Να επισκεφτώ Νευρολόγο ή Ψυχίατρο;
Νευρολόγος ή Ψυχίατρος: ποιος θα με βοηθήσει περισσότερο;
Στο ευρύ κοινό υπάρχει μία σύγχυση αν είναι καλύτερο να απευθυνθεί κάποιος σε Νευρολόγο ή Ψυχίατρο, όταν αντιμετωπίζει προβλήματα που αφορούν την ψυχική υγεία, όπως για παράδειγμα άγχος και κατάθλιψη. Δυστυχώς η ελλιπής ενημέρωση, τα ταμπού και οι προκαταλήψεις της ελληνικής κονωνίας, οδηγούν πολλούς ασθενείς σε Νευρολόγους, ενώ δεν είναι οι κατάλληλοι γιατροί.
Ας δούμε όμως τις ομοιότητες και τις διαφορές των δύο ειδικοτήτων. Τόσο ο Νευρολόγος όσο και ο Ψυχίατρος είναι καταρχήν γιατροί, και έχουν 5ετή ειδική κλινική εκπαίδευση. Ο Νευρολόγος εκπαιδεύεται για 6 μήνες στην Ψυχιατρική, και 3.5 χρόνια στη Νευρολογία, ενώ ο Ψυχίατρος εκπαιδεύεται για 1 έτος στη Νευρολογία, και 3.5 χρόνια στην Ψυχιατρική ενηλίκων. Επίσης, οι Ψυχίατροι ως μέρος της ειδικότητάς τους εκπαιδεύονται υποχρεωτικά στην ψυχοθεραπεία για 1-2 έτη. Αντίθετα, οι νευρολόγοι δεν έχουν καμία εκπαίδευση στην ψυχοθεραπεία. Μετά το πέρας της ειδικότητας, οι γιατροί μπορούν να εκπαιδευτούν περαιτέρω, ώστε να αποκτήσουν εξειδίκευση σε συγκεκριμένους τομείς της Νευρολογίας ή της Ψυχιατρικής αντίστοιχα.
Όσον αφορά το αντικείμενο αυτό καθ’ εαυτό, αν και οι δύο γενικά ασχολούνται με τον εγκέφαλο και το νευρικό σύστημα, οι διαφορές είναι τεράστιες. Ο Νευρολόγος ασχολείται περισσότερο με θέματα που αφορούν το Κεντρικό και Περιφερικό Νευρικό σύστημα, ενώ ο Ψυχίατρος με τον εγκέφαλο και τις λειτουργίες αυτού, όπως το συναίσθημα, διάθεση, σκέψη και τις συμπεριφορές.
| ΨΥΧΙΑΤΡΟΣ | ΝΕΥΡΟΛΟΓΟΣ | |
|---|---|---|
| Ψυχιατρική εκπαίδευση | 3.5 χρόνια | 6 μήνες |
| Εκπαίδευση στην ψυχοθεραπεία | 1-2 έτη | καθόλου |
| Χρήση αντικαταθλιπτικών & αγχολυτικών | Πολύ βαθύτερη γνώση | Γνώση λιγότερων λεπτομερειών |
| Αντικείμενο | Κατάθλιψη, Άγχος, Κρίσεις πανικού, Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, εμμονές, Σχιζοφρένεια, Διπολική διαταραχή, διαταραχές προσωπικότητας, κα | Αλτσχάιμερ, Άνοια, Πάρκινσον, εγκεφαλικά, Επιληψία, Σκλήρυνση κατά πλάκας, Μυασθένεια, νευροπάθειες, μηνιγγίτιδα, εγκεφαλίτιδα, κα |
Με τα παραπάνω καταδεικνύεται λοιπόν πως ο ψυχίατρος είναι λοιπόν ο ειδικός γιατρός που το γνωστικό αντικείμενό του αφορά τη διάγνωση, τη θεραπεία και την πρόληψη ψυχικών διαταραχών (όπως κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές, ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, κα).
Πρακτικά, κάποιος άνθρωπος ο οποίος (είτε λόγω άγνοιας, είτε λόγω ταμπού) επισκέπτεται ένα Νευρολόγο για θέματα όπως η κατάθλιψη ή το άγχος, οι πιθανότητες είναι κατά 99% ότι θα λάβει μία συνταγή με αντικαταθλιπτικό φάρμακο, αγχολυτικό ή νευροληπτικό, για τον απλούστατο λόγο ότι η φαρμακευτική αγωγή είναι το μόνο εργαλείο στο οποίο έχουν (εν τάχει) εκπαιδευτεί.
