Νευροψυχολόγος – νευροψυχολογία

Νευροψυχολόγος - νευροψυχολογία

Η νευροψυχολογία είναι στο σταυροδρόμι της νευρολογίας και της ψυχολογίας. Μελετά τη σχέση ανάμεσα στον εγκέφαλο, στις γνωστικές λειτουργίες, στα συναισθήματα και στις συμπεριφορές.

Περιλαμβάνει όλες τις παθολογίες που επηρεάζουν τον εγκέφαλο, τις νευροαναπτυξιακές διαταραχές, τις νευροεκφυλιστικές διαταραχές (άνοια, νόσος του Πάρκινσον), τους τραυματισμούς στο κεφάλι, τα εγκεφαλικά επεισόδια, τους όγκους στον εγκέφαλο.

Ο σκοπός της νευροψυχολογίας είναι να καθορίζει τις γνωσιακές, συμπεριφορικές, συναισθηματικές και λειτουργικές ικανότητες ενός ατόμου. Αυτό συμβάλλει στη διάγνωση των νευρολογικών νοσημάτων και των γνωστικών και/ή συμπεριφορικών συμπτωμάτων.

Η νευροψυχολογία μπορεί να ανιχνεύει την πτώση των γνωσιακών ικανοτήτων σε πολύ πρώιμο στάδιο. Επίσης μπορεί να αξιολογεί την επίδραση ενός χειρουργείου στην επιληψία, στον υδροκέφαλο και σε περιπτώσεις όγκων, και την τοξικότητα συγκεκριμένων φαρμακευτικών θεραπειών.

Τι ακριβώς καλύπτει το πεδίο της νευροψυχολογίας;

Αρχικά, ο κύριος ρόλος της νευροψυχολογίας είναι η διάγνωση προβλημάτων (στην ομιλία, στη μνήμη, στην προσοχή) με μια συνέντευξη με τον ασθενή. Από τη στιγμή που θα γίνει η διάγνωση ενός προβλήματος, τότε μπορεί να γίνει ο σχεδιασμός της θεραπείας. Η νευροψυχολογική εξέταση είναι διαφορετική για κάθε ασθενή.

Η νευροψυχολογία καλύπτει το χάσμα ανάμεσα στην ψυχολογία και στην νευρολογία. Φυσικά, σκοπός της είναι η σύνδεση ανάμεσα στη δομή και στη λειτουργία του εγκεφάλου και στην ανθρώπινη σκέψη και συμπεριφορά. Οι κλινικοί νευροψυχολόγοι χρησιμοποιούν τις γνώσεις τους στην αξιολόγηση, τη διάγνωση και την θεραπεία πληθώρας ασθενειών.  Αυτές περιλαμβάνουν τις  νευρολογικές, τις νευροαναπτυξιακές και τις ψυχιατρικές καταστάσεις, όπως επίσης και άλλες γνωστικές και μαθησιακές διαταραχές.

Ο κλινικός νευροψυχολόγος χρησιμοποιεί ψυχολογικές, νευρολογικές, γνωστικές , συμπεριφορικές και φυσιολογικές αρχές , τεχνικές και τεστ για την αξιολόγηση των νευρογνωστικών, συμπεριφορικών και συναισθηματικών δυνατοτήτων και αδυναμιών και την σχέση τους με την φυσιολογική και την ανώμαλη λειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος.

Βέβαια, ένας κλινικός νευροψυχολογός συλλέγει πληροφορίες και από άλλες ειδικότητες γιατρών, όπως ο ψυχίατρος,  ώστε να γίνει η διάγνωση μιας νευροσυμπεριφορικής διαταραχής.

