Τι είναι η νευροανάδραση;

Νευροανάδραση και Βιοανάδραση

Η λειτουργία του εγκεφάλου σας καθορίζει το πως αισθάνεστε, τι σκέφτεστε και το τι κάνετε. Ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν μια φυσιολογική εγκεφαλική λειτουργία, έχουν παρόλο αυτά ανισορροπίες ή χρόνια αισθήματα και φόβους που παρεμβαίνουν στην καθημερινή ζωή τους. Εδώ μπορεί να βοηθήσει η νευροανάδραση, που είναι ένας τρόπος να εκπαιδεύσουμε τον εγκέφαλο, την εγκεφαλική λειτουργία. Μας επιτρέπει να πάρουμε περισσότερο τον έλεγχο και να ξεφύγουμε από αυτοματισμούς, φόβους, αντανακλαστικές αντιδράσεις και συναισθήματα.

Γενικές εφαρμογές θεραπείας βιοανάδρασης 

Στην βιοανάδραση (biofeedback) χρησιμοποιούνται ευαίσθητοι αισθητήρες για τη μέτρηση σωματικών λειτουργιών, οι πληροφορίες για τις οποίες ανατροφοδοτούνται στον ασθενή, ώστε να αλλάξουν οι αντιδράσεις του σώματος. Μπορείτε για παράδειγμα να βλέπετε τις πληροφορίες αυτές στην οθόνη ενός υπολογιστή ή να ακούτε κάποιους ήχους. Διαφορετικές μορφές βιοανάδρασης χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία πολλών σωματικών και συναισθηματικών προβλημάτων. Για παράδειγμα:

• Ηλεκτρομυογραφική βιοναάδραση (EMG) που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της μυϊκής έντασης στον πονοκέφαλο, όπως και στους πόνους στον αυχένα, πόνους στη γνάθο κλπ.
• Θερμική βιοανάδραση που βοηθά στην αύξηση της ροής του αίματος σε διάφορα σημεία του σώματος. Όταν κάποιος χτυπήσει στο κεφάλι ίσως να προκληθεί απορύθμιση της θερμοκρασίας. Πολλοί άνθρωποι αναφέρουν ότι νιώθουν να είναι πολύ ζεστοί ή παγωμένοι.
• Ηλεκτροδερμική απόκριση (EDR) είναι μια μέθοδος που καταγράφει την τάση του σώματος να μπει σε κατάσταση πάλης ή φυγής. Αυτό μπορεί να συμβεί μετά από ένα τραυματικό γεγονός.
• Πνευμονογραφική βιοανάδραση (βιοανάδραση αναπνοής) είναι μια μέθοδος που μετρά τη διαφραγματική αναπνοή έναντι της κοιλιακής αναπνοής. Αυτό μπορεί να σας βοηθήσει να μάθετε να αναπνέετε πιο βαθιά και κανονικά για να επιτύχετε μεγαλύτερη χαλάρωση.
• Βιοανάδραση μέσω διακύμανσης της καρδιακής συχνότητας που μπορεί να φέρει την καρδιαγγειακή λειτουργία σε ισορροπία, με θετικές επιδράσεις σε καταστάσεις, όπως η κατάθλιψη και το άγχος.
• Ηλεκτροεγκεφαλογραφική βιοανάδραση (Νευροανάδραση). Είναι μια μορφή βιοανάδρασης στην οποία τα ηλεκτρόδια τοποθετούνται στο τριχωτό της κεφαλής για τη μέτρηση της συχνότητας των νευρικών ερεθισμάτων στον εγκέφαλο (εγκεφαλογράφημα) και την ανάλογη ανάδραση από τον ασθενή. Μπορείτε να μάθετε πώς να καταστέλλετε ή να ενισχύετε συγκεκριμένες συχνότητες κυμάτων στον εγκέφαλο, ώστε να μπορείτε να συγκεντρωθείτε, να χαλαρώσετε, και να έχετε πιο ευέλικτη σκέψη.

