Ναρκισσισμός: πως θα αναγνωρίσετε ένα ναρκισσιστή

Νάρκισσος - χαρακτηριστικά

Η υγιής αίσθηση του εαυτού είναι κάτι πολύ καλό. Στην πραγματικότητα, οι μελέτες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που έχουν ισχυρή αυτοεκτίμηση έχουν ψυχικές αντοχές, βιώνουν λιγότερο άγχος και εμφανίζουν μικρότερο κίνδυνο για κατάθλιψη. Ωστόσο, ο ναρκισσισμός είναι το ακριβώς αντίθετο.

Όταν η αυτοεκτίμηση ενός ναρκισσιστή κλονίζεται, νιώθει ευάλωτος, αποζητά την επιβεβαίωση. Πιστεύει σε μεγαλοπρεπείς φαντασιώσεις για τον εαυτό του ( είναι ο πιο έξυπνος, ο πιο όμορφος, και ο πιο επιτυχημένος), προσβάλλει εύκολα τους άλλους και γενικά κάνει συζητήσεις ώστε να φανεί πόσο ανώτερος είναι.

Συμπτώματα ναρκισσιστικής συμπεριφοράς

Κάποια από τα συμπτώματα της ναρκισσιστικής συμπεριφοράς περιλαμβάνουν τα εξής:

• Το άτομο πιστεύει ότι είναι μοναδικό ή ιδιαίτερο και πρέπει να συναναστρέφεται μόνο με ανθρώπους με το ίδιο κοινωνικό υπόβαθρο.
• Συνεχή ανάγκη για προσοχή, επιβεβαίωση και κομπλιμέντα.
• Υπερβολική αίσθηση για τις ικανότητες και τα επιτεύγματα.
• Εκμετάλλευση άλλων ανθρώπων για προσωπικό όφελος.
• Αίσθημα ζήλιας για τους άλλους, εκδικητικότητα.
• Έλλειψη συμπόνιας για τους άλλους.
• Συνεχής ενασχόληση με τη εξουσία ή την επιτυχία.

Οι άνθρωποι με ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας γενικά χαρακτηρίζονται ως υπερόπτες, εγωκεντρικοί και υπερήφανοι. Επειδή φαντάζονται ότι είναι ανώτεροι από τους άλλους, συχνά επιδεικνύουν τα υλικά αγαθά και τον πολυτελή τρόπο ζωής τους.

Παρά την εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους, αποζητούν συνεχώς την προσοχή για να διατηρήσουν την αυτοεκτίμηση τους. Για αυτό είναι πολύ ευαίσθητοι στην κριτική και πολλές φορές την εκλαμβάνουν ως προσωπική επίθεση.

Αιτίες ναρκισσιστικής συμπεριφοράς

Αν και η ακριβής αιτία παραμένει άγνωστη, οι μελέτες έχουν δείξει ότι κάποιοι παράγοντες συμβάλλουν στην ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας. Κάποιες εμπειρίες στην πρώιμη παιδική ηλικία συμβάλλουν στην διαταραχή και περιλαμβάνουν:

• Κακοποίηση ή τραύμα
• Υπερβολικούς επαίνους
• Έλλειψη φροντιστικού περιβάλλοντος
• Υπερβολές των γονέων
• Αναξιόπιστους γονείς

Χαρακτηριστικά ναρκισσιστών

Υπεροχή και ανωτερότητα

Η υπεροχή είναι το νούμερο ένα σημάδι ενός ναρκισσιστή και διαφέρει από την αυτοπεποίθηση. Ο κόσμος ενός ναρκισσιστή αφορά το καλό και το κακό, το ανώτερο και το κατώτερο, το σωστό και το λάθος. Υπάρχει μια ξεκάθαρη ιεραρχία και οι ναρκισσιστές θέλουν να είναι οι καλύτεροι, οι πιο σωστοί και οι πιο ικανοί. Κάνουν τα πάντα με τον δικό τους τρόπο, θεωρούν πως τους ανήκουν όλα και ελέγχουν τους πάντες.

