Νευροδιαφορετικότητα

Νευροδιαφορετικότητα

Η νευροδιαφορετικότητα, που χρησιμοποιήθηκε σαν ένας θετικός όρος για τους ανθρώπους με αυτισμό. Είναι ένας όρος ομπρέλα που περιγράφει το διαφορετικό τρόπο σκέψης και επεξεργασίας των πληροφοριών. Ο όρος έγινε πιο δημοφιλής καθώς χρησιμοποιήθηκε για την ενδυνάμωση, την προώθηση των θετικών ιδιοτήτων των νευροδιαφορετικών ανθρώπων και την αποφυγή του στίγματος.

Τι είναι η νευροδιαφορετικότητα;

Ο όρος καθιερώθηκε το 1990 από την Αυστραλή κοινωνιολόγο Judy Singer. Ο όρος νευροδιαφορετικότητα (neurodiversity) προκύπτει από τις λέξεις "νεύρο" (τα νεύρα ή το νευρικό μας σύστημα) και την διαφορετικότητα (μια κατάσταση στην οποία κάποιος διαφέρει πολύ). Ο όρος χρησιμοποιήθηκε αρχικά από την Singer, η οποία η ίδια ήταν στο φάσμα του αυτισμού, και ήθελε να βοηθήσει ώστε η νευρολογική διαφορετικότητα να γίνει αναγνωρίσιμη, αποδεκτή και σεβαστή ως διαφορά, και να μην μοιάζει ως ελάττωμα.

Ο όρος νευροδιαφορετικότητα μπορεί να βοηθήσει πολλά νευροδιαφορετικά άτομα να αποτινάξουν από πάνω τους το στίγμα και τους αρνητικούς συσχετισμούς. Αντί κάποιος να δίνει σημασία στα ελαττώματα, η νευροδιαφορετικότητα επισημαίνει ότι τα στα νευροδιαφορετικά άτομα ο εγκέφαλος λειτουργεί διαφορετικά. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο τρόπος σκέψης τους ή η επεξεργασία των πληροφοριών είναι "λάθος", απλά είναι διαφορετικός από τον νευροτυπικό τρόπο σκέψης.

Η νευροδιαφορετικότητα ως ιδέα δείχνει ότι δεν είναι ανάγκη να "διορθωθεί" κάτι. Αντιθέτως, η νευροδιαφορετικότητα υποστηρίζει ότι πρέπει να γίνουν προσαρμογές στο περιβάλλον (όπως πιο απαλό ή φυσικό φως στα καταστήματα, την δυνατότητα διαλειμμάτων στη δουλειά).

Πόσο συχνή είναι η νευροδιαφορετικότητα;

Υπολογίζεται ότι περίπου 1 στους 7 ανθρώπους έχουν κάποιες νευροαναπτυξιακές διαφορές. Αυτό σημαίνει, ότι ο τρόπος με τον οποίο μαθαίνει ο εγκέφαλος, λειτουργεί και επεξεργάζεται τις πληροφορίες είναι διαφορετικός από τον νευροτυπικό των υπόλοιπων ανθρώπων.

Ποιες καταστάσεις προκαλεί η νευροδιαφορετικότητα;

Υπάρχουν πολλές διαφορετικές καταστάσεις που έχουν σχέση με τη νευροδιαφορετικότητα.

1. Διαταραχές στο φάσμα του αυτισμού

Περίπου το 1-2% του πληθυσμού έχει κάποια διαταραχή στο φάσμα του αυτισμού. Ο αυτισμός είναι μια αναπτυξιακή διαταραχή που επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται κάποιος τον κόσμο. Τα αυτιστικά άτομα έχουν δυσκολίες στην επικοινωνία και αισθητηριακή ευαισθησία. Μπορεί να έχουν επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές ή συγκεκριμένα ενδιαφέροντα. Είναι σημαντικό να έχετε στο μυαλό σας ότι ο αυτισμός περιλαμβάνει πολλές διαταραχές, και κάθε άτομο δεν έχει τα ίδια συμπτώματα.

2. Σύνδρομο Asperger

Το σύνδρομο Asperger είναι μια αναπτυξιακή διαταραχή στο φάσμα του αυτισμού.

3. Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητα

Η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητα -ΔΕΠΥ επηρεάζει το 3-5% των παιδιών και το 2% των ενηλίκων. Είναι μια κατάσταση που τυπικά επηρεάζει την ικανότητα συγκέντρωσης κάποιου. Ένα άτομο μπορεί να είναι απρόσεκτο, υπερκινητικό και παρορμητικό.

4. Δυσλεξία

Περίπου το 10% των ανθρώπων έχουν δυσλεξία. Είναι μια μαθησιακή δυσκολία και τα άτομα έχουν δυσκολία στο να διαβάσουν, να συλλαβίσουν και να γράψουν σωστά. Μπορεί επίσης να έχουν δυσκολία στο να μιλούν , να κάνουν προτάσεις, να έχουν θέματα στην οργάνωση ή στη μνήμη.

5. Δυσπραξία

Επηρεάζει την κίνηση και τον συντονισμό, και τα άτομα με δυσπραξία είναι δύσκολο να διατηρούν την ισορροπία τους, να παίζουν σπορ ή να μαθαίνουν να οδηγούν αυτοκίνητο.