Γιατί είναι βοηθητική η νευροψυχολογία;

Η αξιολόγηση ενός κλινικού νευροψυχολόγου είναι πολύτιμη επειδή έχει την ικανότητα να συνδυάζει ψυχολογικές δεξιότητες με ακριβείς και αξιόπιστες τεχνικές και έχει βαθιά γνώση της δομής και της λειτουργίας του εγκεφάλου που επηρεάζει την συμπεριφορά, τη σκέψη, τα συναισθήματα και τη λειτουργικότητα. Ποιες είναι οι δεξιότητες του νευροψυχολόγου;

Ψυχολογικές δεξιότητες: ένας κλινικός νευροψυχολόγος γνωρίζει ότι είναι τρομακτική η σκέψη για έναν ασθενή ότι μπορεί να έχει κάποιο πρόβλημα στη μνήμη ή στη σκέψη. Οι ψυχολογικές του δεξιότητες κάνουν τον ασθενή να νιώθει πιο άνετα στην αξιολόγηση. Φυσικά, καταρχήν θα γίνει η λήψη του ιατρικού ιστορικού.

Ακριβείς και αξιόπιστες τεχνικές αξιολόγησης: οι κλινικοί νευροψυχολόγοι χρησιμοποιούν εργαλεία για την ακριβή αξιολόγηση των γνωστικών ικανοτήτων, της προσοχής, της μάθησης, της μνήμης και της επεξεργασίας των πληροφοριών. Μπορούν επίσης να αξιολογούν ειδικά στοιχεία κάθε λειτουργίας. Για παράδειγμα:

• Όταν αξιολογούν την προσοχή, μπορεί να εξετάζουν τους διαφορετικούς τύπους προσοχής όπως η σταθερή προσοχή (πόση ώρα μπορεί κάποιος να μείνει συγκεντρωμένος σε ένα πράγμα), η ετσιασμένη προσοχή (η συγκέντρωση σε ένα ή περισσότερα πράγματα τη φορά) ή η εναλλαγή της προσοχής (η ικανότητα κάποιου να μετακινεί την προσοχή του από ένα πράγμα σε ένα άλλο).
• Όταν κάνουν αξιολόγηση της λεκτικής μάθησης και της μνήμης, μπορεί να κάνουν ερωτήσεις για διαφορετικές πληροφορίες. Για παράδειγμα, να ρωτούν μια λίστα λέξεων, ζευγάρια λέξεων, ή μικρές ιστορίες και κάποιες πληροφορίες μπορεί ο ασθενής να τις επαναλαμβάνει, να απαντά μετά από μικρή καθυστέρηση. Με αυτό τον τρόπο ο νευροψυχολόγος αξιολογεί τα προβλήματα μνήμης τα οποία μπορεί να συμβαίνουν λόγω δυσκολίας στη συγκέντρωση.

Σημασία της εξατομικευμένης προσέγγισης

Ο συνδυασμός των ικανοτήτων των νευροψυχολόγων τους δίνει τη δυνατότητα να αξιολογούν πολλούς παράγοντες που επηρεάζουν τη λειτουργία του εγκεφάλου.

Ένας νευροψυχολόγος μπορεί να κάνει αξιολόγηση της κατάστασης, για παράδειγμα, ενός δασκάλου που έχει μια ήπια εγκεφαλική βλάβη. Ίσως ο δάσκαλος να έχει αναρρώσει, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι μπορεί να επιστρέψει στη δουλειά του. Ο κλινικός νευροψυχολόγος μπορεί να έχει μια ολοκληρωμένη εικόνα για την συνολική υγεία και το θεραπευτικό πλάνο του ασθενή. Ποια είναι τα βήματα της αξιολόγησης;

Χρήση αξιόπιστων τεχνικών αξιολόγησης: η αξιολόγηση μπορεί να δείχνει μια λεπτή αλλαγή στην προσοχή του δασκάλου, την ταχύτητα σκέψης ή την ικανότητα να κάνει πολλές εργασίες ταυτόχρονα. Αυτό μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στην ικανότητα συγκέντρωσης του δασκάλου για μεγάλο χρονικό διάστημα και στην ολοκλήρωση των εργασιών του. Για έναν άλλο άνθρωπο με άλλη καριέρα, αυτές οι μικρές αλλαγές μπορεί να μην δημιουργούσαν κάποιο πρόβλημα.