Νευροανάδραση και Εγκεφαλικά κύματα

Τα εγκεφαλικά κύματα είναι ηλεκτρικές ώσεις που παράγονται καθώς τα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου επικοινωνούν μεταξύ τους. Τα εγκεφαλικά κύματα μας λένε πολλά για τη λειτουργία του εγκεφάλου, για το πως αισθάνεστε και λειτουργείτε. Για τις σκέψεις σας, τα επίπεδα άγχους και τη γενική κατάσταση του εγκεφάλου.

Οι αρχικές συχνότητες των κυμάτων στον εγκέφαλο που μετρούνται είναι delta, theta, alpha, low beta και beta. Διαφορετικές συχνότητες συνδέονται με διαφορετικές καταστάσεις και διαφορετικές διαταραχές. Για παράδειγμα, τα άτομα με κάποια τραυματική εγκεφαλική βλάβη συχνά έχουν αφθονία κυμάτων theta, ή χαμηλή συχνότητα εγκεφαλικών κυμάτων. Η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής έχει υψηλά ποσοστά theta κυμάτων. Ο στόχος της θεραπείας είναι να μάθουν τα άτομα να κινούνται ευέλικτα στις διάφορες συχνότητες των κυμάτων για να ενισχύουν την απόδοσή τους. Αν τα επίπεδα των theta κυμάτων είναι πολύ υψηλά και δεν μπορείτε να συγκεντρωθείτε, ίσως να θέλετε να μάθετε πώς να καταστείλετε αυτά τα κύματα και να αυξήσετε τα  alpha και beta τα οποία σας επιτρέπουν να είστε συγκεντρωμένοι και παρόντες. Πολλά πρωτόκολλα νευροανάδρασης που χρησιμοποιούνται για τις  εγκεφαλικές τραυματικές κακώσεις/βλάβες και το μετατραυματικό στρες περιλαμβάνουν εκπαίδευση για τον αισθητικοκινητικό ρυθμό (SMR).

Θεραπευτικές τεχνικές βιοανάδρασης

Σε συνδυασμό με την οπτική και ακουστική ανατροφοδότηση από τις συσκευές βιοανάδρασης, οι ασθενείς μπορούν να εξασκούνται καθημερινά για να βελτιώσουν τις δεξιότητές τους.

Κάποιες από τις πιο αποτελεσματικές τεχνικές είναι:

• Προοδευτική χαλάρωση των μυών
• Βαθιά μυϊκή χαλάρωση
• Αναπνευστική και μυϊκή ενδυνάμωση
• Αυτογενής χαλάρωση ή γρήγορη χαλάρωση
• Οπτικοποιημένη φαντασία
• Εκπαίδευση στην ανοιχτή εστίαση
• Συστηματική απευαισθητοποίηση, μια τεχνική που βοηθά στην εσωτερική αίσθηση του ελέγχου
• Γρήγορες μορφές χαλάρωσης (π.χ. ασκήσεις ηρεμίας)
• Τεχνικές που μπορούν να εφαρμοστούν στην καθημερινότητα, σε οποιαδήποτε στιγμή και τοποθεσία

Τα οφέλη της βιοανάδρασης εξαρτώνται από τις δεξιότητες που θέλετε να μάθετε. Για παράδειγμα, ίσως να θέλετε να μάθετε πώς να ζεσταίνετε τα χέρια σας, πράγμα το οποίο με τη σειρά του θα μειώνει την αρτηριακή πίεση ή τον πονοκέφαλο. Μαθαίνοντας να χαλαρώνετε τους μύες στο πρόσωπο, στον αυχένα, στους ώμους και στην πλάτη μπορεί να σας βοηθήσει να περιορίσετε ή να μειώσετε τους έντονους πονοκεφάλους, τους πόνους στη γνάθο ή το σφίξιμο και το τρίξιμο των δοντιών. Μαθαίνετε να είστε ήρεμοι αντί να αντιδράτε με άγχος στο στρες, μειώνοντας την ανησυχία.