αυτές τις καταστάσεις; Οι μελέτες δείχνουν ότι η κινητοποίηση και η δέσμευση (πχ το να θέτουμε νέους στόχους ή να αναλαμβάνουμε καινούργια project) είναι αυτά που μας δίνουν το κίνητρο, όχι το άγχος. Το άγχος είναι απλά μια δίνη αρνητικών συναισθημάτων στην κορύφωση της κινητοποίησης και της δέσμευσης. Αν είστε επιτυχημένος και στρεσάρεστε, επιτυγχάνετε τους στόχους σας ενάντια στο στρες, όχι εξαιτίας του. Οι έρευνες έχουν δείξει ότι το στρες συμβάλλει 75%-90% σε ιατρικά προβλήματα, περιλαμβανομένων των έξι κύριων αιτιών θανάτου. Η κινητοποίηση είναι καλή για εσάς. Το στρες όχι.

2. Μερικά ποτά μπορεί να βοηθήσουν

Ίσως να χρειαστεί να σκεφτείτε δύο φορές πριν πιείτε ένα δεύτερο ή τρίτο ποτήρι κρασί μετά από μια μέρα γεμάτη άγχος. Σύμφωνα με μελέτες, το αλκοόλ στην πραγματικότητα διεγείρει την απελευθέρωση της ορμόνης του στρες, της κορτιζόλης. Αυτό σημαίνει ότι το αλκοόλ και το στρες τρέφουν το ένα το άλλο – στρεφόμαστε στο αλκοόλ για ανακούφιση από το στρες, και το στρες με τη σειρά του εντείνει τις τοξικές παρενέργειες του αλκοόλ.

3. Αν δεν έχετε συμπτώματα, το άγχος δεν σας επηρεάζει

Το άγχος μπορεί να εκδηλωθεί με πολλούς δυσάρεστους τρόπους, όπως η αϋπνία και η αύξηση του βάρους, αλλά αν δεν βιώνετε αυτές τις επιδράσεις δεν σημαίνει ότι το στρες δεν σας επηρεάζει. Στην πραγματικότητα, το χρόνιο στρες συνδέεται με την εμφάνιση ενός αριθμού ιατρικών προβλημάτων λιγότερο ορατών, όπως τα καρδιαγγειακά προβλήματα και ο καρκίνος. Οι άνθρωποι χωρίς συμπτώματα οι οποίοι βιώνουν υψηλά επίπεδα στρες μπορεί να αντιμετωπίσουν ξαφνικά κάποιο εγκεφαλικό επεισόδιο ή καρδιακή προσβολή. Το άγχος μπορεί επίσης να οδηγήσει σε υψηλή χοληστερόλη ή διαβήτη, ακόμη και αν τα συμπτώματα είναι σιωπηλά. Αυτοί είναι οι “σιωπηλοί δολοφόνοι”, ενώ νομίζουμε ότι διαχειριζόμαστε το άγχος, αυτό δεν συμβαίνει στην πραγματικότητα.

Αν έχετε χρόνιο στρες χωρίς συμπτώματα αυτό δεν σημαίνει ότι δεν σας βασανίζει ή ότι δεν θα σας προκαλέσει κάποια άλλη νόσο. Η απουσία σωματικών συμπτωμάτων δεν σημαίνει την απουσία άγχους.

Καλύπτοντας τα συμπτώματα με φαρμακευτική αγωγή τα υποβαθμίζετε, με αποτέλεσμα να μειώνετε την ένταση στο ψυχολογικό και φυσιολογικό σας σύστημα. Πολλοί από εμάς βιώνουν συμπτώματα άγχους με σωματικά συμπτώματα, παρόλο που το άγχος είναι ένα ψυχολογικό φαινόμενο. Η ανησυχία, η δυσκολία στην αναπνοή, ή απλά η αίσθηση εξάντλησης όλη την ημέρα να είναι σωματικά σημάδια του άγχους. Αν αισθάνεστε πνιγμένος, αποδιοργανωμένος και δυσκολεύεστε να συγκεντρωθείτε, αυτά είναι συχνά ψυχικά συμπτώματα του άγχους.

4. Το άγχος μπορεί να προκαλέσει έλκος στομάχου

Αντίθετα με αυτή την δημοφιλή άποψη, η πλειοψηφία των ελκών δεν προκαλείται από το άγχος, αλλά από το κοινό βακτήριο του στομάχου H. Pylori, το οποίο προκαλεί φλεγμονή στην κοιλιακή χώρα και στο έντερο. Αν και το στρες αυξάνει τα επίπεδα των οξέων του στομάχου, και συμβάλλει στα προβλήματα του πεπτικού συστήματος, δεν είναι η κύρια αιτία.