6. Δυσαριθμησία

Επηρεάζει την ικανότητα κάποιου να κατανοεί βασικές μαθηματικές πράξεις.

7. Σύνδρομο Tourette

Είναι μια νευρολογική κατάσταση που περιλαμβάνει επαναλαμβανόμενες,  ακούσιες κινήσεις και φωνές (αναφέρονται ως "τικ"). Το σύνδρομο Tourette επηρεάζει 1 στα 100 παιδιά. Τα τικ μπορεί να διαφέρουν ως προς την πολυπλοκότητα και την παρουσίαση. Μπορεί να είναι φωνητικά τικ, όπως τα ουρλιαχτά, ο βήχας, ή άλλα τικ όπως οι απότομες κινήσεις, το ανοιγοκλείσιμο των ματιών.

Νευροδιαφορετικότητα και ψυχική υγεία

Η νευροδιαφορετικότητα δεν είναι μια ψυχικής νόσος, ένα νευροδιαφορετικό άτομο δεν σημαίνει ότι έχει κάποιο θέμα ψυχικής υγείας. Ωστόσο, οι άνθρωποι που ανήκουν σε αυτό το φάσμα μπορεί να έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας συγκριτικά με το γενικό πληθυσμό.

Οι μελέτες δείχνουν ότι η διάγνωση του αυτισμού, της δυσπραξίας, ή της διαταραχής ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας αυξάνει τις πιθανότητες κατάθλιψης και άγχους. Τα άτομα με αυτισμό εμφανίζουν πιο συχνά διατροφικές διαταραχές και διαταραχές της διάθεσης, όπως η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Ωστόσο, υπάρχει μεγάλη συζήτηση αν τα άτομα αυτά αντιμετωπίζουν ξεχωριστές καταστάσεις ψυχικής υγείας (όπως η διαταραχή γενικευμένου άγχους) ή αν κάποιες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν μπορεί να διαγνωστούν εσφαλμένα ως ξεχωριστή κατάσταση.

Νευροδιαφορετικότητα και ευεξία

Τα άτομα με νευροδιαφορετικότητα μπορεί να νιώθουν πίεση να συμμορφωθούν με τα νευροτυπικά πρότυπα ή τις προσδοκίες, πράγμα που έχει κόστος στην ψυχική τους υγεία. Η κοινωνική κάλυψη είναι κάτι πολύ σύνηθες, όταν τα άτομα προσπαθούν να εμφανιστούν ως "φυσιολογικά" σε κοινωνικές καταστάσεις. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την ψεύτικη επαφή με τα μάτια στη διάρκεια μιας συζήτησης και τα ψεύτικα χαμόγελα ή άλλες εκφράσεις του προσώπου. Αυτό μπορεί να είναι ψυχικά εξουθενωτικά, και με τον καιρό να έχει αρνητικές επιδράσεις στην συνολική αίσθηση της ευεξίας.

Νευροδιαφορετικότητα στην εργασία

Κάθε νευροδιαφορετικό άτομο χρειάζεται να αντιμετωπίσει μοναδικές προκλήσεις στη δουλειά όπως:

• υπερβολικό στρες
• δυσκολία στη συγκέντρωση
• δυσκολία στη διαχείριση χρόνου
• δυσκολία στην τήρηση του προγράμματος
• ασθένειες
• συναισθήματα άγχους κατά την αλληλεπίδραση με συνεργάτες

Με τον καιρό, μερικοί άνθρωποι αποκτούν ανθεκτικότητα και μαθαίνουν να αντιμετωπίζουν αυτές τις δυσκολίες. Άλλοι μπορεί να συνεχίζουν να δυσκολεύονται και να έχουν όφελος από την επιπλέον στήριξη.

Διάγνωση της νευροδιαφορετικότητας

Η διάγνωση είναι μια πρόκληση. Το πρώτο βήμα είναι να μιλήσετε με τον γιατρό σας ώστε να σας παρέχει συμβουλές και καθοδήγηση για την συνέχεια.

Αν και δεν νιώθουν όλοι οι άνθρωποι ότι τους βοηθά το στίγμα, άλλοι νιώθουν καλά με τη διάγνωση. Μερικοί άνθρωποι έτσι κατανοούν γιατί μερικά πράγματα είναι δύσκολα, και βρίσκουν νέους τρόπους να τα αντιμετωπίσουν. Για άλλους, είναι ένα βήμα για να ζητήσουν υποστήριξη και βοήθεια.

Νευροδιαφορετικότητα και ψυχοθεραπεία

Η ψυχοθεραπεία είναι βοηθητική για τα νευροδιαφορετικά άτομα. Ο ψυχοθεραπευτής μπορεί να σας προσφέρει υποστήριξη για όλες τις προκλήσεις που αντιμετωπίζετε, όπως η κατάθλιψη, το άγχος. Μπορείτε να μάθετε να αναγνωρίζετε τις πηγές του άγχους σας. Η νευροδιαφορετικότητα σημαίνει ότι ο εγκέφαλος λειτουργεί διαφορετικά. Αυτό δεν μπορεί να "θεραπευτεί" ή να "διορθωθεί". Ο στόχος της ψυχοθεραπείας είναι να παρέχει ένα ασφαλές περιβάλλον ώστε τα άτομα να μπορούν να μιλήσουν ανοιχτά για όσα αντιμετωπίζουν χωρίς φόβο και κριτική.