Έντονη ανάγκη για προσοχή και επιβεβαίωση

Ένας ναρκισσιστής έχει συνεχή ανάγκη για προσοχή. Η επιβεβαίωση για έναν ναρκισσιστή έχει αξία μόνο όταν προέρχεται από τους άλλους. Δεν έχει σημασία πόσο συχνά λέτε σε ένα ναρκισσιστή πόσο τον αγαπάτε, πόσο τον θαυμάζετε, ποτέ δεν θα νιώσει αρκετός επειδή βαθιά μέσα του δεν πιστεύει ότι αξίζει την αγάπη.

Παρά τα αισθήματα ανωτερότητας, οι ναρκισσιστές είναι στην πραγματικότητα πολύ ανασφαλείς και φοβούνται ότι μπορεί να μην είναι αρκετά καλοί. Συνεχώς  προσπαθούν να αποσπάσουν καλά λόγια από τους άλλους για να καλύψουν το εύθραυστο εγώ τους, αλλά πάντα θέλουν περισσότερα.

Τελειομανία

Μπορείτε να διακρίνετε έναν ναρκισσιστή μέσα από την έντονη ανάγκη του να τα κάνει όλα τέλεια. Πιστεύει ότι πρέπει να είναι τέλειος, πρέπει εσείς να είστε τέλειοι, οι διοργανώσεις πρέπει να είναι άψογες και η ζωή να εξελίσσεται όπως ακριβώς έχει οραματιστεί. Αυτή είναι μια εξαιρετικά ανέφικτη απαίτηση, με αποτέλεσμα ο ναρκισσιστής να νιώθει απογοητευμένος και μίζερος. Η ανάγκη για τελειότητα οδηγεί σε συνεχή παράπονα.

Ανάγκη για έλεγχο

Οι ναρκισσιστές θέλουν να έχουν τον έλεγχο σε όλα. Συχνά νιώθουν απογοήτευση με την ζωή που δεν είναι τέλεια και για αυτό κάνουν ότι μπορούν για να την ελέγξουν.

Οι ναρκισσιστές έχουν μια πλοκή στο μυαλό τους για το τι πρέπει να πει ή να κάνει ο κάθε χαρακτήρας. Όταν κάποιος δεν συμπεριφέρεται όπως περιμένουν, αναστατώνονται. Μέσα στο μυαλό τους είστε ένας χαρακτήρας, όχι ένα πραγματικό πρόσωπο με τις δικές του σκέψεις και συναισθήματα.

Χειραγώγηση

Το gaslighting είναι μια μορφή χειραγώγησης και συναισθηματικής κακοποίησης και σήμα κατατεθέν του ναρκισσισμού. Οι ναρκισσιστές μπορεί να σας λένε ψέματα, να σας κοροϊδεύουν, να διαστρεβλώνουν την αλήθεια και γενικά να παραμορφώνουν την πραγματικότητά σας.

Σημάδια του gaslighting περιλαμβάνουν:

• Δεν νιώθετε ο εαυτός σας.
• Νιώθετε περισσότερο άγχος και λιγότερη αυτοπεποίθηση.
• Αναρωτιέστε αν είστε τόσο ευαίσθητοι.
• Νιώθετε ότι κάνετε τα πάντα λάθος.
• Νιώθετε ότι όταν τα πράγματα πάνε στραβά είναι δικό σας λάθος.
• Λέτε συχνά συγνώμη.
• Νιώθετε ότι κάτι δεν πάει καλά, αλλά δεν μπορείτε να αναγνωρίσετε τι.
• Αναρωτιέστε αν οι αντιδράσεις προς το σύντροφό σας είναι σωστές.
• Δικαιολογείτε τη συμπεριφορά του συντρόφου σας.

Έλλειψη ευθύνης

Η έλλειψη ευθύνης είναι ένα έντονο σημάδι των ναρκισσιστών. Αν και θέλουν να έχουν τον έλεγχο, δεν θέλουν να αναλαμβάνουν την ευθύνη για τα αποτελέσματα, εκτός και αν όλα γίνονται ακριβώς όπως τα θέλουν. Όταν τα πράγματα δεν πάνε σύμφωνα με τα σχέδιά τους ή νιώθουν ότι δεν είναι όλα τέλεια, ρίχνουν την ευθύνη στους άλλους. Κάποιος άλλος έχει κάνει λάθος. Μερικές φορές, κατηγορούν οποιονδήποτε άλλο εκτός από τον εαυτό τους. Ωστόσο, ο ναρκισσιστής κατηγορεί συνήθως το άτομο που είναι κοντά του συναισθηματικά, είναι πιστό και τον αγαπά. Για να διατηρήσει την εικόνα της τελειότητας, ο ναρκισσιστής πάντα κατηγορεί κάποιον άλλο.