5. Μόνο τα μείζονα συμπτώματα του άγχους απαιτούν προσοχή

Αυτός ο μύθος ότι τα “ελάσσονα” συμπτώματα, όπως οι πονοκέφαλοι ή ο πόνος στο στομάχι, μπορούν να αγνοηθούν με ασφάλεια, δεν ισχύει. Τα ελάσσονα συμπτώματα του άγχους είναι οι πρώιμες προειδοποιήσεις ότι η ζωή σας έχει ξεφύγει από τον έλεγχό σας και χρειάζεται να κάνετε καλύτερη δουλειά με την διαχείριση του άγχους.

Αν περιμένετε μέχρι να αρχίσετε να αισθάνεστε τα “μείζονα” συμπτώματα του άγχους (όπως μια καρδιακή προσβολή), ίσως να είναι πολύ αργά. Τα πρώιμα σημάδια είναι καλό να τα αφουγκραστείτε νωρίτερα παρά αργότερα. Μια αλλαγή στον τρόπο ζωής (για παράδειγμα, περισσότερη γυμναστική και καλύτερη διατροφή) για να διαχειριστείτε αυτά τα πρώιμα συμπτώματα θα έχει σημαντικό όφελος.

6. Ο καλύτερος τρόπος διαχείρισης του άγχους είναι η άσκηση, οι αναπνοές και η χαλάρωση.

Θυμηθείτε ότι το στρες δεν προέρχεται από όσα συμβαίνουν στην ζωή σας. Προέρχεται από τις σκέψεις για τα όσα συμβαίνουν στη ζωή σας. Πολλές μέθοδοι αντιμετώπισης του άγχους στοχεύουν στην ανακούφιση από το στρες αλλά όχι στην αντιμετώπιση των αιτιών του στρες, με αποτέλεσμα να επανέρχεται ξανά και ξανά. Μια πιο μακροπρόθεσμη προσέγγιση περιλαμβάνει την αλλαγή στον τρόπο σκέψης για την αντιμετώπιση του άγχους, μέσα από την ψυχοθεραπεία.

Το άγχος είναι υποπροϊόν των πεποιθήσεων που έχετε για τον εαυτό σας και τον κόσμο. Δεν μπορείτε να επιλέξετε να μην πιστεύετε κάτι. Το πιστεύετε γιατί νομίζετε ότι είναι αλήθεια. Για να περιορίσετε το άγχος, μπορείτε να αλλάξετε ορισμένες πεποιθήσεις και να δείτε τα πράγματα διαφορετικά.

Και αν η πρώτη σας σκέψη είναι ότι αυτό δεν ισχύει, αρκεί απλά να παρατηρήσετε κάτι που δεν ενοχλεί εσάς, αλλά άλλους ανθρώπους (όπως ο φόβος για τα ύψη, η γρήγορη οδήγηση, τα αεροπλάνα). Οι άνθρωποι που βιώνουν στρες σε αυτές τις καταστάσεις ίσως να πουν ότι είναι αναπόφευκτο επειδή δεν μπορούν να φανταστούν τον εαυτό τους χωρίς στρες, αλλά αυτό δεν ισχύει. Αυτά τα συναισθήματα προέρχονται από τις πεποιθήσεις τους. Το ίδιο είναι αλήθεια για οτιδήποτε προκαλεί άγχος (χρήματα, υγεία κλπ). Είναι δυνατό να σκεφτείτε διαφορετικά και να μην βιώνετε στρες στη ζωή σας. Απλά χρειάζεται διαφορετική προσέγγιση.

7. Το άγχος είναι αναπόφευκτο

Αντίθετα με όσα πιστεύουν οι περισσότεροι, η αίσθηση του άγχους δεν είναι αναπόφευκτη. Ακόμα και αν δεν έχουμε την δύναμη να προβλέψουμε στρεσογόνες καταστάσεις, μπορούμε να ελέγξουμε τις αντιδράσεις μας ως προς αυτές. Η τεχνική της ενσυνειδητότητας – να μένουμε συγκεντρωμένοι στην παρούσα στιγμή – έχει δείξει ότι βοηθά στην ελαχιστοποίηση του άγχους και μειώνει τα επίπεδα της κορτιζόλης. Αντιληφθείτε όσα σας προκαλούν άγχος έτσι θα μπορέσετε να είστε προετοιμασμένοι να τα αντιμετωπίσετε όταν εμφανιστούν.

Μερικοί άνθρωποι είναι τόσο συνηθισμένοι στο να στρεσάρονται που δεν θυμούνται πως είναι η ζωή χωρίς αυτό.