Αντίθετα, οι Ψυχίατροι είναι πιο πιθανό να έχουν την κατάλληλη ψυχοθεραπευτική εκπαίδευση ώστε να διερευνήσουν και να αντιμετωπίσουν τα βαθύτερα αίτια της κατάθλιψης ή του άγχους, και να προτείνουν διάφορες εναλλακτικές (αγωγή ή/και ψυχοθεραπεία) ή συμβουλές. Αν βέβαια ο ψυχίατρος δεν είναι έμπειρος ψυχοθεραπευτής, οι πιθανότητες είναι επίσης αυξημένες για τη συνταγογράφηση ψυχιατρικών φαρμάκων.
Κάποια νοσήματα, ενώ μπορεί να έχουν την ίδια φαινομενολογία, οφείλονται σε διαφορετικές αιτίες. Για παράδειγμα, ένας ασθενής ο οποίος αντιμετωπίζει μουδιάσματα στα χέρια ή σε άλλο σημείο του σώματος, μπορεί να οφείλονται είτε σε παθήσεις των νεύρων (άπτονται της Νευρολογίας) ή μπορεί να αποτελούν ψυχοσωματικά συμπτώματα άγχους (τα οποία άπτονται της Ψυχιατρικής). Είναι λοιπόν καθήκον και των δύο γιατρών, να παραπέμψουν τον ασθενή που θα απευθυνθεί αρχικά σε εκείνους, στην κατάλληλη ειδικότητα για την καλύτερη θεραπεία, εφόσον διαπιστώσουν την αιτία του προβλήματος.
Είναι ο νευρολόγος ψυχίατρος;
Προ 30 ετών στη χώρα μας, η Νευρολογία και η Ψυχιατρική αποτελούσαν μια ενιαία ιατρική ειδικότητα, και η εκπαίδευση των ιατρών οδηγούσε στην απόκτηση του τίτλου “Νευρολόγος-Ψυχιάτρος”. Ωστόσο, οι ραγδαίες εξελίξεις στις νευροεπιστήμες, σε συνδυασμό με την ανάγκη για περισσότερη εξειδίκευση, κατέστησαν αναγκαίο το διαχωρισμό τους. Στη χώρα μας, η Νευρολογία και η Ψυχιατρική είναι ξεχωριστές ειδικότητες για περισσότερα από 30 έτη. Πλέον σαν όρος υπάρχει και η Νευροψυχιατρική, που πρακτικώς αφορά κυρίως την θεραπεία ανθεκτικών ψυχιατρικών διαταραχών με διάφορες ηλεκτρο-μαγνητικές συσκευές ή εγκεφαλικά εμφυτεύματα.
Παθολόγος ή Γενικός Γιατρός
Πολύ συχνά τα ταμπού και οι προκαταλήψεις, ή η ευκολία, οδηγεί τους ανθρώπους σε γενικούς γιατρούς ή παθολόγους για την αντιμετώπιση του άγχους, κατάθλιψης ή άλλων θεμάτων ψυχικής υγείας. Ένας Γενικός Γιατρός έχει μια 3μηνη ταχύρυθμη εκπαίδευση στην Ψυχιατρική. Ένας παθολόγος δεν έχει απολύτως καμία εκπαίδευση στην Ψυχιατρική ή για τα ψυχιατρικά φάρμακα. Οι τελευταίοι συνταγογραφούν φάρμακα λόγω των αναγκών του πληθυσμού και της κατανομής αυτού στη χώρα (πχ στην επαρχία και σε κέντρα υγείας δεν υπάρχουν συνήθως ψυχίατροι, οπότε τις προηγούμενες δεκαετίες προσαρμόστηκαν οι νόμοι στις ανάγκες υγείας του πληθυσμού). Τα όσα γράψαμε παραπάνω περί καταλληλότητας για τους Νευρολόγους, ισχύουν λοιπόν σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό και για τους παθολόγους (και για τους γενικούς γιατρούς), που σημαίνει ότι μια επίσκεψη θα οδηγήσει κατά αποκλειστικότητα στη συνταγογράφηση ενός ή περισσοτέρων φαρμάκων, χωρίς καμία άλλη βαθύτερη αντιμετώπιση.