Έλλειψη ορίων

Πολλοί άνθρωποι δεν έχουν όρια ή δεν σέβονται τα όρια των άλλων, αλλά αυτό είναι μια κλασική συμπεριφορά για τους ναρκισσιστές. Οι ναρκισσιστές δεν μπορούν να δουν που τελειώνουν και που ξεκινούν τα όρια. Συμπεριφέρονται σαν μικρά παιδιά. Πιστεύουν ότι όλα τους ανήκουν, ότι όλοι σκέφτονται και αισθάνονται σαν αυτούς. Νιώθουν σοκ όταν κάποιος τους πει όχι. Αν ένας ναρκισσιστής θέλει κάτι από εσάς, θα κάνει τα πάντα για να το πάρει.

Έλλειψη συμπόνιας

Οι ναρκισσιστές δεν μπορούν να κατανοήσουν τους άλλους. Δεν νιώθουν συμπόνια, δεν έχουν ενσυναίσθηση. Είναι τρομερά εγωιστές και δεν μπορούν να καταλάβουν τα συναισθήματα των άλλων. Περιμένουν οι άλλοι να συμπεριφέρονται όπως αυτοί. Ποτέ ζητούν συγνώμη.

Μερικοί ναρκισσιστές δεν μπορούν να κατανοήσουν την φύση των συναισθημάτων. Νομίζουν ότι τα συναισθήματά τους προκαλούνται από τους άλλους ή κάτι άλλο έξω από τον εαυτό τους. Δεν συνειδητοποιούν ότι τα συναισθήματά τους οφείλονται στις σκέψεις και στις πεποιθήσεις τους. Ένα ναρκισσιστής πάντα θα πιστεύει ότι κάποιος άλλος είναι υπεύθυνος για τα συναισθήματά του, ειδικά τα αρνητικά.

Αυτή η έλλειψη συμπόνιας κάνει την συναισθηματική σύνδεση με ένα ναρκισσιστή δύσκολη ή αδύνατη, γιατί απλά δεν ενδιαφέρεται για τα συναισθήματα των άλλων.

Αντιλαμβάνονται τα πάντα ως απειλή

Οι ναρκισσιστές αντιλαμβάνονται πολύ εύκολα τις απειλές, το θυμό και την απόρριψη από τους άλλους, και μπορεί να παρεξηγήσουν τις εκφράσεις του προσώπου και να τις θεωρήσουν αρνητικές. Ακόμη και αν εκφράζετε τα συναισθήματά σας με ξεκάθαρο τρόπο, ο ναρκισσιστής δεν θα καταλάβει ακριβώς τι νιώθετε.

Αν οι λέξεις και οι εκφράσεις σας δεν συμφωνούν, ο ναρκισσιστής θα ανταποκριθεί ειρωνικά ή αμυντικά. Αυτό εξηγεί γιατί οι ναρκισσιστές συχνά παρεξηγούν το σαρκασμό και θεωρούν ότι οι άλλοι τους κάνουν προσωπική επίθεση. Ένας ναρκισσιστής δεν μπορεί να διαβάσει τη γλώσσα του σώματος.

Δεν κατανοούν τα συναισθήματα 

Μπορεί να έχετε κάνει το λάθος να προσπαθήσετε να εξηγήσετε με τη λογική τα επώδυνα συναισθήματα που έχει η συμπεριφορά ενός ναρκισσιστή σε εσάς. Πιστεύετε ότι αν κατανοήσουν πως η συμπεριφορά τους σας πλήγωσε, θα αλλάξουν. Όμως οι εξηγήσεις σας, δεν βγάζουν νόημα για έναν ναρκισσιστή, που φαίνεται να ασχολείται μόνο με τις δικές του σκέψεις και τα συναισθήματα. Ακόμη και αν ένας ναρκισσιστής λέει ότι καταλαβαίνει, ειλικρινά αυτό δεν συμβαίνει.