Αλλά κοιτάξτε τα μικρά παιδιά. Νιώθουν πολύ λίγο άγχος και έχουν πολλή ενέργεια για να εξερευνήσουν τα ενδιαφέροντα τους. Το ίδιο μπορεί να ισχύει και για τους ενήλικες, ακόμη και με τις ευθύνες που έχουν.

8. Οι αρνητικές καταστάσεις προκαλούν άγχος

Οι αρνητικές καταστάσεις μπορούν να οδηγήσουν σε στρεσογόνες σκέψεις – αλλά το ίδιο μπορεί να συμβεί και με τα ευχάριστα γεγονότα. Δεν είναι η κατάσταση ή η σκέψη από μόνη της, αλλά η συναισθηματική απόκριση που προκαλεί το άγχος. Οτιδήποτε διαταράσσει την ρουτίνα σας και προκαλεί έντονα συναισθήματα, αρνητικά ή θετικά, μπορεί να οδηγήσει σε άγχος.

9. Τα συμπτώματα του άγχους είναι ίδια για όλους

Καθώς υπάρχουν αμέτρητοι παράγοντες που συμβάλλουν στο άγχος, η ένταση μπορεί να εκδηλώνεται με διαφορετικά σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα. Ο καθένας από εμάς βιώνει το άγχος διαφορετικά – ίσως να έχετε ενοχλήσεις στο στομάχι σε μια περίοδο άγχους, ενώ άλλοι να μην έχουν ψυχοσωματικά συμπτώματα, αλλά να υποφέρουν από έλλειψη συγκέντρωσης και ήπια κατάθλιψη. Υπάρχουν τόσα πολλά που συμβαίνουν στο σώμα σας όταν αγχώνεστε – και αν μάθετε να αναγνωρίζετε το στρες στο σώμα σας μπορείτε να το αντιμετωπίσετε με τον καλύτερο τρόπο.

10. Το άγχος είναι χαρακτηριστικό των επιτυχημένων ανθρώπων

Δυστυχώς, ζούμε σε έναν κόσμο και μια κουλτούρα που συνδέει το στρες με την παραγωγικότητα. Ας υποθέσουμε ότι οι επιτυχημένοι άνθρωποι αγχώνονται – και τι θα συνέβαινε αν δεν αγχωνόταν, θα χαλάρωναν. Αλλά αυτό απέχει πολύ από την αλήθεια. Στην πραγματικότητα, το στρες μπορεί να εμποδίσει την απόδοση στην δουλειά. Το άγχος δεν πρέπει να σημαίνει ότι αξίζετε περισσότερα, ή ότι έχετε υψηλότερο κύρος επειδή δουλεύετε περισσότερο. Η υπερβολική ενασχόληση με την εργασία πραγματικά σημαίνει ότι κάτι είναι λάθος- όχι ότι κάτι είναι σωστό.

11. Το “άγχος” και η “ανησυχία” είναι το ίδιο πράγμα

Το “άγχος” – το οξύ και το χρόνιο – είναι πολύ διαφορετικό από τις “διαταραχές άγχους”, οι οποίες, αντίθετα με το άγχος, είναι ψυχικές νόσοι. Το άγχος προέρχεται από ένα γεγονός ή μια σκέψη που σας κάνει να αισθάνεστε αναστατωμένοι ή νευρικοί, ενώ η ανησυχία χαρακτηρίζεται από φόβο και ταραχή (μερικές φορές χωρίς λόγο). Η ανησυχία είναι χρόνια και με την πάροδο του χρόνου επιδεινώνεται, ενώ το στρες περιλαμβάνει την ανησυχία για πέντε λεπτά την ημέρα. Το στρες μπορεί φυσικά να ελαχιστοποιηθεί με τον χρόνο, αλλά η διαταραχή άγχους δεν υποχωρεί από μόνη της.

12. Το άγχος δεν είναι σοβαρό ζήτημα

Η λέξη ʺστρεςʺ μερικές φορές συγχέεται με την ανησυχία για προθεσμίες, με τις οποίες οι περισσότεροι άνθρωποι ζουν, αλλά είναι κάτι πολύ μεγαλύτερο. Κάθε στιγμή απογοήτευσης στη δουλειά, κάθε προστριβή στη σχέση σας, κάθε φόβος για τα οικονομικά, την υγεία και το μέλλον – ουσιαστικά, το σύνολο των αρνητικών συναισθημάτων στη ζωή σας, από την στιγμή που θα ξυπνήσετε μέχρι την στιγμή που θα κοιμηθείτε, είναι άγχος.