Χρήση ψυχολογικών δεξιοτήτων: ένας δάσκαλος υπό φυσιολογικές συνθήκες βρίσκει νόημα και στόχο στη δουλειά του. Έτσι, κάποιες μικρές αλλαγές στη λειτουργικότητά του μπορεί να επηρεάζουν την συναισθηματική του υγεία δραματικά.

Βαθιά κατανόηση της σύνδεσης εγκεφάλου-συμπεριφοράς: ο νευροψυχολόγος μπορεί να ξεκαθαρίζει αν η αλλαγή στη λειτουργικότητα του δασκάλου έχει σχέση με τον τραυματισμό. Επίσης μπορεί να αξιολογήσει αν παράγοντες όπως η κατάθλιψη ή το άγχος δημιουργούν επιπλέον δυσκολίες στην προσοχή, στην ταχύτητα επεξεργασίας των πληροφοριών. Όλοι αυτοί οι παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο στο θεραπευτικό πλάνο.

Πότε είναι απαραίτητη η αξιολόγηση από έναν νευροψυχολόγο;

Αυτή η ερώτηση είναι πολύ σημαντική ειδικά για τους γονείς, όταν προσπαθούν μέσω των κλινικών ψυχολόγων που υπάρχουν στα σχολεία και δεν είναι ειδικά εκπαιδευμένοι στην νευροψυχολογία, να καταλήξουν σε ένα συμπέρασμα. Οι κλινικοί ψυχολόγοι που υπάρχουν στα σχολεία μπορούν να κάνουν κάποια τεστ στα παιδιά. Ωστόσο, δεν έχουν τις δεξιότητες ενός νευροψυχολόγου και δεν μπορούν να κάνουν αξιολόγηση των αποτελεσμάτων.

Ο νευροψυχολόγος είναι ειδικά εκπαιδευμένος ώστε να αναγνωρίζει και να κατανοεί πως λειτουργεί ο εγκέφαλος του ανθρώπου. Γνωρίζει με κάθε λεπτομέρεια την ανατομία του εγκεφάλου, το ρόλο που έχουν οι διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου και πως τα διάφορα σύνδρομα επηρεάζουν τη λειτουργία του όπως ο σύνδρομο Down, η σκλήρυνση κατά πλάκας, η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας, η επιληψία.

Επιπλέον, όσον αφορά τις μαθησιακές δυσκολίες είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τι συμβαίνει στον εγκέφαλο. Δεν είναι σημαντικό μόνο να γνωρίζουμε εάν ένα παιδί έχει ή όχι δυσκολία στο να διαβάζει. Αλλά είναι απαραίτητο να κατανοούμε γιατί συμβαίνει αυτό. Για παράδειγμα, τα παιδιά που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στο διάβασμα και στη γραφή είναι σύνηθες να εμφανίζουν άλλες διαταραχές, όπως το σύνδρομο Klinefelter και το σύνδρομο Asperger.

Χρειάζεται αρκετή εκπαίδευση ώστε να μπορεί κάποιος να κατανοεί αυτές τις πολύπλοκες διαταραχές. Οι περισσότεροι ψυχολόγοι δεν έχουν επαρκή εκπαίδευση ώστε να αναγνωρίζουν αυτές τις διαταραχές και τα βήματα που πρέπει να γίνουν για την θεραπεία.

Σε ποιες περιπτώσεις είναι αναγκαία η νευροψυχολογική αξιολόγηση;

Μια νευροψυχολογική αξιολόγηση παρέχει χρήσιμες πληροφορίες στη διάγνωση νευρολογικών διαταραχών, ακθώς και για την θεραπεία. Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης αποτελούν δείκτη για την επιλογή φαρμακολογικών ή νευροψυχιατρικών λύσεων, ή ακόμα κια ψυχοχειρουργικών επεμβάσεων.

Η νευροψυχολογική εξέταση είναι απαραίτητη για την θεραπεία και την αποκατάσταση των ασθενών με νευρολογικά και αναπτυξιακά θέματα.