Φόβος της απόρριψης

Οι ναρκισσιστές σε όλη τους τη ζωή βρίσκουν κίνητρο και ενέργεια από το φόβο. Αυτό είναι δύσκολο να το αναγνωρίσει κάποιος επειδή οι φόβοι των ναρκισσιστών είναι καταπιεσμένοι και καλά κρυμμένοι. Φοβούνται συνέχεια μήπως ρεζιλευτούν, τους απορρίψουν, ή κάνουν κάτι λάθος. Φοβούνται ότι μπορεί να χάσουν τα χρήματά τους, ότι δεν είναι ελκυστικοί, ότι είναι ανεπαρκείς και ότι θα τους εγκαταλείψουν. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι ναρκισσιστές να μην μπορούν να εμπιστευτούν κανέναν.

Στην πραγματικότητα, όσο πιο στενή είναι η σχέση σας, τόσο λιγότερο σας εμπιστεύονται. Οι ναρκισσιστές φοβούνται την οικειότητα ή την ευαισθησία επειδή πιστεύουν ότι έτσι θα δείξουν τις ατέλειές τους, θα γίνουν στόχος κριτικής ή θα τους απορρίψουν. Η επιβεβαίωση δεν κάνει καμία διαφορά, επειδή οι ναρκισσιστές μισούν και απορρίπτουν τον ίδιο τους τον εαυτό. Φαίνεται ότι ποτέ δεν αναπτύσσουν εμπιστοσύνη με τους ανθρώπους που αγαπούν.

Άγχος

Το άγχος είναι ένα συνεχές συναίσθημα για τους ναρκισσιστές. Μερικοί ναρκισσιστές δείχνουν το άγχος τους μιλώντας συνεχώς , ενώ κάποιοι άλλοι το κρύβουν ή το καταστέλλουν. Αλλά οι περισσότεροι ναρκισσιστές προβάλλουν το άγχος τους στα κοντινά αγαπημένα τους πρόσωπα, κατηγορώντας τους ότι είναι αρνητικοί, μη υποστηρικτικοί, δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους ή είναι εγωιστές. Όλα αυτά γίνονται για να μεταφέρουν το άγχος τους και να νιώσουν λίγο καλύτερα με τον εαυτό τους. Όσο εσείς νιώθετε χειρότερα, ο ναρκισσιστής νιώθει καλύτερα. Στην πραγματικότητα, νιώθει δυνατός όσο το δικό σας άγχος μεγαλώνει.

Βαθιά ντροπή

Οι ναρκισσιστές δεν νιώθουν ενοχές επειδή πιστεύουν ότι έχουν πάντα δίκιο και δεν πιστεύουν ότι η συμπεριφορά τους επηρεάζει τους άλλους. Αλλά νιώθουν βαθιά ντροπή. Η ντροπή είναι η πεποίθηση ότι κάτι βαθιά και μόνιμα είναι λάθος ή κακό για αυτούς. Οι ναρκισσιστές θάβουν βαθιά μέσα τους τις ανασφάλειες, τους φόβους και την απόρριψη. Ντρέπονται για όλα τα συναισθήματα και τις σκέψεις απόρριψης. Κρατούν τις ευαισθησίες καλά κρυμμένες για να διατηρήσουν την αυτοεκτίμησή τους.

Δεν μπορούν να είναι πραγματικά ευαίσθητοι

Επειδή οι ναρκισσιστές δεν κατανοούν τα συναισθήματα, δεν έχουν συμπόνια και νιώθουν συνεχώς την ανάγκη να προστατεύουν τον εαυτό τους, δεν μπορούν να αγαπήσουν ή να συνδεθούν συναισθηματικά με τους άλλους. Δεν μπορούν να δουν τον κόσμο από την οπτική κανενός άλλου. Όταν μια σχέση δεν είναι πλέον ικανοποιητική την τελειώνουν ή ξεκινούν μια νέα το συντομότερο δυνατό. Θέλουν απελπισμένα κάποιον που να νιώθει τον πόνο τους, θα τους καταλαβαίνει και θα κάνει όλα όσα θέλουν.